Ψύχωση μετά τη γέννα: Ποιες γυναίκες κινδυνεύουν;

Η γέννα θεωρείται ένα χαρμόσυνο γεγονός και δε φαντάζεται κανείς ότι διατρέχει μεγαλύτερο κίνδυνο κατάθλιψης κατά τη διάρκεια της κύησης και της λοχείας. Αρκετές είναι όμως οι γυναίκες που νιώθουν ανασφάλεια και συναισθηματική αστάθεια αυτή την περίοδο. Σε λίγες περιπτώσεις, οι πατέρες μπορεί να νοιώθουν το ίδιο ακριβώς πριν ή μετά τη γέννα.

Κατά τη διάρκεια των 9 μηνών, οι μέλλοντες γονείς αδημονούν για τη γέννα. Οι γυναίκες που γίνονται μητέρες για πρώτη φορά έχουν διάφορες ιδέες, φαντασίες και ελπίδες για το πώς θα είναι ο τοκετός και τι θα τους φέρει το μέλλον. Εστιάζονται στα θετικά που θα τους συμβούν και η ίδια η περίοδος της εγκυμοσύνης συχνά αποκαλείται «γλυκιά αναμονή».

Πολλές γυναίκες αισθάνονται ότι πρέπει να ανταποκριθούν σε πολλά ιδανικά που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη, τη γέννα και την περίοδο μετά τον τοκετό – ότι πρέπει να ελέγχουν τα πάντα και να φαίνονται φανταστικές, κτλ. Για κάποιες, όμως, η πραγματικότητα μπορεί βιωθεί ως ένα ξαφνικό ξύπνημα. Συχνά, ο ίδιος ο τοκετός είναι πιο δύσκολος και πιο επώδυνος από ό,τι αναμενόταν. Και αμέσως μετά, η νέα μητέρα συναντά ολόκληρη την οικογένεια, όπου όλοι είναι πολύ ενθουσιασμένοι. Ευτυχώς, κατά τα τελευταία έτη έχει γίνει κατανοητό ότι η νέα μητέρα χρειάζεται ξεκούραση, ότι οι επισκέπτες δεν πρέπει να παραμένουν πολλή ώρα και δεν αποτελεί πλέον ένδειξη αδυναμίας να παραδεχτείτε ότι ήταν δύσκολο, ότι είστε κουρασμένη, κτλ.

Κατά τη διάρκεια της κύησης, οι περισσότερες γυναίκες θα ακούσουν σχετικά με το «ξαφνικό κλάμα», τις αντιδράσεις μετά τη γέννα, τη μεταγεννητική κατάθλιψη και την επιλόχεια ψύχωση. Οι περισσότερες γυναίκες σκέπτονται: «Αυτό δεν πρόκειται να μου συμβεί: είναι κάτι που συμβαίνει στις άλλες», και αυτό είναι μια κατανοητή αντίδραση. Εάν, όμως, οι πληροφορίες αυτές αγνοηθούν τελείως, και η μέλλουσα μητέρα δεν τις ακούσει καν, μπορεί να εκπλαγεί ακόμα περισσότερο και να της είναι ακόμα πιο δύσκολο να καταλάβει τι της συμβαίνει σε περίπτωση που «προσβληθεί» από οποιαδήποτε από τις εν λόγω καταστάσεις.

Αν και κατά τη διάρκεια της κύησης η πιθανότητα εμφάνισης ψυχικής διαταραχής είναι σημαντικά μειωμένη, στο πλαίσιο της πιθανής προστασίας επιβίωσης του ανθρώπου, οι γυναίκες με ιστορικό χρόνιων ή υποτροπιαζουσών ψυχικών διαταραχών διατρέχουν τον κίνδυνο υποτροπής της νόσου κατά τη διάρκεια της κύησης.

Η χρήση ψυχοτρόπων ουσιών για τους τέσσερις πρώτους μήνες της κύησης διακόπτεται.

Τι είναι η επιλόχεια ψύχωση και πότε εμφανίζεται;

Η επιλόχειος ψύχωση θα εμφανιστεί συνήθως 1 με 2 εβδομάδες μετά τη γέννα. Μπορεί να ξεκινήσει αργά και να επιδεινωθεί με το πέρασμα των ημερών ή εβδομάδων ή μπορεί να εμφανιστεί οξέως με δραματική μορφή. Η μητέρα μπορεί να νοιώσει ότι οι άνθρωποι ψιθυρίζουν διάφορα για αυτήν. Νοιώθει ανεπαρκής και μπορεί να νομίζει ότι το μωρό της μπερδεύτηκε με το μωρό κάποιας άλλης ή ότι έχει υποβληθεί σε κάποιο πείραμα, κτλ.

Προκειμένου η κατάσταση να χαρακτηριστεί ως πραγματική επιλόχειος ψύχωση, η οποία είναι μια σοβαρή ψυχική ασθένεια, πρέπει να υπάρχουν ψυχωτικά φαινόμενα, για παράδειγμα ακουστικές ψευδαισθήσεις και παραληρητικές ιδέες. Θεωρείται ότι υπάρχει συσχετισμός καταστάσεων που μπορούν να προκαλέσουν επιλόχειο ψύχωση. Πρόκειται για ένα ζήτημα ορμονικών αλλαγών, συναισθηματικής ευαλωτότητας της ίδιας της μητέρας (συμπεριλαμβανομένων κληρονομικών παραγόντων), έλλειψης ύπνου και άλλων καταστάσεων που προκαλούν ένταση.

Θεραπεία

Η επιλόχειος ψύχωση απαιτεί πάντα εισαγωγή σε νοσοκομείο είτε πρόκειται για ήπια, μέτρια ή σοβαρή κατάσταση. Όπως συμβαίνει και στην περίπτωση της κατάθλιψης, πρέπει να έχετε πάντα υπόψη σας τον κίνδυνο απόπειρας αυτοκτονίας από τη μητέρα, καθώς και τον κίνδυνο να βλάψει το μωρό ως αποτέλεσμα της ασθένειάς της.

Αντιψυχωτική θεραπεία απαιτείται σχεδόν πάντα κατά τη διάρκεια της νοσηλείας. Ο θηλασμός είναι συνήθως αδύνατος. Κάτι τέτοιο πρέπει να εκτιμάται βέβαια επί ατομικής βάσης. Εξαρτάται, επίσης, από τη φαρμακευτική θεραπεία της μητέρας.

Συνιστάται το μωρό να μην εισάγεται μαζί με τη μητέρα. Η μητέρα είναι πάρα πολύ άρρωστη για να φροντίσει το μωρό της. Προκειμένου να προστατευθεί η ανάπτυξη του μωρού κατά τη διάρκεια των πρώτων εβδομάδων και μηνών, δε συνιστάται η εισαγωγή του στο προβληματικό περιβάλλον όπου υπάρχει ο κίνδυνος η μητέρα να βλάψει το μωρό. Συνιστάται ο πατέρας ή μια από τις γιαγιάδες να αποτελέσουν το βασικό πάροχο φροντίδας για το μωρό προκειμένου να αναπτυχθεί φυσιολογικά.

Πώς μπορεί να βοηθηθεί μια μητέρα;

Ένας από τους πιο σημαντικούς κανόνες για τους επαγγελματίες και τους συγγενείς σε σχέση με τη νέα μητέρα είναι να πάρουν στα σοβαρά αυτά που τους λέει. Είναι πάντα κακή ιδέα να πει για παράδειγμα κάποιος: «Μην το σκέφτεσαι αυτό. Δε θέλω να ξέρω». Όταν η μητέρα κάνει κάποιο σχόλιο για κάτι είναι γιατί πρόκειται για κάτι που το μελετά στο μυαλό της ή το σκέφτεται πολύ. Ακούστε, συζητήστε και διερευνήστε το σε συνεργασία, αν απαιτείται, με τη νοσοκόμα, τη μαία, το μαιευτήρα, το Γενικό Ιατρό ή άλλα άτομα με γνώσεις σχετικά με την εγκυμοσύνη, τη γέννα και την πορεία της λοχείας.

Για τους παραπάνω λόγους, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι οι επαγγελματίες δεσμεύονται πάντα από μυστικότητα. Είναι ασφαλές να τους εμπιστευθείτε και έχουν πάντα ως σκοπό τους να σας βοηθήσουν κατά τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Μπορεί να βοηθήσουν σε σχέση, για παράδειγμα, με υποστηρικτικά μέτρα, τα οποία μπορούν να εφαρμοστούν μέσω ενός κοινωνικού λειτουργού.

Είναι πάντα καλή ιδέα η συμμετοχή σε ομάδα μητέρων. Για κάποιες νέες μητέρες, η αλλαγή είναι τεράστια. Ακούτε συχνά ότι νοιώθουν σαν να τις έχουν παρατήσει μόνες με την τεράστια ευθύνη που έχουν να αντιμετωπίσουν όταν γίνονται μητέρες. Είναι σημαντικό να έχουν καθημερινή επαφή με άλλους ενήλικες, που βρίσκονται σε ανάλογη θέση.

Είναι σημαντικό να μην επιχειρήσετε ποτέ να λύσετε τα προβλήματα χρησιμοποιώντας αλκοόλ, ναρκωτικά ή ηρεμιστικά. Κάτι τέτοιο απλά προσθέτει δυσκολίες και με κανένα τρόπο δε θα λύσει το πρόβλημα ή αυτό που η νεαρή μητέρα θεωρεί ως πρόβλημα.

Πηγή: http://www.boro.gr