Κυνισμός: Γιατί κάποιοι άνθρωποι γίνονται ειρωνικοί

Ποιοι είναι οι κυνικοί άνθρωποι και τι τους οδηγεί στον κυνισμό;

Μιλώντας για τον κυνισμό σαν στάση ζωής και τρόπο συμπεριφοράς πρέπει να αναφερθούμε στην φιλοσοφική σχολή των Κυνικών, από τους οποίους προέρχεται ο όρος καθώς και κάποιες ομοιότητες με την συμπεριφορά των σημερινών κυνικών ανθρώπων.

Πρόκειται όμως για ομοιότητες σε επιφανειακό επίπεδο περισσότερο.

Οι Κυνικοί φιλόσοφοι, πιο γνωστοί από τους οποίους ήταν ο Αντισθένης (μαθητής του Σωκράτη) και ο Διογένης, δίδασκαν (περισσότερο βίωναν οι ίδιοι και υπεδείκνυαν έτσι) πράγματι την απαξίωση του πολιτισμού, των συμβάσεων, των αρχών και των θεσμών της κοινωνίας (ήταν μία αναρχική φιλοσοφία), της ιδιοκτησίας και της προόδου γιατί θεωρούσαν ότι όλα αυτά απομακρύνουν τον άνθρωπο από την Αλήθεια, το βαθύτερο Είναι του.

Είχαν σαν αρχές την εγκράτεια , τον ασκητισμό, την κοινοκτημοσύνη, την απάθεια για αυτό και πολλά από τα δόγματα τους υιοθετήθηκαν στα πρώτα χριστιανικά χρόνια από τον χριστιανικό μοναχισμό. Θεωρείται από πολλούς ότι οι αρχές τους είναι κοινές με αυτές της Βουδιστικής σχολής Ζεν.

Η ουσιαστική διαφορά είναι ωστόσο ότι αυτό που έχει επικρατήσει να θεωρείται σήμερα κυνισμός είναι μία μισάνθρωπη και υποκινούμενη από αρνητικά συναισθήματα στάση ζωής ενώ οι Κυνικοί φιλόσοφοι είχαν ως επίκεντρο του ενδιαφέροντος τους τον Άνθρωπο αμφισβητώντας τον τρόπο που αυτός διαμορφώνεται από την κοινωνία.

Σήμερα χαρακτηρίζουμε συνήθως ως κυνικό έναν άνθρωπο που έχει ξεπεράσει τα όρια της απλής ειρωνείας και καυστικότητας και έχει γίνει αδιάλλακτα σκληρός, πικρός και αρνητικός προς τους άλλους ανθρώπους και τη ζωή.

Εχθρότητα, φανερή ή κρυφή (παθητική) επιθετικότητα, απαισιοδοξία, καχυποψία, πικρία είναι βασικά χαρακτηριστικά της κυνικής συμπεριφοράς και δεν είναι τυχαίο ότι όλα αυτά είναι ταυτόχρονα και χαρακτηριστικά των καταθλιπτικών ανθρώπων.

Ο υπαρξιακός ψυχολόγος Salvatore Maddi θεωρεί ότι ο κυνικός, αρνητικός άνθρωπος είναι το αντίθετο του υγιούς, ανθεκτικού ανθρώπου που καταφέρνει να βρίσκει νόημα στη ζωή παρά τις δυσκολίες και τις απογοητεύσεις.

Θεωρεί ότι αυτό που κάνει έναν άνθρωπο κυνικό είναι η απογοήτευση σε σχέση με στόχους που δεν κατάφερε να πετύχει στην προσωπική ή επαγγελματική του ζωή σε συνδυασμό με μία περισσότερο απαισιόδοξη ιδιοσυγκρασία.

Αυτό που αντιλαμβάνεται ένας τέτοιος άνθρωπος σαν χάσμα ανάμεσα στις προσδοκίες του και την πραγματικότητα τον κάνει να αισθάνεται ανίκανος, ανήμπορος και αβοήθητος και να νιώθει ότι δεν έχει νόημα να προσπαθεί.

Θυμός, συχνά φθόνος για τους άλλους που «τα καταφέρνουν», απαξίωση του εαυτού και απόγνωση είναι τα συναισθήματα που κρύβονται κάτω από την μάσκα του κυνισμού η οποία τουλάχιστον δίνει μια ψευδαίσθηση δύναμης: «δεν σας έχω ανάγκη γιατί έχω απομυθοποιήσει και απορρίψει ό,τι έχει νόημα για σας» είναι η δήλωση του κυνικού προς τους άλλους. Αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, αυτοκτονίες και καρδιαγγειακά νοσήματα είναι πολύ πιο συχνά σ΄ αυτούς τους ανθρώπους από ό,τι στον γενικό πληθυσμό.

Από την άλλη μεριά, μία μικρή δόση υγιούς κυνισμού μπορεί να αποτελέσει μια καλή ασπίδα απέναντι στις καθημερινές ματαιώσεις και απογοητεύσεις της ζωής. Βάζει τα πράγματα σε μια πιο ρεαλιστική διάσταση και βοηθάει στο να μην προσκολλούμαστε συναισθηματικά σε στόχους, ιδέες ή και ανθρώπους που εντέλει αποδεικνύονται ανάξιοι της αφοσίωσης μας.

Όπως είπε ο Ιρλανδός συγγραφέας Oscar Wilde, «ο κυνισμός συνίσταται στο να βλέπεις τα πράγματα όπως είναι και όχι όπως θα έπρεπε να είναι». Κι αυτό είναι κάποιες φορές πολύ χρήσιμο.


Πηγή: http://www.boro.gr