Η συμμετοχή της εθνικής συνομοσπονδίας ΑμεΑ στην ηλεκτρονική διαβούλευση που έχει ως θέμα την μεταρρύθμιση του συστήματος ανώτατης παιδείας στην Ελλάδα, μεταφράζεται σε ένα αναλυτικό “πακέτο προτάσεων” που επιχειρεί να απαντήσει σε όλες τις παραμέτρους του προβλήματος ΑΝΙΣΟΤΙΜΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΑΜΕΑ (ΚΑΙ) ΣΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ.
Ανευ σχολιασμών δημοσιοποιούμε το μεγαλύτερο μέρος από το κείμενο/παρέμβαση της συνομοσπονδίας, εκτιμώντας ότι μπορεί να αποτελέσει σοβαρό σημείο αναφοράς για μιά ευρύτατη, διεξοδική συζήτηση.
Στην εισαγωγή της η παρέμβαση της ΕΣΑμεΑ ασκεί δριμεία κριτική στο δοθέν από το υπουργείο κείμενο διαβούλευσης. Συγκεκριμένα αναφέρει ότι “σε αυτό το κείμενο δεν γίνεται ουδεμία αναφορά για την πρόκληση της χώρας μας να εντάξει ισότιμα τα άτομα με αναπηρία σε ένα νευραλγικό κοινωνικό και οικονομικό τομέα όπως είναι αυτός της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και να συμβαδίσει επιτέλους με τις αλλαγές που έχουν γίνει στον τομέα αυτό σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες”. Εξειδικεύοντας την κριτική της η συνομοσπονδία αναλύει ότι “αυτή η έλλειψη θεωρείται αδικαιολόγητη, εάν αναλογιστούμε ότι τα ακανθώδη αυτά θέματα έχουν τεθεί προς συζήτηση στην εκάστοτε πολιτική ηγεσία του Υπουργείου και στην Ακαδημαϊκή κοινότητα, ενώ η Ε.Σ.ΑμεΑ. έχει καταθέσει επανειλημμένως και εγγράφως εμπεριστατωμένες προτάσεις για την αντιμετώπισή τους”.
Η παραπάνω οξύτητα από πλευράς ΕΣΑμεΑ είναι κάτι παραπάνω από δικαιολογημένη. Οπως και το κείμενο αναφέρει – και από πλευράς μας συνυπογράφουμε – “το ζήτημα είναι άκρως σοβαρό, εάν λάβουμε υπόψη μας ότι η χώρα μας υπέγραψε τη Διεθνή Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και το προαιρετικό πρωτόκολλό αυτής, ενώ αναμένεται η επικύρωσή της από τη Βουλή (σ.σ. υπάρχει ρητή σχετική δέσμευση) προκειμένου να εφαρμοστεί σε εθνικό επίπεδο. Σημειώνουμε επίσης ότι η ιστορική αυτή Σύμβαση κυρώθηκε στις 23 Δεκεμβρίου 2010 από την Ε.Ε. και η θα αρχίσει η εφαρμογή της στις 22 Ιανουαρίου 2011”
Ομολογουμένως, τα περιεχόμενα στην Σύμβαση (άρθρο 24) επ’ ουδενί και κατ’ ελάχιστον δεν αντανακλούν την εκπαιδευτική πραγματικότητα που οι ΑμεΑ βιώνουν στην Ελλάδα (και όχι μόνο), αλλά ούτε και στο κείμενο διαβούλευσης του υπουργείου παιδείας η ανεπάρκεια του οποίου γεννά πλήθος από ερωτήματα. Η ΕΣΑμεΑ στην παρέμβασή της θέτει τα πιό κομβικά εξ’ αυτών που έχουν ως εξής :
- Πως, με ποια μέτρα και πολιτικές, ποιες δράσεις και ποιες οικονομικές πολιτικές θα γκρεμιστούν τα ανυπέρβλητα εμπόδια που υψώνονται στα άτομα με αναπηρία για την φοίτησή τους και την απασχόλησή τους στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης;
- Πως και με ποια μέτρα και δράσεις θα ανατραπεί η ξεπερασμένη αναχρονιστική αντίληψη μέρους της ακαδημαϊκής κοινότητας για την αναπηρία, την οποία έχει ενστερνιστεί σε πολλές περιπτώσεις το Υπουργείο Παιδείας; Μιας αντίληψης που μπαίνει τροχοπέδη στην ουσιαστική ανατροπή πρακτικών που δεν βασίζονται στην αρχή της ίσης μεταχείρισης (βλ. μηχανογραφικό δελτίο εισαγωγής ατόμων με αναπηρία στα ΑΕΙ και ΤΕΙ).
- Πως η εφαρμογή νέων σύγχρονων θεσμικών μέτρων για την ισότιμη ένταξη των ατόμων με αναπηρία στα ΑΕΙ και ΤΕΙ της χώρας θα είναι ενιαία και υποχρεωτική για όλα τα πανεπιστημιακά και τεχνολογικά ιδρύματα;
Προοδευτικές πολιτικές χωρίς χρηματοδότηση δε νοούνται, επ’ αυτού η συνομοσπονδία ΑμεΑ επισημαίνει και προτείνει: “Η ανατροπή του υπάρχοντος εκπαιδευτικού συστήματος για τα άτομα με αναπηρία προϋποθέτει, πρώτα και κύρια, την εξεύρεση πόρων για αυτό το εγχείρημα με την ουσιαστική συμμετοχή του Κράτους. Σε αυτή την κατεύθυνση η ΕΣΑμεΑ προτείνει την ένταξη ειδικού κωδικού στον ετήσιο οικονομικό προϋπολογισμό κάθε ΑΕΙ και ΤΕΙ για τη χρηματοδότηση μέτρων και δράσεων που θα αποσκοπούν στην ισότιμη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία σε όλους τους χώρους και τις υπηρεσίες τους”.
Eστιάζοντας στο περιεχόμενο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης η συνομοσπονδία υπενθυμίζει τα αυτονόητα : “Οχι μόνο πρέπει να καταστεί πλήρως προσβάσιμη στα άτομα με αναπηρία και να παράγει εξειδικευμένους επιστήμονες για την αναπηρία αλλά και να αναπαράγει τη σύγχρονη κουλτούρα για την αναπηρία, όπως επιτάσσει η Διεθνής Σύμβαση για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Το σύστημα της ανώτατης εκπαίδευσης πρέπει να δημιουργεί πολίτες απαλλαγμένους από προκαταλήψεις και νοοτροπίες και διακριτικές συμπεριφορές του παρελθόντος”. Για να έχει πραγματικό νόημα και περιεχόμενο ένας τέτοιος παιδευτικός/απελευθερωτικός στόχος, πρέπει καταρχάς η πρόσβαση στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα να είναι ανεμπόδιστη/αυτονόητη. Οπως επισημαίνει η ΕΣΑμεΑ
“είναι αναντίρρητο το γεγονός ότι πολλά τμήματα των ΑΕΙ και ΤΕΙ είναι απροσπέλαστα στα άτομα με αναπηρία. Οι επιμέρους αλλαγές που σημειώνονται, σποραδικά, οφείλονται συνήθως στη δύναμη και των αγώνα των ιδίων των φοιτητών με αναπηρία σε συνεργασία με τους φορείς του αναπηρικού κινήματος. Ήρθε η ώρα όμως οι αλλαγές αυτές να σχεδιαστούν οργανωμένα και με θεσμικό τρόπο και να μην εξαρτώνται από την καλή θέληση και την τυχόν ευαισθησία των αρμοδίων της Ακαδημαϊκής Κοινότητας”.
“Για την πλήρη και ισότιμη ένταξη των φοιτητών με αναπηρία πρέπει να παρέχονται μέτρα υποστήριξης και στις τρεις φάσεις της ακαδημαϊκής πορείας του φοιτητή” αναφέρεται στην παρέμβαση της ΕΣΑμεΑ στο σημείο της κορύφωσής της. Τα προτεινόμενα μέτρα εξειδικεύονται ως ακολούθως:
Στο στάδιο της μετάβασης από τη Δευτεροβάθμια στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση πρέπει να ληφθούν μέτρα όπως:
Η παροχή ενημέρωσης όσον αφορά περιεχόμενο μαθημάτων, απαιτούμενο επίπεδο, κλπ.). Η διαθεσιμότητα υπηρεσιών προσανατολισμού, που συνεπικουρούν στην επεξεργασία προσωπικών σχεδίων.
Η έγκαιρη γνώση του αριθμού των φοιτητών και των ιδιαίτερων αναγκών τους
Κατά τη διάρκεια των σπουδών προτείνεται η λήψη συγκεκριμένων υποστηρικτικών μέτρων, όπως:
Η σύσταση Υπηρεσίας Υποδοχής, Ενημέρωσης και Υποστήριξης των φοιτητών με αναπηρία,
Η διασφάλιση της προσβασιμότητας όχι μόνο για τους φοιτητές με κινητική αναπηρία (όπως συνηθίζεται) αλλά για όλες τις κατηγορίες αναπηρίας. Το θέμα της προσβασιμότητας αφορά όχι μόνο τους χώρους φοίτησης (αμφιθέατρα, εργαστήρια, βιβλιοθήκες, κλπ.) αλλά όλους τους χώρους όπου συχνάζουν φοιτητές (φοιτητικές εστίες, φοιτητικές λέσχες σίτισης, κλπ.).
Η παροχή τεχνικού εξοπλισμού (π.χ. ηλεκτρονικοί υπολογιστές με προσβάσιμο λογισμικό ανάλογα με την κατηγορία αναπηρίας). Η καθιέρωση παροχής «ζωντανής» βοήθειας και ενδιαμέσων (συνοδών, αναγνωστών, επαγγελματιών διερμηνέων της νοηματικής γλώσσας κ.λπ.) προκειμένου να διευκολύνουν την πρόσβαση ατόμων με αναπηρία σε όλες τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Η διασφάλιση της προσβασιμότητας για όλες τις κατηγορίες αναπηρίας των διαδικτυακών τόπων των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων. Η επεξεργασία προσαρμοσμένων παιδαγωγικών μέσων όπως η ηχογράφηση των εγχειριδίων και των σημειώσεων για τους φοιτητές με προβλήματα όρασης. Η προσαρμογή του τρόπου εξέτασης με δυνατότητα παράτασης του εξεταστικού χρόνου, αντικατάστασης μίας γραπτής εξέτασης με μία προφορική ή το αντίθετο, προσαρμογής των θεμάτων των εξετάσεων στις ανάγκες του φοιτητή (μεγέθυνση γραμμάτων, εκτύπωση σε γραφή braille, κλπ.) ενιαίος τρόπος εξέτασης για όλους τους φοιτητές ανεξαρτήτως αναπηρίας δηλ. εξέταση στην ίδια ύλη ανεξαρτήτως τρόπου εξέτασης γραπτού ή προφορικού.
Στο στάδιο της Μετάβασης από την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Αγορά Εργασίας
Τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα μέσω των Υπηρεσιών Επαγγελματικής Σταδιοδρομίας και Διασύνδεσης πρέπει να παρέχουν στους φοιτητές τους πληροφορίες για την επαγγελματική ένταξη, να είναι προσαρμοσμένες και να λαμβάνουν υπόψη τους τις ανάγκες των φοιτητών με αναπηρία.
Η Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία έχει καλέσει εδώ και χρόνια τη Σύνοδο των Πρυτάνεων των ΑΕΙ να προβεί στη συγκρότηση τριμερούς Επιτροπής μεταξύ της Συνόδου, του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και της Συνομοσπονδίας, προκειμένου να επεξεργαστεί και να καταρτίσει από κοινού ένα συνολικό πρόγραμμα για την ένταξη των φοιτητών με αναπηρία στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Αυτονόητο είναι ότι η επίτευξη του στόχου “Πανεπιστήμιο για όλους”, χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς, απαιτεί χρόνο, πόρους και συντονισμένη προσπάθεια.
Η πολιτική της ένταξης δεν μπορεί να ευδοκιμήσει χωρίς τη θέσπιση της υποχρεωτικότητας του μαθήματος της Ειδικής Αγωγής στα Παιδαγωγικά Τμήματα, αλλά και χωρίς τη δημιουργία Ειδικών Μεταπτυχιακών Τμημάτων για επιμέρους κατηγορίες αναπηρίας και ειδικές θεματικές ενότητες προκειμένου να υπάρξει στη χώρα μας διαθεσιμότητα εξειδικευμένων επιστημόνων που να στηρίξουν το εγχείρημα αυτό.
Eιδικότερα σε ότι αφορά την...περιβόητη ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ η συνομοσπονδία ΑμεΑ τονίζει :
Η Δια Βίου Μάθηση αποτελεί μείζον και σημαντικό ζήτημα για τα άτομα με αναπηρία. Η ανάπτυξη Προγραμμάτων Δια Βίου Μάθησης από τα Ανώτατα και Ανώτερα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και διασύνδεσή τους με τις τοπικές κοινωνίες πρέπει να διασφαλίζει την οριζόντια ένταξη της διάστασης της αναπηρίας και την υλοποίηση στοχευμένων δράσεων για τα άτομα με αναπηρία. Το συσσωρευμένο έλλειμμα που παρατηρείται στο εκπαιδευτικό επίπεδο των ατόμων με αναπηρία έχει αναδειχθεί από διάφορες μελέτες. Η αναγκαιότητα συμπερίληψης στοχευμένων δράσεων (εθνικών, περιφερειακών, τοπικών) δια βίου μάθησης για τα άτομα με αναπηρία στο Εθνικό Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης, προκύπτει από τα εξής στοιχεία:
α) Τα άτομα με αναπηρία έχουν αναλογικά πολύ μικρότερη συμμετοχή σε προγράμματα Δια Βίου Μάθησης σε σχέση με το γενικό πληθυσμό,
β) Βασικό χαρακτηριστικό της Δια Βίου Μάθησης είναι η δυνατότητα εξατομικευμένης προσέγγισης. Ο σχεδιασμός και η προσφορά, δηλαδή, προγραμμάτων στη βάση διάγνωσης των συγκεκριμένων αναγκών. Το στοιχείο αυτό αποκτά μεγάλη σημασία στην περίπτωση των συγκεκριμένων εκπαιδευτικών αναγκών των ατόμων με αναπηρία.
γ) Η οργάνωση ειδικών δράσεων δια βίου μάθησης αποτελεί κομβικό ζήτημα για την διατήρηση των θέσεων εργασίας των ατόμων με αναπηρία.
Στον επίλογο της παρέμβασής της η συνομοσπονδία αιφνιδιάζει με μιά πρότασή της αν μη τι άλλο καινοτόμα. Αναφέρεται σε “ενίσχυση του διεθνούς χαρακτήρα και της διεθνούς παρουσίας των ιδρυμάτων”, συσχετίζοντας την στρατηγική αναβάθμισης των πανεπιστημίων στην Ελλάδα με την πλήρη εξασφάλιση υποδομών προσβασιμότητας. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται “η ενίσχυση του διεθνούς χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης συνδέεται άρρηκτα και αναπόσπαστα με τον καθολικό και χωρίς εκπτώσεις σχεδιασμό για τον εκσυγχρονισμό των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων σε ότι αφορά την προσβασιμότητα των ατόμων με αναπηρία σε αυτά. Τα πανεπιστημιακά ιδρύματα θα αναζητήσουν και θα ενισχύσουν το διεθνή τους ρόλο εάν επιτευχθεί ο ανωτέρω στόχος.”
Kρίσιμο καταληκτικό ερώτημα : Είναι εφικτός ο τελευταίος στόχος αλλά και όλοι οι άλλοι στόχοι που θέτει η ΕΣΑμεΑ στην παρέμβασή της; Απάντηση : Φυσικά και είναι εφικτοί και πραγματοποιήσιμοι οι στόχοι. Ομως, παράλληλα, είμαστε σχεδόν βέβαιοι – ας μας συγχωρεθεί η απαισιοδοξία – ότι στην σημερινή Ελλάδα εκλείπει παντελώς η πολιτική βούληση ώστε να υπηρετηθούν. Θα είμαστε οι πρώτοι που θα χαρούμε – προσωπικά και δημοσιογραφικά – αν η πρόβλεψή μας διαψευστεί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.