Οδηγός: Τι πρέπει να ξέρετε για την απόλυση και την αποζημίωση

του ΗΛΙΑ Π. ΓΕΩΡΓΑΚΗ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Κυριακή 21 Φεβρουαρίου 2010

Η οικονομική κρίση και η ασφυξία στην αγορά εχουν θέσει τις απολύσεις στην... ημερήσια διάταξη. Η ανεργία λαμβάνει εφιαλτικές διαστάσεις και το ΙΝΕ- ΓΣΕΕ εκτιμά οτι στό τέλος του 2010 οι άνεργοι θα ξεπεράσουν τα 850.000 ατομα.
Στην Ελλάδα για να λάβει κάποιος μισθωτός το επίδομα ανεργίας θα πρέπει έχει ασφαλισθεί στο κλάδο ανεργίας του Ο.Α.Ε.Δ. και η σύμβαση εργασίας του είτε να έχει λήξει (σύμβαση ορισμένου χρόνου) είτε να έχει καταγγελθεί από τον εργοδότη του. Το νομικό πλαίσιο σχετικά με την παροχή του επιδόματος ανεργίας αποτελείται από τους Ν.Δ. 2961/1954 (άρθρο 11), Ν. 1545/85, Ν. 1836/89 (άρθρο 15), Ν. 1892/1990 (άρθρο 37), Ν. 3552/4.4.07 (άρθρο 5).
- Προϋποθέσεις Λήψεις Επιδόματος Ανεργίας:
Για τη λήψη του επιδόματος ανεργίας ο άνεργος θα πρέπει εντός 60 ημερών, από την ημερομηνία καταγγελίας σύμβασης, να υποβάλλει αίτηση στον Ο.Α.Ε.Δ.. Η επιδότηση ανεργίας αρχίζει από την ημέρα της εγγραφής στην Τοπική Υπηρεσία. Αιτήσεις που υποβάλλονται κατά το πρώτο 7ημερο μετά την καταγγελία επιδοτούνται από την 7η ημέρα. 

- Επιδότηση για πρώτη φορά: 

- Ο ασφαλισμένος πρέπει να έχει πραγματοποιήσει 80 ημέρες εργασίας το χρόνο τα δύο προηγούμενα χρόνια, πριν από την επιδότησή του. Το τελευταίο όμως 14μηνο πρέπει να έχει συμπληρώσει 125 ημέρες εργασίας, χωρίς να υπολογίζονται οι τελευταίοι δύο μήνες.

- Επίδομα ανεργίας δικαιούται και ο ασφαλισμένος που έχει πραγματοποιήσει στα δύο προηγούμενα, πριν από την απόλυσή του, 200 ημέρες εργασίας (χωρίς να υπολογίζονται οι δύο τελευταίοι μήνες), από τις οποίες 80 ημέρες, το λιγότερο το χρόνο.
- Επιδότηση για δεύτερη φορά:
Ο ασφαλισμένος πρέπει να έχει πραγματοποιήσει 125 ημέρες εργασίας το τελευταίο 14μηνο, πριν από την απόλυσή του, χωρίς να υπολογίζονται (στις 125) οι ημέρες εργασίας των δύο τελευταίων μηνών.
Για τους απασχολούμενους σε τουριστικά επαγγέλματα (ή και εποχιακά π.χ. μουσικοί, ηθοποιοί κ.α ) αρκούν 100 ημέρες εργασίας το τελευταίο 12μηνο. 

Για τους απασχολούμενους σε εποχιακά επαγγέλματα (π.χ. οικοδόμοι, καπνεργάτες, ξενοδοχοϋπάλληλοι, μουσικοί, ηθοποιοί κ.ά.) αρκούν 100 ημέρες εργασίας το τελευταίο 12μηνο επίσης για ορισμένες κατηγορίες (π.χ. αλιεργάτες ) αρκούν 100 ημέρες εργασίας το τελευταίο 14μηνο.
- Ποσό Επιδόματος Ανεργίας:
Σύμφωνα με τον Ν. 3552/2007 το επίδομα ανεργίας απαρτίζεται από το βασικό επίδομα ανεργίας και τις προσαυξήσεις λόγω οικογενειακών βαρών. Μέλη οικογένειας, για τα οποία παρέχεται προσαύξηση, θεωρούνται όσα αναγνωρίζονται από τον α.ν. 1846/1951 (ΦΕΚ 179 Α΄), αν ο άνεργος έφερε πράγματι σε σημαντικό βαθμό το βάρος της διατροφής τους. Για κάθε μέλος της οικογένειας το επίδομα προσαυξάνεται κατά 10%. Από 01.05.2009 το μηνιαίο επίδομα ανεργίας ανέρχεται στα 454,25 ευρώ.
- Στους ανέργους, οι οποίοι δεν είχαν πλήρη απασχόληση και των οποίων οι μηνιαίες αποδοχές ήταν ίσες ή μικρότερες από το εξαπλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, καταβάλλεται το 50% του βασικού επιδόματος ανεργίας.
- Στους ανέργους, οι οποίοι δεν είχαν πλήρη απασχόληση και των οποίων οι μηνιαίες αποδοχές ήταν μεγαλύτερες από το εξαπλάσιο και μικρότερες ή ίσες με το δωδεκαπλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, καταβάλλεται το 75% του βασικού επιδόματος ανεργίας.
- Στους ανέργους, οι οποίοι δεν είχαν πλήρη απασχόληση και των οποίων οι μηνιαίες αποδοχές ήταν μεγαλύτερες από το δωδεκαπλάσιο του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη, καταβάλλεται το 100% του βασικού επιδόματος ανεργίας.
- Στους ανέργους, οι οποίοι είχαν πλήρη απασχόληση, καταβάλλεται το 100% του βασικού επιδόματος ανεργίας.
- Δικαιολογητικά για τη Λήψη του Επιδόματος
- Έγγραφο Καταγγελίας Σύμβασης Εργασίας ή βεβαίωση Λήξης Σύμβασης Ορισμένου χρόνου.
- Βιβλιάρια ενσήμων του (της) ενδιαφερομένου (-ης) της τελευταίας διετίας.
- Οικογενειακό βιβλιάριο Ασθενείας, εφόσον υπάρχουν συντηρούμενα μέλη.
- Πρόσφατο Εκκαθαριστικό Σημείωμα Εφορίας ή εφόσον δεν υπάρχει, επικυρωμένο αντίγραφο της τελευταίας δήλωσης εισοδήματος.
- Αστυνομική Ταυτότητα του ασφαλισμένου.
- Υπεύθυνη Δήλωση Ν. 1599/86, την οποία θα συμπληρώσει ο ενδιαφερόμενος σύμφωνα με τις υποδείξεις της Υπηρεσίας.
- Λογαριασμό Εθνικής Τραπέζης (ΙΒΑΝ) στον οποίο είναι πρώτος δικαιούχος.
-Υψος αποζημίωσης (Τακτικές αποδοχές) :
-Υπηρεσία εως 2 μήνες έως 1 έτος αποζημίωση 1 μηνός.
-Υπηρεσια 1 έτος συμπληρωμενα έως 4 έτη αποζημίωση 2 μηνών.
-4 έτη συμπλ. έως 6 έτη αποζημίωση 3 μηνών.
-6 έτη συμπλ. έως 8 έτη αποζημίωση 4 μηνών.
-8 έτη συμπλ. έως 10 έτη αποζημίωση 5 μηνών.
-10 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 6 μηνών.
-11 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 7 μηνών.
-12 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 8 μηνών.
-13 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 9 μηνών.
-14 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 10 μηνών.
-15 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 11 μηνών.
-16 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 12 μηνών.
-17 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 13 μηνών.
-18 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 14 μηνών.
-19 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 15 μηνών.
-20 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 16 μηνών.
-21 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 17 μηνών.
-22 έτη συμπληρωμένα. αποζημίωση 18 μηνών
-23 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 19 μηνών.
-24 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 20 μηνών.
-25 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 21 μηνών
-26 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 22 μηνών.
-27 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 23 μηνών.
-28 έτη συμπληρωμένα αποζημίωση 24 μηνών.




-Υπολογισμός Αποζημίωσης: Ο υπολογισμός της αποζημίωσης γίνεται με βάση τις τακτικές αποδοχές του μισθωτού (άσχετα αν πρόκειται για υπάλληλου ή εργ/τη) κατά τον τελευταίο μήνα με καθεστώς πλήρους απασχόλησης (άρθρο 5 παρ. 1 Ν. 3198/55). Σαν τελευταίος μήνας για τον υπολογισμό της αποζημίωσης νοείται το χρονικό διάστημα που έχει σαν τέλος την ημερομηνία απόλυσης του εργαζόμενου και αρχή την αντίστοιχη ημερομηνία του προηγούμενου μήνα. Επισημαίνεται ότι η αποζημίωση πρέπει να υπολογίζεται βάσει των πραγματικά καταβαλλόμενων αποδοχών και όχι βάσει των νομίμων. Τακτικές αποδοχές θεωρούνται ο μισθός, καθώς και κάθε άλλη παροχή σε είδος και σε χρήμα που δίνεται τακτικά και μόνιμα.

Ειδικά για την αποζημίωση απόλυσης συνυπολογίζονται τα δώρα εορτών και το επίδομα άδειας, προσαυξάνοντας κατά το 1/6 του μηνιαίου μισθού ή του ημερομισθίου.
-Χρόνος και τρόπος καταβολής: Η αποζημίωση πρέπει να καταβληθεί ταυτόχρονα με την επίδοση του εγγράφου της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας για να ειναι έγκυρη η απόλυση. Τρόπος καταβολής: Η αποζημίωση πρέπει να καταβληθεί σε μετρητά. Εάν η αποζημίωση υπερβαίνει τις αποδοχές έξι μηνών ο εργοδότης δικαιούται να καταβάλλει αμέσως το τμήμα της αποζημίωσης μέχρι 6 μηνιαίους μισθούς και το υπόλοιπο σε τριμηνιαίες δόσεις κάθε μία από τις οποίες δεν μπορεί να είναι κατώτερη από τις αποδοχές τριών μηνών, εκτός εάν το υπόλοιπο της αποζημίωσης είναι μικρότερο από το ποσό των αποδοχών τριών μηνών, οπότε καταβάλλεται το ποσό αυτό. Η πρώτη δε από τις ανωτέρω δόσεις πρέπει να καταβληθεί την επόμενη που συμπληρώνεται τρίμηνο από την απόλυση.
-Κρατήσεις στην αποζημίωση: Η αποζημίωση καταγγελίας συμβάσεως δεν υπόκειται σε κρατήσεις για το ΙΚΑ ή άλλους ασφαλιστικούς οργανισμούς. Το ίδιο ισχύει για την αποζημίωση λόγω μη ληφθείσας αδείας. Αντίθετα το επίδομα αδείας υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές. Η αποζημίωση φορολογείται. Αν το ποσό της καταβαλλόμενης αποζημίωσης είναι μέχρι 20.000 ευρώ είναι αφορολόγητη. Για το ποσό της αποζημίωσης που υπερβαίνει τα 20.000 ευρώ, υπολογίζεται φόρος με συντελεστή 20% και παρακρατείται κατά την πληρωμή της στο δικαιούχο.
-Αποζημίωση λόγω συνταξιοδότησης:
Α. Στη συνταξιοδότηση: Μισθωτοί που υπάγονται στο κλάδο σύνταξης οποιουδήποτε Ασφαλιστικού Οργανισμού, εφ' όσον συμπληρώσουν τις προϋποθέσεις για πλήρη σύνταξη γήρατος, εάν μεν είναι εργατοτεχνίτες μπορούν να αποχωρούν, εάν δε είναι υπάλληλοι μπορούν να αποχωρούν ή να απολύονται από τον εργοδότη. Στις περιπτώσεις αυτές δικαιούνται το 50% της νόμιμης αποζημίωσης απόλυσης αν δεν έχουν επικουρική ασφάλιση ή το 40% αν έχουν. Τη μειωμένη αυτή αποζημίωση δικαιούνται και οι μισθωτοί, με σύμβαση ορισμένου χρόνου, που απολύονται ή αποχωρούν πριν τη λήξη της για να συνταξιοδοτηθούν.
Σημειώνουμε ότι ο εργοδότης δεν μπορεί να απολύσει εργατοτεχνίτη που έχει συμπληρώσει τις προϋποθέσεις πλήρους συνταξιοδότησης γήρατος, με καταβολή μειωμένης αποζημίωσης. Μόνο για υπαλλήλους έχει αυτή την ευχέρεια.

Β: Με 15ετή υπηρεσία: Μισθωτοί που συνδέονται με σχέση εργασίας αορίστου χρόνου και έχουν συμπληρώσει 15ετή υπηρεσία στον ίδιο εργοδότη ή το όριο ηλικίας που προβλέπει ο οικείος Ασφαλιστικός Οργανισμός και όταν δεν υπάρχει όριο το 65έτος της ηλικίας τους μπορούν να αποχωρήσουν από την εργασία τους με τη συγκατάθεση του εργοδότη τους, οπότε δικαιούνται να λάβουν το 50% της νόμιμης αποζημίωσης.
-Άρνηση καταβολής αποζημίωσης: Απο τη νομοθεσία προβλέπεται ότι ο εργοδότης που καθυστερεί να καταβάλλει τις αποδοχές στους μισθωτούς διώκεται ποινικά και τιμωρείται με φυλάκιση και χρηματική ποινή (αρθρο 8 Ν. 2336/95).
Αντίθετα η άρνηση του εργοδότη να καταβάλλει στον απολυόμενο την οφειλόμενη σ' αυτόν αποζημίωση, δεν διώκεται ποινικά γιατί η αποζημίωση δεν έχει το χαρακτήρα του μισθού. Οι συνέπειες για τον εργοδότη που αρνείται ή καθυστερεί να καταβάλλει την αποζημίωση ειναι μόνο αστικές.
-Αποζημίωση αδείας: Εάν λήξει η σύμβαση εργασίας με οποιονδήποτε τρόπο (απόλυση, παραίτηση, θάνατος εργαζόμενου, λήξη σύμβασης ορισμένου χρόνου), και ο εργαζόμενος δεν είχε πάρει την κανονική του άδεια που του οφείλεται, τότε δικαιούται τις αποδοχές τις οποίες θα έπαιρνε αν του είχε χορηγηθεί η άδεια (αρ.1, παρ.3, του Ν. 1346/1983). Αποζημίωση άδειας και επίδομα άδειας, αναλόγως προς τον χρόνο υπηρεσίας.
α) Κατά το πρώτο ημερολογιακό έτος που έγινε η πρόσληψή του, δικαιούται να λάβει 2 ημερομίσθια ή 2/25 του μισθού για κάθε μήνα απασχόλησης, όπως και 2 ημερομίσθια σαν επίδομα αδείας (με τον περιορισμό του μισού μισθού ή των 13 ημερομισθίων).
β) Κατά το δεύτερο ημερολογιακό έτος, ο μισθωτός επίσης δικαιούται επίσης 2 ημερομίσθια ή 2/25 του μισθού για κάθε μήνα απασχόλησης, όπως και 2 ημερομίσθια σαν επίδομα αδείας( με τον περιορισμό του μισού μισθού ή των 13ημερομισθίων).
γ) Κατά το τρίτο ημερολογιακό έτος και για τα επόμενα οφείλονται αποδοχές πλήρους άδειας και επιδόματος αδείας, που αντιπροσωπεύουν αυτές που θα δικαιούταν ο μισθωτός εάν έπαιρνε την άδειά του κατά το χρονικό διάστημα της λύσης της σχέσης εργασίας.




Πηγή:  Εφημερίδα "ΤΑ ΝΕΑ"