Εμμονές: Μήπως ανησυχείς υπερβολικά για τα πάντα;

Η ιδεοληψία αποτελεί, στις μέρες μας, ένα δημοφιλή όρο. Εκφράζει τη γοητεία για ένα πρόσωπο ή ένα αντικείμενο. Είναι το όνομα ενός πολύ γνωστού αρώματος για άντρες και γυναίκες. Όλα αυτά φαίνεται να δείχνουν ότι η εμμονή είναι μια αποδεκτή, ακόμη και επιθυμητή αίσθηση. Για τα άτομα, όμως, με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, η εμμονή δημιουργεί έναν λαβύρινθο από επίμονες και ανεπιθύμητες σκέψεις. Οι σκέψεις αυτές, τα οδηγεί σε ενέργειες όπως η τελετουργίες (ψυχαναγκασμοί) που διαρκούν μερικές φορές πολλές ώρες της ημέρας.

Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (ΙΨΔ) είναι μια αγχώδης διαταραχή — μια από την ομάδα των ιατρικών παθήσεων οι οποίες επηρεάζουν τις σκέψεις, τη συμπεριφορά, τα συναισθήματα και τις αισθήσεις. Όλες αυτές οι διαταραχές βρίσκονται μεταξύ των πιο συνηθισμένων προβλημάτων ψυχικής υγείας. Εκτιμάται ότι 1 στους 10 πάσχει από αγχώδη διαταραχή κάποια στιγμή στη ζωή του.

Ενώ μια ολοκληρωμένη θεραπεία για την ΙΨΔ είναι σπάνια, εξειδικευμένες θεραπείες μπορούν να οδηγήσουν πολλούς ασθενείς σε μακροχρόνια ανακούφιση από τα συμπτώματα τους.

Η εκπαίδευση αποτελεί το πρώτο σημαντικό βήμα για την άρση του κοινωνικού στίγματος και την έλλειψη γνώσης που κρατάει τους ανθρώπους μακριά από την αναζήτηση ιατρικής και άλλης εξειδικευμένης βοήθειας.

Όταν η ανησυχία γίνεται εμμονή

Οι ανησυχίες, οι αμφιβολίες, οι δεισιδαιμονίες και οι τελετουργίες είναι λίγο πολύ κοινά στους περισσότερους από μας. Η ΙΨΔεμφανίζεται όταν οι ανησυχίες γίνονται εμμονές και οι καταναγκαστικές τελετουργίες τόσο υπερβολικές, ώστε να εξουσιάζουν τη ζωή ενός ατόμου. Ο εγκέφαλος είναι όπως ένας φθαρμένος δίσκος βινυλίου, που κολλάει πάντα στο ίδιο σημείο και επαναλαμβάνει συνέχεια ένα κομμάτι του τραγουδιού.

Οι εμμονές είναι επίμονες ιδέες, σκέψεις, παρορμήσεις ή εικόνες. Είναι ενοχλητικές και παράλογες. Οι συνηθέστερες εμμονές τηςΙΨΔ περιστρέφονται γύρω από μολύνσεις, αμφιβολίες (όπως να μην είσαι σίγουρος ότι έσβησες τα φώτα ή ότι κλείδωσες τη πόρτα του σπιτιού σου) και ενοχλητικές σεξουαλικές ή θρησκευτικές σκέψεις. Οι άνθρωποι με ΙΨΔ μπορεί να έχουν ακραίες ανησυχίες για τα μικρόβια, μπορεί να φοβούνται υπερβολικά ότι έχουν βλάψει κάποιον. Οι σκέψεις αυτές δεν μπορούν να εμποδιστούν ή να αγνοηθούν, ακόμη και αν ο ασθενής συνήθως γνωρίζει ότι δεν είναι ρεαλιστικές. Συχνά, οι εμμονές συνοδεύονται από συναισθήματα φόβου, αηδίας και αμφιβολίας ή την πεποίθηση ότι ορισμένες ενέργειες πρέπει να γίνουν οπωσδήποτε με έναν συγκεκριμένο τρόπο.

Όσοι πάσχουν από ΙΨΔ προσπαθούν να ανακουφιστούν από τις εμμονές τους επαναλαμβάνοντας συνεχώς καταναγκαστικές τελετουργίες και συνήθως σύμφωνα με ορισμένους “κανόνες”. Τυπικοί ψυχαναγκασμοί είναι το πλύσιμο, ο έλεγχος, η οργάνωση των πραγμάτων και το μέτρημα. Αυτές οι δραστηριότητες ανακουφίζουν μόνο προσωρινά από το άγχος.

Αίτια και αποτελέσματα

Η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή συνήθως θεωρούνταν απόρροια οικογενειακών προβλημάτων ή στάσεων της παιδικής ηλικίας. Σήμερα όμως, θεωρείται ότι η διαταραχή έχει νευρολογική και γενετική βάση. Οι τρέχουσες έρευνες για τα αίτιά της επικεντρώνονται στις λειτουργίες του εγκεφάλου και την επίδραση των προσωπικών περιστατικών. Η ΙΨΔ μπορεί να εμφανιστεί σε ανθρώπους όλων των ηλικιών, αλλά κατά κανόνα πρωτοεμφανίζεται πριν τα 40 χρόνια. Οι μελέτες δείχνουν ότι οι διαταραχή αρχίζει συνήθως κατά την εφηβεία ή στην πρώιμη παιδική ηλικία και προσβάλλει εξίσου άνδρες και γυναίκες.

Οι πάσχοντες από ΙΨΔ βρίσκονται κάτω από μεγάλη πίεση. Η ένταση των συμπτωμάτων τους ποικίλλει: μερικές φορές μοιάζουν με θόρυβο, άλλοτε με εκκωφαντική βοή. Επειδή οι πάσχοντες από ΙΨΔ μπορεί να ξοδέψουν κάθε μέρα πάνω από μια ώρα διεξάγοντας τελετουργίες, περιορίζεται η δυνατότητα ισορροπημένης ζωής καθώς είναι προβληματικές οι σχέσεις τους στη δουλειά και στο σπίτι.

Αντιμέτωποι με την ΙΨΔ

Με την έγκαιρη διάγνωση και τη σωστή θεραπεία, οι ασθενείς μπορούν να αποφύγουν τις ταλαιπωρίες που προέρχονται από την ΙΨΔ. Επίσης, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να αποφύγουν τη κατάθλιψη και τα προβλήματα στις σχέσεις τους που συνήθως προέρχονται από την ΙΨΔ.

Δυστυχώς, η ΙΨΔ τείνει να υπο-διαγιγνώσκεται και να μην αντιμετωπίζεται. Αυτό οφείλεται εν μέρει επειδή πολλοί πάσχοντες από ΙΨΔ αισθάνονται ντροπή και αποκρύπτουν τα συμπτώματά τους ενώ άλλοι δεν πιστεύουν ότι έχουν κάποιο πρόβλημα. Ένας άλλος παράγοντας είναι ότι πολλοί επαγγελματίες της υγείας δεν είναι καλά ενημερωμένοι σχετικά με την κατάσταση.

Για την ΙΨΔ εφαρμόζονται δύο αποτελεσματικές θεραπείες: (1) η φαρμακευτική αγωγή και (2) η γνωσιακή — συμπεριφοριστική θεραπεία. Η από κοινού χρήση τους μπορεί να οδηγήσει σε αποτελεσματική θεραπεία.

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση των ιδεοψυχαναγκαστικών συμπτωμάτων είναι αυτά που επηρεάζουν τα επίπεδα της σεροτονίνης, ενός χημικού αγγελιοφόρου του εγκεφάλου.

Οι ψυχοθεραπευτικές τεχνικές που χρησιμοποιούνται για την καταπολέμηση των Ιδεοψυχαναγκαστικών συμπτωμάτων είναι ηέκθεση και η πρόληψη και περιλαμβάνουν την ενθάρρυνση του ατόμου να παραμείνει σε επαφή με το αντικείμενο ή την κατάσταση που αποτελεί την εμμονή του και να μην εκτελέσει την τελετουργία για να μειώσει την πίεση που προκαλείται από την εμμονή. Ανάλογα με την ένταση της θεραπείας, η βελτίωση είναι ορατή σε 2 ή περισσότερους μήνες.

Η υποστήριξη και η κατανόηση είναι ζωτικής σημασίας

Οι πάσχοντες από ΙΨΔ αισθάνονται έντονο άγχος, το ίδιο και τα αγαπημένα τους πρόσωπα. Η γνώση των τρόπων υποστήριξης ενός μέλους της οικογένειας ή ενός φίλου με ΙΨΔ, αρχίζει από την εκπαίδευση του εαυτού μας σχετικά με τη διαταραχή. Αυτό θα μας δώσει τη δύναμη να τους βοηθήσουμε να καταλάβουν ότι υπάρχουν θεραπείες που μπορούν να βοηθήσουν.

Εάν πάσχετε από ΙΨΔ, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι οι αμφιβολίες και η δυσφορία κατά τη διάρκεια της θεραπείας είναι φυσιολογικές. Συνεργαστείτε με το γιατρό σας για να ρυθμίσετε τη φαρμακευτική αγωγή, μη διστάσετε να ρωτήσετε για να έχετε και μια δεύτερη γνώμη σχετικά με τη γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία. Μπορεί να σας βοηθήσει να συνειδητοποιήσετε ότι μόλις θέσετε υπό έλεγχο την ΙΨΔ, είναι ευκολότερο να τη διατηρήσετε εκεί.

Τα παιδιά με ΙΨΔ έχουν ειδικές ανάγκες

Πολλοί ενήλικες που έχουν διαγνωστεί με ΙΨΔ αναφέρουν ότι τα συμπτώματά τους ξεκίνησαν κατά την παιδική ηλικία. Το να αντιμετωπίζεις ενοχλητικούς ψυχαναγκασμούς και να προσπαθείς να το κρύψεις από φίλους και οικογένεια μπορεί να δημιουργήσει μεγάλη πίεση σε ένα παιδί.

Τα παιδιά με ΙΨΔ θεωρείται ως πιο πιθανό να αντιμετωπίζουν και άλλα ψυχιατρικά προβλήματα. Μπορεί να υποφέρουν και από παθήσεις, όπως διαταραχές πανικού ή κοινωνική φοβία, κατάθλιψη, μαθησιακές διαταραχές, σπασμωδικές διαταραχές, νευρικές διαταραχές συμπεριφοράς και σωματική δυσμορφική διαταραχή (ασχήμια).

Η Γνωσιακή-συμπεριφοριστική θεραπεία μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να ανακουφιστεί από τα συμπτώματα της ΙΨΔ. Η φαρμακευτική αγωγή χορηγείται στα παιδιά μόνο θεραπεία αυτή δεν έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Πηγή: http://www.boro.gr