Δυο φοιτητές με υψηλό ποσοστό αναπηρίας για την καθημερινότητά τους.
Τυχερός, για τον Δημήτρη Καραναστάση, είναι αυτός που έχει αυτοκίνητο και μπορεί να πηγαίνει στο πανεπιστήμιο. Για την Εύα Λαμπάρα, «τύχη είναι το αμαξίδιό σου να χωράει στο ασανσέρ». Ο πρώτος έχει ποσοστό αναπηρίας 82% και η δεύτερη πάνω από 85%.
Η Εύα Λαμπάρα και ο Δημήτρης Καραναστάσης παλεύουν για πράγματα που για άλλους είναι αυτονόηταΥπάρχει πρόοδος στις συνθήκες ζωής των ατόμων με αναπηρία κατά την τελευταία δεκαετία; Ναι, και αφορά στον τομέα της τεχνολογίας και της εκπαίδευσης. Παρ' όλα αυτά, η βελτίωση των υποδομών παραμένει ακόμα μεγάλο ζητούμενο.
Στο παραπάνω συμπέρασμα καταλήγει μεταξύ άλλων έρευνα που διεξήγαγε η ΚΑΠΑ research για την Εθνική Συνομοσπονδία Ατόμων με Αναπηρία. Με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα των Ατόμων με Αναπηρία, δύο φοιτητές με υψηλό ποσοστό αναπηρίας που έπιασαν τη ζωή απ' τα μαλλιά μιλούν στην «Ε» και συμφωνούν: «Πιο δύσκολο από το διδακτορικό είναι να φτάσεις μέχρι το πανεπιστήμιο».
Επανέλαβε την ασθένειά του αργά και καθαρά για να βεβαιωθεί ότι τη σημείωσα σωστά: «Περιφερειακή πολυνευροπάθεια. Αυτό σημαίνει ότι το νευρικό σήμα του εγκεφάλου δεν καταλήγει στα πόδια και στα χέρια». Του εμφανίστηκε όταν ήταν 4 ετών. Σήμερα ο Δημήτρης είναι 27, έχει ολοκληρώσει τις σπουδές του στα χρηματοοικονομικά και κάνει διδακτορικό. Ανήκει στο 63,6% των ατόμων με αναπηρία που κάνουν χρήση των νέων τεχνολογιών και του Internet και στο 55,6% αυτών που έχουν πρόσβαση στην ενημέρωση και τον Τύπο.
Οι φόβοι τους
«Εξαρχής εξοικειώθηκα με την τεχνολογία», λέει ο ίδιος. Ο φόβος του, όταν θα βγει στην αγορά εργασίας, δεν είναι αν θα τον δεχτούν για δουλειά, αλλά «αν η επιχείρηση θα έχει την κατάλληλη υποδομή». Αυτό συνέβη στην περίπτωση της Εύας. «Με προσέλαβαν, αλλά αν δεν έχω κάποιον να με βοηθάει και αν δεν υπάρχει η κατάλληλη υποδομή, πώς να πάω; Δέχτηκαν να εργάζομαι από το σπίτι. Είμαι γραφίστρια σε διαφημιστική εταιρεία».
Η δουλειά της απέχει λίγα μέτρα από το κρεβάτι της, στο ειδικά διαμορφωμένο γραφείο της (χωρίς συρτάρια) που χωράει το αναπηρικό αμαξίδιο. «Εμείς τη ζωή μας τη σχεδιάσαμε από μικρά. Το γραφείο να είναι έτσι. Το κρεβάτι να βολεύει. Το αμαξίδιο να περνάει από τις πόρτες».
Η μυϊκή δυστροφία που έχει από 8 ετών της απαγορεύει οποιαδήποτε άλλη κίνηση πέραν από αυτή του mouse του υπολογιστή. «Καθημερινά εξασκώ το ποντίκι. Το μόνο που μπορώ. Είχα πει από μικρή ότι θα προσπαθήσω, είχα όνειρα», λέει η ίδια. Αποφοίτησε από το ΤΕΙ Αθηνών και στα 30 της ολοκληρώνει το δεύτερο πτυχίο της στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στο τμήμα Θεατρικών Σπουδών. «Το Καποδιστριακό είναι απόλυτα προσβάσιμο σε φοιτητές με αναπηρία.
»Στη σχολή πηγαίνω μαζί με τη μητέρα μου. Δεν παρακολουθώ καθημερινά. Με βοηθάει το τμήμα προσβασιμότητας που λειτουργεί στο Πανεπιστήμιο και παρέχει εθελοντές βοηθούς σε όποιον χρειάζεται αλλά και συγγράμματα σε τυφλούς ή κωφούς φοιτητές», αναφέρει η Εύα.
Η τελευταία φορά που ένιωσε ελεύθερος και ασφαλής στην πόλη ήταν όταν ταξίδεψε στο Στρασβούργο. «Εφευγες από το ξενοδοχείο, έμπαινες στο τραμ, έβγαινες από το τραμ εύκολα. Μπορούσες άνετα να κινηθείς στο πεζοδρόμιο», λέει ο Δημήτρης. Δύσκολα κυκλοφορεί μόνος στην Αθήνα.
«Για να πάω σε μια δημόσια υπηρεσία πρέπει να πάρω τηλέφωνο, να ρωτήσω αν έχει ράμπες και άλλες υποδομές. Συνήθως τα φορτώνω σε κάποιο μέλος της οικογένειας», λέει ο ίδιος. Τουλάχιστον στο πάρκινγκ του Πανεπιστημίου «έχουν δικές τους θέσεις τα ΑμεΑ και μετακινείσαι εύκολα στο κτήριο με το καροτσάκι, γιατί από το 2002 έχουν φτιάξει ράμπες».
«Η ζωή μας, ο βοηθός μας»
«Ο βοηθός είναι η ζωή μας ολόκληρη. Αν ξυπνήσει μια μέρα και μου πει, δεν μπορώ να σε βοηθήσω, πάει πέθανα. Ούτε νερό μπορώ να πιω ούτε να φάω. Τώρα στη θέση του βοηθού είναι η μητέρα και ο πατέρας μου. Αύριο όμως; Το αύριο δεν το ξέρουμε», λέει η Εύα θίγοντας το ζήτημα της ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία. «Στο εξωτερικό υπάρχουν βοηθοί», συνεχίζει ο Δημήτρης. «Στη Σουηδία, στη Νορβηγία, στην Αγγλία, στη Γαλλία, στην Ισπανία το κράτος μεριμνά και παρέχει βοηθούς. Στην Ελλάδα τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ενωσης που προορίζονται για άτομα με αναπηρία κατευθύνονται σε ιδρύματα. Ολοι τρέμουν στη σκέψη ότι θα μπουν σε ίδρυμα, ενώ ονειρεύονται κάποιον να τους βοηθάει», συνεχίζει ο Δημήτρης.
