Πέμπτη 26 Μαΐου 2011

Γονιδιακή θεραπεία για την νόσο του Πάρκινσον

Βελτίωση συμπτωμάτων μέχρι και 61% στις πρώτες κλινικές δοκιμές επιτρέπει αισιοδοξία για τη συνέχεια



Γονιδιακή θεραπεία για την νόσο του Πάρκινσον
Άμεση γονιδιακή παρέμβαση στον εγκέφαλο δοκιμάζει βρετανική εταιρεία ως θεραπεία για την νόσο του Πάρκινσον

Λονδίνο

Μια πρωτοποριακή γονιδιακή θεραπεία για την νόσο του Πάρκινσον αναπτύσσει η βρετανική εταιρεία Oxford BioMedica. Η θεραπεία ονομάζεται ProSavin και σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία των κλινικών δοκιμών, η χορήγησή της βελτίωσε τα συμπτώματα της νόσου από 43% μέχρι 61%.

Η νόσος του Πάρκινσον προκαλείται από την καταστροφή των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου που παράγουν τον νευροδιαβιβαστή ντοπαμίνη. Ετσι, η θεραπεία σχεδιάστηκε ώστε να επανενεργοποιήσει την παραγωγή αυτού του νευροδιαβιβαστή: με την βοήθεια ενός κατάλληλου μοριακού οχήματος, γίνεται εισαγωγή στα εγκεφαλικά κύτταρα των τριών γονιδίων που απαιτούνται για να συντεθεί η ντοπαμίνη.


Σύμφωνα με τα πρώτα δεδομένα, τα οποία παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου της Αμερικανικής Εταιρείας Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας (American Society of Gene and Cell Therapy) και προήλθαν από κλινικές δοκιμές φάσης Ι και ΙΙ, η θεραπεία δεν έχει παρενέργειες.

Εντυπωσιακά αποτελέσματα

Προς το παρόν, οι ερευνητές χορήγησαν τη θεραπεία σε 9 μόνο ασθενείς προκειμένου να εκτιμήσουν την ασφάλειά της και να υπολογίσουν την κατάλληλη δοσολογία. Ωστόσο, δεν μπόρεσαν να μην παρατηρήσουν τη βελτίωση των συμπτωμάτων των ασθενών που συμμετείχαν στη μελέτη. Οπως ανέφεραν οι ασθενείς, που καλούνταν να κρατούν ημερολόγιο, τα συμπτώματα της νόσου (τρόμος ή ακινησία) μειώθηκαν σημαντικά. Σύμφωνα δε με βρετανικό έντυπο, ένας από αυτούς κατάφερε να ολοκληρώσει ένα παιχνίδι γκολφ, πράγμα το οποίο είχε να κάνει πολλά χρόνια.


Στους επόμενους μήνες αναμένεται να ολοκληρωθούν οι κλινικές δοκιμές φάσης ΙΙ, ενώ οι κλινικές δοκιμές φάσης ΙΙΙ θα αρχίσουν μέσα στο 2012. Αυτές και μόνο θα δείξουν πόσο αποτελεσματική είναι η θεραπεία, η οποία θα χρειαστεί περίπου μια εξαετία για να κυκλοφορήσει στην αγορά.


Πηγή: Εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ" 
Διαβάστε περισσότερα...

Παυσίπονο τα... σταυρωμένα χέρια

Μπερδεύουν τον εγκέφαλο, μειώνοντας την αντίληψη του πόνου



Παυσίπονο τα ...σταυρωμένα χέρια
Δε γνωρίζει η δεξιά ...εάν πονά η αριστερά. Με αυτή την απλή μέθοδο «σύγχυσης» του εγκεφάλου μπορούμε να μειώσουμε τον πόνο σε περίπτωση τραυματισμού στα χέρια, σύμφωνα με νέα μελέτη

Λονδίνο 
Το σταύρωμα των χεριών μετά από τραυματισμό τους περιορίζει σημαντικά τον πόνο, σύμφωνα με νέα βρετανική μελέτη.
Όπως δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό «Pain», οι ειδικοί του University College του Λονδίνου ανακάλυψαν πως η συγκεκριμένη θέση των χεριών αποπροσανατολίζει τον εγκέφαλο, ώστε να μην μπορεί να προσδιορίσει από ποια πλευρά του σώματος προέρχεται ο πόνος. Κάτι τέτοιο έχει ως αποτέλεσμα την περιορισμένη αντίληψη της έντασης του πόνου.
Πείραμα με σταυρωμένα τα χέρια
Στην ενδιαφέρουσα μελέτη, έλαβαν μέρος 20 εθελοντές στα χέρια των οποίων οι ειδικοί με τη βοήθεια λέιζερ προκάλεσαν πόνο παρόμοιο με το τσίμπημα μιας καρφίτσας.
Κατά τη διάρκεια του πειράματος μέσω ηλεκτροεγκεφαλογραφήματος (EEG) καταγραφόταν η ηλεκτρική δραστηριότητα του εγκεφάλου, ενώ αμέσως μετά τη λήξη του οι συμμετέχοντες κλήθηκαν να αξιολογήσουν την ένταση του πόνου που ένιωσαν.
Από τα αποτελέσματα φάνηκε ότι η αντίληψη του πόνου ήταν περιορισμένη σε όσους είχαν τα χέρια τους σταυρωμένα στον κορμό τους ενόσω δέχονταν τα τσιμπήματα του λέιζερ.
«Συνήθως χρησιμοποιούμε το αριστερό μας χέρι για να αγγίξουμε αντικείμενα που υπάρχουν στα αριστερά μας, και το δεξί μας χέρι για ό,τι βρίσκεται στα δεξιά μας» εξηγεί οδρ Τζιαντομένικο Ιανέτι, από το Τμήμα Φυσιολογίας, Φαρμακολογίας και Νευροεπιστήμης του βρετανικού πανεπιστημίου.
«Αυτό σημαίνει ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που περιέχουν τον χάρτη της δεξιάς πλευράς του σώματος και εκείνον του δεξιού εξωτερικού χώρου συνήθως ενεργοποιούνται ταυτόχρονα, οδηγώντας έτσι σε μια πολύ αποδοτική επεξεργασία των αισθητηριακών ερεθισμάτων που δεχόμαστε»  λέει ο ειδικός και προσθέτει: «Όταν όμως σταυρώνουμε τα χέρια μας, οι χάρτες αυτοί παύουν να ενεργοποιούνται ταυτόχρονα, με αποτέλεσμα η επεξεργασία  των αισθητηριακών ερεθισμάτων να είναι λιγότερο αποδοτική. Για παράδειγμα ο πόνος γίνεται αντιληπτός ως ασθενέστερος» καταλήγει ο δρ Ιανέτι.
Ξεγελώντας τον εγκέφαλο
Όπως συμβουλεύουν οι επιστήμονες, την επόμενη φορά που θα χτυπήσουμε στα άνω άκρα καλό θα ήταν να καθίσουμε με …σταυρωμένα χέρια! Ενδεχομένως κάτι τέτοιο θα μπορούσε μελλοντικά να οδηγήσει στην ανάπτυξη παυσίπονων θεραπειών που να βασίζονται στη ...σύγχυση του εγκεφάλου.
Στην παρούσα φάση μάλιστα, οι Βρετανοί σε συνεργασία με αυστραλούς ερευνητές, δοκιμάζουν την ενδιαφέρουσα θεωρία σε ασθενείς που ταλαιπωρούνται από χρόνιο πόνο.

Διαβάστε περισσότερα...

Συμπλήρωμα εναντίον της προεκλαμψίας

Το αμινοξύ L- αργινίνη σε συνδυασμό με βιταμίνες προστατεύει τις εγκύους

Συμπλήρωμα εναντίον της προεκλαμψίας
Ένα συμπλήρωμα διατροφής που περιέχει αντιοξειδωτικές βιταμίνες και το αμινοξύ L-αργινίνη μπορεί να σώσει εγκύους με αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης προεκλαμψίας

Λονδίνο
Ένα συμπλήρωμα διατροφής μπορεί να σώσει εγκύους που αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο προεκλαμψίας, μιας εν δυνάμει θανατηφόρας κατάστασης η οποία χαρακτηρίζεται από υψηλή αρτηριακή πίεση και «πλήττει» μια στις δέκα γυναίκες που κυοφορούν το πρώτο τους παιδί. Αυτό δείχνει νέα μελέτη που διεξήχθη από ειδικούς στο Μεξικό και στις ΗΠΑ και δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό «British Medical Journal».
Στη μελέτη, η οποία πραγματοποιήθηκε στην Πόλη του Μεξικού, συμμετείχαν περισσότερες από 600 έγκυες γυναίκες που αντιμετώπιζαν υψηλό κίνδυνο προεκλαμψίας. Σε 228 εξ αυτών οι ερευνητές έδωσαν μπάρες που περιείχαν αντιοξειδωτικές βιταμίνες καθώς και το αμινοξύ L- αργινίνη. Το αμινοξύ αυτό βοηθά στη διατήρηση της φυσιολογικής ροής του αίματος και η έλλειψή του έχει συνδεθεί με την προεκλαμψία.
Η μελέτη
 Σε 222 εγκύους δόθηκαν μπάρες που περιείχαν μόνο βιταμίνες ενώ αντίστοιχος αριθμός γυναικών κατανάλωσε μπάρες που δεν περιείχαν ούτε βιταμίνες ούτε το αμινοξύ. Όλες οι γυναίκες έτρωγαν τις μπάρες σε καθημερινή βάση από την 20η εβδομάδα της κύησης και μέχρι την ολοκλήρωσή της.
Όπως προέκυψε το 30,2% των γυναικών από την ομάδα λήψης των εικονικών συμπληρωμάτων ανέπτυξε προεκλαμψία. Το ποσοστό στην ομάδα που λάμβανε μόνο βιταμίνες ήταν 22,5% ενώ στην ομάδα που λάμβανε βιταμίνες και L-αργινίνη ήταν μόλις 12,7%.
Οι συγγραφείς της μελέτης τονίζουν ότι τα νέα ευρήματα είναι σημαντικά με δεδομένο ότι η προληπτική προσέγγιση που ακολούθησαν είναι απλή και φθηνή. Προσθέτουν ωστόσο ότι απαιτούνται τώρα νέες μελέτες προκειμένου να επιβεβαιωθούν τα αποτελέσματά τους προτού γίνουν συστάσεις για λήψη του αμινοξέος από τις εγκύους που κινδυνεύουν από προεκλαμψία.


Πηγή: Εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ"
Διαβάστε περισσότερα...

Τζελ σώζει από τον χρόνιο πόνο στη μέση

Επιδιορθώνει τις βλάβες στους μεσοσπονδύλιους δίσκους



Τζελ σώζει από τον χρόνιο πόνο στη μέση
Οι χρόνιοι πόνοι στη μέση μπορεί να αποτελέσουν μελλοντικά παρελθόν χάρη σε ένα ενέσιμο τζελ

Μάντσεστερ
Βρετανοί επιστήμονες δημιούργησαν ένα τζελ που χορηγείται σε ενέσιμη μορφή και μπορεί να ανακουφίσει από τον χρόνιο πόνο στη μέση.
Εκτιμάται ότι οι πόνοι στη μέση «πλήττουν» το 80% του πληθυσμού κάποια στιγμή στη ζωή του. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο στις ΗΠΑ το συγκεκριμένο πρόβλημα αποτελεί την κύρια αιτία ανικανότητας και απουσίας από την εργασία.
Τώρα ερευνητές του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ ανέπτυξαν ένα τζελ το οποίο «επιδιορθώνει» τους κατεστραμμένους μεσοσπονδύλιους δίσκους. Με δημοσίευσή τους στο επιστημονικό περιοδικό «Soft Matter» οι επιστήμονες αναφέρουν ότι η λύση στο πρόβλημα εκατομμυρίων ανθρώπων κρύβεται μέσα σε μικροσκοπικά σπογγώδη σωματίδια τα οποία διογκώνονται και κολλούν μεταξύ τους δημιουργώντας μια δομή η οποία αποκαθιστά τα σημεία όπου οι δίσκοι εμφανίζουν φθορές.
Ανθεκτικό σε πιέσεις
Σύμφωνα με τον επικεφαλής της μελέτης δρα Μπράιαν Σόντερς από το Τμήμα Υλικών του Πανεπιστημίου του Μάντσεστερ, η ερευνητική ομάδα επέτυχε να ενώσει τα μικροσωματίδια του τζελ έτσι ώστε να προκύψει ένα ενέσιμο προϊόν ικανό να εμφανίζει ανθεκτικότητα σε μεγάλες πιέσεις χωρίς να παρουσιάζει βλάβη.
Η σωτήρια για εκατομμύρια πάσχοντες ένεση η οποία αποτελεί το «τέκνο» 25ετούς ερευνητικής δουλειάς, περιέχει δισεκατομμύρια σωματίδια τα οποία μέσα στη σύριγγα βρίσκονται σε υγρή μορφή. Όταν γίνει η έγχυση στον οργανισμό τότε η θεραπεία λαμβάνει τη μορφή γέλης.
Ο δρ Σόντερς σημείωσε ότι «η προσπάθεια στέφθηκε με επιτυχία χάρη στον σχεδιασμό πρωτοποριακών υλικών ο οποίος φέρνει την προοπτική χρήσης ενός ενέσιμου τζελ για τη θεραπεία της κήλης δίσκου ένα βήμα πιο κοντά».

Διαβάστε περισσότερα...

Ζώα που θεραπεύουν!

Ιδιαίτερα ευεργετικά για την υγεία των παιδιών τα χαριτωμένα κατοικίδια



Ζώα που θεραπεύουν!
Η ημίαιμη Κάρλα, η οποία έλαβε μέρος στη μελέτη που έγινε στο Χατζηκυριάκειο Ίδρυμα, αποτελεί μία ακόμη τρανή απόδειξη ότι η ράτσα του σκύλου δεν παίζει ρόλο στην εκπαίδευση

Λίγες ώρες με ένα σκυλάκι, σύμφωνα με μελέτες, αποτελούν βάλσαμο τόσο για την ψυχική όσο και για τη σωματική μας υγεία. Με τη θετική του ενέργεια, τη χαρούμενη φύση του και την ανιδιοτελή του αγάπη ο «καλύτερος φίλος του ανθρώπου» μπορεί να προσφέρει βοήθεια ακόμα και στην αντιμετώπιση σοβαρών ασθενειών, ενισχύοντας την αυτοπεποίθηση των ασθενών και τονώνοντας τη θέλησή τους για ζωή. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε που τα προγράμματα θεραπείας με τη βοήθεια ζώων - γνωστά και ως pet therapy ή animal-assisted therapy (AAT) - εφαρμόζονται εδώ και χρόνια σε σχολεία, γηροκομεία, νοσοκομεία και άλλα ιδρύματα του εξωτερικού, δίνοντας εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Πολεμώντας τον αυτισμό 

Τον περασμένο Οκτώβριο μια ενδιαφέρουσα καναδική μελέτη που διενεργήθηκε σε αυτιστικά παιδιά και δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό έντυπο «Psychoneuroendocrinology» έδειξε ότι η καθημερινή επαφή των νεαρών εθελοντών με ειδικά εκπαιδευμένους σκύλους είχε αποτέλεσμα την εντυπωσιακή βελτίωση της συμπεριφοράς και της υγείας τους.

«Προκειμένου να μπορέσουμε να μετρήσουμε τη θετική επίδραση του σκύλου στην υγεία των παιδιών αυτών αποφασίσαμε να μετρήσουμε τα επίπεδα της ορμόνης κορτιζόλης (σ.σ.: της αποκαλούμενης και “ορμόνης του στρες”) στον οργανισμό των παιδιών» εξηγεί στο «Βήμα» η δρ Σόνια Λούπιεν, καθηγήτρια Ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Μόντρεαλ και διευθύντρια στο Κέντρο Μελέτης του Ανθρώπινου Στρες στο Νοσοκομείο Λουί Λαφοντέν.

«Δύο εβδομάδες πριν από την εισαγωγή των ειδικών σκύλων στα σπίτια των 42 παιδιών που έλαβαν μέρος στη μελέτη ελήφθη δείγμα σιέλου για τη μέτρηση της κορτιζόλης. Η διαδικασία αυτή επανελήφθη κατά τη διάρκεια της παραμονής των σκύλων στην κάθε οικογένεια για διάστημα τεσσάρων εβδομάδων και στο τέλος, δύο εβδομάδες αφότου είχαν απομακρυνθεί από το κάθε σπίτι» μας λέει αναλυτικά η ερευνήτρια.

Όπως τονίζει, στο συγκεκριμένο πείραμα χρησιμοποιήθηκαν σκύλοι ράτσας λαμπραντόρ που είχαν ακολουθήσει εκπαίδευση συνοδού τυφλών στο ίδρυμα MIRA με έδρα στο Κεμπέκ και η οποία κοστολογείται περί τις 10.000 δολάρια (δηλαδή περίπου 7.500 ευρώ).

«Διαπιστώσαμε λοιπόν ότι η επίδραση των σκύλων στην υγεία των αυτιστικών παιδιών ήταν πολύ ισχυρή» αναφέρει η δρ Λούπιεν. «Δεν έχω δει ξανά τόσο ανατρεπτικά αποτελέσματα σε επίπεδα κορτιζόλης». 

Τα παραδείγματα που μοιράστηκε μαζί μας η ειδικός ήταν πραγματικά καθηλωτικά: «Μια μητέρα παραπονιόταν ότι δεν μπορούσε να βγει βόλτα με το παιδάκι της, καθώς εάν ένα αυτιστικό παιδί δει για παράδειγμα μια πέτρα στον δρόμο μπορεί να κάτσει εκεί να τη χαζεύει για ώρες. Με την εισαγωγή του σκύλου και μετά κατάφερε επιτέλους να κάνει τις βόλτες που τόσο επιθυμούσε με το παιδί της, γιατί η προσοχή του επικεντρωνόταν πλέον στον σκύλο». 
Μετά το τέλος του πειράματος και ενώ οι σκύλοι είχαν χρησιμοποιηθεί «δανεικά» από τους επιστήμονες, το ίδρυμα MIRA αποφάσισε να δωρίσει στις οικογένειες που είχαν συμμετάσχει στη μελέτη τον τετράποδο «θεραπευτή» που είχαν πρόσφατα φιλοξενήσει.

Τετράποδοι «δάσκαλοι» 


Πριν από λίγο καιρό η ερευνήτρια κ. Λόρι Φρίζεν από το Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου της Αλμπέρτα, επίσης στον Καναδά, πραγματοποίησε μια άλλη μελέτη, με αντικείμενο τη βελτίωση που θα μπορούσε να προκαλέσει η παρουσία ενός ζώου ως προς τις μαθησιακές επιδόσεις των παιδιών.

Το πείραμα διάρκειας 10 εβδομάδων έγινε σε σχολεία της Νότιας Αλμπέρτα και σε αυτό έλαβαν μέρος μαθητές της Β' Δημοτικού. Η κ. Φρίζεν επισκεπτόταν το σχολείο δύο φορές την εβδομάδα, συνοδευόμενη από τα δύο της σκυλάκια, την Τάνγκο και τον Σπάρκι, τα οποία είχαν περάσει από ειδική εκπαίδευση για σκυλιά θεραπείας στον σύλλογο Pet Therapy Society of Northern Alberta και είχαν εμπειρία από προηγούμενες συμμετοχές τους σε δραστηριότητες με παιδιά.

Σύντομα διαπίστωσε μεγάλη βελτίωση στους μικρούς μαθητές: έγιναν πιο επιμελείς, έκαναν λιγότερα λάθη και αύξησαν την αγάπη τους για την ανάγνωση ή άλλα μαθήματα που... μοιράζονταν με τον μικρό τους τετράποδο φίλο.
«Η επιτυχία του προγράμματος οφείλεται στη ζεστασιά και την ανιδιοτελή αποδοχή των σκύλων, η οποία μέσω της συμμετοχής τους σε μαθησιακές δραστηριότητες φαίνεται να προσφέρει μια μοναδική μορφή κοινωνικής και συναισθηματικής υποστήριξης. Η μεγαλύτερή μου έκπληξη ωστόσο είχε να κάνει με το γεγονός ότι τα παιδιά συμμετείχαν οικειοθελώς στο πρόγραμμα αυτό» μας λέει η κ. Φρίζεν.

«Παρά το γεγονός ότι προσωπικά αγαπώ τα ζώα, θεωρούσα ότι ανάμεσα στα παιδιά ενδεχομένως να υπήρχαν κάποια που να μην ήθελαν να συμμετέχουν στις συνεδρίες, είτε γιατί μπορεί να έτρεφαν κάποιους φόβους, είτε γιατί ήταν αλλεργικά, ή ακόμα και γιατί δεν θα τους ενδιέφερε κάτι τέτοιο. Παρ' όλα αυτά, όχι μόνο συμμετείχαν όλα τους στις 20λεπτες συνεδρίες, αλλά οργάνωναν τα μαθήματα και τις υποχρεώσεις τους με τέτοιον τρόπο ώστε να μη χάσουν ποτέ τη σειρά τους. Αυτό ήταν πραγματικά εντυπωσιακό!» καταθέτει ενθουσιασμένη η Καναδή ερευνήτρια.
Η ίδια υποστηρίζει ότι τα προγράμματα με τη βοήθεια ζώων θα μπορούσαν να αποτελέσουν πολύτιμο συμπληρωματικό εργαλείο στον στίβο της εκπαίδευσης. 

Όπως διαπίστωσε στη μελέτη της η ερευνήτρια Λόρι Φρίζεν, η παρουσία ενός ζώου στην τάξη μπορεί να βελτιώσει σημαντικά τις μαθησιακές επιδόσεις των μαθητών

Η μάθηση γίνεται παιχνίδι

«Το συγκεκριμένο πρόγραμμα θύμιζε στα παιδιά “παιχνίδι” και παράλληλα τους προσέφερε τη δυνατότητα να χαλαρώσουν και να ενισχύσουν τις μαθησιακές τους ικανότητες, βάζοντας σε τάξη όλα αυτά που μάθαιναν κατά τη διάρκεια του κανονικού τους μαθήματος»αναφέρει η κυρία Φρίζεν.

Μεγάλη προσοχή όπως υπογραμμίζει η ίδια χρειάζεται ωστόσο ο σχεδιασμός των συγκεκριμένων προγραμμάτων προκειμένου να έχουν το επιθυμητό αποτέλεσμα.

«Τις πρώτες δύο ημέρες βρισκόμουν στην τάξη χωρίς τους “συνοδούς” μου με σκοπό να εξηγήσω στα παιδιά τον τρόπο με τον οποίο θα έπρεπε να συμπεριφέρονται απέναντι στους σκύλους: τι θα έπρεπε να κάνουν για να τους γνωρίσουν, πώς να επικοινωνούν με αυτούς, πώς να διαβάζουν τη γλώσσα του σώματός τους, ποιες συμπεριφορές ήταν αποδεκτές από τους σκύλους και ποιες όχι. Με τον τρόπο αυτό τα παιδιά ένιωθαν αυτοπεποίθηση όταν βρίσκονταν στον ίδιο χώρο με τα ζώα» τονίζει.

Στην παρούσα φάση, κατά την κυρία Φρίζεν, βρίσκονται σε εξέλιξη αρκετά προγράμματα με ζώα που αποβλέπουν στη μαθησιακή βελτίωση παιδιών. Στην κορυφή της κατάταξης βρίσκονται οι ΗΠΑ με δραστηριοποίηση στον τομέα αυτό σε 43 Πολιτείες, ενώ ακολουθούν ο Καναδάς με τέσσερις επαρχίες, η Αυστραλία, η Βρετανία, η Ινδία και η Κίνα.

«Παρά το γεγονός ότι τα προγράμματα αυτά έχουν γίνει ευρέως γνωστά σε παγκόσμιο επίπεδο, η έρευνα ως προς τις εμπειρίες που αποκομίζουν τα παιδιά κατά τη διάρκεια των συναντήσεων ή τη βοήθεια που μπορούν να προσφέρουν αυτές στο γενικότερο πλαίσιο της τάξης είναι ακόμα αρκετά περιορισμένη» σημειώνει η ερευνήτρια.

Τόνωση της αυτοεκτίμησης

Γιατί όμως τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες δείχνουν να βοηθούνται ιδιαίτερα από την παρουσία των χαριτωμένων τετράποδων;

«Τα παιδιά αυτά, ακριβώς επειδή συνήθως αισθάνονται μειονεκτικά για τις σχολικές τους επιδόσεις και αποτυχίες, μέσα από την επαφή τους με τα ζώα αποκτούν μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση» απαντά η κυρία Εύα Τσώλη, ψυχολόγος με εξειδίκευση στην αξιολόγηση και αποκατάσταση μαθησιακών δυσκολιών.

«Λειτουργούν καλύτερα γιατί τα ζώα εκφράζουν την αγάπη τους ανιδιοτελώς στα παιδιά αυτά, χωρίς να τα κρίνουν ή να τα επικρίνουν όπως πολλές φορές συμβαίνει με τους δασκάλους και τους γονείς τους. Οπότε μέσα από τη μη λεκτική επικοινωνία που έχουν με τα ζώα νιώθουν μεγαλύτερη αποδοχή. Πολύ σημαντικό επίσης είναι το γεγονός ότι τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες αισθάνονται ικανοποίηση γιατί καταφέρνουν να επιτύχουν μικρούς και καθημερινούς στόχους φροντίζοντας τα κατοικίδια και μαθαίνοντας να εστιάζουν περισσότερο στις δυνατότητές τους παρά στους περιορισμούς που αντιμετωπίζουν» αναφέρει η κυρία Τσώλη.

Σύμφωνα με την ίδια, τα παιδιά που έχουν ένα κατοικίδιο στο σπίτι βοηθούνται ιδιαίτερα γιατί μέσα από την καθημερινή τους επαφή με αυτό αποκτούν σφαιρική ανάπτυξη.«Επιπλέον, μαθαίνουν να προσφέρουν στους άλλους χωρίς ανταλλάγματα, γίνονται υπεύθυνα και συνεπή άτομα, καθώς αναλαμβάνουν τη φροντίδα του κατοικιδίου τους, αυξάνουν την αυτοεκτίμηση, τον αυτοέλεγχο, την αυτοπειθαρχία, τον αυτοσεβασμό τους, ενώ παράλληλα καλλιεργούν τις επικοινωνιακές τους δεξιότητες, την ομαδικότητα και το πνεύμα συνεργασίας τους» συμπληρώνει.

«Από την άλλη πλευρά, στην περίπτωση των αυτιστικών παιδιών η καθημερινή επαφή με ένα ζωάκι τα βοηθά να αισθάνονται λιγότερη ανασφάλεια στον χαοτικό κόσμο, όπως αυτά τον αντιλαμβάνονται. Μπορεί δηλαδή να τα βοηθήσει να αισθάνονται λιγότερο στρες και άγχος και να αρχίσουν να κατανοούν και να συναισθάνονται τις ανάγκες των άλλων ανθρώπων. Η αλληλεπίδραση αυτή τα βοηθά ακόμα να κοινωνικοποιούνται πιο εύκολα»καταλήγει η ειδικός.

Πρώτες απόπειρες στην Ελλάδα


Το 2008, στο πλαίσιο του μεταπτυχιακού του στη Σχολή Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου του Σαουθάμπτον, ο κ. Βαγγέλης Διαμαντάκος, εκπαιδευτής σκύλων της Πολεμικής Αεροπορίας, με σπουδές στη συμπεριφορά των ζώων και στην αλληλεπίδρασή τους με τον άνθρωπο, εκπόνησε μια ενδιαφέρουσα μελέτη στο Χατζηκυριάκειο Ιδρυμα Παιδικής Προστασίας, στην οποία συμμετείχαν συνολικά 17 κορίτσια ηλικίας 7 ως 11 ετών.

«Το πρόγραμμα πραγματοποιήθηκε με τη βοήθεια της Κάρλας - ενός νεαρού ημίαιμου θηλυκού εκπαιδευμένου σκύλου - και αφορούσε επισκέψεις δύο φορές την εβδομάδα στους χώρους του ιδρύματος για περίοδο περίπου ενάμιση μήνα» μας λέει ο κ. Διαμαντάκος.

«Κάθε φορά μαζί με τα παιδιά θέταμε έναν διαφορετικό στόχο ως προς τις ασκήσεις που μπορεί να κάνει ο σκύλος. Καταφέραμε λοιπόν να κάνουμε τα παιδιά να ασκούνται πνευματικά και σωματικά, να επικεντρώνονται στον σκύλο, να συζητούν και να ενισχύουν το ενδιαφέρον τους γι' αυτόν, γεγονός που σύμφωνα με τη μετέπειτα αξιολόγηση τα βοήθησε σε πολλούς τομείς. Είδαμε ότι τα αποτελέσματα ήταν ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και τα παιδιά εμφάνισαν αισθητή βελτίωση ως προς την αυτοεκτίμησή τους, τη συμπεριφορά τους, τις σχολικές τους επιδόσεις, τις σχέσεις τους με συνομηλίκους τους και τη φυσική τους κατάσταση» υποστηρίζει.

Σε επόμενη φάση, στο πλαίσιο του διδακτορικού του, ο κ. Διαμαντάκος ετοιμάζει αντίστοιχη έρευνα σε σχολεία, υπό την επίβλεψη του κ. Γιώργου Κλεφτάρα, αναπληρωτή καθηγητή του Παιδαγωγικού Τμήματος Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. 

Ο κ. Διαμαντάκος με τρεις σκύλους βαϊμάνερ, στην Αγγλία, κατά τη διάρκεια εκπαίδευσης για τη μετέπειτα συμμετοχή των ζώων σε προγράμματα εναλλακτικής θεραπείας

ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΣΚΥΛΟΥ 

Ο ψυχισμός του σκύλου, κατά τον εκπαιδευτή σκύλων κ. Διαμαντάκο, θα πρέπει να αποτελεί τον πυρήνα του σχεδιασμού των προγραμμάτων αυτών.

«Το ζώο θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για πολύ συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, έτσι ώστε να μην έρχεται αντιμέτωπο με ατελείωτες πληροφορίες, να κουράζεται και να στρεσάρεται. Μέσα από σύντομες συνεδρίες δηλαδή, βοηθάμε τον σκύλο να προσαρμόζεται εύκολα στις νέες συνθήκες» αναλύει ο ειδικός. «Οπως και να έχει, ο σκύλος που συμμετέχει σε ένα τέτοιο πρόγραμμα θα πρέπει να έχει περάσει από εκπαίδευση, ενώ θα πρέπει να υπάρχει η παρουσία και η καθοδήγηση ενός ειδικού».

Η ράτσα, υπογραμμίζει ο ίδιος, δεν αποτελεί ζητούμενο της ειδικής εκπαίδευσης. «Η Κάρλα που χρησιμοποιήθηκε στη μελέτη είναι πανέξυπνη και δεν είναι κάποιας ράτσας. Στην εκπαίδευση ο σκύλος πρέπει να μάθει να ανέχεται καταστάσεις και συμπεριφορές. Θα πρέπει να έχει εξοικειωθεί με διάφορα “ατυχήματα” που ενδεχομένως να συμβούν κατά τη διάρκεια των συναντήσεων _ όπως π.χ. το πάτημα της ουράς ή του ποδιού, ή ακόμα και με θορύβους που μπορεί να έχουν να κάνουν για παράδειγμα με τον χώρο ενός νοσοκομείου _ προκειμένου να μπορεί να αποδώσει τα μέγιστα. Θα πρέπει δηλαδή να έχει απευαισθητοποιηθεί από μια σειρά ερεθισμάτων» επισημαίνει ο κ. Διαμαντάκος.

«Μια τέτοια εκπαίδευση κρατάει αρκετό καιρό _ έχει τουλάχιστον έξι μήνες προετοιμασίας _ και πρέπει να συνεχίζεται. Για τον σκύλο τίποτα δεν θεωρείται δεδομένο. Οσο πιο νεαρός είναι τόσο πιο γρήγορα μαθαίνει, ακριβώς επειδή δεν διαθέτει άλλες εμπειρίες. Το θέμα της εκπαίδευσης συνήθως παρουσιάζεται με ένα πάρα πολύ ωραίο περιτύλιγμα, αυτό της επιβράβευσης, ενώ θα πρέπει να παρουσιάζεται όπως ακριβώς είναι: σαφώς η επιβράβευση είναι η καλύτερη και αποτελεσματικότερη μορφή εκπαίδευσης όμως, όπως υπάρχει βία και καταναγκασμός στη ζωή μας σε διάφορες μορφές, έτσι θα πρέπει και το ζώο να είναι εξοικειωμένο με αυτές, σε ανθρώπινα πάντα όρια και για συγκεκριμένους σκοπούς».

Ποια είναι όμως τα όρια στη συμπεριφορά του ανθρώπου που όταν ξεπεραστούν προκαλούν εκνευρισμό και νευρικότητα στο σκύλο και πώς μπορούν να τεθούν υπό έλεγχο; «Το πιο συνηθισμένο πρόβλημα είναι το γεγονός ότι ο σκύλος δεν εκτονώνεται όσο θα ήθελε: μένει μέσα στο σπίτι, δεν τρέχει, δεν πηγαίνει συχνές βόλτες ή πηγαίνει βόλτα με λουρί με αποτέλεσμα να μην μπορεί να τρέξει» μας λέει ο εκπαιδευτής. «Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη συσσώρευση ενέργειας η οποία διοχετεύεται αλλού, π.χ. σε ζημιές κτλ. Εάν δεν ικανοποιούνται οι βασικές ανάγκες του σκύλου (πείνα, δίψα, απουσία φόβου-ασφάλεια, σωματική εκτόνωση, κτλ.) τότε θα έχει νευρικότητα. Το μέγεθος δεν παίζει ρόλο: όλες οι ράτσες εκπαιδεύονται ανάλογα με τις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά τους» 
επισημαίνει ο κ. Διαμαντάκος.

ΠΡΟΣΠΕΡΝΩΝΤΑΣ ΤΗ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑ 


Στην Ελλάδα, όπως μας ενημερώνει η πρόεδρος του Πανελλήνιου Κτηνιατρικού Συλλόγου κυρία Αθηνά Τραχήλη, οποιεσδήποτε προσπάθειες για επικοινωνία είχαν γίνει κατά το παρελθόν με τα αρμόδια υπουργεία για την εισαγωγή της συγκεκριμένης θεραπευτικής προσέγγισης δεν βρήκαν ποτέ ανταπόκριση.

«Στόχος μας είναι να ξεκινήσουν τέτοια προγράμματα σε όλα τα μεγάλα νοσοκομεία»αναφέρει η κυρία Τραχήλη. «Ηδη το πρώτο πρόγραμμα επικουρικής θεραπευτικής παρέμβασης στο ογκολογικό τμήμα του Νοσοκομείου Παίδων “Αγλαΐα Κυριακού” με πρωταγωνιστή τον Χνούδο, ένα αρσενικό κουνελάκι, έχει δείξει εντυπωσιακά αποτελέσματα ως προς την ψυχική ανάταση των νεαρών ασθενών». Το χαριτωμένο ζωάκι εισήχθη στο νοσοκομείο πριν από περίπου τρία χρόνια με αφορμή τη διδακτορική διατριβή της κτηνιάτρου κυρίας Κατερίνας Λουκάκη.

«Ενόψει των γενικότερων ανακατατάξεων στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, στείλαμε επιστολή στο υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων για την ένταξη στο σχολικό πρόγραμμα μιας σειράς μαθημάτων που να ξεκινούν από την προώθηση και ανάπτυξη της ζωοφιλίας και να φτάνουν μέχρι το φυσικό περιβάλλον, την υγιεινή και την ασφάλεια των τροφίμων» λέει η κυρία Τραχήλη υπογραμμίζοντας πως η παιδεία απέναντι στα ζώα αποτελεί τη βάση για την επιτυχή εφαρμογή και κοινωνική αποδοχή τέτοιων μεθόδων θεραπευτικής παρέμβασης. 

«Έπειτα στην Ελλάδα δεν υπάρχει αρμόδια αρχή που να ελέγχει όλους όσοι δηλώνουν εκπαιδευτές σκύλων. Δεν υπάρχουν σχολές επαγγελματικής κατάρτισης, π.χ. ΙΕΚ ή ΤΕΙ, που να προσφέρουν σε κάποιον τη δυνατότητα να γίνει εκπαιδευτής με πιστοποιημένο κρατικό δίπλωμα» 
καταλήγει η πρόεδρος.


Πηγή: Εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ"
Διαβάστε περισσότερα...

Η ρίζα του Καλού!

Η ομάδα και όχι η οικογένεια είναι ο μοχλός για την κατάκτηση του κόσμου, λέει τώρα ο Edward O. Wilson



Η ρίζα του Καλού!
Ο Edward O. Wilson στην ένατη δεκαετία της ζωής του προκαλεί σεισμό στην επιστημονική κοινότητα

Ένα εξελικτικό «αγκάθι»

Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο ίδιος ο Δαρβίνος είχε πλήρη συναίσθηση ότι η αλτρουιστική συμπεριφορά αποτελούσε ένα αγκάθι στη θεωρία του. Η φυσική επιλογή προϋποθέτει ότι ο καλύτερα προσαρμοσμένος θα επιβιώσει και θα αφήσει τους περισσότερους απογόνους. Πώς να εξηγηθεί λοιπόν η αυτοθυσία ορισμένων προκειμένου να σωθούν οι υπόλοιποι; Πώς να εξηγηθεί η συμπεριφορά του μικρού σκίουρου που βγάζει μια κραυγή και ενώ ενημερώνει τους υπόλοιπους για τον απειλητικό θηρευτή, ταυτόχρονα προδίδει τη θέση του; Και ακόμη περισσότερο, πώς να εξηγηθεί το γεγονός ότι στα κοινωνικά έντομα (μέλισσες, σφήκες, τερμίτες) οι εργάτριες δεν αποκτούν ποτέ απογόνους αλλά φροντίζουν με αυταπάρνηση τις αδελφές τους; 

Μην υποτιμήσετε το θέμα! Το αίνιγμα του αλτρουισμού δεν είναι ήσσονος σημασίας. Στην πραγματικότητα πρόκειται για την αναζήτηση της εξελικτικής προέλευσης του Καλού. Η ανακάλυψη των μηχανισμών μέσω των οποίων εξελίχθηκε ο αλτρουισμός (αλλά και άλλα χαρακτηριστικά) στα κοινωνικά είδη θα μας οδηγήσει σε καλύτερη κατανόηση του ανθρώπινου είδους και των εξελικτικών διεργασιών που μας επέτρεψαν να αναπτύξουμε αρετές όπως η συνεργατικότητα, η αλληλοβοήθεια, η συμπαράσταση, η εμπιστοσύνη. 

Προφανώς το ερώτημα απασχόλησε και τους συγχρόνους του μεγάλου φυσιοδίφη. Ωσπου στα μέσα της δεκαετίας του 1960 το πρόβλημα φάνηκε να βρίσκει μια κοινώς αποδεκτή λύση. Οπως έχουν ακούσει πολλοί βιολόγοι, κατά τη διάρκεια ενός μεγάλου ταξιδιού με τρένο από τη Βοστώνη ως το Μαϊάμι, ο εντομολόγος του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ Εdward O. Wilson διάβασε τα άρθρα ενός άγνωστου βρετανού εξελικτικού βιολόγου, τουW.D. Hamilton, στην επιθεώρηση «Journal of Theoretical Biology». Τα άρθρα, τα οποία είχαν δημοσιευθεί έναν χρόνο πριν, είχαν τίτλο 

«Η γενετική εξέλιξη της κοινωνικής συμπεριφοράς» και σε αυτά ο Hamilton, ο οποίος τότε έκανε ακόμη τη διατριβή του, χρησιμοποιεί μαθηματικά μοντέλα για να εξηγήσει πώς τα γονίδια τα οποία προδιαθέτουν για αλτρουιστική συμπεριφορά παραμένουν στον πληθυσμό παρά το γεγονός ότι εξαιτίας αυτής της συμπεριφοράς κάποια άτομα (και φυσικά τα γονίδιά τους) χάνονται. 

Αλτρουϊστικός εγωϊσμός;

Κλειδί στην εξήγηση του Hamilton αποτελούν η εγκλείουσα αρμοστικότητα (inclusive fitness) και η διαδικασία επιλογής συγγενών (kin selection). Τους όρους εξηγεί ο Κώστας Κριμπάς στο βιβλίο του «Δαρβινισμός»: «Το άτομο με αλτρουιστική συμπεριφορά ευνοεί την αναπαραγωγή άλλων ατόμων σε βάρος του. Αν τα άλλα αυτά άτομα είναι συγγενείς του, τότε διά μέσου αυτών τα γονίδιά του (και εκείνα που τον τρέπουν στην αλτρουιστική συμπεριφορά) αναπαράγονται όχι μόνο μέσω των άμεσων απογόνων του αλλά εμμέσως με την αναπαραγωγή των βιολογικά συγγενών του που φέρουν ως έναν βαθμό όμοια με αυτό γονίδια... Αυτή η διαδικασία μάς οδηγεί σε μια άλλη, πιο διευρυμένη έννοια της αρμοστικότητας, την εγκλείουσα αρμοστικότητα, η οποία δεν περιορίζεται μόνο στην αναπαραγωγή των γονιδίων του ατόμου, αλλά συμπεριλαμβάνει (εγκλείει) και την αναπαραγωγή ομοίων γονιδίων του από συγγενικά άτομα λόγω της προσφερόμενης βοήθειας από αυτό». 

Με άλλα λόγια, ένας οργανισμός δεν περνά τα γονίδιά του στην επόμενη γενιά μόνο με τον γνωστό παραδοσιακό τρόπο της απόκτησης απογόνων, αλλά μπορεί να το κάνει έμμεσα φροντίζοντας τους απογόνους των συγγενών του. Ετσι, οι ανύπαντρες θείες που με τόση αυταπάρνηση φροντίζουν τα ανίψια τους (παιδιά των αδελφών τους) δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να εξασφαλίζουν την επιβίωση και των δικών τους γονιδίων στην επόμενη γενιά. (Δεν είναι ακριβώς το ίδιο, αλλά είναι το καλύτερο δυνατό.) Υπό αυτή την έννοια ο αλτρουισμός δεν συνιστά αυτοθυσία, αλλά έναν άλλο τρόπο προώθησης των γονιδίων μας (αυτών που μας ωθούν στον αλτρουισμό συμπεριλαμβανομένων). 
Αν και η πρώτη αντίδραση του Wilson στο άρθρο του Hamilton ήταν του τύπου «ποιος είναι αυτός ο νεοφερμένος που θέλει να εξηγήσει αυτό που δεν μπόρεσε να εξηγήσει ο Δαρβίνος - και εμείς οι επίγονοί του», ως το τέλος του ταξιδιού του είχε γοητευθεί από τη μαθηματική εξήγηση του αλτρουισμού και έκανε σκοπό της ζωής του τη διάδοσή της. 
Δέκα χρόνια αργότερα ο Wilson συμπεριέλαβε τις απόψεις του Hamilton στο βιβλίο του «Sociobiology: The new Synthesis». Οπως διηγείται ο Κώστας Κριμπάς, η προσπάθεια του Wilson να εξηγήσει ανθρώπινες συμπεριφορές με εξελικτικούς όρους προσέκρουσε στις αριστερές ιδέες των συναδέλφων του: στον απόηχο του πολέμου του Βιετνάμ, οι απόψεις του Wilson εξελήφθησαν ως ρατσιστικές ιδέες γενετικού ντετερμινισμού. Μια επιστολή έντονης κριτικής που υπογραφόταν από 18 εξελικτικούς βιολόγους, μεταξύ των οποίων και συνάδελφοι του Wilson στο Χάρβαρντ, δημοσιεύθηκε στο «New York Review of Books». (Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι μεταξύ αυτών που αρνήθηκαν να υπογράψουν την επιστολή ήταν και ο Νόαμ Τσόμσκι.) 

Η ομάδα πάνω απ' τη συγγένεια

Παρά τις αρχικές αντιδράσεις, η κοινωνιοβιολογία εξελίχθηκε σε ένα αυτόνομο ερευνητικό επιστημονικό πεδίο, ενώ η επιλογή συγγενών αποτελεί ως τις μέρες μας την αποδεκτή εξήγηση της αλτρουιστικής συμπεριφοράς. Δεν είναι περίεργο που οι επιστήμονες αποδέχθηκαν αυτή την εξήγηση, ούτε είναι περίεργο που οι πλέον ένθερμοι υποστηρικτές της ήταν εκείνοι που μελετούν τα κοινωνικά έντομα. Οι εργάτριες που ποτέ δεν κάνουν παιδιά και υπηρετούν τη βασίλισσα αδελφή τους, είτε φέρνοντας τροφή στην κυψέλη είτε προσέχοντας τις λάρβες, δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να εξασφαλίζουν και τα δικά τους γονίδια, και οι Hamilton και Wilson τούς προσέφεραν ένα μοντέλο για να περιγράψουν-εξηγήσουν τα φαινόμενα που μελετούσαν. 

Και ενώ η πλειονότητα των επιστημόνων που ασχολούνταν με την κοινωνιοβιολογία είχε αποδεχθεί τις ιδέες του Wilson και του απέδιδε φόρο τιμής για την πατρότητά τους, ο ίδιος, στην ηλικία των 80 ετών, αποφάσισε ότι όλα ήταν λάθος! Ή, για την ακρίβεια, ότι όλα ήταν ανάποδα και ότι η επιλογή συγγενών είναι ένα παραπροϊόν της επιλογής ομάδας (group selection). Το άρθρο, το οποίο συνυπογράφεται από τους συναδέλφους του στο Χάρβαρντ μαθηματικούς Martin Nowak και Corina Tarnita, καταδεικνύει τους περιορισμούς της επιλογής συγγενών. Χρησιμοποιώντας παραδείγματα από τις κοινωνίες εντόμων και με τη βοήθεια μαθηματικών μοντέλων, οι τρεις συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η συγγένεια δεν είναι ικανή να προκαλέσει την ανάπτυξη εκλεπτυσμένων κοινωνικών συμπεριφορών όπως ο αλτρουισμός και ότι ο λόγος για τον οποίο αυτές οι συμπεριφορές εμμένουν στον χρόνο και ευνοούνται εξελικτικά είναι η χρησιμότητά τους σε επίπεδο ομάδας. Το ότι οι κοινωνικά αναπτυγμένοι οργανισμοί καταλήγουν να δείχνουν αβρότητα προς τους συγγενείς τους είναι ένα παραπροϊόν του γεγονότος ότι ανήκουν σε ομάδες, αλλά σε καμία περίπτωση η συγγένεια δεν είναι η γενεσιουργός αιτία αυτής της αβρότητας. 

Εξηγώντας τη σημερινή θέση του ο Wilson σημείωσε: «Υπάρχει μόνο μια συνθήκη η οποία πρέπει να ικανοποιείται προκειμένου να αναδυθεί ο αλτρουισμός στη διάρκεια της εξέλιξης: μια μητέρα ή ένας πατέρας θα πρέπει να μεγαλώνουν τα μωρά τους κοντά σε ικανοποιητικές τροφικές πηγές και μέσα σε μια φωλιά η οποία τους παρέχει προστασία. Το να βρεθεί κανείς από μια μοναχική διαβίωση σε μια προστατευμένη φωλιά μπορεί να συμβεί με ένα μόνο εξελικτικό βήμα _ μια αλλαγή σε ένα γονίδιο. Αυτό ανατρέπει την ιδέα της εγκλείουσας αρμοστικότητας, επειδή η γενετική αλλαγή και η κοινωνική συμπεριφορά προϋπάρχουν. Η συγγένεια απορρέει από αυτά, δεν είναι η αιτία». 
Η  κοινωνική κατάκτηση του κόσμου 
Με άλλα λόγια, ο Wilson δεν αρνείται την ύπαρξη της επιλογής συγγενών. Αυτό που υποστηρίζει είναι ότι αυτή δεν οδηγεί εξελικτικά στην ανάπτυξη προηγμένων κοινωνιών. Αντιθέτως, θεωρεί ότι οι άνθρωποι, συγγενείς ή μη, δημιουργούν ομάδες και οι ομάδες γίνονται ανταγωνιστικές και ικανές να επιβιώσουν, επιτρέποντας στο πλαίσιο της ομάδας και την προστασία των συγγενών. Πηγαίνοντας μάλιστα ένα βήμα παρακάτω, σημειώνει ότι από εξελικτική άποψη ο νεποτισμός δεν είναι καλή στρατηγική για την επιβίωση της ομάδας! 

Τι προσφέρει η επιλογή ομάδας; «Η επιλογή ομάδας ευνοεί βιολογικά χαρακτηριστικά όπως η επικοινωνία και η συνεργασία, τα οποία είναι απαραίτητα για να παραμείνει η ομάδα συνεκτική και ως εκ τούτου παντοδύναμη. Μια ομάδα αλτρουιστών νικά πάντοτε μια κοινωνία εγωιστών» λέει ο Wilson, ο οποίος αυτή την εποχή συγγράφει ένα βιβλίο με τον εύγλωττο τίτλο «Τhe Social Conquest of Εarth» («Η κοινωνική κατάληψη της Γης»). 

Όσο για τις μαζικές αντιδράσεις των συναδέλφων του, ο Wilson δείχνει συνηθισμένος στο θέμα και παραμένει ακλόνητος στις ιδέες του. Οταν μάλιστα ρωτήθηκε σχετικά, παρέπεμψε σε ρήση του Αϊνστάιν ο οποίος δέχθηκε αντίστοιχη κριτική για τη θεωρία της σχετικότητας. Ο θρύλος θέλει τον Αϊνστάιν να πληροφορείται την έκδοση ενός βιβλίου με τίτλο «Eκατό συγγραφείς εναντίον του Αϊνστάιν» («Hundert Aytoren gegen Einstein», 1931) και να απαντά: «Γιατί 100 συγγραφείς; Αν είχα κάνει λάθος, ένας θα ήταν αρκετός!».
Ο χρόνος θα δείξει αν η ιστορία επαναληφθεί και με τον Wilson... 


«Μια ομάδα αλτρουιστών νικά πάντοτε μια ομάδα εγωιστών» λέει ο Wilson που πλέκει το εγκώμιο της συνεργασίας 
ΑΛΤΡΟΥΪΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΗ
1859 (24 Νοεμβρίου). Ο Δαρβίνος δημοσιεύει το βιβλίο του «On the Origine of Species». Ακόμη και εκείνος όμως παραδέχεται ότι ο αλτρουισμός είναι μια πρόκληση για τη θεωρία του.

1964. Ο βρετανός εξελικτικός βιολόγος W.D. Hamilton δημοσιεύει στην επιθεώρηση «Journal of Theoretical Biology» δύο άρθρα με τίτλο «Η γενετική εξέλιξη της κοινωνικής συμπεριφοράς». Τα άρθρα περνούν απαρατήρητα.

1965. Ο αμερικανός εξελικτικός βιολόγος Edward O. Wilson διαβάζει τα άρθρα και γίνεται ο μεγαλύτερος υποστηρικτής τους.

1975.
 Ο Wilson εκδίδει το βιβλίο του «Sociobiology: The new synthesis». Επιχειρείται η εξήγηση της συμπεριφοράς ως προϊόν φυσικής επιλογής. Το βιβλίο ξεσηκώνει πλήθος αντιδράσεων. Ιδιαίτερα εχθρικοί είναι οι αριστερών πεποιθήσεων συνάδελφοι του Wilson στο Χάρβαρντ, καθώς θεωρούν ότι το πόνημά του στηρίζει τον γενετικό ντετερμινισμό. Στις δεκαετίες που ακολουθούν όμως η κοινωνιοβιολογία βρίσκει τη θέση της στο επιστημονικό γίγνεσθαι, ενώ η επιλογή συγγενών υιοθετείται ως η επικρατούσα εξήγηση της αλτρουιστικής συμπεριφοράς.

2010 (24 Αυγούστου).
 Με άρθρο του στην επιθεώρηση «Nature», το οποίο συνυπογράφεται από τους συνεργάτες του Martin Nowak και Corina Tarnita, ο Wilson αποδοκιμάζει την επιλογή συγγενών και στη θέση της βάζει την επιλογή ομάδας.

2011 (23 Μαρτίου)
. Εκατόν σαράντα τέσσερις επιστήμονες υπογράφουν επιστολή στην επιθεώρηση «Nature» όπου υποστηρίζουν ότι ο Wilson δεν ξέρει τι λέει!

2011 (Απρίλιος - Μάιος)
. Οι υποστηρικτές του Wilson θεωρούν ότι είναι υποχρέωση του σωστού επιστήμονα να αναθεωρεί τον εαυτό του και κατηγορούν τους 144 ότι ποτέ δεν κατάλαβαν τα μαθηματικά του άρθρου του. Και ο καβγάς συνεχίζεται στη μπλογκόσφαιρα...


Πηγή: Εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ"
Διαβάστε περισσότερα...

Οι θησαυροί του κήπου

Στον Βοτανικό Κήπο Διομήδους ξετυλίγεται η ιστορία των φυτών και η σχέση τους με τον άνθρωπο



Οι θησαυροί του κήπου
Η παιωνία είναι ένα από τα πιο όμορφα λουλούδια που η ελληνική φύση προσέφερε δωρεάν σε όσους είχαν διάθεση να περπατήσουν μέσα σε αυτήν




Έμαθα πολλά σε λίγη ώρα. Και μου φάνηκαν τόσο σημαντικά ενώ ήμουν σχεδόν αδιάφορος όταν πάτησα για πρώτη φορά το πόδι μου σε αυτό το μέρος. Ακόμη και ο προσδιορισμός - ο μεγαλύτερος βοτανικός κήπος της Ανατολικής Μεσογείου - δεν με έκανε λιγότερο δύσπιστο. Η θλιβερή κατάσταση ακόμη και σήμερα του Πεδίου του Αρεως και κυρίως η εγκατάλειψη στην τύχη τους τόσων αξιόλογων φυτών στον Εθνικό Κήπο προδιαθέτει αρνητικά τον επισκέπτη και σε όποιο άλλο μέρος βρεθεί με πράσινο στη διάθεση του κοινού. Μόλις όμως περπατήσεις στα μονοπάτια και στις περιποιημένες αλέες του Βοτανικού Κήπου Ιουλίας και Αλεξάνδρου Ν. Διομήδους, μέσα από μια πλημμύρα ανθισμένων φυτών και κάτω από την ευεργετική σκιά δέντρων φερμένων ακόμη και από τα Ιμαλάια ή την Αφρική, ανοίγουν και το μυαλό σου και η ψυχή σου. Και όλα αυτά κοντά στη συμβολή της Ιεράς οδού με τη λεωφόρο Καβάλας!
Αυτή την εποχή προλαβαίνεις ανθισμένες τις πανέμορφες παιωνίες, φυτά που η ανθοφορία τους διαρκεί μόλις μία εβδομάδα. Παιώνας ήταν ο γιατρός των θεών του Ολύμπου και μπορεί σήμερα να θεωρούμε τις παιωνίες μόνο διακοσμητικά φυτά αλλά από την αρχαιότητα χρησιμοποιούσαν τη ρίζα της κόκκινης για να «δροσίζουν το αίμα», όπως έλεγαν χαρακτηριστικά, και για να πλένουν πληγές, ενώ οι Κινέζοι τη χρησιμοποιούν ακόμη και σήμερα πολύ. Από τις ρίζες της λευκής γίνονται αφεψήματα για τα νεφρά και το συκώτι, ενώ από τον φλοιό της ρίζας της δενδρώδους απομονώθηκε ουσία που έδειξε να αντιμετωπίζει θετικά το παιδικό έκζεμα με βάση ένα πρόγραμμα του νοσοκομείου Great Osmond Street στο Λονδίνο. Ο Ομηρος έγραψε: «Οπως η πιτιά πήζει το γάλα, έτσι έπηξε και το αίμα του Αρη (με τη βοήθεια του φυτού αυτού)».

Το ονομαστό κώνειο πήρε το όνομά του από τις ταξιανθίες του διότι εμφανίζονται με τη μορφή κώνου

Η τελευταία πνοή του Σωκράτη
Ενα από τα πιο διάσημα φυτά του κήπου, όλοι σχεδόν έχουν ακούσει γι' αυτό στο σχολείο αλλά ελάχιστοι το έχουν δει, είναι το κώνειο το στικτό (Conium maculatum). Φυτό που θεωρείται δηλητηριώδες και ως προς τα σπέρματα και ως προς τα πράσινα μέρη του. Είναι πλούσιο σε αλκαλοειδείς ουσίες, δηλαδή οργανικές ενώσεις με βασικό στοιχείο το άζωτο. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν η νικοτίνη, η καφεΐνη, η κινίνη, η κοκαΐνη, η μορφίνη, η στρυχνίνη και το ζουμί από τους βρασμένους σπόρους του ήταν το δημοφιλέστερο μέσο για όσους ήθελαν να αυτοκτονήσουν. Ο πιο διάσημος αυτόχειρ της αρχαιότητας, ο Δημοσθένης, κώνειο ήπιε και αυτός. Υπάρχουν λεπτομερείς περιγραφές σε αρχαία κείμενα για την παράλυση και το πάγωμα που άρχιζε από τα μέλη και έφθανε σε εξουδετέρωση των πνευμόνων και της ίδιας της καρδιάς. Διάσημο στους αιώνες έγινε από την περιγραφή της θανάτωσης του Σωκράτη αλλά είχαν προηγηθεί ο Θηραμένης, ο Πολέμαρχος και μετά τον Σωκράτη ήταν ο Φωκίων που ζήτησε διπλή δόση! Δεν του έδωσαν όμως διότι ήταν ακριβό για την εποχή του λόγω της παρασκευής από τους σπόρους του. Αλλά, όπως λένε και στην Κρήτη, «η δόση κάνει το φάρμακο φαρμάκι». Γι' αυτό από το κώνειο παλαιότερα έφτιαχναν σκευάσματα κατά του έντονου βήχα όπως είναι ο κοκκύτης και ο βήχας μετά την προσβολή από τη φυματίωση ή για τους πόνους από τη σύφιλη. Παλαιότερα το κώνειο ήταν υπεράφθονο σε όλη την Αθήνα, αλλά όταν κάποτε θεώρησαν ότι είχε αντικαρκινικές ιδιότητες οι αθηναίοι φαρμακοποιοί τον 19ο αιώνα έβγαιναν και το μάζευαν με το δεμάτι. Πάντως, ένα ακόμη πράγμα που έμαθα να λέω φεύγοντας από αυτόν τον κήπο είναι ότι ελάχιστα φυτά δεν έχουν κάποια ιαματική ιδιότητα (αλλά, όπως και με τα μανιτάρια, αν δεν ξέρεις μπορείς να πάθεις ζημιά...).


Νάρθηκας για οστά και για φωτιά!

Μία από τις πιο εντυπωσιακές γνωριμίες στον κήπο αυτόν ήταν με τον νάρθηκα, μια πραγματική «ατραξιόν» στον κήπο αυτόν. Από τα πιο απροσδόκητα πράγματα που μαθαίνεις στο τμήμα των ιστορικών φυτών είναι για τον νάρθηκα (Ferula communis). Ενα φυτό που το βρίσκεις να φυτρώνει σε ερημονήσια και όπου υπάρχει άγρια ανεξέλεγκτη βλάστηση. Εχει ένα στέλεχος ίσιο που θυμίζει ευθύγραμμο καλάμι, γι' αυτό το χρησιμοποιούσαν όπως εμείς τον γύψο, για να κάνουν ανατάξεις και να κρατούν σε ίσια θέση σπασμένα μέλη (γι' αυτό λέμε σήμερα «του έβαλαν νάρθηκα»). Αλλά δεν ήταν η μόνη χρήση του. Το στέλεχος αυτό συνιστούσαν, πρώτος και καλύτερος ο Διόνυσος, να το κρατούν οι μεθυσμένοι αντί για μπαστούνι διότι είναι μεν ίσιο αλλά όχι σκληρό και αν μπλέξουν σε καβγάδες να μην προκύψουν τραυματισμοί. Ακόμη πιο θαυμαστή είναι η ιστορία για την ψίχα του νάρθηκα. Μπορεί να σιγοκαίει στο εσωτερικό του χωρίς να αρπάζει φωτιά το εξωτερικό και έτσι μπορούσαν να μεταφέρουν φωτιά σε παλιές εποχές από το ένα μέρος στο άλλο. Οι παλιοί ναυτικοί και οι ψαράδες ξέρουν το φυτό με το όνομα «μαγκούτα» και είναι ο πιο φυσικός και ανέξοδος αναπτήρας! Γιατί το έχουν στα ιστορικά φυτά; Μα γιατί λέγεται πως και ο Προμηθέας πήγε τη φωτιά στη Γη κρυμμένη μέσα σε νάρθηκα (το αναφέρει ο Ησίοδος).

Φυτά με οικονομικό ενδιαφέρον

Υπάρχουν όμως και τα φυτά με οικονομικό ενδιαφέρον που έχουν πολυσχιδή εκπροσώπηση. Την προσοχή του έλληνα επισκέπτη τραβούν μεταξύ άλλων:
  • Φελλόδεντρο. Είναι μικρό δέντρο αλλά ο φλοιός του είναι εντυπωσιακός και αποτελεί εξαιρετικό οικολογικό υλικό.


    Το φελλόδεντρο ευδοκιμεί κυρίως στην Πορτογαλία, που συνδυάζει το μεσογειακό με το ωκεάνιο κλίμα, αλλά και στην Ελλάδα υπήρξαν σκέψεις για εκτεταμένη καλλιέργειά του, αφού μας δίνει εξαιρετικό οικολογικό υλικό.


    • Καμφορά, που την εμπορεύεται η Κορέα παρασκευάζοντας φυσική ουσία ενάντια στον σκώρο (εμείς χρησιμοποιούμε εδώ χημικές).
    • Αθάνατος. Ενα φυτό από το Μεξικό, που όμως έχει εγκλιματιστεί αρκετά εδώ αν κρίνουμε από το XL μέγεθός του. Πληροφορίες λένε ότι ευδοκιμεί και στην Κρήτη (εγκλιματίστηκε εκεί και όπου αλλού δεν έχει ακραίους χειμώνες). Οταν μάλιστα στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής εκεί στα Τοπόλια είχαν μείνει χωρίς δέρματα αφού τα ζώα είχαν επιταχθεί, έκαναν ό,τι και οι άνθρωποι στο Μεξικό: έβγαζαν από τα τεράστια αυτά φύλλα τις ίνες και έπλεκαν σκοινένιες σόλες, όπως αυτές που έχουν οι σημερινές εσπαντρίγες.
    Ο αθάνατος έχει αγκάθια και εμφάνιση που αποτρέπει το πλησίασμά του, αλλά μπορείς να πάρεις από αυτό πολύ γερές ίνες για ανθεκτικά «σκοινένια» παπούτσια


    • Λουλακιές. Για όποιον το γνωρίζει το φυτό αυτό δεν είναι σπάνιο στην ελληνική ύπαιθρο. Ακόμη και εκεί στα γύρω βουνά είναι γεμάτες οι χαράδρες από τις λουλακιές, όμορφα φυτά με κίτρινα άνθη, που όμως στα φύλλα τους υπάρχει μια ασθενής φυσική χρωστική, η ινδικάνη, και τη χρησιμοποιούσαν παλιότερα και για να δίνει ένα λαμπερό υπογάλαζο χρώμα στα λευκά ρούχα. Με τη μορφή αλοιφής δοκιμάστηκε το 2008 κατά της ψωρίασης, αντί για κορτιζόνη, με καλά αποτελέσματα, αλλά υπάρχουν υποψίες για παρενέργειες.
    • Χαρουπιά. Η Κύπρος πουλάει μια χαρά χαρουπάλευρο (αλλά και χαρούπια ολόκληρα, που τρώγονται όπως είναι) σε κράτη της Μέσης Ανατολής, ενώ μαθαίνουμε ότι παλιά στην Κρήτη υπήρχε εργοστάσιο επεξεργασίας των χαρουπιών. Σήμερα τα προϊόντα επεξεργασίας του χαρουπιού ανεβαίνουν σε εκτίμηση ανάμεσα σε όσους ενδιαφέρονται για τη λεγόμενη «υγιεινή διατροφή».
    • Βαλανιδιές. Ξαναγυρίζει η επεξεργασία δερμάτων με τη βοήθεια των καρπών της βαλανιδιάς αλλά για δέρματα πολυτελείας από πολύ γνωστούς οίκους μόδας. Μπορούν να δώσουν μαύρο μελάνι (προερχόμενο από τις κηκίδες που είναι παράσιτο του δένδρου) και είχε συζητηθεί κάποτε να γίνει εκμετάλλευση του δάσους που υπάρχει στη νήσο Κέα.
    • Τάξος. Είναι το φυτό που μας δίνει την ουσία ταξόλη. Χάρη στην κυτταροστατική της δράση η ταξόλη, είναι ένα από τα παλαιότερα αντικαρκινικά φάρμακα. Ευδοκιμεί στη Βόρεια Ελλάδα μια από τις ποικιλίες που είναι από τις πιο περιζήτητες από τις μεγάλες φαρμακοβιομηχανίες.
    Κοντά στα φυτά με οικονομικό ενδιαφέρον βρίσκεται το «Συστηματικό Τμήμα». Ο προσεκτικός επισκέπτης εκπαιδεύεται εκεί, κατά κάποιον τρόπο, για τις σχέσεις εξέλιξης και ταξινόμησης των διαφόρων φυτικών ομάδων. Και μπορεί το πιο αξιοθέατο να είναι το δέντρο Gingko biloba γιατί μαθαίνεις ότι κάποιοι πρόγονοί του πρόλαβαν και τους δεινοσαύρους όταν ζούσαν ακόμη στη Γη, το πιο ουσιαστικό όμως είναι η γνώση πως όσο πιο νωρίς εμφανίστηκε στη Γη ένα φυτό τόσο πιο περίπλοκος ήταν ο τρόπος αναπαραγωγής του. Και την εξέλιξη μπορείς να την παρακολουθήσεις μέσα σε λίγα τετραγωνικά μαθαίνοντας ότι κάποτε οι κόκκοι της γύρης έμοιαζαν περισσότερο με σπερματοζωάρια, προτού αναπτυχθούν από τα ίδια τα φυτά άλλοι πιο αποτελεσματικοί τρόποι το αρσενικό σπέρμα να συναντά το θηλυκό ωάριο. 

    Η πλούσια Ελλάδα

    Μέσα σε ένα πρόχειρα εξοπλισμένο ξύλινο σπιτάκι είναι το στρατηγείο της προϊσταμένης, της κυρίας Ειρήνης Βαλλιανάτου. Συστηματική βοτανολόγος - φυτοκοινωνιολόγος, διδάκτωρ της Βιολογίας, αλλά ο πιο ταιριαστός τίτλος για εκείνην είναι «η ψυχή του κήπου». Μαζί, ανάμεσα σε γλάστρες, σακούλες με σπέρματα, κάτι παμπάλαιους υπολογιστές, πινακίδες που περιμένουν την τοποθέτησή τους για να παίξουν ρόλο οδοδείκτη προς τα όλο και αυξανόμενα τμήματα του κήπου, βλέπουμε σε βιβλία και πίνακες αποτιμήσεις για το πόσο δυνατή είναι η Ελλάδα σε ό,τι αφορά την ποικιλία των φυτών σχετικά με άλλες χώρες. Ναι, είμαστε στην άκρη της Ευρώπης και τελευταίοι σε πολλά. Στη χώρα μας όμως μπορείς να συναντηθείς με 5.855 διαφορετικά είδη και μαζί με τα υποείδη φθάνουν τα 6.900, όταν στην πενταπλάσια σε έκταση Γαλλία υπάρχουν 4.650 είδη και στη δυόμισι φορές μεγαλύτερη Ιταλία έχουν 5.300 είδη.

    Ακόμη όμως πιο συναρπαστικά είναι τα στοιχεία που δίνει η κυρία Βαλλιανάτου για τα ενδημικά, δηλαδή τα φυτά που βρίσκεις μόνο σε μία χώρα. Είναι κοντά στα 900 σε εμάς και όσοι κατοικούν στον ελλαδικό χώρο θα έπρεπε να γνωρίζουν από τη σχολική ακόμη ηλικία ότι έχουν κληρονομήσει έναν μοναδικό θησαυρό. Γιατί; α) Η ποικιλία στο ανάγλυφο, β) τα διαφορετικά πετρώματα στο υπέδαφος, γ) οι τόσο διαφορετικές κλιματικές συνθήκες που έχουμε από τα βόρεια σύνορα ως την Κρήτη, δ) η διατήρηση παλαιότερων ειδών, ακόμη και την εποχή των παγετώνων, ε) η μετακίνηση ειδών από την Κεντρική Ευρώπη στην Ελλάδα την εποχή των παγετώνων και η επιβίωσή τους, ζ) από την εποχή που η σημερινή Ελλάδα ήταν συνδεδεμένη με ξηρά με την περιοχή της σημερινής Μικράς Ασίας, είχαμε διακίνηση διαφόρων ειδών και, όταν έγινε η βύθιση που, όπως κάπως απλοϊκά θα λέγαμε, έκανε τις κορυφές των τότε βουνών τα σημερινά νησιά, είχαμε απομόνωση ειδών στο κάθε νησί. Και η απομόνωση ευνοεί τον ενδημισμό, δηλαδή την ανεξάρτητη εξέλιξή τους. Οπότε έχουμε τα λεγόμενα στενότοπα ενδημικά, με τις διαφοροποιήσεις τους, δηλαδή την εμφάνιση νέων.

    Στην Κρήτη καταγράφονται ακόμη και σήμερα εκατοντάδες ενδημικά είδη. Αλλά και σε άλλα τμήματα της Ελλάδας βρίσκουμε σπάνια φυτά, ενώ σε ένα πολυσέλιδο πόνημα, το Βιβλίο των Ερυθρών Δεδομένων, προϊόν συλλογικής προσπάθειας ελλήνων και πολλών ξένων ειδικών, βρίσκονται καταχωρισμένα εκατοντάδες φυτά που κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Κάποια βρίσκονται και μέσα σε περιοχές Natura, αλλά αυτό δεν τα σώζει προς το παρόν, γιατί εμείς ακόμη δεν έχουμε αποφασίσει το πώς θα γίνεται η διαχείριση των περιοχών αυτών, ενώ κάποιοι έχουν πρόχειρο το γνωστό και φτηνό: Για ένα πουλί ή για ένα δέντρο θα σταματήσει η οικονομική μας ανάπτυξη; Πάντως το ευχάριστο είναι ότι οι άνθρωποι εκεί στον κήπο δεν σταματούν να φτιάχνουν. Εχουν ξεκινήσει ένα νέο τμήμα με φυτά που χρησιμοποιεί και η κινεζική ιατρική και κάποια στιγμή θα έχει πολύ ενδιαφέρον να γίνουν οι συσχετισμοί και οι συγκρίσεις με φυτά που αναφέρουν οι αρχαίοι συγγραφείς στον μεσογειακό χώρο. Το ότι στην Ελλάδα διαθέτουμε έναν πράσινο θησαυρό μάς το θύμισε και η δουλειά που γίνεται στην Κω, σε συνεργασία με το Διεθνές Ιπποκράτειο Ιδρυμα, και από την πλευρά του κήπου εδώ με την κυρία Βαλλιανάτου. Διότι θέλησαν να φτιάξουν έναν κήπο με φυτά που αναφέρονται στα συγγράμματα της «Ιπποκρατικής Συλλογής». Και αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο. Θα πρέπει να γίνει ταύτιση με τα ονόματα που έχουν τα ίδια φυτά σήμερα. Αν σκεφθούμε λοιπόν ότι έχουν ήδη ταυτιστεί λίγο πιο πολλά από 250 είδη και ότι ο Διοσκουρίδης και ο Θεόφραστος αναφέρουν περίπου 600, η δουλειά γίνεται όλο και πιο επίπονη. Αλλά ένας τέτοιος κήπος θα άξιζε, σε συνδυασμό με την αναβίωση της ιπποκρατικής ιατρικής, όχι μόνο να γίνει αντικείμενο τουριστικής διαφήμισης - εντάξει, αυτονόητο - αλλά και αντικείμενο διαφήμισης της ελληνικής φύσης στους ίδιους τους Ελληνες.

    Στον δρόμο για την έξοδο, πάντως, περνάς αναγκαστικά από τον υπέροχο αυτές τις ημέρες ανθώνα και φθάνεις στην έξοδο ακριβώς όπως το έγραψα στην αρχή, άλλος άνθρωπος, γιατί είναι ένας κήπος με τα όλα του. 

    Το φύλλο του νελούμπο με την τέλεια αδιάβροχη υδροφοβική σύστασή του έδωσε την ιδέα για την κατασκευή μαγιό με νανοϋλικό ανάλογης δομής για αθλητές που θέλου να καταρρίπτουν ρεκόρ

    ΣΤΑ ΕΝΔΟΤΕΡΑ ΤΟΥ ΚΗΠΟΥ

    Ο Βοτανικός Κήπος Ιουλίας και Αλεξάνδρου Διομήδους είναι ένα κοινωφελές ίδρυμα, όσοι δηλαδή εργάζονται σε αυτόν δεν πληρώνονται από χρήματα του κράτους και ορισμένα από όσα γίνονται εκεί επιτελούνται χάρη σε ιδιωτικές χορηγίες. Συνεχίζει μια ζηλευτή και απροσδόκητη για τη σημερινή Αθήνα παράδοση. Διότι στην Αθήνα έγινε και ο πρώτος στον κόσμο ιστορικά τεκμηριωμένος βοτανικός κήπος: δημιουργήθηκε τον 4ο αι. μ.Χ. από τον μαθητή του Αριστοτέλη Θεόφραστο. Είχαμε άλλον έναν βοτανικό κήπο το 1840, με ένα μικρό τμήμα του να διατηρείται ακόμη δίπλα στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο (ανήκει στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών), και από το 1961 άρχισε να δημιουργείται με παραχώρηση της έκτασης από το κράτος και χρήματα από το κληροδότημα Διομήδους ο σημερινός κήπος. Πέρα από τα δέντρα που φυτεύθηκαν και όσα υπήρχαν ήδη, διαμορφώθηκαν περίπου 200 στρέμματα για να δημιουργηθούν φυτώριο, θερμοκήπιο, μια φυτοθήκη όπου διατηρούνται περίπου 19.000 αποξηραμένα δείγματα φυτών, τράπεζα γενετικού υλικού με σπέρματα περισσοτέρων από 1.000 είδη για ανταλλαγές με άλλους βοτανικούς κήπους και τώρα τελευταία αρχίζει μια νέα δραστηριότητα γύρω από τα γεώφυτα (ένα τμήμα με ελληνικά γεώφυτα, δηλαδή φυτά με βολβούς, κονδύλους κτλ.) με χορηγία της Ελληνικής Εταιρείας Προστασίας της Φύσης. Υπάρχουν επίσης τμήματα όπου καλλιεργούνται φυτά με φαρμακευτικές ιδιότητες, άλλο τμήμα με φυτά που μπορεί να γίνει και οικονομική εκμετάλλευση κάποιων τμημάτων τους και ένα τμήμα το οποίο δεν συναντάς συχνά σε άλλους κήπους: είναι το τμήμα με τον αινιγματικό τίτλο «Ιστορικά φυτά». Και πρόκειται για μια πλούσια σε διασημότητες λέσχη αφού περιλαμβάνει φυτά που αναφέρονται στους αρχαίους συγγραφείς Αριστοτέλη, Ιπποκράτη, Θεόφραστο, Διοσκουρίδη, Ομηρο και πολλούς άλλους. 

    Στον χώρο του κήπου υπάρχει και άλλου είδους επιστημονική δραστηριότητα αφού πραγματοποιούνται ερευνητικά προγράμματα, διπλωματικές και μεταπτυχιακές εργασίες, διδακτορικά και εργαστηριακά μαθήματα ειδικοτήτων του πανεπιστημιακού Τμήματος Βιολογίας και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου.

    Ο ευεργέτης
    Αντίθετα από ό,τι ίσως θα πίστευε ο αναγνώστης, ο άνθρωπος που άφησε τα χρήματα για να δημιουργηθεί και να συντηρείται ο κήπος δεν είχε επαγγελματική σχέση με τα φυτά. Γεννήθηκε το 1875 και σπούδασε Οικονομικά σε Γαλλία και Γερμανία, επέστρεψε, το 1905 ξεκίνησε ακαδημαϊκή σταδιοδρομία και το 1910 εξελέγη και βουλευτής Σπετσών με το κόμμα των Φιλελευθέρων, φθάνοντας να γίνει πολύ στενός συνεργάτης του Ελευθερίου Βενιζέλου στα Οικονομικά. Εγινε υπουργός Οικονομικών, διοικητής της Εθνικής Τράπεζας και για λίγους μήνες το 1950 πρωθυπουργός. Η σύζυγός του Ιουλία ήταν κόρη μεγάλης οικογενείας αιγυπτιωτών Ελλήνων.




    Πηγή: Εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ"
    Διαβάστε περισσότερα...