Πρόληψη του καρκίνου του στήθους

Ο καρκίνος του στήθους είναι η πιο συχνή απειλή για κάθε γυναίκα, αλλά μπορεί να αντιμετωπιστεί με επιτυχία αν διαγνωστεί έγκαιρα.

Στην Ελλάδα σήμερα γίνονται 4.500 νέες διαγνώσεις καρκίνου του μαστού το χρόνο. Κάθε 2,5 ώρες γίνεται μια διάγνωση, ενώ κάθε 6 ώρες μια γυναίκα πεθαίνει από καρκίνο του στήθους. Στο σύνολο των διαγνώσεων, μόνο το 5% των γυναικών το μαθαίνει έγκαιρα και επωφελείται από το πρώιμο στάδιο της ασθένειας, αντιμετωπίζοντάς την με επιτυχία, ενώ στην Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται στο 60%. Για αυτό είναι πολύ σημαντικό να πειστούν οι γυναίκες να κάνουν τακτικές εξετάσεις και μαστογραφίες και να παραμερίσουν τους φόβους και τις προκαταλήψεις τους. Η καλύτερη ενημέρωση και η εγρήγορση μπορεί να σώσει τις ζωές τους.
Στις αρχές του 1990 το ποσοστό επιβίωσης ήταν 30%. Σήμερα 8 στις 10 περιπτώσεις έχουν ευνοϊκή εξέλιξη και αυτό οφείλεται όχι μόνο στις καλύτερες θεραπείες, αλλά κυρίως στην έγκαιρη διάγνωση. Στην Αμερική μόνο, υπάρχουν 2 εκατομμύρια γυναίκες που σήμερα ζουν φυσιολογικές ζωές μαζί με τις οικογένειές τους.
Ακούγεται κοινότοπο, αλλά είναι πέρα ως πέρα αληθινό: η καλύτερη θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού είναι η έγκαιρη διάγνωση.
Κάντε την πρόληψη "ρουτίνα", σαν μια συνήθεια φροντίδας στο μηνιαίο σας πρόγραμμα.
Διαδώστε τη σημασία της σε φίλους και πρόσωπα που αγαπάτε.
Η πρόληψη σώζει ζωές.
ΑΠΛΑ ΒΗΜΑΤΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ :

1. ΑΥΤΟΕΞΕΤΑΣΗ
   Παρατηρήστε το σώμα σας και γνωρίστε το στήθος σας! Κάθε γυναίκα, από 20 ετών και πάνω, μπορεί και πρέπει να εντάξει την αυτοεξέταση στήθους στο μηνιαίο πρόγραμμά της- ιδανικά την όγδοη ημέρα του κύκλου της ή σε κάποια τακτή ημερομηνία. Οποιαδήποτε μεταβολή παρατηρήσετε στο σχήμα, το μέγεθος ή το δέρμα του στήθους, πρέπει να επικοινωνήσετει άμεσα στο γυναικολόγο.
2. ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗΣυμπεριλάβετε την κλινική εξέταση του μαστού στις τακτικές γυναικολογικές σας επισκέψεις. Αν είστε μεταξύ 20 και 40 ετών, μια φορά κάθε 2-3 χρόνια είναι αρκετή, ενώ μετά τα 40 πρέπει να επαναλαμβάνετε την εξέταση σε ετήσια βάση.
3. ΤΑΚΤΙΚΗ ΜΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑΟ έλεγχος με μαστογραφία πρέπει να μπαίνει στο ετήσιο πρόγραμμα κάθε γυναίκας πάνω από 45 ετών. Αυτό άλλωστε συμβαίνει και με εκατομμύρια γυναικες στον κόσμο, που προλαμβάνουν έγκαιρα την όποια πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του στήθους. Γίνετε κι εσείς μία από αυτές! Η μαστογραφία μπορεί να μειώσει τη θνησιμότητα μέχρι και 30%.

Παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση του καρκίνου του στήθους
Αν και η ακριβής αιτία της ασθένειας παραμένει άγνωστη, μελέτες απέδειξαν ότι ο κίνδυνος ανάπτυξης αυξάνει με τους ακόλουθους προδιαθεσικούς παράγοντες:

1. Ηλικία (70% αφορά γυναίκες άνω των 50 ετών)
2. Πρώιμη εμμηνορρυσία (πριν από τα 12 έτη)
3. Όψιμη εμμηνόπαυση (μετά τα 55 έτη)
4. Οικογενειακό ιστορικό πρώτης γενιάς
5. Πρώτη κύηση μετά τα 30
6. Προηγούμενο ιστορικό καρκίνου του ενδομητρίου
7. Έκθεση σε ακτινοβολία
8. Ύπαρξη καρκίνου του μαστού στον ένα μαστό αυξάνει τον κίνδυνο εκδήλωσης στον άλλον
9. Κατανάλωση αλκοόλ. Σύμφωνα με τους περισσότερους μεγάλους οργανισμούς υγείας, το επίπεδο ασφαλούς κατανάλωσης είναι ένα ποτήρι την ημέρα για τις γυναίκες και δύο για τους άντρες (λόγω διαφορά στο μεταβολισμό)
10. Υπερβολικό σωματικό βάρος. Η τακτική άσκηση για 3-4 ώρες την εβδομάδα (π.χ. έντονο περπάτημα) μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο του στήθους μέχρι και 30 %.
11. Διατροφικοί παράγοντες. Διατροφή με υψηλή περιεκτικότητα σε φρούτα και λαχανικά έχει σημαντική προστατευτική δράση. Τρώτε ψωμί ολικής αλέσεως, φασόλια, μπανάνες, λιγότερο κόκκινο κρέας. Περιορίστε γλυκά, κέικ και ό,τι περιέχει συντηρητικά και προτιμήστε γαλακτομικά με χαμηλά λιπαρά.

Πηγή: http://www.iatronet.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Τα αντισυλληπτικά δεν παχαίνουν

Την κοινώς διαδεδομένη αντίληψη ότι τα αντισυλληπτικά παχαίνουν καταρρίπτει νέα έρευνα στις Η.Π.Α..

Οι επιστήμονες, αφού μελέτησαν δείγμα γυναικών που λάμβαναν για καιρό τα χάπια, διαπίστωσαν η πρόσληψη βάρους - η οποία ήταν αμελητέα - δεν μπορούσε να αποδοθεί ευθέως στα αντισυλληπτικά.

Αντιθέτως, η χρήση τους έπειτα από συμβουλή γυναικολόγου και με τακτική ιατρική παρακολούθηση, είχε ως αποτέλεσμα τον καλύτερο έλεγχο του κύκλου των γυναικών αυτών.

Πηγή: http://www.zougla.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Φάρμακο κατά του καρκίνου του πνεύμονα

Όπως αποκαλύπτει μια νέα μελέτη, τo Tamoxifen, ένα φάρμακο με αντι-οιστρογονική δράση που χορηγείται για τη θεραπεία ορισμένων μορφών καρκίνου του μαστού, μπορεί να συμβάλει και στη μείωση των θανάτων που οφείλονται στον καρκίνο του πνεύμονα.

Η έρευνα διενεργήθηκε σε 6.655 γυναίκες που προσβλήθηκαν από καρκίνο του μαστού μεταξύ 1980 και 2003, σύμφωνα με το ογκολογικό αρχείο της Γενεύης. Σχεδόν οι μισές από τις γυναίκες αυτές, δηλαδή 3.066 (ποσοστό 46%), έλαβαν μια θεραπεία για την αντι-οιστρογονική δράση.

Η μελέτη, υπό τη δρα Ελιζαμπέτα Ραπίτι που παρακολουθούσε την κατάσταση υγείας των γυναικών αυτών έως το 2007, αποκαλύπτει ότι όσες λάμβαναν αντι-οιστρογονική θεραπεία διέτρεχαν κατά 87% μικρότερο κίνδυνο να πεθάνουν από καρκίνο των πνευμόνων σε σχέση με τις άλλες.

«Τα συμπεράσματα, μας ενισχύουν την υπόθεση σύμφωνα με την οποία υπάρχει μια ορμονική επιρροή στον καρκίνο του πνεύμονα», αναφέρει η δρ Ραπίτι.

«Αν οι μελλοντικές μελέτες επιβεβαιώσουν τα συμπεράσματά μας και διαπιστώσουν ότι οι αντι-οιστρογονικοί παράγοντες βελτιώνουν την επιβίωση των ασθενών που έχουν προσβληθεί από καρκίνο του πνεύμονα, αυτό θα μπορούσε να έχει σημαντική επίδραση στην κλινική άσκηση», προσθέτει η Ραπίτι.

Η μελέτη δημοσιεύεται στην αμερικανική επιθεώρηση «Cancer».

Πηγή: http://www.zougla.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Ο ύπνος βοηθάει τη μνήμη

Σύμφωνα με μια νέα γερμανο-ελβετική επιστημονική έρευνα, ο καλύτερος τρόπος για να μην ξεχνάει κανείς κάτι - ειδικά αν είναι μαθητής - είναι να παίρνει ένα γρήγορο υπνάκο μετά το διάβασμα και γενικότερα την μάθηση νέων πραγμάτων.

Οι ερευνητές, υπό την Σουζάν Ντίκελμαν του Τμήματος Νευροενδοκρινολογίας του Πανεπιστημίου του Λούμπεκ και τον Μπιόρν Ρας του Τμήματος Γνωσιακής Νευροεπιστήμης του Πανεπιστημίου της Βασιλείας, που έκαναν πειράματα απομνημόνευσης με 24 εθελοντές, διαπίστωσαν ότι ο εγκέφαλος διαφυλάσσει καλύτερα τις μνήμες αν έχει μεσολαβήσει ύπνος.

Η διαδικασία αποθήκευσης και ανάκλησης πληροφοριών (πιο απλά η μάθηση και η μνήμη) είναι άκρως πολύπλοκη. Προηγούμενες έρευνες έχουν δείξει ότι οι φρέσκες μνήμες αποθηκεύονται προσωρινά στην περιοχή του ιππόκαμπου του εγκεφάλου. Η νέα ενεργοποίηση αυτών των μνημών λίγο μετά την μάθηση παίζει καθοριστικό ρόλο στην μεταφορά τους στον πιο μόνιμο «αποθηκευτικό χώρο» του εγκεφάλου, το νεοφλοιό.

Οι γερμανοί επιστήμονες, με βάση τις σχετικές λειτουργικές μαγνητικές απεικονίσεις του εγκεφάλου των εθελοντών, εκτιμούν ότι αυτό συμβαίνει επειδή κατά τα πρώτα κιόλας λεπτά του ύπνου τα αρχικά δεδομένα της μάθησης μεταφέρονται από τον ιππόκαμπο στο νεοφλοιό. Μετά από 40 λεπτά ύπνου, σημαντικά τμήματα της βραχυπρόθεσμης μνήμης είχαν μεταφερθεί στην μακροπρόθεσμη, οπότε δεν ήταν δυνατό πλέον να διαταραχθούν και να επικαλυφθούν από νέες πληροφορίες-μνήμες που αργότερα θα εισέρχονταν στον ιππόκαμπο.

Μεταξύ άλλων, σύμφωνα με τους ερευνητές, η διαπίστωση αυτή μπορεί να βοηθήσει στην εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς και στην αποκατάσταση ασθενών με μετα-τραυματικό σύνδρομο λόγω ακραίων εμπειριών (η μεσολάβηση ύπνου, στο πλαίσιο της ψυχοθεραπευτικής διαδικασίας, θα μπορούσε να συμβάλει στο «σβήσιμο» των αρνητικών αναμνήσεων).

Η Ντίκελμαν διευκρίνισε ότι η ανθρώπινη μνήμη δεν είναι παρόμοια με αυτή του ηλεκτρονικού υπολογιστή. Αντίθετα με την τελευταία, είναι απολύτως δυναμική και υπόκειται σε συνεχείς αλλαγές υπό την επίδραση διαφόρων επιρροών. Έτσι, η ανάμνηση δεν αποτελεί απλώς την «ανάγνωση» αποθηκευμένων δεδομένων σε ένα «σκληρό δίσκο», αλλά μια διαδικασία «ανακατασκευής», όπου οι μνήμες αδιάκοπα μεταβάλλονται και διαστρεβλώνονται.

 Η έρευνα, δημοσιεύτηκε στο περιοδικό νευροεπιστήμης «Nature Neuroscience».

Πηγή: http://www.zougla.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Η «ψύξη» του εγκεφάλου μπορεί να σώσει ζωές

Η τεχνητή μείωση της θερμοκρασίας του εγκεφάλου των ασθενών που έχουν πάθει εγκεφαλικό, μπορεί να βοηθήσει δραστικά.

Με βάση λοιπόν αυτή την τεχνική, θα πραγματοποιηθεί μια πανευρωπαϊκή έρευνα και κλινική δοκιμή, με τη συμμετοχή και ελληνικών νοσοκομείων, ώστε να αποδειχτεί πέρα από κάθε αμφιβολία, η ωφέλεια της νέας τεχνικής που μπορεί να σώσει ζωές και να προλάβει την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής πολλών ανθρώπων.

Ωστόσο, μια σειρά από μικρότερες ευρωπαϊκές έρευνες έχουν ήδη δείξει ότι η πρόκληση υποθερμίας είναι δυνατό να αυξήσει θεαματικά τις πιθανότητες επιβίωσης ασθενών, αλλά και να περιορίσει σημαντικά τη ζημιά του εγκεφάλου τους.

Παρόμοιες τεχνικές έχουν ήδη δοκιμαστεί με επιτυχία σε ασθενείς με εμφράγματα και τραυματισμούς. Ήδη στις Βρυξέλλες, όπως ανακοίνωσαν σήμερα ερευνητές από 21 ευρωπαϊκές χώρες σε σχετική επιστημονική συνδιάσκεψη, συντονίζουν τις ενέργειές τους, στο πλαίσιο μιας ερευνητικής κοινοπραξίας, αναζητώντας κεφάλαια επιχορήγησης για να πραγματοποιήσουν μια πανευρωπαϊκή κλινική δοκιμή, με τη συμμετοχή 1.500 ασθενών με οξύ εγκεφαλικό. Στόχος είναι να συμμετάσχουν περίπου 80 ευρωπαϊκά νοσοκομεία, μεταξύ αυτών της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Βρετανίας, της Ιταλίας, της Ελλάδας και άλλων χωρών.

Οι γιατροί που ασχολούνται με την εφαρμογή της υποθερμίας στα ισχαιμικά εγκεφαλικά επεισόδια, σύμφωνα με το BBC, έχουν από το 2008 συστήσει το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ερευνών για την Υποθερμία στα Εγκεφαλικά (EuroHYP-www.eurohyp.org), με συντονιστή τον καθηγητή Στέφαν Σβαμπ, πρόεδρο του τμήματος νευρολογίας του Πανεπιστημίου «Φρίντριχ Αλεξάντερ»  Ερλάνγκεν-Νυρεμβέργης.

Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τις έρευνες που έχουν γίνει, η υποθερμία (πτώση της θερμοκρασίας κάτω από το κανονικό) προκαλείται κυρίως είτε με ενδοφλέβιες ενέσεις είτε με παγωμένα επιθέματα απευθείας στον εγκέφαλο, μέχρι περίπου τους 35 βαθμούς Κελσίου. Η τεχνική αυτή προκαλεί μια κατάσταση τεχνητής χειμερίας νάρκης, όπου ο εγκέφαλος μπορεί να επιβιώσει με λιγότερη παροχή αίματος, δίνοντας έτσι στους γιατρούς ζωτικό χρόνο για να αντιμετωπίσουν στο μεταξύ τα φραγμένα ή τα αιμορραγούντα αιμοφόρα αγγεία.

Όπως δήλωσε ο δρ Μάλκολμ Μακλίοντ, πρόεδρος του EuroHYP και επικεφαλής του τμήματος πειραματικής νευροεπιστήμης στο Κέντρο Κλινικών Εγκεφαλικών Επιστημών του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου, «κάθε μέρα 1.000 Ευρωπαίοι πεθαίνουν από εγκεφαλικό -δηλαδή περίπου ένας κάθε 90 δευτερόλεπτα- και ένας διπλάσιος περίπου αριθμός επιβιώνουν έπειτα από εγκεφαλικό, αλλά με αναπηρίες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, η υποθερμία θα μπορούσε να βελτιώσει την κατάσταση για περισσότερους από 40.000 Ευρωπαίους κάθε χρόνο…Τα προκαταρκτικά δεδομένα υπάρχουν. Τώρα είναι ώρα η Ευρώπη να αναλάβει δράση».

Η ευρεία κλινική δοκιμή σε ανθρώπους κρίνεται αναγκαία γιατί -παρά τα πειράματα σε ζώα- παραμένουν ακόμα σημαντικά ερωτήματα, όπως ποιο είναι το άριστο βάθος και η άριστη χρονική διάρκεια της υποθερμίας, καθώς επίσης αν είναι προτιμότερη η ενδοφλέβια υποθερμία ή η εξωτερική (με εγκεφαλικά επιθέματα). Υπάρχουν ήδη σε εξέλιξη ή σχεδιάζονται διάφορες μικρότερες κλινικές δοκιμές στη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Σκωτία, τη Δανία και την Φινλανδία. Μια ανάλογη κλινική έρευνα έχει ξεκινήσει στις Η.Π.Α. (ICTuS), χωρίς σαφή όμως ακόμα αποτελέσματα, λόγω του χαμηλού αριθμού ασθενών που συμμετέχουν.

Η νέα μέθοδος, εκτός από την υποστήριξη που έχει από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Εγκεφαλικών, ενδιαφέρει και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Διαστήματος (ESA), λόγω των πιθανών εφαρμογών της και στα μακρινά διαστημικά ταξίδια.

Τα εγκεφαλικά είναι η δεύτερη αιτία πρόκλησης μακροπρόθεσμης αναπηρίας στην Ευρώπη και η δεύτερη αιτία θανάτου (μετά τα εμφράγματα) σε όλο τον κόσμο και ειδικότερα στην Ε.Ε.( πάνω από 508.000 θανάτους κάθε χρόνο). Περίπου δύο στους τρεις ασθενείς μένουν ανάπηροι ή πεθαίνουν μετά από ένα εγκεφαλικό. Καθώς η συχνότητα των εγκεφαλικών αυξάνει με την ηλικία, όσο -λόγω αρνητικών δημογραφικών εξελίξεων- οι ευρωπαϊκές κοινωνίες «γερνάνε», τόσο τα εγκεφαλικά αναμένεται να αποτελέσουν διαχρονικά όλο και μεγαλύτερο βάρος, οικονομικό και ανθρώπινο. 

Πηγή: http://www.zougla.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Φως στα γονίδια που συνδέονται με τον καρκίνο του παγκρέατος

Ομάδα επιστημόνων στις Η.Π.Α., με επικεφαλής τον ελληνικής καταγωγής μοριακό γενετιστή και ειδικό στη βιολογία του καρκίνου, Νικόλα Παπαδόπουλο, καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Τζον Χόπκινς και ερευνητή του Κέντρου Καρκίνου Κίμελ στη Βαλτιμόρη, ανακάλυψε νέα γονίδια, τα οποία όταν μεταλλαχθούν με ένα συγκεκριμένο τρόπο, προκαλούν μια σχετικά λιγότερο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του παγκρέατος.

Η ανακάλυψη εξηγεί γιατί μερικοί άνθρωποι μπορούν να ζήσουν για χρόνια με τη συγκεκριμένη νόσο, ενώ άλλοι, που έχουν μια πιο σοβαρή μορφή της, έχουν μικρότερο προσδόκιμο ζωής. Οι ασθενείς που έχουν τις συγκεκριμένες μεταλλάξεις, σύμφωνα με τους ερευνητές, ζουν διπλάσιο χρόνο σε σχέση με όσους έχουν άλλου είδους γενετικές μεταλλάξεις.

Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι μια από τις πιο θανατηφόρες μορφές καρκίνου, σκοτώνοντας το 95% των καρκινοπαθών μέσα σε μια πενταετία. Οι όγκοι του διαφέρουν στη σύσταση και την επιθετικότητα και οι μελέτες δείχνουν πως οι συγκεκριμένες γενετικές μεταλλάξεις καθορίζουν την πρόγνωση και το είδος της θεραπείας. Αν ο καρκίνος του παγκρέατος, ανήκει στα αδενοκαρκινώματα (την πιο συνήθη μορφή), τα περιστατικά είναι πιο βαριά, αν όμως ανήκει στους όγκους ενδοκρινολογικής φύσης (το 5% των συνολικών περιστατικών), είναι λιγότερο επιθετικός και ευκολότερα θεραπεύσιμος.

Η ομάδα του Ν. Παπαδόπουλου μελέτησε τα γονίδια, παίρνοντας δείγματα DNA από όγκους 68 ασθενών με την ελαφρύτερη (ενδοκρινολογική) μορφή του καρκίνου του παγκρέατος. Οι επιστήμονες, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό «Science», εντόπισαν τρία γονίδια (MEN-1, DAXX και ATRX). Οι ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος, που είχαν μεταλλάξεις σε αυτά τα γονίδια, έζησαν τουλάχιστον δέκα χρόνια μετά τη διάγνωση, ενώ περισσότεροι από το 60% των ασθενών που δεν είχαν τις συγκεκριμένες μεταλλάξεις, πέθαναν μέσα σε μια πενταετία.

«Αυτό δείχνει ότι η ύπαρξη μεταλλάξεων σε αυτά τα γονίδια αποτελεί καλό προγνωστικό δείκτη για τους ασθενείς», δήλωσε ο Παπαδόπουλος και πρόσθεσε ότι «η γενετική προέλευση του καρκίνου θα καθορίσει το είδος της αντιμετώπισης του ασθενούς». 

Πηγή: http://www.zougla.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Σύγχρονη μάστιγα οι νεφροπάθειες

Σε σύγχρονη ‘μάστιγα’ αναδεικνύονται καθημερινά οι νεφροπάθειες, οι οποίες πλήττουν σήμερα ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό συνανθρώπων μας, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς. Σύμφωνα με επίσημα στατιστικά στοιχεία, εκτιμάται ότι σήμερα στη χώρα μας οι νεφροπαθείς ασθενείς ανέρχονται σε περίπου 1.000.000, δηλαδή το 10% του συνολικού πληθυσμού!
Σακχαρώδης διαβήτης και υπέρταση ευθύνονται σχεδόν για 3 στα 4 (ποσοστό 71%) περιστατικά νεφρικής νόσου. Περιστατικά τα οποία είτε καταλήγουν σε χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, υποβαθμίζοντας δραματικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς, είτε τον οδηγούν στο θάνατο από άλλες αιτίες, με πιο συχνές τα καρδιαγγειακά συμβάματα και εγκεφαλικά επεισόδια, καθώς και άλλες περιφερικές αγγειακές παθήσεις.
Η μεταμόσχευση νεφρού εξακολουθεί να αποτελεί την πλέον ενδεδειγμένη θεραπευτική αντιμετώπιση της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας τελικού σταδίου, παρά τη σημαντική βελτίωση των μεθόδων αιμοκάθαρσης και περιτοναϊκής κάθαρσης, και παρά την ανάγκη λήψης ισχυρών ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων εκ μέρους του μεταμοσχευμένου ασθενή.
Υπάρχουν, μάλιστα, μελέτες που δείχνουν ότι οι ασθενείς που είναι σε λίστα αναμονής για μεταμόσχευση, και μέχρι να βρεθεί μόσχευμα κάνουν αιμοκάθαρση ή περιτοναϊκή κάθαρση, παρουσιάζουν μεγαλύτερη θνητότητα από ασθενείς της ίδιας ηλικίας που έχουν ήδη μεταμοσχευθεί.
Τα παραπάνω τόνισαν σε συνέντευξη τύπου ο Πρόεδρος του Ελληνικού Κολλεγίου Νεφρολογίας και Υπέρτασης (Ε.ΚΟ.Ν.Υ.), Αμ. Επ. Καθηγητής κ. Αθανάσιος Διαμαντόπουλος, ο Καθηγητής Παθολογίας - Νεφρολογίας Α.Π.Θ. κ. Δημήτριος Γρέκας, ο Αν. Καθηγητής Παθολογίας – Νεφρολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών κ. Δημήτριος Βλαχάκος και η Επιμελήτρια Α’ του Νεφρολογικού Τμήματος του Γ.Ν.Α. ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ κ. Ερασμία Ψημένου. Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε με αφορμή τη διεξαγωγή του 1ου Πανελληνίου Συνεδρίου και του 11ου Κύκλου των ‘Αλκυονίδων Ημερών Νεφρολογίας’ του Ε.ΚΟ.Ν.Υ., τα οποία θα πραγματοποιηθούν στις 27-29 Ιανουαρίου 2011 στην Πάτρα (ξενοδοχείο Astir).
Όπως εξήγησε ο κ. Διαμαντόπουλος, πρόκειται για ένα σημαντικό επιστημονικό γεγονός στο οποίο θα συμμετάσχουν έγκριτοι ειδικοί που έχουν συμβάλει ουσιαστικά στην εξέλιξη της Νεφρολογίας στη χώρα μας.
Κατά τη διάρκεια του Συνεδρίου έχουν προγραμματιστεί διαλέξεις, στρογγυλά τραπέζια και ελεύθερες ανακοινώσεις στοχευμένες σε σύγχρονα επιστημονικά πεδία που ενδιαφέρουν, εκτός από τους Νεφρολόγους, και άλλους ιατρούς συναφών ειδικοτήτων, καθώς και ειδικευόμενους.
Σημαντική καινοτομία του Συμποσίου των ‘Αλκυονίδων Ημερών Νεφρολογίας’ αποτελεί η πρόσκληση προς την Ελληνική Εταιρεία Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Ιατρικής να συμμετάσχει στις εργασίες του για να μας ενημερώσει για την επανεμφάνιση, σε σύγχρονη μορφή, θεραπευτικών πρακτικών που χρησιμοποιούνταν από αρχαιοτάτων χρόνων για τη θεραπεία σοβαρών παθήσεων, όπως ο καρκίνος, το διαβητικό πόδι κτλ.
‘Αντικείμενο της εργασίας αυτής ήταν η παρακολούθηση της φαρμακευτικής ζωής τριών φυτών’, ανέφερε ο κ. Διαμαντόπουλος, ‘δηλαδή, της αρτεμησίας (για τη θεραπεία της ελονοσίας), της ελιάς (για τη θεραπεία του καρκίνου) και του μελίλωτου (για τα διαβητικά έλκη), από τη Ρωμαϊκή εποχή μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα, η χρήση, η αχρησία, η αποδοχή και η απόρριψή τους από την ιατρική κοινότητα, μέχρι την επανεμφάνισή τους ως ‘νέων’ επιστημονικών φαρμάκων με, περίπου, θαυματουργικές ιδιότητες’.
Η αρτεμησία είχε προταθεί ήδη τον 1ον μ.Χ. αιώνα από τον Διοσκουρίδη ως ανθελονοσιακό. Εγκαταλείφθηκε αργότερα και επανήλθε έπειτα από έρευνες του τέλους του 20 αιώνα, με σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO). Επιπλέον, συνολικά τα έργα του παρελθόντος συνιστούν το μελίλωτο (πόα της οικογένειας των ψυχανθών που περιέχει κουμαρινικούς και επουλωτικούς παράγοντες), μεταξύ άλλων ενδείξεων, ως βελτιωτικό των κιρσών και των ελκών των κάτω άκρων. Την πλέον σαφή ένδειξη δίνει ο ίδιος ο Ιπποκράτης. Το φυτό εγκαταλείφθηκε από τη σύγχρονη φαρμακοποιία, και επανέρχεται σαν Angipars, αρχικά ως εκχύλισμα και τώρα σα συνθετικό προϊόν.
Με αυτά τα δεδομένα, έγινε ανασκόπηση στην αρχαία, Βυζαντινή, Λατινική και Μεσαιωνική ιατρική βιβλιογραφία, στις φαρμακοποιίες του 18ου και 19ου αιώνα, στα Πρακτικά της Ιατρικής Εταιρείας Δυτικής Ελλάδος, όπως και σε λαογραφικά Ελληνικά και Βρετανικά κείμενα σχετικά με τις αναφορές στα ανωτέρω φυτά και τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες. Τα ευρήματα συγκρίθηκαν με την παρουσίαση ‘νέων’ φαρμάκων για τις αντίστοιχες ασθένειες, που παρήχθησαν από το Ερευνητικό Κέντρο Διαβήτη της Τεχεράνης σε συνεργασία με το Karolinsca University της Στοκχόλμης, καθώς και από Πανεπιστημιακά Εργαστήρια των ΗΠΑ και της Κίνας.
Την τελευταία τριακονταετία ανακοινώθηκαν από Έλληνες, μη ερευνητές, ιατρούς αποτελέσματα συμβατά με την αντιμετώπιση του καρκίνου από προϊόντα της ελιάς. Όλα απορρίφθηκαν από την ιατρική κοινότητα. Εν τούτοις, πρόσφατες διεθνείς εργασίες αναγνωρίζουν στο ινδολο - ακετοξεικό οξύ (προϊόν της ελιάς) αναμφισβήτητες κυτταροτοξικές ιδιότητες. Συμπερασματικά, είπε ο κ. Διαμαντόπουλος, είναι άκρως αντιεπιστημονική η στάση να απορρίπτεται συλλήβδην η αρχαία βοτανολογική γνώση ως πρόληψη, χωρίς να τεκμηριώνεται με ορθή μεθοδολογία τόσο η απόρριψη, όσο και η αποδοχή της.


Διαβήτης και νεφροπάθειες
Στη στενή σχέση σακχαρώδη διαβήτη και νεφροπαθειών αναφέρθηκε ο κ. Γρέκας. Όπως τόνισε, έως και πάνω από το 35% όλων των ασθενών με διαβήτη και των δύο τύπων (1,2) τελικά θα παρουσιάσουν νεφροπάθεια μετά από 25 με 30 χρόνια νόσου. Σχεδόν το 45% των ασθενών που ξεκινούν χρόνια αιμοκάθαρση εμφανίζουν ως αιτία τη διαβητική νεφροπάθεια. Σύμφωνα, μάλιστα, με την Ετήσια Αναφορά Δεδομένων του U.S. Renal Data System 2007 (http://www.usrds.org/), η συχνότητα εμφάνισης νεφροπάθειας εξαιτίας του διαβήτη φαίνεται να αυξάνεται σε ποσοστά πάνω από το 50% για τα έτη 2005 – 2020 στις ΗΠΑ, γεγονός που αντανακλά και την αύξηση του πληθυσμού των ασθενών με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
Την εξέλιξη της διαβητικής νεφροπάθειας χαρακτηρίζουν πέντε κλινικά στάδια. Η σταδιοποίηση βασίζεται στις τιμές του ρυθμού σπειραματικής διήθησης, του ποσοστού απέκκρισης λευκωματίνης στα ούρα και της συστηματικής αρτηριακής πίεσης. Τα στάδια περιγράφουν καλύτερα την κατάσταση στον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, καθώς οι ασθενείς σε αυτόν είναι συχνά μικρής ηλικίας και, κατά βάση, δεν έχουν αναπτύξει ακόμη άλλες συστηματικές νόσους (π.χ. υπέρταση).
Σε αντίθεση με τους διαβητικούς τύπου 1, οι διαβητικοί τύπου 2 έχουν ήδη υπέρταση με την εμφάνιση της νόσου, επεσήμανε ο Καθηγητής. Λόγω του υψηλού δείκτη θνησιμότητας από καρδιαγγειακά νοσήματα, πολλοί διαβητικοί τύπου 2 καταλήγουν πριν εμφανίσουν νεφροπάθεια τελικού σταδίου. Ακόμα και κατά τη χρόνια αιμοκάθαρση, το ποσοστό θανάτων από καρδιαγγειακά συμβάματα στους διαβητικούς είναι σχεδόν 50% υψηλότερο σε σύγκριση με τους μη διαβητικούς, φτάνοντας σε επίπεδα 120 θανάτων ανά 1.000 ασθενείς μετά από 1 χρόνο αιμοκάθαρσης.
Έγκυρες διεθνείς επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι η έναρξη και η εξέλιξη προς νεφροπάθεια μπορεί να καθυστερήσει με παρεμβάσεις, με την προϋπόθεση ότι αυτές θα πραγματοποιηθούν στα πρώτα στάδια της πορείας της νόσου. Για το λόγο αυτόν, ο προληπτικός έλεγχος έχει ιδιαίτερα βαρύνουσα σημασία. Συνιστάται η διενέργεια μιας εξέτασης ούρων ετησίως, ξεκινώντας περίπου 5 χρόνια μετά την εγκατάσταση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 και τη στιγμή της διάγνωσης για τον τύπου 2. Επιπλέον, μαζί με τους κλασικούς παράγοντες κινδύνου και δείκτες προς αξιολόγηση, όπως η γλυκόζη, η αρτηριακή υπέρταση, το λιπιδαιμικό προφίλ και ο τρόπος ζωής (κάπνισμα, παχυσαρκία), θα πρέπει να αναγνωρίζονται και άλλοι δείκτες και, μεταξύ αυτών, το μέγεθος του δείκτη πρωτεϊνουρίας.


Καρδιαγγειακό σύστημα και νεφροί
Από την πλευρά του, ο κ. Βλαχάκος αναφέρθηκε στη σχέση καρδιαγγειακού συστήματος και νεφρών, μιας αντίστοιχα ‘ολέθριας’ σχέσης με εκείνης του σακχαρώδη διαβήτη. Οι νεφροί, τα δύο μικρά αυτά όργανα σε σχήμα φασολιού, που είναι στρατηγικά τοποθετημένα στις δύο πλευρές της αορτής, λαμβάνουν το 1/5 της καρδιακής παροχής, δηλαδή 1 λίτρο αίματος ανά λεπτό, και αποτελούν τον ‘καθρέπτη’ του καρδιαγγειακού συστήματος. Οι νεφροί, με το διττό ρόλο τους ως εξωκρινή και ενδοκρινή όργανα, επιτελούν βασικές διεργασίες οι οποίες αλληλεπιδρούν με τη λειτουργία της καρδιάς και είναι ζωτικές για τη διατήρηση της ζωής.
Ως εξωκρινή όργανα, οι νεφροί ρυθμίζουν τον όγκο του νερού και την συγκέντρωση των ηλεκτρολυτών του οργανισμού, δηλαδή τον όγκο του πλάσματος που κυκλοφορεί στα αγγεία. Αποκλίσεις από το φυσιολογικό όγκο έχουν μεγάλη σημασία στην υπέρταση και στην καρδιακή ανεπάρκεια, η παρουσία των οποίων συνοδεύεται από οιδήματα και δύσπνοια, λόγω κατακράτησης νερού και άλατος από τους νεφρούς και συμφόρησης των πνευμόνων. Επιπλέον, αποβάλλουν τις ουραιμικές τοξίνες και προλαμβάνουν το ουραιμικό σύνδρομο, που χαρακτηρίζεται από ανορεξία, ναυτία, εμέτους, αδυναμία, κνησμό, καθώς και άλλα σοβαρότερα προβλήματα από την καρδιά, τον εγκέφαλο και το σκελετό.
Ως ενδοκρινή όργανα, παράγουν τρεις ορμόνες, τη ρενίνη, την ερυθροποιητίνη και την ενεργό μορφή της βιταμίνης D (1,25-διϋδροξυ-βιταμίνη D), οι οποίες παίζουν πρωτεύοντα ρόλο στην καρδιά και τα αγγεία. Από τη ρενίνη αρχίζει η ενεργοποίηση του καταρράκτη αγγειοτασινογόνο -> αγγειοτασίνη Ι -> αγγειοτασίνη ΙΙ -> αλδοστερόνη. Η αγγειοτασίνη ΙΙ προκαλεί αγγειοσύσπαση και έχει τροφικό/αυξητικό ρόλο στην καρδιά και τα αγγεία, επιταχύνει την αρτηριοσκλήρωση, συμμετέχει στην ανάπτυξη υπερτροφίας στην καρδιά, και στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, σε συνέργεια με την ερυθροποιητίνη.
Η αλδοστερόνη προκαλεί κατακράτηση άλατος και υπερτροφία στην καρδιά.
Αντιλαμβάνεται κανείς, λοιπόν, εύκολα γιατί στη θεραπεία των καρδιαγγειακών παθήσεων κυρίαρχη θέση κατέχουν τα φάρμακα που αναστέλλουν τον άξονα ρενίνης-αγγειοτασίνης-αλδοστερόνης και γιατί δεν υπάρχει σχεδόν κανείς υπερτασικός, καρδιοπαθής, νεφροπαθής ή διαβητικός ασθενής που να μη λαμβάνει κάποιο από αυτά τα φάρμακα.
Η ερυθροποιητίνη είναι η κύρια ορμόνη για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων στον μυελό των οστών. Η νεφρική ανεπάρκεια ήταν η κύρια αιτία ανεπάρκειας αυτής της ορμόνης και ανάπτυξης αναιμίας, μέχρις ότου στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 ανακαλύφθηκαν και παρασκευάστηκαν συνθετικές μορφές ερυθροποιητίνης.
Καταλήγοντας, ο κ. Βλαχάκος ανέφερε ότι η ενεργός μορφή της βιταμίνης D (1,25-διϋδροξυ-βιταμίνη D), αν και αποκαλείται βιταμίνη είναι στην πραγματικότητα ορμόνη, αφού παραγόμενη στους νεφρούς ταξιδεύει στην κυκλοφορία και δρα στο καρδιαγγειακό σύστημα, κατευνάζοντας τον άξονα ρενίνης – αγγειοτασίνης – αλδοστερόνης. Άλλωστε, είναι γνωστό ότι οι εκτιθέμενοι στον ήλιο Μεσογειακοί λαοί έχουν λιγότερα καρδιαγγειακά νοσήματα σε σύγκριση με τους Βόρειο-Ευρωπαίους και αυτό μπορεί να μην οφείλεται αποκλειστικά στην πολυδιαφημισμένη λεγόμενη Μεσογειακή δίαιτα, αλλά και στην παραγωγή μεγάλων ποσοτήτων βιταμίνης D, λόγω επαρκούς εκθέσεως στον ήλιο.


Μεταμόσχευση
Μολονότι τα τελευταία χρόνια ο αριθμός των ατόμων με χρόνια νεφρική ανεπάρκεια αυξάνεται συνεχώς, σήμερα ο μεγαλύτερος περιορισμός στην ευρύτερη εφαρμογή της μεταμόσχευσης είναι ο ανεπαρκής αριθμός μοσχευμάτων, υπογράμμισε η κ. Ψημένου. Ένα ποσοστό των αναγκών σε νεφρούς εξακολουθούν να καλύπτουν οι συγγενείς των νεφροπαθών, αλλά δεν έχουν όλοι οι νεφροπαθείς κάποιον δικό τους που να είναι σε θέση να δώσει νεφρό. Προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν την ολοένα αυξανόμενη ανάγκη για εξεύρεση μοσχευμάτων, τα περισσότερα μεταμοσχευτικά Κέντρα έχουν επεκτείνει τα κριτήρια καταλληλότητας των μοσχευμάτων μεταθέτοντας το όριο ηλικίας προς τα πάνω. Έτσι, ανάμεσα στα έτη 1991 – 2007 στην Ευρώπη το ποσοστό των δοτών ηλικίας >55 ετών αυξήθηκε από 12.5% σε 38.5%, και >65 ετών από 2.3% σε 12.1%.
Η επιλογή του πλέον κατάλληλου λήπτη για κάθε προσφερόμενο μόσχευμα γίνεται με βάση συγκεκριμένα κριτήρια επιλογής. Στα κριτήρια αυτά περιλαμβάνονται α) η ομάδα αίματος και η ιστοσυμβατότητα, β) ο χρόνος αναμονής, γ) η παιδική και εφηβική ηλικία και δ) ιατρικές προτεραιότητες, δηλαδή άτομα ευαισθητοποιημένα και άτομα που δεν έχουν καμία δυνατότητα αιμοκάθαρσης και περιτοναϊκής κάθαρσης.
Σε ό,τι αφορά το πρόβλημα της οξείας απόρριψης, δηλαδή της μη αποδοχής του μοσχεύματος από τον οργανισμό του λήπτη, το οποίο κατά τις δεκαετίες 1970 – ‘80 οδηγούσε σε απώλεια του 50% των νεφρών πριν κλείσει ένας χρόνος από τη μεταμόσχευση, σήμερα αντιμετωπίζεται επιτυχώς χάρη στα βελτιωμένα σύγχρονα ανοσοκατασταλτικά φαρμακευτικά σχήματα. Με τη χρήση των σχημάτων αυτών, ακόμα και τα μοσχεύματα που προέρχονται από μεγάλους σε ηλικία δότες δεν απορρίπτονται εύκολα, γεγονός που συμβάλλει στην αύξηση των ποσοστών επιβίωσης των μεταμοσχευμένων νεφρών σε 90-95% τον πρώτο χρόνο.
Ωστόσο, το πρόβλημα της μακρόχρονης επιβίωσης των μοσχευμάτων δεν έχει ακόμα αντιμετωπιστεί επαρκώς. Όλοι οι μεταμοσχευμένοι νεφροί υπόκεινται σε φθορά, η οποία ξεκινά ήδη από την αφαίρεσή τους από το σώμα του δότη.
Η προσπάθεια διατήρησης των μεταμοσχευμένων νεφρών σε λειτουργία για όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα αποτελεί σημαντικό τμήμα της έρευνας στον τομέα της μεταμόσχευσης, ενώ δεν έχει σταματήσει η προσπάθεια για την εξεύρεση τρόπου ανοχής του μεταμοσχευμένου νεφρού από το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου με τη χρήση ελάχιστων – ή και καθόλου – φαρμάκων μετά το πέρας του αρχικού κρίσιμου μετεγχειρητικού σταδίου.
Τέλος, αναφερόμενη στις οικονομικές παραμέτρους των μεταμοσχεύσεων, η κ. Ψημένου υπογράμμισε ότι το οικονομικό κόστος της μεταμόσχευσης αποβαίνει τελικά μικρότερο από το συνολικό κόστος της διαδικασίας της αιμοκάθαρσης, ενώ σε ό,τι αφορά την κοινωνική της διάσταση η προσφορά μοσχευμάτων δεν αποτελεί μόνο προσφορά προς το άτομο που πάσχει, αλλά και προς ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο.




Πηγή: http://www.iatronet.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Στo μολύβι η «συνταγή» της μάθησης

Σύμφωνα με νέα μελέτη ειδικών του Πανεπιστημίου Σταβάνγκερ στη Νορβηγία και του Πανεπιστημίου της Μασσαλίας στη Γαλλία, οι μαθητές και οι φοιτητές που χρησιμοποιούν μολύβι και χαρτί είναι αποδοτικότεροι στο να μαθαίνουν καινούργια πράγματα σε σύγκριση με όσους χρησιμοποιούν υπολογιστή και πληκτρολόγιο.

Αυτό, όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, συμβαίνει επειδή όταν γράφουμε με το χέρι οι κινήσεις που κάνουμε αποτυπώνουν καλύτερα τα όσα καλούμαστε να μάθουμε σε μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται περιοχή του Μπροκά (πρόκειται για μια περιοχή στην κάτω μετωπιαία έλικα του αριστερού ημισφαιρίου του εγκεφάλου που μελετήθηκε ενδελεχώς από τον γάλλο γιατρό Πολ Μπροκά, ο οποίος αποκάλυψε ότι αποτελεί το «κινητικό κέντρο του λόγου»). Το να αγγίζουμε απλώς το πληκτρολόγιο προκειμένου να γράψουμε ενεργοποιεί ελάχιστα αυτή την περιοχή του εγκεφάλου, κάτι που, ως φαίνεται, δεν ενισχύει εξίσου τη διαδικασία της μάθησης.

Παράλληλα απαιτείται μεγαλύτερη νοητική προσπάθεια και περισσότερος χρόνος προκειμένου να γράψουμε στο χαρτί, γεγονός που βοηθά στην αποτύπωση των αναμνήσεων.

Οι ερευνητές κατέληξαν σε αυτά τα συμπεράσματα, έπειτα από παρακολούθηση εθελοντών, σε ορισμένους εκ των οποίων ζητήθηκε να γράψουν με μολύβι και χαρτί ενώ στους υπολοίπους σε υπολογιστή. Και οι δύο ομάδες εθελοντών κλήθηκαν να μάθουν μια άγνωστη αλφάβητο.

Οι επιστήμονες κατέγραψαν την πορεία της μάθησης των εθελοντών στην τρίτη και στην έκτη εβδομάδα του πειράματος και, όπως είδαν, τα άτομα που χρησιμοποιούσαν την «παραδοσιακή» μέθοδο του μολυβιού και του χαρτιού είχαν καλύτερες επιδόσεις στην εκμάθηση της νέας αλφαβήτου. Παράλληλα απεικονίσεις του εγκεφάλου έδειξαν ότι στα άτομα που είχαν χρησιμοποιήσει μολύβι και χαρτί υπήρχε πολύ πιο έντονη δραστηριότητα της περιοχής του Μπροκά.

Η έρευνα δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό «Αdvances in Ηaptics».

Πηγή: http://www.zougla.gr

Διαβάστε περισσότερα...

Τα γονίδια… επιλέγουν τους φίλους μας;

«Τους φίλους τους διαλέγουμε» τελικά ή μήπως τα γονίδια κάνουν και αυτή τη δουλειά για εμάς;

Συνδυάζοντας στοιχεία από δύο έρευνες, Αμερικάνοι μελετητές έφεραν στο φως νέα στοιχεία που αποδεικνύουν την ύπαρξη γενετικού συστατικού στη δημιουργία φιλικών σχέσεων.

Σύμφωνα με την έρευνα, άτομα που φέρουν ένα γονίδιο που συνδέεται με τον αλκοολισμό τείνουν να έρχονται σε επαφή μεταξύ τους, ενώ άλλα που φέρουν γονίδια συσχετισμένα με το μεταβολισμό και την “κοινωνικότητα” τείνουν να απομακρύνονται μεταξύ τους.

Συγκεκριμένα, άτομα που φέρουν το γονίδιο DRD2, που έχει συνδεθεί με τον αλκοολισμό, τείνουν να δημιουργούν παρέες ατόμων που φέρουν το ίδιο γονίδιο.

 Από την άλλη, το γονίδιο CYP2A6 που φαίνεται να παίζει ρόλο στο μεταβολισμό ξένων σωμάτων, συμπεριλαμβανομένης της νικοτίνης, τείνει να δημιουργεί διχασμό. Άτομα με αυτό το γονίδιο έχουν την τάση να απομακρύνονται από άλλους φορείς του γονιδίου.

Οι λόγοι γι αυτή την απομάκρυνση οφείλονται σε κάποιο γονιδιακό μηχανισμό άμυνας, αφού έχει παρατηρηθεί πως τα άτομα έχουν την τάση αποφυγής επιλογής συντρόφου με παρόμοιο γονιδιακό πρότυπο, ώστε να προστατευθούν από ενδεχόμενο αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης ορισμένων ασθενειών.

Πηγή: http://www.zougla.gr

Διαβάστε περισσότερα...