Στα άδυτα του ελληνικού... CSI

Μέσα από τους τηλεοπτικούς δέκτες έχουμε έρθει σε επαφή με την ωραιοποιημένη εικόνα ενός ιατροδικαστή, ενός εξειδικευμένου επιστήμονα, που διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο στη διαλεύκανση φριχτών φόνων ή θανάτων υπό περίεργες συνθήκες.

Παρ' όλα αυτά η συγκεκριμένη επαγγελματική ιδιότητα εξακολουθεί να περιβάλλεται από ένα μυστήριο γύρω από το ακριβές της αντικείμενο, το γνωστικό της πεδίο, τις συνθήκες εργασίας, τη συνεργασία με τις αστυνομικές υπηρεσίες ή και ακόμη τη χρησιμότητά της. Κομβικό το επάγγελμά τους στα εγκλήματα, αλλά και στον κόσμο των ζωντανών. Οι ιατροδικαστές είναι με έναν τρόπο η φωνή των νεκρών, η φωνή των θυμάτων...

Μιλήσαμε με τη νέα γενιά των ιατροδικαστών, τους Έλληνες... CSI, προκειμένου να γνωρίσουμε καλύτερα την ειδικότητά τους, αναδεικνύοντας αθέατες λεπτομέρειες του επαγγέλματός τους, ενώ μας αποκάλυψαν υποθέσεις που οι ίδιοι έχουν χειριστεί και τους συγκλόνισαν. Όπως παραδέχονται και οι ίδιοι στο «Έθνος της Κυριακής», παίρνουν τη σκυτάλη σε μία δύσκολη περίοδο για την επιστήμη τους, αλλά και για τη χώρα. Ωστόσο, με αισιοδοξία και όρεξη για δουλειά υπάρχουν οι δυνατότητες, ώστε στην Ελλάδα της κρίσης να ανοιχθούν νέες προοπτικές στη σχέση ιατροδικαστικής και καθημερινότητας των συμπολιτών μας.

«Το σώμα δίνει πολύτιμες πληροφορίες»

Ο Γρηγόρης Λέων, διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και καθηγητής της Αστυνομικής Ακαδημίας, θήτευσε στο Μαϊάμι δίπλα σε κορυφαίους εγκληματολόγους και επιστήμονες, όπως στον ιατροδικαστή δρα Τζόσουα Πέρπερ, γνωστό και ως «ιατροδικαστή των διασημοτήτων».

Ωστόσο, επέστρεψε στην πατρίδα του για να συμβάλει με τους άλλους Ελληνες στην εξέλιξη της ιατροδικαστικής επιστήμης. Στην ηλικία μόλις των 43 ετών οι συνάδελφοί του τον εμπιστεύτηκαν και σήμερα είναι πρόεδρος της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρείας.

«Είμαστε οι μόνοι ειδικοί ιατροί που συμβάλλουμε στη διαλεύκανση των εγκλημάτων», αναφέρει ο «Έλληνας... CSI Μαϊάμι» και συνεχίζει: «Συνεργαζόμαστε με όλες τις ανακριτικές αρχές, έχοντας διακριτούς ρόλους και διατηρώντας την επιστημονική μας αυτονομία. Η γοητεία της επιστήμης μας είναι ότι συχνά μας φέρνει μπροστά σε συγκλονιστικές υποθέσεις. Θα σας αναφέρω μία, σχετικά πρόσφατη, στην οποία ένας νεαρός είχε πέσει θύμα μίας πανούργας γυναίκας. Συγκεκριμένα, μετά από οτοστόπ που έκανε η γυναίκα, τον προκάλεσε για έρωτα επί πληρωμή, εκείνος αρνήθηκε και στη συνέχεια αυτή κατήγγειλε βιασμό της. Το παιδί προφυλακίστηκε για αρκετούς μήνες, αλλά μετά από αγώνα αθωώθηκε ομόφωνα. Αν δεν συμμετείχαν ιατροδικαστές, θα είχε καταστραφεί πλήρως η ζωή ενός νέου ανθρώπου». Όταν τον ρωτάμε αν υπάρχει το... «τέλειο έγκλημα», η απάντησή του είναι αφοπλιστική. «Η εμπειρία μου από τις ΗΠΑ με δίδαξε ότι κανένα έγκλημα δεν είναι τέλειο. Σε κάθε νεκροτομή το σώμα ''μιλάει'' και σου δίνει πολύτιμες πληροφορίες που μπορεί να έχουν μείνει κρυφές στη ζωή του συγκεκριμένου ανθρώπου, ενώ το σύνολο των περιστατικών σε ένα νεκροτομείο αποτυπώνει, ίσως καλύτερα από οτιδήποτε άλλο, την κοινωνία».

Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο δρ Λέων, η κατάσταση που βιώνουν σήμερα οι Έλληνες ιατροδικαστές είναι οριακή.

«Σχεδόν οι μισοί νέοι ιατροδικαστές είναι άνεργοι ή υποαπασχολούνται. Η τελευταία προκήρυξη σε ιατροδικαστική υπηρεσία έγινε το 2006, ενώ στις χιλιάδες θέσεις επικουρικών που ανακοινώνονται κάθε χρόνο έχουν απομείνει τρεις μόνο ιατροδικαστών, οι οποίες τα τρία τελευταία χρόνια μηδενίστηκαν! Κάνουμε μία μεγάλη προσπάθεια, έτσι ώστε η κρίση στη χώρα μας να γίνει μία ευκαιρία για τη συγκεκριμένη επιστήμη. Ελπίζουμε να βρούμε ευήκοα ώτα».

«Το έγκλημα φωνάζει, δεν κρύβεται»

Η Αννα Ράζου τονίζει: «Υπάρχει ένας κανόνας στη φύση που λέει ότι πίσω από έναν έξυπνο υπάρχει ένας εξυπνότερος. Το έγκλημα ''φωνάζει", δεν κρύβεται». Η 36χρονη ιατροδικαστής, γραμματέας της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρείας και υποψήφια διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Κρήτης, εξηγεί για την ιδιότητά της: «Ο ιατροδικαστής είναι το πρόσωπο που όλοι περιμένουν να αποφανθεί όταν ένας θάνατος δεν θεωρείται φυσιολογικός και υποκρύπτει εγκληματική ενέργεια. Εξετάζουμε ευρήματα και αξιοποιούμε κάθε στοιχείο που θα μπορούσε να μας οδηγήσει στη διαλεύκανση μιας υπόθεσης. Κατά τη διεξαγωγή της έρευνας, συνεργαζόμαστε με εισαγγελείς, αστυνομικούς, δικαστές και άλλους ειδικούς». Πολλές είναι οι υποθέσεις που την έχουν συγκλονίσει. «Χαρακτηριστικά θυμάμαι την πτώση ενός τετράχρονου αγοριού από τον 4ο όροφο μιας πολυκατοικίας. Η μητέρα του ήταν 6 μηνών έγκυος και πήγε στο μπάνιο. Ο μικρός θέλησε να δει τα αυτοκίνητα στον δρόμο. Έσκυψε και έπεσε. Ο θρήνος αυτός είναι απερίγραπτος. Το πρώτο περιστατικό που αντιμετώπισα ήταν ο απαγχονισμός ενός ηλικιωμένου άντρα. Σαν τώρα μου έρχεται στο μυαλό η αυτοψία. Είχε συντάξει επιστολές στα παιδιά του και στη γυναίκα του. Είχε ετοιμάσει τα ρούχα του. Την προηγούμενη μέρα είχε τη γιορτή του. Όλοι τον θυμόντουσαν να γλεντάει και να χαμογελάει».

Στο άκουσμα της ειδικότητάς της, όπως παραδέχεται η ίδια, κάποιοι ρίχνουν ένα βλέμμα παραπάνω. «Μετά κάνουν ερωτήσεις για τη φύση της δουλειάς μας ή τα πιο ενδιαφέροντα περιστατικά». Όσο για τη σημερινή κατάσταση, δεν κρύβει την αγωνία της, αλλά προτιμά να αισιοδοξεί. «Πιστεύω ότι με πολλή δουλειά θα τα καταφέρουμε», προσθέτει.

«Με συγκλονίζουν οι άδικοι θάνατοι»

Ο Κωνσταντίνος Ζησόπουλος εστιάζει στις γνώσεις που απαιτούνται: «Όσο περισσότερες είναι οι γνώσεις πάνω στο αντικείμενο, τόσο περισσότερο συμβάλλουμε στη διαλεύκανση ενός εγκλήματος», τονίζει ο 43χρονος ειδικός ιατροδικαστής, επιστημονικά συνεργαζόμενος με το ΑΠΘ και υποψήφιος διδάκτωρ του ΑΠΘ.

«Οι γνώσεις, πέρα από καθαρά ιατροδικαστικές, θα πρέπει να αφορούν και τη μεθοδολογία της Αστυνομίας, αλλά και γνώσεις εγκληματολογίας, ανακριτικής, ποινικού κώδικα. Οι υποθέσεις που μας συγκλονίζουν αφορούν θανάτους μικρών παιδιών, όχι μόνο δολοφονίες, αλλά και θανατηφόρα ατυχήματα, ιδίως αυτά που οφείλονται στην ''κακιά στιγμή'', σε αυτό που ονομάζει ο λαός άδικο θάνατο. Μία τέτοια υπόθεση αφορούσε σε πνιγμονή τρίχρονου παιδιού από πλαστικό εξάρτημα παιχνιδιού. Κατά τη διάρκεια της νεκροτομής το εξάρτημα βρέθηκε εγκυστωμένο στην περιοχή της γλωττίδας. Ως πατέρας δυο ανήλικων παιδιών δεν μπορείς να μείνεις ασυγκίνητος», λέει ο Έλληνας ιατροδικαστής.

Η Ιατροδικαστική είναι μία ειδικότητα που στο άκουσμά της προκαλεί το ενδιαφέρον, αλλά και την απορία, όπως μας εξηγεί, καθώς δεν υπάρχει σαφής εικόνα στην κοινωνία για το αντικείμενο. Ωστόσο, υπάρχουν και πολλές δυσκολίες, ιδιαίτερα για όλους όσοι εργάζονται στον κρατικό τομέα. «Δεν μπορεί στο εξωτερικό να χρησιμοποιούν αξονικό και μαγνητικό τομογράφο κι εμείς να αντιμετωπίζουμε δυσκολίες στη λήψη απλών ακτινογραφιών. Επίσης, λόγω αύξησης των περιστατικών -μην ξεχνάμε τους δεκάδες πνιγμούς των μεταναστών- δεν μένει χρόνος στον κρατικό ιατροδικαστή να ασχοληθεί με τη διαρκή και απαραίτητη επιμόρφωσή του».

«Ο δολοφόνος κάπου κάνει λάθος»

Η Ελπίδα Σπανουδάκη εξηγεί τη σημασία της συνεργασίας με τις Αρχές: «Η ιατροδικαστική είναι μια επιστήμη η οποία αποτελεί έναν αναγκαίο κρίκο στην αλυσίδα που ονομάζεται έγκλημα. Η σωστή συνεργασία με την αστυνομία δίνει πάντα θετικό αποτέλεσμα, δηλαδή τη λύση του εγκλήματος. Σε διαφορετική περίπτωση η αλυσίδα αυτή ''σπάει''», υπογραμμίζει η 41χρονη ιατροδικαστής, η οποία εργάζεται στο Ηράκλειο της Κρήτης και είναι μέλος της Ελληνικής Ιατροδικαστικής Εταιρείας.

Οι υποθέσεις που έχει χειριστεί ήταν πολλές και δύσκολες, αλλά μία της έδωσε την χαρά να βοηθήσει έναν συνάνθρωπό της. «Αναφέρομαι σε περιστατικό ενός νεαρού άνδρα ο οποίος έχασε τη ζωή του. Η νεκροτομή ανέδειξε ανεύρυσμα αορτής (στην έκφυσή της). Ενημέρωσα την οικογένεια και μου ανακοίνωσαν ότι ο πρώτος αδελφός τους απεβίωσε στην Αθήνα και πραγματοποιήθηκε νεκροτομή, χωρίς σαφή αίτια θανάτου. Έτσι υπέδειξα στον τρίτο αδελφό να προβεί σε καρδιοαγγειακό έλεγχο. Ο έλεγχος βγήκε θετικός για ανεύρυσμα αορτής, ο άνθρωπος χειρουργήθηκε και σήμερα είναι κοντά μας».

«Τέλειο έγκλημα» δεν υπάρχει και για την κ. Σπανουδάκη. «Θεωρητικά υπάρχει ο τρόπος να φθάσεις στο τέλειο έγκλημα, στην πορεία όμως κάπου θα γίνει λάθος. Υπάρχουν περιστατικά τα οποία μπορούν αρχικά να σε ξεγελάσουν και να σε αποπροσανατολίσουν», καταλήγει.


Πηγή: http://www.enikos.gr