Αξέχαστες πολιτικές αφίσες

Από την πρώτη του 1850 μέχρι τις σύγχρονες προεκλογικές καμπάνιες - Μία ρετρό μάχη.
Ο πρωθυπουργός φιγουράρει σε video backstage εξηγώντας στους ψηφοφόρους ποια είναι «η καλύτερη ώρα για σεξ» λίγο αφότου τα στελέχη της Κουμουνδούρου αλλάζουν βιαστικά το μότο της προεκλογικής εκστρατείας από «Το μέλλον ξεκίνησε» - σλόγκαν με το οποίο είχε ξεκινήσει η εκστρατεία του Κ. Σημίτη το 2009 - σε «Η Ελπίδα έρχεται».

Οι διαφημιστικές μπανανόφλουδες που παρακολουθούμε τα τελευταία χρόνια να «πατούν» επικοινωνιολόγοι και πολιτικοί επί της οθόνης δεν θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν σημάδι των καιρών. Ειδοποιός διαφορά της εκλογικής μάχης που σήμερα στήνεται σε διαδικτυακές και τηλεοπτικές αρένες είναι πως παλαιότερα, την εποχή που η προεκλογική αφίσα έκανε την εμφάνισή της σε κάθε τοίχο της πόλης, κάνοντας την να μοιάζει με έναν τεράστιο πίνακα ανακοινώσεων, δινόταν επί χάρτου…

Όταν ο διαφημιστής από τη Ρηγίλλης έφτασε για να παραλάβει το προεκλογικό υλικό της Ν.Δ από το πογραφείο σκόνταψε στον πάκο με τις πράσινες αφίσες. Κοιτάζοντας την πρώτη, είδε δύο νέα παιδιά πάνω σ’ ένα άλογο να καλπάζουν. Από κάτω έγραφε «Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ». Έμεινε για λίγο αναποφάσιστος κοιτώντας την αφίσε και στο τέλος αποχώρησε βιαστικά από το τυπογραφείο αφήνοντας τον τυπογράφο απορημένο. Όταν την επομένη είδε πως σε κάθε αφίσα του ΠΑΣΟΚ στη θέση του «Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ» τοιχοκολλούνταν ένα χαρτόνι που έγραφε «ΠΑΣΟΚ και πράσιν’ άλογα» κατάλαβε...

Ειδικά στην μεταπολιτευτική Ελλάδα, η παραγκωνισμένη σήμερα αφίσα, χρησιμοποιήθηκε ιδιαίτερα από τον μηχανισμό της πολιτικής. Έχοντας την ευρωπαϊκή εμπειρία οι πολιτικές δυνάμεις της χώρςα την χρησιμοποίησαν ως ένα από τα βασικά όπλα της επικοινωνιακής τους πολιτικής για να προβάλλουν ή και υπενθυμίζουν την παρουσία τους αλλά και τα συμβάντα της επικαιρότητας. Κάπως έτσι, η πολιτική αφίσα που στόχευε πάντα στον παράγοντα «συναισθηματική φόρτιση» της κοινής γνώμης κατέληξε να αποτελεί σήμερα το ιδεολογικό μανιφέστο κάθε πολιτικού χώρου σε εικονογραφημένες συνέχειες.

Ως το κύριο μέσο προβολής κάθε είδους ιδεολογικών απόψεων και κοινωνικοπολιτικών διεκδικήσεων, ως τον ισχυρότερο σύμμαχο της μετάδοσης του μηνύματος των αιρετών αντιπροσώπων στους ψηφοφόρους, σκιαγραφεί γλαφυρότατα την εξέλιξη της πολιτικής ιστορίας του τόπου, μερικές φορές ακόμα και με χιούμορ. Από την συλλογή των προεκλογικών αφισών του Εθνικού Ιστορικού Μουσείο της Ελλάδας σας παρουσιάζουμε τα ψήγματα ιστορίας που μας αφηγούνται οι προεκλογικές αφίσες άλλων εποχών .

Η πρώτη πολιτική αφίσα εμφανίστηκε το 1850 από τους επτανήσιους Ριζοσπάστες

Στην συλλογή της πολιτικής αφίσας του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου περιλαμβάνονται δείγματα που χρονολογούνται από την παγίωση του κοινοβουλευτικού βίου στην Ελλάδα. Μεταξύ των παλαιοτέρων είναι και η έντυπη εικόνα «Οι αντιπρόσωποι Ριζοσπάσται της Θ’ Επτανησίου Βουλής», απεικονίζοντας εννέα ριζοσπάστες βουλευτές της Θ’ Ιονίου Βουλής υπομνηματίζοντάς τους, και φέρει την αναγραφή : «Πίστης, Πατρίδας, Νόμος, Ελευθερία», που συνοδεύεται με σημειολογική εικόνα χειραψίας.

Μέχρι και το πρώτο μισό του 20ου αιώνα, παρατηρεί κανείς πως οι προεκλογικές αφίσες ήταν συνήθως έγχρωμες και απεικόνιζαν αρχηγούς κομμάτων ή υποψηφίους πολιτικών συνδυασμών, με τις ονομασίες και τα σύμβολα των κομμάτων. Τα λίγα συμβολικά σχεδιάσματα που τις εμπλούτιζαν λειτουργούσαν απλώς ως λιτή διακόσμηση της εικόνας.

Η συμβολική εικόνα στην αφίσα εμφανίζεται μόνο με την αποκατάσταση του κοινοβουλευτικού βίου, μετά τον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο, διαδραματίζει μάλιστα ουσιαστικό ρόλο.



Η δεκαετία του '50 βέβαια είναι εκείνη που σηματοδοτεί την δημιουργία πιο στοχευμένων αφισών από τις οποίες δεν λείπουν ο προσωπογραφίες καθώς και τα καυστικά σχόλια.



Κατά την περίοδο της δικτατορίας η αφίσα αξιοποιήθηκε ως προεκλογική ( στο δημοψήφισμα για την αναθεώρηση του Συντάγματος 1968) αλλά και ως προπαγανδιστική για να προβάλλει τις αδιάλλακτα «καθαρές» θέσεις του καθεστώτος, που προσπαθούσε να γίνει αποδεκτό με την εικόνα και το γραπτό μήνυμα που την συμπλήρωνε.

Με τη μεταπολίτευση όμως η προεκλογική αφίσα εισβάλει δυναμικά στο πολιτικό πεδίο ενώ παρουσιάζεται πλουσιότερη σε συνθήματα και φυσικά ευρηματικότατη σε εικόνες. Πολλές εξ αυτών μάλιστα πολυποίκιλτες, πολύχρωμες και εμπνευσμένες από μια παλαιότερη αισθητική σήμερα μπορεί να φαντάζουν κι αστείες. Αξιοσημείωτο βέβαια παραμένει το γεγονός πως αρκετά από τα μηνύματά τους αν και εκφράζονται με διαφορετικό τρόπο και παρά τις κοινωνικές επιταγές που έχουν εξελιχθεί ή και διαφοροποιηθεί αρκετές φορές παρουσιάζονται ίδια...

Πηγή: http://www.newsbeast.gr