Ο θρόνος του Αγαμέμνονα είναι τελικά… λεκάνη

Φιάσκο και επιθέσεις μεταξύ αρχαιολόγων.
Δεν είναι ο θρόνος του Αγαμέμνομα το εύρημα που απασχόλησε τον τύπο στις αρχές του Νοεμβρίου, σύμφωνα με επίσημη ενημέρωση από τον γενικό γραμματεα της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας και της Ακαδημίας Αθηνών, κ. Βασίλειο Χ. Πετράκο.

Όπως προκύπτει από επιστολή του, ως Διευθυντής των ανασκαφών της Αρχαιολογικής Εταιρείας στις Μυκήνες, στο υπουργείο Πολιτισμού, πρόκειται για τμήμα οικιακού ή βιοτεχνικού σκεύους και συγκεκριμένα... λεκάνης.

Το Διοικητικό Συμβούλιο της εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας κατόπιν των δημοσιευμάτων στον Τύπο περί «ανακαλύψεως του θρόνου του Αγαμέμνονος» στις Μυκήνες συνέστησε Επιτροπή που αποτελείται από τον κ. Πετράκο, τη Σύμβουλο Ντόρα Βασιλικού και τον Ερευνητή της Ακαδημίας Αθηνών Κωνσταντίνο Καλογερόπουλο για να εξετάσουν το ζήτημα και να γνωματεύσουν σχετικώς.

«Ο εκ των μελών της Επιτροπής υπογραφόμενος είναι Έφορος Αρχαιοτήτων ε.τ., Ακαδημαϊκός, Γενικός Γραμματεύς της Αρχαιολογικής Εταιρείας από του 1988 και της Ακαδημίας Αθηνών από του 2010. Η κυρία Βασιλικού και ο κ. Καλογερόπουλος είναι διακεκριμένοι αρχαιολόγοι ειδικευμένοι εις την μυκηναϊκή αρχαιολογία με σημαντικά αυτοτελή δημοσιεύματα που αφορούν τον μυκηναϊκό πολιτισμό», αναφέρεται στην επιστολή.

Η Επιτροπή πήγε στις Μυκήνες και εξέτασε επισταμένως τον λίθο ο οποίος, υποθετικώς πάντοτε, ανήκει στον «θρόνο του Αγαμέμνονος» και κατέληξε στο εξής συμπέρασμα:

-Ο λίθος, κακής ποιότητος, δύσκολα κατεργαζόμενος και ακατάλληλος για λάξευση και μεταβολή του στο επισημότερο έπιπλο ενός ανακτόρου, έχει διαστάσεις ± 0,55 (μήκος) Χ ± 0,22 (πάχος) Χ ± 0,30 (πλάτος), είναι αποσπασμένος από μεγαλύτερο κομμάτι και φέρει κατεργασία μόνο στη μια όψη, τη θεωρούμενη ως άνω η οποία άνω όψη συνίσταται από μία λεία επίπεδη ταινία στην συμβατικώς λαμβανόμενη ως αριστερή πλευρά. Η ταινία ορίζει τμήμα κοιλώματος βάθους ± 5 εκατοστών.

-Τα «ευθύγραμμα ίχνη πρόσφυσης λεπτής επίπεδης λίθινης πλάκας που προφανώς αποτελούσε το ερεισίνωτο του καθίσματος» δεν είναι άλλο από κενό που δημιουργήθηκε από την απόσπαση κροκάλας από τον κακής ποιότητος λίθο. Η λεγόμενη πρόσφυση, (θηλυκό στην οικοδομική ορολογία ή μισοχάραγμα, μόρσο, περαστός, ραμποτέ, στις διάφορες παραλλαγές της τεχνικής αυτής συναρμογής δύο τεμαχίων) δεν αρκεί στατικώς για τη στερέωση ερεισινώτου που δεχόταν όπως είναι φυσικό, ισχυρές πιέσεις.

-Το λίθινο αντικείμενο δεν είναι πρωτοφανές. Πρόκειται για τμήμα οικιακού ή βιοτεχνικού σκεύους, λεκάνης, όπως προκύπτει από το βάθος του κοιλώματος, συνηθέστατου ως ευρήματος σε οικισμούς, στρατόπεδα, εργαστήρια.

Μάλιστα στην επιστολή γίνεται επίθεση στον αρχαιολόγο κ. Χριστοφίλη Μαγγίδη που έκανε δηλώσεις στον τύπο για το θέμα.

Όπως αναφέρεται: «Ο κ. Μαγγίδης λέγει δια των εφημερίδων ότι το θραύσμα ανήκει στον θρόνο του μεγάρου της ακρόπολης των Μυκηνών και ότι κρημνίστηκε στον Χάβο "περί τα 80 μέτρα νοτίως του μυχού της ακροπόλεως των Μυκηνών που βρίσκεται κάτω ακριβώς από το μυκηναϊκό ανάκτορο". Άρα ο θρόνος ολόκληρος ή το τμήμα του αυτό έπεσε σε ευθεία γραμμή, "κάτω ακριβώς" στον Χάβο από τη θέση στην οποία ήταν ιδρυμένο. Στο δελτίο το οποίο έχει προσαρτήσει στο Μουσείο στο λίθινο αντικείμενο, αναγράφεται Mycenae 20/14 Lower Town, η λεγόμενη Κάτω Πόλη, σε αντίθεση με την ακρόπολη, που τοπογραφικώς, η Lower Town, είναι άλλο από την "κοίτη του Χάβου" όπου λέγεται ότι βρέθηκε ο λίθος. Άρα υπάρχουν δύο τόποι εύρεσης.

Άξιο μνείας είναι ότι ο κ. Μαγγίδης στην επιστολή του λέγει ότι "οι μεγάλες διαστάσεις του [λίθου] καθώς και το σημείο ανεύρεσής του συνηγορούν πως πρόκειται πιθανότατα για τον θρόνο της τελευταίας φάσης του μυκηναϊκού ανακτόρου των Μυκηνών". Σε άλλα σημεία της επιστολής του λέγει ότι "πρόκειται πιθανότατα για τμήμα μεγάλου καθίσματος" και αποδίδει, πάντοτε "πιθανώς", θραύσματα αρχαίων των Μυκηνών, που έχουν βρεθεί σε απομακρυσμένα σημεία του ανακτόρου, στον υποθετικό θρόνο, που μόνο στοιχείο του είναι ένα κοίλωμα που το βάθος του μόνο αποκλείει να ανήκει στο θρόνο. Τέλος, εντελώς αντιδεοντολογικώς, καταλήγει στο βέβαιο συμπέρασμα ότι το εύρημά του είναι "ο μοναδικός έως τώρα ανακαλυφθείς θρόνος μυκηναϊκού ανακτόρου στην ηπειρωτική Ελλάδα" και τον συνδέει με τον θρόνο του Αγαμέμνονος, πρόσωπο ως γνωστόν μυθικό του οποίου η ύπαρξη δεν αποδεικνύεται, ο αείμνηστος Σπύρος Ιακωβίδης την απέρριπτε.

Δεν γνωρίζω ποιος έδωσε στον Τύπο τις πληροφορίες, τα σχέδια και τις φωτογραφίες, πιθανώς πρόσωπο του κύκλου του τομέως ανασκαφής της Κάτω Πόλεως που επιβλέπει , για λογαριασμό της Αρχαιολογικής Εταιρείας ο κ. Μαγγίδης, χωρίς βεβαίως την άδειά της, διότι οι φωτογραφίες του λίθου και το σχέδιο του υποθετικού θρόνου που δημοσιεύτηκαν είναι τα επίσημα της ανασκαφής στοιχεία.

Το Συμβούλιο της Αρχαιολογικής Εταιρείας και η εντεταλμένη Επιτροπή που εξέτασε το ζήτημα, κρίνουν ότι το όλο θέμα αποτελεί ατυχή, εάν δεν είναι σκόπιμη, επιστημονική παρεκτροπή που οφείλεται σε επίδραση άλλης ατυχεστέρας περιπτώσεως που απασχόλησε κυβερνητικούς και επιστημονικούς κύκλους κατά το 2014 – 2015, και μας διέσυρε διεθνώς».


--------------

«Αγανάκτηση για την προσπάθεια της Αρχαιολογικής Εταιρείας να απαξιώσει μια τόσο σημαντική ανακάλυψη»

Απάντηση του καθηγητή Χ. Μαγγίδη σχετικά με τα δημοσιεύματα για τον «θρόνο του Αγαμέμνονα».
Την έκπληξή του για το δελτίο Τύπου του υπουργείου Πολιτισμού, που δημοσιεύτηκε σήμερα και που αφορούσε την επιστολή του γενικού γραμματέα της Αρχαιολογικής Εταιρείας και της Ακαδημίας Αθηνών, Βασίλειου Χ. Πετράκου, σχετικά με τα δημοσιεύματα που μιλούν περί «ανακαλύψεως του θρόνου του Αγαμέμνονα», εκφράζει, μεταξύ άλλων, με δική του επιστολή ο καθηγητής Χριστοφίλης Μαγγίδης.

«Με έκπληξη ενημερώθηκα σήμερα από την εκπρόσωπο Τύπου του Μυκηναϊκού Ιδρύματος, του οποίου προεδρεύω, για το δελτίο Τύπου του ΥΠΠΟ σχετικά με την ανακάλυψη τμήματος του λίθινου θρόνου του μυκηναϊκού ανακτόρου στις Μυκήνες από την ομάδα μου στα πλαίσια των ανασκαφών της Εν Αθήναις Αρχαιολογικής Εταιρείας τον Ιούνιο του 2014», ξεκινά την επιστολή του ο καθηγητής και συνεχίζει: «Αυτό που προξενεί ακόμη μεγαλύτερη απορία κι αγανάκτηση είναι η προσπάθεια της Αρχαιολογικής Εταιρείας μέσω του Γενικού Γραμματέα της να απαξιώσει μια τόσο σημαντική ανακάλυψη χωρίς να σέβεται την επιστημονική δεοντολογία και χωρίς να περιμένει, ως έδει, την επιστημονική δημοσίευση του ευρήματος».

Στη συνέχεια ο κ. Μαγγίδης κάνει λόγο για την επιτροπή «εμπειρογνωμόνων», την οποία σύστησε και απέστειλε στις Μυκήνες ο κ. Β. Πετράκος «εν τη απουσία μου ως ανασκαφέα και υπεύθυνου μελετητή», όπως λέει, με σκοπό να «”εξετάσουν” το εύρημα, το οποίο οι συνεργάτες μου κι εγώ μελετούσαμε επί έναν ολόκληρο χρόνο, και να αποφανθούν “επισταμένως” (εντός δύο ωρών!) διά το άτοπον της ερμηνείας μας, χωρίς όμως να έχουν στη διάθεσή τους τα στοιχεία της μελέτης μας, προβάλλοντας ερασιτεχνικά αντεπιχειρήματα και καταλήγοντας σε πρόχειρο πόρισμα περί “λεκάνης”! Θέλω να υπενθυμίσω στον κ. Πετράκο και στην επιτροπή του ότι καμία “επισταμένη” εξέταση δεν γίνεται εντός ωρών και χωρίς στοιχεία», αναφέρει ο καθηγητής.

Επίσης, ο κ. Μαγγίδης θεωρεί «εξίσου σκανδαλώδες» ότι συνάδελφοί του αρχαιολόγοι δέχτηκαν να συμμετάσχουν, εν αγνοία του και εν τη απουσία του, σε μια τέτοια επιτροπή «που παραβιάζει κατάφωρα τα αναφαίρετα δικαιώματα του κάθε ανασκαφέα-ερευνητή», ενώ κάνει λόγο και για «δυσφημιστικές και απαξιωτικές» προς το πρόσωπό του δηλώσεις «που έγιναν από την κ. Α. Παπαδημητρίου, προϊσταμένη της Εφορείας Αργολίδας, εν τη απουσία μου στο εξωτερικό και εν αγνοία μου, σε ελληνικό ιστότοπο», δηλώσεις για τις οποίες, όπως ενημερώνει, η «υπάιτια θα λογοδοτήσει στη δικαιοσύνη».


Πηγή: http://www.newsbeast.gr και http://www.newsbeast.gr