Τι είναι η αυτοπεποίθηση και πώς μπορούμε να την αποκτήσουμε;

Η ύπαρξη αυτοπεποίθησης περιλαμβάνει δύο αλληλένδετες έννοιες: τηv έννοια της εσωτερικής επάρκειας (αυτεπάρκειας) και την έννοια της προσωπικής αξίας. Αυτοπεποίθηση και αυτοσεβασμός μαζί έχουν σαν αποτέλεσμα την πίστη ότι ζούμε την ζωή που μας αξίζει και αν δεν την ζούμε στο χέρι μας είναι να την επιδιώξουμε.

Όμως η απόλυτη αυτή αντίληψη του τι είναι «υψηλή» ή «χαμηλή» αυτοεκτίμηση μπορεί να είναι παραπλανητική γιατί κανένας άνθρωπος δεν έχει με απόλυτο και σταθερό τρόπο υψηλή αυτοπεποίθηση, άρα το να επιδιώκει κανείς κάτι τέτοιο είναι ουτοπικό και άρα πολύ πιθανό να οδηγήσει σε ματαίωση και αίσθηση αποτυχίας.

Όλοι έχουμε στιγμές κατά τις οποίες νιώσαμε άσχημα για τον εαυτό μας, ενοχές, ντροπή ή πόνο και κάποιες από αυτές τις εμπειρίες έχουν αποθηκευτεί στο συνειδητό και κάποιες στο ασυνείδητο.

Το υποσυνείδητο δε, κουβαλάει τέτοιες αναμνήσεις από την παιδική μας ηλικία, τότε που το φίλτρο του συνειδητού ήταν ακόμα αδύναμο να τις αποτρέψει για αυτό και οι αναμνήσεις της συγκεκριμένης περιόδου μπορούν να χαρακτηριστούν τραυματικές για την μετέπειτα ζωή μας και για την εξέλιξη της αυτοπεποίθησης μας.

Όλες αυτές οι αναμνήσεις, είτε από το συνειδητό είτε από το υποσυνείδητο, ξυπνούν μέσα μας τον εσωτερικό μας κριτή! Όσο καλύτερα λοιπόν έχουμε «εκπαιδευτεί» στον εσωτερικό διάλογο για την αντιμετώπιση αυτής της επικριτικής, και πολλές φορές μηδενιστικής εσωτερικής «φωνής», του «εισαγγελέα» μέσα μας, τόσο υψηλότερη αυτοπεποίθηση έχουμε, γιατί ακριβώς δε μας «ισοπεδώνει», δε μας καταδικάζει χωρίς υπεράσπιση!

Αν το να έχεις «αυτοπεποίθηση» σημαίνει να εκτιμάς τον εαυτό σου, να πιστεύεις στον εαυτό σου, να εμπιστεύεσαι τις δυνατότητές σου, τότε αυτό που μπορεί να πει κανείς είναι ότι τα παιδιά το «μαθαίνουν» από νωρίς, από τον τρόπο που αντιμετωπίζονται μέσα στη οικογένεια. Τα παιδιά διαμορφώνουν άποψη για τον εαυτό τους καθρεφτιζόμενα στα μάτια των γονιών τους. Αυτή η εικόνα του εαυτού που διαμορφώνουν τα συνοδεύει σ’ όλη τους τη ζωή, αν δε μεσολαβήσουν νέες εμπειρίες και καταγραφές που να «σβήσουν» ή να αλλάξουν την αρχική αυτή εικόνα εαυτού.

Η «ψυχοθεραπεία» μπορεί να είναι μια τέτοια διαδικασία, αλλά δεν είναι η μόνη. Αν όμως δε συμβεί αυτό, το πιθανότερο είναι ότι το παιδί και αργότερα ο ενήλικας, θα ερμηνεύει όσα του συμβαίνουν, θα επιλέγει τους ανθρώπους, θα διαμορφώνει τις σχέσεις τους μαζί τους και θα συμπεριφέρεται έτσι ώστε να επαναλαμβάνονται οι εμπειρίες της παιδικής του ηλικίας. Είναι αυτό που λέγεται «αυτοεκπληρούμενες προφητείες».

Γιατί κάποιοι άνθρωποι είναι πιο ευάλωτοι στη κριτική της οικογένειας σε σχέση με άλλους;

Θα έλεγα ότι αυτό που συμβαίνει είναι ότι κάποιες οικογένειες δίνουν περισσότερα «εφόδια» στα μέλη τους για την αντιμετώπιση του «εσωτερικού εισαγγελέα» που λέγαμε προηγουμένως!

Ένας παράγοντας είναι να εστιάζουν στις πράξεις και στο τι έκανε λάθος το παιδί και όχι να αποδίδονται τα «λάθη» σε χαρακτηρισμούς σχετικά με το «ποιος/α είναι», ενώ ένας άλλος παράγοντας είναι η βαρύτητα των θετικών και αρνητικών αξιολογήσεων που λαμβάνει το παιδί από την οικογένειά του, να είναι υπέρ των θετικών.

Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας, και η λίστα είναι μεγάλη, είναι η «οικογενειακή κουλτούρα» ως προς τη διαχείριση των –αρνητικών κυρίως – συναισθημάτων που μπορεί να οδηγήσει σε «ενοχοποίηση» κάποιων φυσιολογικών και αναπόφευκτων συναισθημάτων (όπως ο θυμός, η ζήλια, ο φόβος, ή η απογοήτευση) και άρα στην αντίληψη του εαυτού ως «κακού».

Πολλές φορές οι γυναίκες προσδιορίζουν τον εαυτό τους μέσα από τους άλλους θέτοντας σε δεύτερη μοίρα τις ανάγκες τους. Αυτό μπορεί ν’ αποτελεί πλήγμα στην αυτοπεποίθησή τους;

Φυσικά! Είναι σαν να θέλεις να θρέψεις τους άλλους όταν εσύ δεν έχεις να φας. Κάποια στιγμή θα στερέψεις. Αν περιμένεις να πάρεις αυτοπεποίθηση από το πώς φροντίζεις τους άλλους και έχεις στερέψει, τί αυτοπεποίθηση θα έχεις;

Στην παραδοσιακή κοινωνία η γυναίκα από τη μία ήταν καταπιεσμένη, οπότε δεν ασχολιόταν κανείς και ούτε η ίδια με την αυτοπεποίθησή της, αλλά από την άλλη μπορούσε να πάρει αναγνώριση από τους γύρω της και από την κοινωνία μέσα από την «επιτυχία» της στη φροντίδα της οικογένειάς της.

Σήμερα και αυτή η αναγνώριση τείνει να εκλείψει, η «τροφοδότηση» του εγώ, παύει και η αυτοπεποίθηση καταποντίζεται.

Τι μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος για να τονώσει την αυτοπεποίθησή του χωρίς να υπονομεύσει τη σχέση με τ’ αγαπημένα πρόσωπα;

Να μάθει να ανιχνεύει και να σέβεται τις προσωπικές του ανάγκες, να φροντίζει τον εαυτό του, να ετεροπροσδιορίζεται λιγότερο. Έτσι θα «γεμίσει τις μπαταρίες» και θα έχει να δώσει και στους άλλους.

Φροντίζοντας και αγαπώντας τον εαυτό μας φροντίζουμε και βοηθάμε καλύτερα και τους δικούς μας. Ο φόβος της «υπονόμευσης» των σχέσεων με τα αγαπημένα μας πρόσωπα είναι ο τρόπος να κρατιόμαστε στα παλιά. Άλλωστε ποιός είπε ότι φροντίζουμε καλά τους άλλους όταν προλαβαίνουμε και καλύπτουμε αμέσως την κάθε τους ανάγκη;

Αντίθετα αυτό μπορεί να τους στερεί την δυνατότητα αυτοδιάθεσης. Φεύγοντας από τη «θέση» μας την αφήνουμε κενή και ο άλλος δεν έχει με ποιον να «σχετιστεί»!

Πηγή: http://www.boro.gr