Σωματικοί και ορμονικοί παράγοντες που προκαλούν κατάθλιψη

Η σχέση ορμονών και κατάθλιψης έχει επισημανθεί εδώ και αρκετά χρόνια. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι η αύξηση ή μείωση συγκεκριμένων ορμονών μπορεί να επηρεάσει τη φυσική χημεία του εγκεφάλου και να οδηγήσει στην κατάθλιψη.

Από την επιστημονική ομάδα της Ελληνικής Εταιρείας Διαταραχών Διάθεσης

Οι ενδείξεις για συμμετοχή ορμονικών παραγόντων στην παθογένεση της κατάθλιψης προκύπτουν από διαπιστώσεις, όπως ότι πολλές ορμονικές διαταραχές συνοδεύονται από κατάθλιψη με συχνότητα μεγαλύτερη από την αναμενόμενη (π.χ. υποθυρεοειδισμός, νόσος Cushing, νόσος Addison).

Επίσης, ορμονικές μεταβολές που συμβαίνουν πριν την έμμηνο ρύση, μετά την εμμηνόπαυση και κατά την λοχεία, συχνά συνοδεύονται από κατάθλιψη. Όλες αυτές είναι περίοδοι κατά τις οποίες μειώνονται τα επίπεδα των οιστρογόνων. Τα οιστρογόνα είναι οι γεννητικές θηλυκές ορμόνες και επηρεάζουν σχεδόν τα πάντα, από την σεξουαλική επιθυμία μέχρι την μνήμη, μεταβάλλοντας την δραστηριότητα των νευροδιαβιβαστών. Τα τελευταία χρόνια έρευνες έχουν εστιάσει και στην αντίστοιχη αρσενική γεννητική ορμόνη (τεστοστερόνη) και την σχέση της με την κατάθλιψη, ειδικά στους άντρες μετά τα 40. Τα επίπεδα της τεστοστερόνης φτάνουν στο απόγειο τους στην ηλικία των 20 ετών και στη συνέχεια αρχίζουν να μειώνονται σταδιακά. Η μείωση γίνεται πιο έντονη μετά τα 50. Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι υπάρχουν κάποιες ενδείξεις για την σχέση επιπέδων τεστοστερόνης και κατάθλιψης σε ορισμένους άντρες.

Σε γενικές γραμμές, παρόλο που κάποια σύνδεση ανάμεσα στις γεννητικές ορμόνες και την κατάθλιψη θεωρείται σίγουρη, δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητή.

Τέλος, διερευνάται η σχέση της κατάθλιψης με τις "ορμόνες του στρες" (κορτιζόλη και άλλες). Ενδέχεται τα άτομα με κατάθλιψη να έχουν αυξημένη δραστηριότητα στο ορμονικό σύστημα που ρυθμίζει την αντίδραση του σώματος στο στρες. Η αύξηση της κορτιζόλης και των άλλων ορμονών του στρες (ειδικά κατά το χρόνιο στρες ή ένα επεισόδιο έντονου στρες) ίσως επηρεάζει τη φυσική χημεία του εγκεφάλου αυξάνοντας τον κίνδυνο κατάθλιψης. Βέβαια, τέτοιες συνδέσεις έχουν βρεθεί και με άλλες ψυχιατρικές παθήσεις και όχι μόνο με την κατάθλιψη.

ΣΩΜΑΤΙΚΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ

Ένα σοβαρό σωματικό νόσημα είναι φυσικό να συμβάλλει στην κατάθλιψη, δρώντας ως μη ειδικός στρεσογόνος παράγοντας. Το σοκ της ανακάλυψης του πάσχοντος από σοβαρή ασθένεια μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια της αυτοπεποίθησης ή στη βίαιη συνειδητοποίηση της θνητότητας. Υπάρχουν όμως ορισμένα νοσήματα που σχετίζονται πιο στενά με την κατάθλιψη, όπως η νόσος του Parkinson, η επιληψία, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια, οι όγκοι που επηρεάζουν τη λειτουργία περιοχών του εγκεφάλου οι οποίες ρυθμίζουν το συναίσθημα. Ορισμένες από αυτές τις παθήσεις επηρεάζουν επίσης την εικόνα του σώματος του ασθενή και αυξάνουν την αίσθηση της ανημπόριας λόγω της πρόκλησης σωματικής αναπηρίας. Επίσης, λοιμώδη και αυτοάνοσα νοσήματα (πνευμονία, λοιμώδη μονοπυρήνωση, φυματίωση, ρευματοειδής αρθρίτιδα, συστηματικός ερυθηματώδης λύκος, AIDS), αναιμίες καθώς και όγκοι του γαστρεντερικού (π.χ. καρκίνος της κεφαλής του παγκρέατος) εκδηλώνονται επίσης με καταθλιπτικά συμπτώματα. Δεν είναι σαφής ο τρόπος που ιογενείς παθήσεις συνδέονται με την κατάθλιψη. Μια υπόθεση υποστηρίζει ότι οι ιοί καταναλώνουν τα αποθέματα βιταμινών του σώματος, εξασθενίζοντας το.

Συνοπτικά, τα σωματικά νοσήματα είναι δυνατόν να προκαλέσουν συμπτώματα κατάθλιψης μέσω 2 μηχανισμών:

α) η καταθλιπτική διάθεση παρουσιάζεται σαν απάντηση στο στρες του να έχει κανείς μια γενική ιατρική κατάσταση

β) η καταθλιπτική διάθεση οφείλεται στα άμεσα φυσιολογικά αποτελέσματα της ιατρικής κατάστασης. Με άλλα λόγια, η ιατρική κατάσταση είναι η αιτία των συμπτωμάτων μέσα από κάποιο φυσιολογικό μηχανισμό (δείτε επίσης εδώ)

ΧΡΗΣΗ/ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΟΥΣΙΩΝ

Αρκετές εξαρτησιογόνες ουσίες (ιδιαίτερα η κοκαΐνη και το αλκοόλ) καθώς και η μακροχρόνια χρήση κάποιων φαρμάκων (π.χ. αντιφλεγμονώδη, αναλγητικά, αντιυπερτασικά, κυτταροστατικά, ορμόνες και νευρολογικά) μπορεί να προκαλέσουν δευτερογενώς κατάθλιψη. Το χαρακτηριστικό τους είναι ότι δρουν στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα και επηρεάζουν την λειτουργία εκείνων των περιοχών του εγκεφάλου που ρυθμίζει το συναίσθημα. Περισσότερες πληροφορίες εδώ.

ΠΡΟΣΟΧΗ: Δεν πρέπει να σταματήσετε τη λήψη οποιουδήποτε από τα προαναφερόμενα φάρμακα χωρίς να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας! Δεν προκαλούν πάντοτε κατάθλιψη και επιπλέον η διακοπή του φαρμάκου μπορεί να είναι πιο επικίνδυνη από την κατάθλιψη!

Πηγή: http://www.boro.gr