Πώς μεταδίδεται η ψωρίαση και ποια είναι τα πρώτα σημάδια;

Η ψωρίαση είναι μια χρόνια φλεγμονώδης νόσος του δέρματος. Επειδή δεν οφείλεται σε μικρόβια, δεν είναι μεταδοτική. Χαρακτηρίζεται κυρίως από ερυ- θηματώδεις πλάκες που καλύπτονται από αργυρόχροα λέπια. Οι πλάκες αυτές έχουν όριο και ξεχωρίζουν σαφώς από το γύρω υγιές δέρμα. Η συχνότητα της ψωρίασης στον γενικό πληθυσμό είναι 1 % - 3%. Η μεγαλύτερη συχνότητα παρατηρείται στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική. Στις ΗΠΑ περισσότεροι από 7.000.000 άνθρωποι έχουν ψωρίαση. Η συχνότητά της είναι ίση μεταξύ των δύο φύλων. Πρωτοεμφανίζεται συνήθως μεταξύ 20 - 30 ετών, αν και μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Στατιστικά, πάντως, η εμφάνιση κάτω από την ηλικία των 10 ετών είναι εξαιρετικά σπάνια.



Η κλινική πορεία της ψωρίασης είναι δύσκολο να προβλεφθεί, αν και στις περισσότερες περιπτώσεις παρατηρείται εναλλαγή εξάρσεων και υφέσεων. Συνήθως, η νόσος παρουσιάζει δύο εξάρσεις το χρόνο, μία την άνοιξη και μία το χειμώνα. Τα περισσότερα περιστατικά, περίπου το 80%, είναι ήπιας μορφής. Η νόσος επιδεινώνεται από το έντονο ψυχολογικό stress, από τις χαμηλές θερμοκρασίες (χειμώνας), από την υψηλή κατανάλωση αλκοόλ κ.τ.λ. Αντίθετα, το καλοκαίρι γενικά βελτιώνεται με την ηλιοθεραπεία και την αυξημένη θερμοκρασία του περιβάλλοντος (αν και το 10% των ασθενών επιδεινώνεται με την ηλιοθεραπεία).



Στους ασθενείς με χρόνιες μορφές ψωρίασης, οι βλάβες επεκτείνονται σιγά σιγά, με τον καιρό. Ενδέχεται, όμως, η ψωρίαση από τη σχετικά σταθερή αυτή κατάσταση να μεταπέσει σε ασταθή κατάσταση. Τότε η νόσος βρίσκεται σε έξαρση, με γρήγορη επέκταση και εμφάνιση νέων βλαβών. Η εμφάνιση της ασταθούς φάσης μπορεί να οφείλεται στην τοπική ή συστηματική θεραπεία με ισχυρά κορτικοστεροειδή, σε οξείες λοιμώξεις, σε έντονο ψυχολογικό stress και σε άλλους εκλυτικούς παράγοντες.



ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ

Η αιτιολογία της παραμένει άγνωστη. Εχει παρατηρηθεί ότι υπάρχει μια γενετική προδιάθεση και με την επίδραση διαφόρων άλλων παραγόντων έχουμε ως τελικό αποτέλεσμα την εμφάνιση της νόσου. Η κληρονομικότητα, λοιπόν, παίζει ρόλο: όταν ένας από τους δυο γονείς έχει ψωρίαση, η πιθανότητα να νοσήσει και το παιδί είναι 15% - 25%. Αν και οι δυο γονείς πάσχουν, η πιθανότητα για το παιδί φτάνει το 70%. Οταν οι γονείς είναι υγιείς κι ένα παιδί εμφανίσει ψωρίαση, η πιθανότητα για το άλλο παιδί είναι 20%.



Ωστόσο, σήμερα είναι ευρύτερα αποδεκτό μεταξύ των ειδικών ότι στην εμφάνιση της νόσου μεσολαβεί το ανοσοποιητικό σύστημα. Παρά το γεγονός ότι η αλληλουχία των γεγονότων δεν έχει πλήρως διευκρινιστεί και κατανοηθεί, σε γενικές γραμμές μπορούν να σημειωθούν τα εξής. Η ενεργοποίηση των Τ-κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος είναι το «κλειδί» στην πυροδότηση της νόσου και αποτελεί τον στόχο των σύγχρονων θεραπευτικών προσπαθειών σε επίπεδο έρευνας. Τα ενεργοποιημένα Τ-κύτταρα απελευθερώνουν κυτοκίνες, ουσίες-μεσολαβητές του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι κυτοκίνες προκαλούν την επιτάχυνση στην αναπαραγωγή και ωρίμαση των δερματικών κυττάρων. Η παθογένεια της νόσου είναι επίσης ένα εξαιρετικά πολύπλοκο φαινόμενο. Από την ανατομική μελέτη του δέρματος ψωριασικών, προκύπτει ότι αποδιοργανώνεται στο σύνολό του το επιδερμικό σύστημα. Η αλληλεπίδραση κυτταρικών, ανοσολογικών και βιοχημικών παραγόντων έχει ως τελικό αποτέλεσμα το σχηματισμό των τελικών βλαβών.

Φυσιολογικά, τα νέα δερματικά κύτταρα διάγουν έναν κύκλο ζωής περίπου μηνός, από την παραγωγή τους στα κατώτερα στρώματα του δέρματος μέχρι το θάνατο και την απόπτωσή τους, στην επιφάνεια. Στην ψωρίαση, αυτός ο κύκλος ζωής περιορίζεται στις 3 - 4 ημέρες. Το αποτέλεσμα είναι νεκρά κύτταρα να συσσωρεύονται ταχύτατα στην επιφάνεια, σχηματίζοντας τις γνωστές βλάβες.

ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΗ

Είναι πολλοί οι προδιαθεσικοί παράγοντες και δεν έχουν όλοι την ίδια σημασία. Ο σημαντικότερος είναι, ίσως, ο τραυματισμός του δέρματος. Υπό την ευρεία έννοια, είναι δυνατόν η ψωρίαση να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε σημεία του δέρματος έχουν εμφανιστεί άλλες δερματοπάθειες (όχι μόνο τραυματισμοί), και μάλιστα 1 - 4 εβδομάδες μετά την αποδρομή τους. Στις δερματοπάθειες αυτές περιλαμβάνονται οι δερματίτιδες, τα ηλιακά και χημικά εγκαύματα, τα φαρμακευτικά εξανθήματα κ.ο.κ.

Εξάλλου, οι στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος προκαλούν συχνά την ανάπτυξη της σταγονοειδούς ψωρίασης, όπως και η συστηματική λήψη ορισμένων φαρμάκων. Η συστηματική χορήγηση ή η τοπική εφαρμογή ισχυρών κορτικοστεροειδών σε μεγάλη έκταση, έχει ως αποτέλεσμα, σε πολλές περιπτώσεις, την επιδείνωση της κατάστασης. Η αιμοδιάλυσή μπορεί επίσης να επιδεινώσει την ψωρίαση, όπως και διάφοροι ενδοκρινικοί παράγοντες: η ψωρίαση παρουσιάζει βελτίωση κατά την εγκυμοσύνη και επιδείνωση μετά.

Διάφορα φάρμακα (λίθιο, β-αποκλειστές, ανθελονοσιακά, ινδομεθακίνη, τετρακυκλίνες), έντονη κατανάλωση αλκοόλ ή σοβαρό στρες μπορεί να πυροδοτήσουν την εμφάνιση της νόσου. Αυτό δεν σημαίνει ότι αποτελούν την αιτία της.



ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΕ ΤΗΝ

Οι μορφές της ψωρίασης ποικίλλουν σε σημαντικό βαθμό. Ανάλογα με το είδος των βλαβών, την εντόπισή τους στο σώμα, την έκταση ηου καταλαμβάνουν, τη συμμετοχή ή όχι των αρθρώσεων, έχουμε τις παρακάτω μορφές ψωρίασης:

• Κατά πλάκες. Η κατά πλάκες ψωρίαση ή κοινή ψωρίαση είναι η πιο συνηθισμένη μορφή και αφορά περίπου το 80% των πασχόντων. Εμφανίζονται ερυθηματώδεις πλάκες με διάμετρο από ένα μέχρι μερικά εκατοστά, σχήματος οβάλ ή ανώμαλου, που καλύπτονται από αργυρόχροα λέπια. Εντοπίζονται κυρίως στους αγκώνες, στα γόνατα, στο τριχωτό της κεφαλής αλλά και σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή του σώματος εκτός από το πρόσωπο, το οποίο, συνήθως, δεν προσβάλλεται, εκτός από την περιοχή του ορίου του τριχωτού της κεφαλής. Οι δερματικές βλάβες της ψωρίασης δεν έχουν συμπτώματα. Σε μερικούς ασθενείς εμφανίζεται κνησμός, πιθανότατα εξαιτίας ψυχικού stress. Ανάλογα με τον εντοπισμό, δυνατόν να διαφέρει η εμφάνιση των βλαβών: για παράδειγμα στην ψωρίαση των δερματικών πτυχών οι βλάβες είναι χωρίς λέπια. Συχνά (στο 50% περίπου των περιπτώσεων) προσβάλλονται και τα νύχια, ένα ή και όλα. Η ψωρίαση του τριχωτού της κεφαλής εμφανίζεται περίπου στους μισούς ασθενείς. Στο 25% είναι η μόνη περιοχή που προσβάλλεται. Προκαλεί έντονα προβλήματα επειδή είναι ιδιαίτερα εμφανής.

• Σταγονοειδής. Εμφανίζεται κυρίως σε παιδιά και εφήβους ύστερα από στρεπτοκοκκική λοίμωξη (συνήθως των αμυγδαλών) και, με τους κατάλληλους χειρισμούς, συνήθως υποχωρεί έπειτα από μερικούς μήνες. Στην σταγονοειδή ψωρίαση οι βλάβες είναι μικρές, διαμέτρου 2-10 χιλιοστών και μοιάζουν με σταγόνες πάνω στο δέρμα. Η εμφάνιση σταγονοειδούς ψωρίασης ενδέχεται να αποτελεί προειδοποιητικό σημείο ανάπτυξης μιας κατά πλάκες ψωρίασης αργότερα.

• Ψωρίαση των δερματικών πτυχών ή ανάστροφη ψωρίαση. Οι δερματικές πτυχές (μηρογεννητικές πτυχές, ανάμεσα στους γλουτούς, μασχάλες, ομφαλός, περιοχή στήθους -κορμού) αποτελούν την κύρια εντόπιση της ψωρίασης. Οι προσβληθείσες επιφάνειες παρουσιάζονται ως ξηρές ερυθηματώδεις πλάκες με σαφή όρια, αλλά χωρίς λέπια, με γυαλιστερή επιφάνεια. Ο τύπος αυτός της ψωρίασης είναι πιο κοινός σε παχύσαρκα άτομα και σε ηλικιωμένους, ενώ συχνοί είναι επίσης οι ερεθισμοί στις πάσχουσες περιοχές, από την τριβή και την εφίδρωση.

• Ερυθροδερμική. Είναι μια ιδιαιτέρως φλεγμονώδης μορφή της ψωρίασης, όπου καταλαμβάνεται ολόκληρη ή σχεδόν ολόκληρη η επιφάνεια του δέρματος, ως αποτέλεσμα προοδευτικής ή απότομης εξάπλωσης, ιδιαίτερα αν η νόσος βρίσκεται σε ασταθή φάση. Το ερύθημα είναι πλέον καθολικό, με ποικίλου βαθμού απολέπιση. Ο κνησμός είναι παρών, σε αντίθεση με την κατά πλάκες ψωρίαση, ενώ εμφανίζεται και πόνος. Η μετάπτωση μιας χρόνιας κατά πλάκες ψωρίασης σε ερυθροδερμική μορφή μπορεί να πυροδοτηθεί ως αντίδραση σε θεραπεία με κορτικοστεροειδή, ανθραλίνη, υπεριώδη ακτινοβολία κ.τ.λ. Πάντως, είναι η λιγότερη συχνή μορφή της ψωρίασης.



• Φλυκταινώδης. Ως φλυκταινώδης ψωρίαση νοείται εκείνη στην οποία παρατηρούνται φλύκταινες (φουσκάλες με πύον) στην πάσχουσα περιοχή. Η φλυκταινώδης ψωρίαση τις πιο πολλές φορές είναι εντοπισμένη στις παλάμες και στα πέλματα. Μπορεί όμως να είναι γενικευμένη, οπότε οι βλάβες μπορεί να καταλάβουν μεγάλη έκταση του σώματος. Η γενικευμένη φλυκταινώδης ψωρίαση είναι πολύ σπάνια κατάσταση, δυνητικώς απειλητική για τη ζωή του ασθενούς. Οι ίδιοι παράγοντες που μπορεί να μετεξελίξουν μια χρόνια κατά πλάκες ψωρίαση σε ερυθροδερμική, μπορούν να την οδηγήσουν και στην φλυκταινώδη μορφή. Ιδιαίτερα σημαντική είναι και εδώ η διακοπή ισχυρών κορτικοστεροειδών που χορηγούνται συστηματικά ή τοπικά σε μεγάλη επιφάνεια.

• Ψωριασική αρθρίτιδα ή αρθροπαθητική ψωρίαση. Είναι ένας συνδυασμός ψωρίασης και αρθροπάθειας. Η ψωριασική αρθρίτιδα εμφανίζεται σε ποσοστό 6% αυτών που πάσχουν από ψωρίαση. Είναι άγνωστο γιατί παρατηρείται αυτός ο συνδυασμός. Στο 70% των περιπτώσεων προσβάλλονται οι αρθρώσεις των δάχτυλων, χεριών ή ποδιών, με χαρακτηριστική παραμόρφωση.



---Στο Ιατρείο Ψωρίασης, του Νοσοκομείου "Ανδρέας Συγγρός" λαμβάνουν χώρα κλινικές μελέτες με νέες θεραπείες της ψωρίασης που βρίσκονται υπό έρευνα, για ασθενείς με ψωρίαση που ενδιαφέρονται να συμμετέχουν.

Το Ιατρείο Ψωρίασης συνεργάζεται με το Φωτοβιολογικό Τμήμα και διαθέτει τη δυνατότητα φωτοθεραπείας για την ψωρίαση (UVB, UVA, PUVA).

Επίσης, λειτουργεί Τμήμα Ψυχολογικής Υποστήριξης Ασθενών με Ψωρίαση, το οποίο στελεχώνεται με ψυχολόγο, λειτουργεί κάθε Δευτέρα με ραντεβού και κύριο αντικείμενό του είναι η παροχή εξειδικευμένης ενημέρωσης και συμβουλευτικής υποστήριξης σε ασθενείς που πάσχουν από ψωρίαση.

Η θεραπευτική προσέγγιση της ψωρίασης είναι ένα σύνθετο πρόβλημα που αποτελεί διαχρονική πρόκληση για το δερματολόγο.

Οι τοπικές θεραπείες, η φωτοθεραπεία, οι κλασικές συστηματικές θεραπείες και οι νεώτεροι βιολογικοί παράγοντες συνιστούν τις κύριες θεραπευτικές κατηγορίες που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της ψωρίασης.

Η θεραπευτική επιλογή εξατομικεύεται βάσει της βαρύτητας της νόσου, της ηλικίας και του φύλου του ασθενούς, της γενικής κατάστασης και των συνοδών νοσημάτων, του επαγγέλματος, των ιδιαιτέρων αναγκών και της ψυχολογικής επίδρασης της νόσου στον ασθενή.

Περισσότερες λεπτομέρειες για τις θεραπείας μπορείτε να βρείτε και στην ιστοσελίδα του νοσοκομείου.

Βοήθεια επίσης προσφέρει και ο Σύλλογος «Καλυψώ» (801 11 77 2 77 με χρέωση μίας αστικής μονάδας).

Πηγή: http://www.boro.gr