"Στην Αμφίπολη είναι θαμμένη η Ολυμπιάδα"

Tη σπουδαιότητα του μνημείου της Αμφίπολης καταδεικνύει μεταξύ άλλων και το γεγονός ότι όλα τα μεγάλα δίκτυα του πλανήτη, όχι μόνο τα ειδησεογραφικά αλλά και τα πιο εξειδικευμένα, όπως το History Channel, αφιερώνουν εκτενή ρεπορτάζ για τον Τύμβο στον λόφο Καστά, επιχειρώντας να απαντήσουν στο ερώτημα: Σε ποιον ανήκει ο Τάφος; Μετά το Discovery, είναι η σειρά του History Channel να «ποντάρει» επίσης στην Ολυμπιάδα, τη μητέρα του Αλέξανδρου.

Αφού το ρεπορτάζ αναφέρεται λεπτομερώς στα ευρήματα και την πορεία της ανασκαφής, το History Channel αναλύει μία μία τις διαφορετικές εκδοχές που θα μπορούσαν να απαντήσουν το ερώτημα. Ο αρθρογράφος θεωρεί πως οι Καρυάτιδες είναι το εύρημα που στιγματίζει τον τάφο, και άρα τον ένοικό του, θεωρώντας ως πιθανότερη την εκδοχή να είναι η Ολυμπιάδα θαμμένη εκεί.




Υιοθετώντας κάποια από τα επιχειρήματα του Βρετανού διάσημου αιγυπτιολόγου Άντριου Τσαγκ, πως οι Καρυάτιδες πιθανότατα είναι Ιέρειες του Διονύσου, που συμμετείχαν με την γνωστή για την προτίμησή της στις αποκρυφιστικές τελετές Ολυμπιάδα σε διονυσιακά όργια και ορφικά μυστήρια. Είναι εκείνες, που κρατώντας στο κεφάλι καλάθια με φίδια και έχοντας υψωμένα τα χέρια τους επιλέχθηκαν ώστε να στέκουν αιώνιοι φύλακες στον τάφο της συντρόφου τους, μαζί με τις φοβερές Σφίγγες της εισόδου.



Το άρθρο του History Channel πάντως δεν παραλείπει να παραθέσει και τα συμπεράσματα άλλων ερευνητών που υποστηρίζουν πως στον Τάφο της Αμφίπολης είναι θαμμένος ο Ηφαιστίωνας, ο Νέαρχος, ακόμα και ο Κάσσανδρος ή η σύζυγος του Μεγάλου Αλεξάνδρου Ρωξάνη.



Στο τέλος του άρθρου φιλοξενείται επίσης και η άποψη της αρχαιολόγου Όλγας Παλαγγιά, που με τη στάση της έχει κατηγορηθεί ως «φιλοσκοπιανή». Η καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Αθήνας επιμένει στην άποψή της, αμφισβητώντας την επικεφαλής της ανασκαφής αρχαιολόγο Κατερίνα Περιστέρη, ότι ο τάφος δεν είναι μακεδονικός, της εποχής του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά ρωμαϊκός, δηλαδή πολύ μεταγενέστερος. «Δεν είναι μακεδονικός τύμβος, γιατί τέτοιου τύπου τύμβοι εμφανίστηκαν μόλις στα μέσα του δευτέρου αιώνα π. Χ. όταν η Μακεδονία ήταν ρωμαϊκή κτήση», είναι τα λόγια της κ. Παλαγγιά που φιλοξενούνται στο άρθρο, όπου ακόμα σημειώνεται πως η Αμφίπολη βρίσκεται κοντά στο σημείο που έλαβε χώρα μια μεγάλη μάχη των στρατευμάτων του Οκτάβιου Αυγούστου και του Μάρκου Αντώνιου, που κατατρόπωσαν τον Βρούτο και τον Κάσσιο, τους δολοφόνους του Ιουλίου Καίσαρα, το 42 π.Χ.

---------------
Ποια ήταν η Ολυμπιάδα;
Η Ολυμπιάδα ήταν Πριγκίπισσα των Μολοσσών της Ηπείρου, δευτερότοκη κόρη του Βασιλιά Νεοπτόλεμου B´, σύζυγος του Βασιλιά Φιλίππου Β´ των Μακεδόνων, και μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου των Μακεδόνων.

Η Ολυμπιάδα γεννήθηκε στην πρωτεύουσα του βασιλείου των Μολοσσών, την Αρχαία Πασσαρώνα, στον νομό Ιωαννίνων, το έτος 373 π.Χ. και μεγάλωσε στο Αρχαίο Όρραον, που βρίσκεται στον νομό Πρέβεζας.



Ήταν η δευτερότοκη κόρη του Νεοπτόλεμου Β’, Βασιλιά των Μολοσσών της Ηπείρου και η αδελφή της λεγόταν Τρωάδα.

Το όνομα της, σύμφωνα με τον ιστορικό W. Heckel, ήταν Πολυξένη όταν ήταν παιδί, Μυρτάλη όταν παντρεύτηκε, και αργότερα μετονομάστηκε Ολυμπιάδα και Στρατονίκη. Το όνομα Ολυμπιάδα της δόθηκε, σύμφωνα με την παράδοση, ύστερα από την νίκη του Φίλιππου στους Ολυμπιακούς αγώνες του 356 π.Χ.

Ως ιστορική προσωπικότητα η Ολυμπιάδα έζησε στη σκιά δύο μεγάλων ιστορικών χαρακτήρων, του Φιλίππου Β´ και του γιού της Μεγάλου Αλεξάνδρου. Όμως, δεν υστερούσε καθόλου σε δύναμη προσωπικότητας και η συμμετοχή ή η παρέμβασή της συνετέλεσαν σημαντικά στη διαμόρφωση πολλών ιστορικών γεγονότων της εποχής της.

Όταν ήταν έντεκα χρόνων, πέθανε ο πατέρας της Νεοπτόλεμος Β´ και το θρόνο πήρε ο θείος της, Αρύββας, ο οποίος παντρεύτηκε την ορφανή ανιψιά του και μεγαλύτερη αδελφή της, Τρωάδα, 16 ετών τότε. Ο ορφανός αδελφός της, Αλέξανδρος, ήταν τότε μόλις ενός έτους.

Η Μυρτάλη - Ολυμπιάδα από τα παιδικά της χρόνια έτυχε ιδιαίτερης μόρφωσης πέρα από απλή μάθηση και γραφή. Νωρίς διακρίθηκε για το ανήσυχο και ανικανοποίητο πνεύμα της, τις μεταφυσικές της ανησυχίες και τη δίψα να μάθει περισσότερα για τα μυστήρια της ζωής και του θανάτου. Έμαθε τα ιερατικά μυστικά στο Μαντείο της Δωδώνης, το οποίο και υπηρέτησε για χρόνια, ενώ ήταν μυημένη και στα Βακχικά Μυστήρια. Ήταν ιέρεια των Καβειρίων Μυστηρίων της Σαμοθράκης, όπου και γνώρισε και ερωτεύτηκε τον Φίλιππο Β'.

Υπήρξε η νόμιμη γυναίκα του Φιλίππου Β και μοναδική βασίλισσα των Μακεδόνων και έζησε μαζί του είκοσι χρόνια, από το 357 π.Χ. έως και το 337 π.Χ.

Ο Φίλιππος, βέβαια, σύμφωνα με τα κρατούντα της εποχής, πήρε πολλές γυναίκες (Αυδάτα, Φιλίνα, Νικησίπολη, Μήδα, κ.α.) που δεν ήταν Μακεδόνισσες, εκτός της τελευταίας, της Κλεοπάτρας.

Όταν μπήκε στη Μακεδονική αυλή, βρήκε από αυτές τη Φίλιννα με το γιο της, Αριδαίο, και τη θυγατέρα της Αυδάτας, Κυνάνη.

Η Ολυμπιάδα ήταν η πιο μορφωμένη από όλες όσες παντρεύτηκε ο Φίλιππος και από όλες γενικά τις Μακεδόνισσες αρχόντισσες. Εξασκούσε μια απαράμιλλη γοητεία με την ομορφιά της, τη μόρφωση και τη σοβαρότητά της. Θυσίαζε πολλά για την ακόρεστη φιλαρχία της, εκτός από τη ζωή ή τη φήμη του γιου της, Αλέξανδρου, που αγαπούσε παθολογικά.

Ο Πλούταρχος, ο οποίος έζησε πολλούς αιώνες αργότερα, τη χαρακτήριζε κακότροπη και ζηλιάρα. Επίσης, αναφέρει ότι εμφανιζόταν με εξημερωμένα φίδια. Αργότερα, λέγεται ότι η ίδια ομολόγησε στο σύζυγό της ότι ο Αλέξανδρος δεν ήταν γιος του, αλλά ότι τον είχε συλλάβει από ένα φίδι που εμφανίστηκε στον ύπνο της, το οποίο, σύμφωνα με το μύθο, ήταν ενσάρκωση του ίδιου του Δία, κι ότι ο ίδιος ο Φίλιππος Β’ τη χώρισε και την έστειλε στην Ήπειρο κατηγορώντας τη για μοιχεία.



Ωστόσο, είχε πολλές αρετές, αρκετές από τις οποίες μετέδωσε στο γιο της, τον Αλέξανδρο ΙΙΙ. Στην πολυκύμαντη και ταραχώδη ζωή της συναντώνται μεγάλα προτερήματα και μεγάλα ελαττώματα.

Ως αφοσιωμένη μητέρα, είχε τάξει τη ζωή της σε ένα μόνο σκοπό και τον υπηρετούσε με πάθος: πώς θα εξασφάλιζε για το γιο της τη διαδοχή του θρόνου της Μακεδονίας μέσα στη δίνη των μηχανορραφιών και δολοπλοκιών στην αυλή της Πέλλας. Και αυτό το ανυποχώρητο πάθος της υπονοούσε ο Φίλιππος, όταν, απαντώντας στο γιο του Αλέξανδρο, που χαρακτήριζε τη μητέρα του ως τη γενναιότερη απ' όλες τις Νηρηίδες, του είπε γελώντας: «όχι μόνο γενναιότερη, αλλά και πολεμικότερη, γιατί δε σταματάει να με καυγαδίζει».

Οι σχέσεις των δύο συζύγων έως τo 337 π.Χ., οπότε και η Μακεδόνισσα Κλεοπάτρα, ανεψιά του στρατηγού Άτταλου, ανυψώνεται ως ισότιμη και νόμιμη βασίλισσα, υπήρξαν κατά βάση αρμονικές, χωρίς να λείπουν κάποιες εκρήξεις.

Ο Φίλιππος της εμπιστευόταν τη διακυβέρνηση του κράτους, όταν απουσίαζε στις συχνές και μακρόχρονες εκστρατείες του. Η Ολυμπιάδα είχε δημιουργήσει στην αυλή δικό της κύκλο ευνοουμένων, που τους προστάτευε ακόμα και από τη στράτευσή τους και την αποστολή στα διάφορα μέτωπα.

Η Ολυμπιάδα ήταν προικισμένη με χαρίσματα μεγάλα, πράγματι ηγεμονικά. Μετά το θάνατο του αδελφού της, Αλέξανδρου Α της Ηπείρου, βασιλιά των Μολοσσών, εγκαταστάθηκε στην Ήπειρο και έγινε Αντιβασίλισσα και επίτροπος του ανήλικου εγγονού της, Νεοπτόλεμου Γ'.

Στην Ήπειρο, ανέπτυξε πολιτική δράση ιστορικής σημασίας. Πλάτυνε το «κοινό των Μολοσσών» με την εισδοχή νέων Ηπειρωτικών φύλων και το μετονόμασε «Οι Σύμμαχοι των Απειρωτάν», ζωντανεύοντας έτσι το κλονισμένο γόητρο της δυναστείας των Αιακιδών. Η Συμμαχία αυτή διήρκεσε από το 336 π.Χ.-328 π.Χ. δηλαδή οκτώ χρόνια, στη συνέχεια δε, κυβέρνησε μόνη της το Βασίλειο των Μολοσσών της Ηπείρου για άλλα έντεκα (11) κατ’ άλλους συγγραφείς δεκατρία (13) χρόνια έως το 317 π.Χ. οπότε επέστρεψε στη Μακεδονία.

Ο θάνατος του Μεγάλου Αλεξάνδρου

Η απροσδόκητη και θλιβερή αγγελία του θανάτου του γιου της Αλέξανδρου ΙΙΙ, το 323 π.Χ. στη Βαβυλώνα, τη συνέτριψε. Δε θέλησε ποτέ να δεχτεί πως ο Μέγας Αλέξανδρος πέθανε από φυσιολογικό θάνατο και θρηνούσε ακόμα που μάθαινε ότι έμενε άταφος στη Βαβυλώνα επί δύο χρόνια, εξαιτίας των άγριων αγώνων διαδοχής των στρατηγών του. Η οργή της μεγάλωσε, όταν ο Μακεδονικός στρατός της Ασίας αναγόρευσε βασιλιά τον διανοητικά καθυστερημένο γιο του Φιλίππου – από τη Φίλιννα – ως Φίλιππο Αριδαίο, τον οποίο παντρεύτηκε η φιλόδοξη κόρη της Κυνάνης, Ανταία-Ευρυδίκη, για να εξυπηρετήσει τους φιλόδοξους σκοπούς της.

Ο νεογέννητος γιος του Μεγάλου Αλέξανδρου και της Ρωξάνης, Αλέξανδρος Δ', αναγορεύτηκε συμβασιλιάς. Η αχαλίνωτη φιλοδοξία της Ευρυδίκης ανησυχούσε την Ολυμπιάδα, που φοβόταν για τη ζωή του εγγονού της. Έπεισε τη Ρωξάνη να καταφύγει στην Ήπειρο. Εκεί βρήκε προστασία και η κόρη του Φιλίππου Β´ και της Νικησίπολης, η Θεσσαλονίκη, για την οποία η Ολυμπιάδα έτρεφε αγάπη και στοργή, αφού την ανάθρεψε σαν δικό της παιδί, διότι είχε μείνει ορφανή είκοσι μόλις μέρες μετά τη γέννηση της.

Το τραγικό της τέλος

Μετά τους εξοντωτικούς πολέμους των επιγόνων, ο Κάσσανδρος, υπ' αριθμόν ένα εχθρός της Ολυμπιάδας, έγινε κυρίαρχος στρατηγός στη Μακεδονία και ο Φίλιππος Αρριδαίος με την Ευρυδίκη συμμάχησαν μαζί του και τον ανακήρυξαν επιμελητή του Μακεδονικού θρόνου.

Η Ολυμπιάδα, βλέποντας να κινδυνεύουν τα συμφέροντα του εγγονού της, Αλεξάνδρου Δ', εγκαταλείπει την Ήπειρο και εκστρατεύει στη Μακεδονία. Σε σύγκρουση με τα στρατεύματα της Ευρυδίκης και του Αρριδαίου, οι τελευταίοι αιχμαλωτίζονται από τη γηραιά βασίλισσα και θανατώνονται άγρια.

Ο Κάσσανδρος, απασχολημένος την εποχή εκείνη στην Αθήνα, κατευθύνεται εναντίον της Ολυμπιάδας, η οποία καταφεύγει στην οχυρωμένη παραθαλάσσια πόλη του Θερμαϊκού κόλπου Πύδνα, έχοντας μαζί της το μικρό Αλέξανδρο Δ´, τη Ρωξάνη, τη Θεσσαλονίκη και πολλούς πιστούς της.

Μετά από επτάμηνη στενή πολιορκία και αφού η κατάσταση των πολιορκημένων έγινε αφόρητη (οι εγκλωβισμένοι αναγκάσθηκαν να σφάξουν και να φάνε έναν ελέφαντα, δώρο του Μεγάλου Αλεξάνδρου), η Ολυμπιάδα συνθηκολόγησε για να σώσει τον εγγονό της.

Ο Κάσσανδρος, αθετώντας την υπόσχεσή του, έβαλε τους ανθρώπους του να τη σφάξουν – κατ' άλλους κάλεσε όλους τους εξαγριωμένους συγγενείς των δολοφονηθέντων από την Ολυμπιάδα, να τη λιθοβολήσουν, "αφήνοντας άταφο το πτώμα της να σαπίσει".

Σήμερα πιθανολογείται ότι ο τάφος της βρίσκεται στον τύμβο "Τούμπα" στο μακρύγιαλο της Πύδνας, αλλά δεν έχει ακόμα ανασκαφεί.


Πηγή: http://www.enikos.gr και http://www.enikos.gr