Ψυχολογία: Τι δώρο ταιριάζει στο δικό μου βαφτιστήρι;

Πάσχα, ημέρες γιορτής, χαράς και αγάπης και για τους απανταχού πιτσιρικάδες ημέρες που συνοδεύονται ­ εκτός από τα παραδοσιακά τσουρέκια, κόκκινα και σοκολατένια αβγά ­ και από λαμπάδες και παιχνίδια! Βεβαίως το έθιμο δεν ξεκίνησε ακριβώς έτσι όπως το βλέπουμε σήμερα. Η σύγχρονη εκδοχή του είναι η μεταμοντέρνα ψυχοκοινωνική απόδοση μιας παλαιότερης και απλούστερης εθιμικής συμπεριφοράς. Ετσι το κεράκι του πιστού μετατράπηκε σε περίλαμπρη λαμπάδα, σε ορισμένες περιπτώσεις μάλιστα με την προσθήκη ενός παιχνιδιού δυσανάλογα μεγαλύτερου του πραγματικού μεγέθους της. Κάποιο κοριτσάκι ζήτησε από τη νονά του λαμπάδα με μια κούκλα Μπάρμπι (καλά ως εδώ) και σαλονάκι κομπλέ με σερβιτσάκι τσαγιού επάνω της! Υπέρμετρος καταναλωτισμός; Αρνητικές συνέπειες της διαφήμισης; Ακριτη τηλεθέαση που δημιουργεί πλαστές ανάγκες και υπερβολικές επιθυμίες; Πράγματι ίσως όλα τα παραπάνω να συμβάλουν στο φαινόμενο. Παρ' όλα αυτά ο κρίσιμος παράγοντας, ο οποίος συχνά παίρνει δευτερεύουσα θέση ή η σημασία του οποίου υποβιβάζεται, είναι η πηγαία και φυσική «ανάγκη» του παιδιού να εκφραστεί μέσα από το παιχνίδι.

Το παιχνίδι δεν αποτελεί απλώς ένα καταναλωτικό αγαθό που κάποιοι εντέχνως υπαγόρευσαν στο παιδί αλλά μια εξελικτική ανάγκη. Συναίσθημα, νους, πνευματικές ικανότητες, κοινωνικότητα, προσωπικότητα διαμορφώνονται μέσα από το παιχνίδι. Και τα παιχνίδια που κυκλοφορούν στην αγορά στόχο έχουν να καλύψουν βασικές παιδικές ανάγκες, άλλοτε στοχεύοντας στην εξάσκηση συγκεκριμένων ικανοτήτων (μουσικά όργανα-παιχνίδια ή παιχνίδια που καλλιεργούν την επιστημονική προδιάθεση και περιέργεια) και άλλοτε στοχεύοντας σε μια γενικότερη συμβολή στην παιδική φαντασία και δημιουργικότητα. Οι περισσότεροι έχουν να διηγηθούν κάποιο περιστατικό που τους έχει συμβεί προσωπικά (είτε ως «αυτόπτες μάρτυρες» είτε ως «θύτες») όταν δίνοντας σε ένα παιδί (μικρότερο της εφηβικής ηλικίας) το δώρο του είδαν είτε την απογοήτευση να ζωγραφίζεται στο πρόσωπό του είτε το στραβομουτσούνιασμά του είτε κάποια ακόμη πιο ακραία αντίδραση, όταν μέσα από το φανταχτερό περιτύλιγμα ξεπρόβαλε κάτι χρηστικό (συνήθως ρούχο) αντί κάτι που αφήνει τη φαντασία ελεύθερη, όπως ένα παιχνίδι. Ποιο είναι το συμπέρασμα; Οτι πρόκειται για ένα κακομαθημένο ή αχάριστο παιδί; Αυτή είναι η εύκολη και αβασάνιστη απάντηση, γιατί στην πραγματικότητα πρόκειται για ένα βαθύτατα απογοητευμένο παιδί, του οποίου η βασική, φυσική προσδοκία για κάποιο δώρο ματαιώθηκε αναπάντεχα και με τον χειρότερο τρόπο: πίσω από την υπόσχεση της έκπληξης το υποκειμενικά άχρηστο και άσχετο!

Είναι λοιπόν πολύ σημαντικό για τους νονούς και τις νονές να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους τις εξελικτικές ανάγκες και τις επιθυμίες του βαφτιστηριού τους και να δρουν με γνώμονα αυτές και όχι με βάση τις δικές τους πεποιθήσεις για το τι θα ήταν χρήσιμο και πρακτικό για το παιδί. Η πολυτέλεια του «περιττού» (όπως συχνά φαίνονται τα παιχνίδια εκ πρώτης όψεως, ενώ στην πραγματικότητα είναι ζωτικής σημασίας για την ψυχική, κοινωνική και νοητική εξέλιξη του παιδιού) είναι κάτι που κατ' εξοχήν μπορούν να προσφέρουν τα άτομα που έχουν έναν ψυχικό δεσμό με το παιδί και μια έγνοια για την ποιότητα της ζωής του που ξεφεύγει από τα στενά όρια της καθημερινότητας. Μια τέτοια παραίνεση είναι ιδιαίτερα επίκαιρη τις γιορτινές αυτές ημέρες και ιδίως εξαιτίας της ξεχωριστής σχέσης ανάμεσα στον νονό και στο βαφτιστήρι του. Πράγματι είναι εντυπωσιακό το πόσο στενές σχέσεις και αισθήματα σύνδεσης αναπτύσσονται μεταξύ νονού και βαφτιστηριού, ακόμη και αν δεν συναντώνται συχνά ή δεν έχουν μεγάλη κοινωνική επαφή. Ο ψυχικός δεσμός που αναπτύσσεται μεταξύ των δύο είναι άρρηκτος και συχνά σφραγίζεται από μια σιωπηρή κατανόηση των ψυχικών αναγκών του παιδιού από τη μεριά του νονού και μια ιδιαίτερη επικοινωνία που χαρακτηρίζεται από το αίσθημα ότι, όσος καιρός και αν έχει περάσει από την τελευταία συνάντηση των δύο, είναι σαν να συνεχίζουν απρόσκοπτα από εκεί που είχαν μείνει.

Πηγή: http://www.boro.gr