Μύθοι και αλήθειες για τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στην θεραπεία οποιουδήποτε τύπου καταθλιπτικής διαταραχής είναι τα αντικαταθλιπτικά. Τα φάρμακα αυτά χρησιμοποιούνται όμως και για την αντιμετώπιση άλλων καταστάσεων όπως οι αγχώδεις διαταραχές (διαταραχή κρίσεων πανικού, ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή), οι διαταραχές διατροφής (νευρική ανορεξία, βουλιμία), τα σύνδρομα χρόνιου πόνου, η νυχτερινή ενούρηση, η διακοπή του καπνίσματος, ο αλκοολισμός κ.ά.

Αν δεν είστε σίγουροι γιατί ο γιατρός σας συνταγογράφησε αντικαταθλιπτικά φάρμακα, θα πρέπει να το συζητήσετε μαζί του.

→ Ποιος χρειάζεται αντικαταθλιπτικά;

Αν έχετε ήπια κατάθλιψη, πιθανότατα δεν χρειάζεστε αντικαταθλιπτική αγωγή, αν έχετε μέτρια κατάθλιψη, πιθανότητα να χρειάζεστε και αν έχετε σοβαρή είναι βέβαιο ότι χρειάζεστε αντικαταθλιπτικά.

Η φαρμακευτική αντιμετώπιση της κατάθλιψης δεν είναι απλή ούτε μικρής διάρκειας, καθώς στόχος, εκτός από την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων, είναι και η αποφυγή της υποτροπής, που είναι συχνή. Επιπλέον, επειδή κάθε άτομο πάσχει κατά κάποιον τρόπο από την "δική" του κατάθλιψη, η εξεύρεση του κατάλληλου γι' αυτό φάρμακο μπορεί να αποδειχθεί όχι και τόσο απλή διαδικασία.

ΠΩΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΟΥΝ ΤΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΑ

→ Πώς επικοινωνούν τα νευρικά κύτταρα:

Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι το πιο πολύπλοκο, πολυσύνθετο "κέντρο επικοινωνιακών συνδέσεων" στον κόσμο. Δέκα εκατομμύρια εγκεφαλικά κύτταρα μεταδίδουν δισεκατομμύρια μηνύματα κάθε δευτερόλεπτο. Κι αυτό συμβαίνει συνεχώς και χωρίς να το αντιλαμβανόμαστε. Μπορεί να απαιτούνται εκατοντάδες νευρικά κύτταρα για να εκτελέσουμε οποιαδήποτε ενέργεια ή να κάνουμε μια σκέψη. Για να συνεργαστούν τα νευρικά κύτταρα χρειάζεται να επικοινωνήσουν μεταξύ τους.

Τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου χωρίζονται μεταξύ τους από ένα μικρό χώρο, την "σύναψη", δεν έχουν δηλαδή άμεση επαφή το ένα με το άλλο. Για να μεταφέρουν μηνύματα από το ένα στο άλλο, τα νευρικά κύτταρα απελευθερώνουν χημικές ουσίες που ονομάζονται νευροδιαβιβαστές. Οι νευροδιαβιβαστές αφήνουν το ένα νευρικό κύτταρο, διασχίζουν τον χώρο της σύναψης και φθάνουν στο επόμενο κύτταρο στο οποίο προσκολλώνται στους ειδικούς υποδοχείς (θέσεις) που μπορούν να προσλάβουν αυτές τις χημικές ουσίες και να ανταποκριθούν. Το μήνυμα μεταφέρεται μόνο όταν υπάρχει αρκετός νευροδιαβιβαστής στην σύναψη. Μετά την απελευθέρωση τους, οι νευροδιαβιβαστές διασπώνται ή επαναπορροφώνται από τα νευρικά κύτταρα που τους απελευθέρωσαν.

Μελέτες έχουν δείξει ότι κάποιοι σημαντικοί νευροδιαβιβαστές (σεροτονίνη, ντοπαμίνη, νοραδρεναλίνη) υπολείπονται στην κατάθλιψη: τα επίπεδα τους είναι χαμηλά στις συνάψεις και αυτό οδηγεί σε λανθασμένη εγκεφαλική επικοινωνία και μεταφορά μηνυμάτων.

Τα αντικαταθλιπτικά δρουν αυξάνοντας την ποσότητα των νευροδιαβιβαστών στο χώρο ανάμεσα στα κύτταρα.

Η αύξηση του νευροδιαβιβαστή στην σύναψη μπορεί να επιτευχθεί με διάφορα είδη αντικαταθλιπτικών που δρουν με διαφορετικό τρόπο:

- Αυξάνοντας την ποσότητα του νευροδιαβιβαστή που παράγεται

- Εμποδίζοντας την διάσπαση των νευροδιαβιβαστών

- Αναστέλλοντας την επαναρρόφηση (ή επαναπρόσληψη) των νευροδιαβιβαστών της σύναψης από τα νευρικά κύτταρα.

Έτσι, επαναφέρουν την ισορροπία των νευροδιαβιβαστών στις εγκεφαλικές νευρικές συνάψεις. Με την πάροδο του χρόνου, ο οργανισμός διορθώνει τα ελλείμματα του και τα αντικαταθλιπτικά δεν χρειάζονται πλέον (στις περισσότερες περιπτώσεις).

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΑΝΤΙΚΑΤΑΘΛΙΠΤΙΚΑ



ΜΥΘΟΣ:

Μόλις νιώσω καλύτερα, μπορώ να σταματήσω να παίρνω τα αντικαταθλιπτικά.

ΑΛΗΘΕΙΑ:

Όπως συμβαίνει και με την αντιβίωση (που πρέπει να συνεχίσετε να την παίρνετε σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού, ακόμη κι αν έχετε νιώσει καλύτερα νωρίτερα), πρέπει να συνεχίσετε να παίρνετε τα αντικαταθλιπτικά ακόμα κι αφού νιώσετε καλύτερα.Οι περισσότεροι άνθρωποι που παίρνουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα πρέπει να τα λαμβάνουν συνεχώς για 6-9 μήνες. Αυτό το διάστημα χορήγησης αποτρέπει τον κίνδυνο υποτροπής. Ο γιατρός σας είναι αυτός που θα σας καθοδηγήσει και θα σας υποδείξει πότε να αρχίσετε να μειώνετε τη δόση σας σταδιακά και πότε να σταματήσετε εντελώς τη λήψη φαρμάκων.

ΜΥΘΟΣ:

Αν αρχίσω να παίρνω αντικαταθλιπτικά, θα πρέπει να τα παίρνω για το υπόλοιπο της ζωής μου.

ΑΛΗΘΕΙΑ:

Οι περισσότεροι άνθρωποι που παίρνουν αντικαταθλιπτικά φάρμακα πρέπει να τα λαμβάνουν συνεχώς για 6-9 μήνες. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι είναι απαραίτητα για μια ζωή. Ο γιατρός σας είναι αυτός που θα σας καθοδηγήσει και θα σας υποδείξει πότε να αρχίσετε να μειώνετε τη δόση σας σταδιακά και πότε να σταματήσετε εντελώς τη λήψη φαρμάκων. Είναι αλήθεια πάντως ότι η απότομη διακοπή των αντικαταθλιπτικών μπορεί να προκαλέσει προβλήματα, όπως πονοκεφάλους, ζάλη και ναυτία.ΜΥΘΟΣ:

Τα αντικαταθλιπτικά σας βοηθούν να ξεχάσετε τα προβλήματα σας, όχι όμως και να τα αντιμετωπίσετε.

ΑΛΗΘΕΙΑ:

Τα αντικαταθλιπτικά δεν μπορούν να σας κάνουν να ξεχάσετε τα προβλήματα σας αλλά μπορούν να σας βοηθήσουν να είστε σε θέση να ασχοληθείτε μαζί τους. Η κατάθλιψη μπορεί να διαστρεβλώσει την αντίληψη σας για τα προβλήματα σας και να σας εξαντλήσει, αποστερώντας σας από την απαραίτητη ενέργεια για την αντιμετώπιση δύσκολων θεμάτων. Πολλοί θεραπευτές αναφέρουν ότι όταν οι ασθενείς τους παίρνουν αντικαταθλιπτικά, αυτό τους βοηθά να σημειώσουν μεγαλύτερη πρόοδο στην θεραπεία τους.

ΜΥΘΟΣ:

Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα προκαλούν εθισμό και αλλάζουν την προσωπικότητα.

ΑΛΗΘΕΙΑ:

Τα αντικαταθλιπιτκά δεν προκαλούν εξάρτηση και εθισμό ούτε αλλάζουν την προσωπικότητα. Η σωστή χρήση των αντικαταθλιπτικών φαρμάκων όπως αυτή έχει οριστεί από το θεράποντα ιατρό εξασφαλίζει την ομαλή εξέλιξη της θεραπείας. Όταν η θεραπεία έχει ολοκληρωθεί, ο ασθενής, με την καθοδήγηση του θεράποντος ιατρού, μπορεί να διακόψει (σταδιακά) τα φάρμακα, χωρίς να προκύψει κανένα πρόβλημα.

ΜΥΘΟΣ:

Η λήψη αντικαταθλιπτικών φαρμάκων θα οδηγήσει σε αύξηση του βάρους

ΑΛΗΘΕΙΑ:

Η αύξηση του σωματικού βάρους είναι μία από τις πιθανές παρενέργειες των αντικαταθλιπτικών. Μερικά αντικαταθλιπτικά μπορεί να έχουν περισσότερες πιθανότητες από άλλα να οδηγήσουν σε αύξηση του βάρους. Άλλα όμως μπορεί να σας κάνουν να χάσετε βάρος. Αν το θέμα του βάρους είναι κάτι που σας απασχολεί, καλύτερα να το συζητήσετε με το γιατρό σας.

ΜΥΘΟΣ:

Τα αντικαταθλιπτικά καταστρέφουν τη σεξουαλική ζωή.

ΑΛΗΘΕΙΑ:

Τα αντικαταθλιπτικά μπορεί να έχουν επιπτώσεις στη σεξουαλική λειτουργία. Το πρόβλημα είναι συνήθως η δυσκολία στην επίτευξη οργασμού και όχι τόσο η έλλειψη επιθυμίας. Ωστόσο επειδή η ίδια η κατάθλιψη ρίχνει τη λίμπιντο, πολλές φορές δεν είναι σαφές αν για τα σεξουαλικά προβλήματα ευθύνεται η ασθένεια ή τα αντικαταθλιπτικά. Όπως και με άλλες παρενέργειες, ορισμένα αντικαταθλιπτικά μπορεί να είναι πιο πιθανό από κάποια άλλα να προκαλέσουν σεξουαλικά προβλήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η παρενέργεια των αντικαταθλιπτικών μπορεί να είναι ακριβώς η αντίθετη, δηλαδή η καθυστέρηση της εκσπερμάτισης (αυτό μπορεί να λειτουργήσει θετικά για κάποιους άντρες, ειδικά αν πριν είχαν πρόβλημα πρόωρης εκσπερμάτισης). Οι σεξουαλικές παρενέργειες είναι πιο σπάνιες στις γυναίκες. Σε κάθε περίπτωση, οι σεξουαλικές παρενέργειες μπορούν να αμβλυνθούν με την μείωση της δοσολογίας ή με την αλλαγή των αντικαταθλιπτικών, πάντα σύμφωνα με τις οδηγίες του θεράποντος ιατρού. Στις περιπτώσεις που οι παρενέργειες δεν μπορούν να επιλυθούν, γιατρός και ασθενής ακολουθούν την λογική κινδύνου-οφέλους: αν η βελτίωση της κατάθλιψης θεωρείται σημαντικότερη από την φυσιολογική σεξουαλική λειτουργία, η φαρμακευτική αγωγή συνεχίζεται. Αν όχι, διακόπτεται. Τέλος, μπορεί ο γιατρός σας να σας συστήσει κάποιο φάρμακο για πρόβλημα στύσης (π.χ. Viagra) παράλληλα με το αντικαταθλιπτικό.

Πηγή: http://www.boro.gr