Ένα xτύπημα στο κεφάλι τον έκανε… Αϊνστάιν

Πριν από 12 χρόνια, ο Τζέισον Πάτζετ ήταν ένας απλός 30άρης από το Άνκορατζ της Αλάσκας, που εγκατέλειψε το πανεπιστήμιο για να δουλέψει στο κατάστημα επίπλων του πατέρα του. Ένας καβγάς σε μπαρ, όμως, έμελλε να αλλάξει τη ζωή του για πάντα, καθώς όταν συνήλθε από ένα δυνατό κτύπημα στο κεφάλι ανακάλυψε πως έβλεπε τον κόσμο από μία εντελώς διαφορετική σκοπιά: αυτή των μαθηματικών και της φυσικής. Έκτοτε, έχει διαγνωστεί ως ένας από τους 40 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο που πάσχουν από το επίκτητο σύνδρομο του σοφού (ή επίκτητο σύνδρομο savant), κατά το οποίο πάλαι ποτέ φυσιολογικοί άνθρωποι γίνονται ιδιοφυΐες στα μαθηματικά, τις Τέχνες ή την μουσική έπειτα από έναν τραυματισμό του εγκεφάλου.



Ο Πάτζετ, που σήμερα είναι 43 ετών, γράφει για την εμπειρία που άλλαξε τη ζωή του στο αυτοβιογραφικό βιβλίο «Struck by Genius: How a Brain Injury Made Me a Mathematical Marvel», το οποίο μόλις κυκλοφόρησε σε ΗΠΑ και Βρετανία. Όπως γράφει, όλα άρχισαν στις 13 Σεπτεμβρίου 2002, όταν δύο άντρες του επιτέθηκαν από πίσω μέσα στο μπαρ όπου βρισκόταν και τον εξουδετέρωσαν με ένα χτύπημα στο πίσω μέρος του κεφαλιού. Ο Πάτζετ διακομίστηκε στο νοσοκομείο όπου του παρασχέθηκαν οι πρώτες βοήθειες και επέστρεψε σπίτι του. Το επόμενο πρωί που ξύπνησε, όμως, διαπίστωσε ότι η όρασή του είχε αλλάξει και πλέον έβλεπε λεπτομέρειες στα αντικείμενα γύρω του, οι οποίες πριν δεν υπήρχαν.

Στη βρύση του μπάνιου, λ.χ., παρατήρησε «κάτι γραμμές που έβγαιναν κάθετα από το νερό που έτρεχε». «Στην αρχή ξαφνιάστηκα και ανησύχησα για τον εαυτό μου, αλλά οι γραμμές ήταν τόσο όμορφες που απόμεινα όρθιος να τις χαζεύω», γράφει. Σύντομα ανακάλυψε πως παντού έβλεπε επαναλαμβανόμενα γεωμετρικά σχήματα, διαφορετικά για κάθε αντικείμενο που κοιτούσε – και πριν το καλοκαταλάβει βρέθηκε να διαβάζει μανιωδώς μαθηματικά και φυσική, εστιάζοντας το ενδιαφέρον του στα μορφοκλασματικά σύνολα (ή φράκταλ). Με τον όρο αυτό αποκαλείται ένα γεωμετρικό σχήμα που επαναλαμβάνεται αυτούσιο σε άπειρο βαθμό μεγέθυνσης. Το σχήμα αυτό είναι σαν «μαγική εικόνα», αφού όσες φορές και να μεγεθυνθεί οποιοδήποτε τμήμα του, εξακολουθεί να παρουσιάζει ένα περίπλοκο σχέδιο με μερική ή ολική επανάληψη του αρχικού.

Παρότι ο Πάτζετ ουδέποτε κατά το παρελθόν είχε κλίση στη ζωγραφική, άρχισε να σχεδιάζει μορφοκλασματικά σύνολα με εξαιρετική λεπτομέρεια, αφιερώνοντας ακόμα και εβδομάδες για να ολοκληρώσει κάθε σύνολο. Ενώ, εξάλλου, έως τότε ήταν εξωστρεφής, μέγας λάτρης των πάρτι και «η ψυχή της παρέας», κλείστηκε στον εαυτό του και άρχισε να περνάει τις μέρες του στο σπίτι, αρνούμενος να δει κόσμο και ζωγραφίζοντας και διαβάζοντας ασταμάτητα. Εκείνη την εποχή πίστευε ότι έχει τρελαθεί, αλλά άλλαξε γνώμη όταν είδε ένα ντοκιμαντέρ του BBC για τον Ντάνιελ Τάμετ – τον «αυτιστικό ποιητή των αριθμών», όπως έχει γίνει παγκοσμίως γνωστός. Αφού τελείωσε το ντοκιμαντέρ, αποφάσισε να επικοινωνήσει με τον δρα Ντάρολντ Τρέφερτ, έναν ψυχίατρο που ειδικεύεται στην επιδημιολογία των διαταραχών του φάσματος του αυτισμού αλλά και στο σύνδρομο savant.

Το σύνδρομο αυτό κατά κανόνα είναι συγγενές, δηλαδή εκ γενετής. Σε τέτοια περίπτωση, περιγράφει ένα άτομο με σοβαρή αναπτυξιακή ή διανοητική αναπηρία σε συνδυασμό με μια εξαιρετική διανοητική ικανότητα σε ένα ορισμένο πεδίο. Οι πάσχοντες από συγγενές savant συνήθως έχουν νοημοσύνη χαμηλότερη από τον μέσο όρο, αλλά σε έναν ή περισσότερους πολύ συγκεκριμένους τομείς η νοημοσύνη τους είναι πάρα πολύ υψηλή. Στο επίκτητο σύνδρομο savant, όμως, ο πάσχων δεν έχει αναπτυξιακή ή διανοητική αναπηρία, αλλά αποκτά εξαιρετική νοημοσύνη σε έναν τομέα έπειτα από ένα κτύπημα στο κεφάλι, κατά τον δρα Τρέφερτ. Στην περίπτωση του Τζέισον Πάτζετ, το κτύπημα είχε ως συνέπεια να«πλημμυρίσει» το αριστερό τμήμα του εγκεφάλου του με χημικές ουσίες (νευροδιαβιβαστές) που τελικά άλλαξαν οριστικά τη δομή του αριστερού βρεγματικού λοβού, όπου βρίσκεται το κέντρο των μαθηματικών. Ο Πάτζετ επέστρεψε στο πανεπιστήμιο για να σπουδάσει μαθηματικά, ενώ πουλάει τους πίνακες των μορφοκλασματικών συνόλων που ζωγραφίζει.


Πηγή: http://perierga.gr