Οι φυλακές είναι καθρέφτες της κοινωνίας μας

Με αφορμή τα προχθεσινά γεγονότα στο Σωφρονιστικό Κατάστημα Κράτησης Κορυδαλλού επανέρχεται δριμύτατα το θέμα των συνθηκών κράτησης στα Σωφρονιστικά Ιδρύματα της χώρας.

Οι φυλακές δεν είναι χώροι τιμωρίας, δεν είναι χώροι όπου αποβάλλουμε κοινωνικά απόβλητα, είναι χώροι σωφρονισμού και χώροι κράτησης ή προφυλάκισης μέχρι να αποφασίσει η δικαιοσύνη για τυχόν αδικήματα συμπολιτών μας.

Πού βρίσκονται τα προβλήματα που οδηγούν σε γεγονότα όπως το προχθεσινό; Τι μπορούμε να κάνουμε;

Συνωστισμός εντός των φυλακών είναι γνωστό ότι το πλήθος των κρατουμένων υπερβαίνει κατά πολύ τις δυνατότητες «φιλοξενίας» που έχουν οι ελληνικές φυλακές. Πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση έδωσε τη δυνατότητα αποφυλάκισης εκατοντάδων κρατουμένων. Είναι ένα σημαντικό βήμα αλλά όχι αρκετό καθώς οι «κενές» θέσεις δεν παρέμειναν κενές ώστε να “ανασάνει” το σύστημα. Άλλοι κρατούμενοι από κρατητήρια αστυνομικών τμημάτων και τμημάτων μεταγωγών μεταφέρθηκαν άμεσα στις φυλακές και κάλυψαν τα κενά.

Η άμεση λειτουργία φυλακών που έχουν κατασκευαστεί και περιμένουν την επάνδρωσή τους είναι επιτακτική• οι εδώ και 13 χρόνια έτοιμες αλλά κενές φυλακές νικηφόρου Δράμας είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Επιπλέον η δικαιοσύνη θα πρέπει να επανεξετάσει το πλαίσιο των αποφάσεων για τις προφυλακίσεις. Υπάρχουν πολλές εναλλακτικές για τον «περιορισμό» των υπό κατηγορία συνανθρώπων μας και δυστυχώς τα τελευταία χρόνια είδαμε πολλές περιπτώσεις ανθρώπων να προφυλακίζονται περιμένοντας δικαστικές αποφάσεις που τελικά προέβλεπαν ανασταλτικού χαρακτήρα ποινές. Η περίπτωση του κ. Γαβαλά ήταν από τις πλέον χαρακτηριστικές.

Ποιότητα υποδομών
Οι συνθήκες κράτησης εντός των φυλακών είναι πραγματικά απαράδεκτες. Η χώρα μας έχει καταδικαστεί κατ’ επανάληψη από την ΕΕ αλλά ουδείς φαίνεται να προβληματίζεται. Στον Κορυδαλλό σε κελιά διαστάσεων 4 x 2,5 μέτρων στοιβάζονται μέχρι και έξι άνθρωποι. Οι κατσαρίδες και τα ποντίκια είναι τα κατοικίδια των κρατουμένων. Είναι πραγματικά τύχη πώς δεν πεθαίνουν άνθρωποι από λοιμώδεις ασθένειες. Η άμεση βελτίωση αυτών των υποδομών είναι επιτακτική.

Υγεία
Η σωματική και ψυχική υγεία των κρατουμένων είναι απόλυτη ευθύνη της πολιτείας καθώς όντας κρατούμενοι οι άνθρωποι αυτοί δεν έχουν πρόσβαση σε υπηρεσίες Υγείας. Πολλά σωφρονιστικά καταστήματα δεν έχουν γιατρό και ως νοσηλευτές εργάζονται κρατούμενοι όχι απαραίτητα με γνώσεις βασικής νοσηλευτικής.
Η ένταξη των ιατρείων αυτών στο ΕΣΥ όπως και η βελτίωση των υλικοτεχνικών υποδομών είναι επιβεβλημένη.

Το άθλιο νοσοκομείο του Κορυδαλλού δεν έχει καν απινιδωτή παρά το γεγονός ότι λειτουργεί για την υποστήριξη 2.000 κρατουμένων•μίας κωμόπολης.

Η ψυχολογική υποστήριξη των κρατουμένων, το βασικότερο εργαλείο σωφρονισμού τους και υποστήριξης για την αντιμετώπιση της στέρησης της ελευθερίας τους είναι υποτυπώδης. ελάχιστοι ψυχολόγοι, συχνά εξωτερικοί συνεργάτες και όχι απασχολούμενοι στα καταστήματα, καλούνται να σωφρονίσουν και να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα πληθώρας διαφορετικών ανθρώπων. Αν δεν θέλουμε να διεκπεραιώνουν θα πρέπει να προχωρήσουμε άμεσα σε ενέργειες υποστήριξης του έργου τους, αύξησης του αριθμού τους και επιτέλους ενός εθνικού κέντρου για το Σωφρονισμό που θα σχεδιάζει και θα υλοποιεί προγράμματα ψυχικής υγείας και σωφρονισμού κρατουμένων αλλά και τη στήριξη των σωφρονιστικών υπαλλήλων.

Καθημερινότητα
Κάθε φυλακή έχει τη διαστρωμάτωση που έχει και η κοινωνία την οποία εξυπηρετεί. Στη φυλακή χρήμα είναι τα τσιγάρα, οι τηλεκάρτες, τα τρόφιμα και τα βασικά προϊόντα προσωπικής υγιεινής από το μπακάλικο της φυλακής. Η ιδιόκτητη τηλεόραση, το ραδιόφωνο, ο βασικός ρουχισμός και υπόδηση ακόμα και το παράνομο κινητό –για όσους το επιλέγουν– είναι στοιχεία ευημερίας εντός της φυλακής. Πρόσβαση έχουν όσοι μπορούν οικονομικά να αντεπεξέλθουν αν και έγκλειστοι. Όλοι οι υπόλοιποι βρίσκονται σε έναν αέναο αγώνα να τα αποκτήσουν, αφετηρία συναλλαγών, εξυπηρετήσεων, εγκληματικότητας μέσα στο ίδιο το σωφρονιστικό κατάστημα. Ένα ελάχιστα αποδεκτό πλαίσιο παροχών σε τσιγάρα, τηλεκάρτες, τρόφιμα κλπ είναι επιβεβλημένο να υπάρχει. Η επιχειρηματική και κοινωνική προσφορά μπορεί να βοηθήσει σε αυτό και να αμβλύνει ουσιαστικά τις ανισότητες.

Διαχωρισμός κρατουμένων
Αν και υπάρχει μία διαχρονική προσπάθεια οι κρατούμενοι να «φιλοξενούνται» σε σωφρονιστικά ιδρύματα με βάση τα χαρακτηριστικά των εγκλημάτων τους στην πραγματικότητα αυτό δεν ισχύει λόγω κυρίως του υπερπληθυσμού. Αγιάννηδες του απλού ποινικού, οικονομικοί κρατούμενοι, προφυλακισμένοι και άρα κατά δικαστικό τεκμήριο αθώοι, συνυπάρχουν στα ίδια κελιά με καταδικασμένους δολοφόνους, βιαστές και νονούς του οργανωμένου εγκλήματος. Η οργάνωση των φυλακών με βάση ποινικά χαρακτηριστικά είναι επιβεβλημένη όχι για να οδηγηθούμε σε φυλακές τύπου Γ’ αλλά για να διαφυλάξουμε τους κρατούμενους από την επιβολή του δίκαιου του ισχυρού και την αλληλεπίδραση μεταξύ τους.

Ασφάλεια
Είναι τετριμμένο να αναφερόμαστε στην έλλειψη προσωπικού στα σωφρονιστικά ιδρύματα. Είναι όμως η απόλυτη πραγματικότητα. Την Κυριακή το βράδυ στον Κορυδαλλό το προσωπικό που ήταν σε βάρδια εντός των φυλακών αριθμούσε λιγότερο από 15 άτομα για σχεδόν 2.000 κρατούμενους. Στην πραγματικότητα η δυνατότητα παρέμβασης που έχουν οι σωφρονιστικοί υπάλληλοι είναι μηδενική.

Η έλλειψη σωφρονιστικών υπαλλήλων κρατά άδεια υπάρχοντα σωφρονιστικά ιδρύματα και υποσκάπτει την ασφάλεια εργαζομένων και κρατουμένων. Κυρίως πλήττει, όμως, τη διάθεσή τους να λειτουργήσουν ως σωφρονιστικοί –με την πραγματική έννοια της λέξης– υπάλληλοι και καταλήγουν απλοί ανθρωποφύλακες.

Οι εργαζόμενοι αυτοί θα έπρεπε να έχουν συνεχή υποστήριξη και αξιολόγηση τόσο εκπαιδευτικά όσο και ψυχολογικά. Σε αντιδιαστολή είναι παρατημένοι στην τύχη τους, με μισθούς πείνας, με βαριά εβδομαδιαία προγράμματα εργασίας, σε εγρήγορση ανά πάσα στιγμή να κληθούν από την υπηρεσία για έκτακτα γεγονότα και υπόλογοι για κάθε τι που θα πάει «στραβά» σε ένα περιβάλλον που λειτουργεί πέραν κάθε ορίου ευρυθμίας.

Αυτά είναι μόνον μερικά από όσα θα έπρεπε να κάνουμε για να βελτιώσουμε στοιχειωδώς το Σωφρονιστικό μας σύστημα. Οι άνθρωποι που για οποιονδήποτε λόγο οδηγούνται στις φυλακές είναι μέλη της κοινωνίας μας. Αργά ή γρήγορα σχεδόν όλοι θα επιστρέψουν για να ζήσουν μαζί μας, δίπλα μας. η επιλογή και η ευθύνη να επιστρέψουν ως καλύτεροι άνθρωποι είναι δική μας. 


Πηγή: http://www.enikos.gr