Η στυγνή δολοφονία που άνοιξε ολόκληρο κεφάλαιο στην Ψυχολογία

Τα ουρλιαχτά της Kitty Genovese, οι αυτόπτες μάρτυρες και ο αριθμός έκτακτης ανάγκης 911.
Στις 28 Μαρτίου 2016, πέθανε στη φυλακή στα 81 του χρόνια ο δολοφόνος και νεκρόφιλος Winston Moseley. Το 1964 είχε σκοτώσει την Kitty Genovese, σε ένα έγκλημα που θεωρείται από τα πιο γνωστά στην ιστορία των ΗΠΑ και αποτέλεσε την αφετηρία των ερευνών για το φαινόμενο «σύνδρομο του θεατή» ή αλλιώς το «Σύνδρομο Genovese».

Ας γυρίσουμε όμως το ρολόι πίσω στη νύχτα του 1964…



Παρασκευή, 13 Μαρτίου 1964. Σε έναν πολυσύχναστο δρόμο στο Κουίνς της Νέας Υόρκης, η 29χρονη Kitty Genovese γυρίζει αργά τη νύχτα στο σπίτι της. Μόλις έχει σχολάσει από τη δουλειά της. Εργάζεται ως σερβιτόρα σε ένα μπαρ. Παρκάρει το αυτοκίνητό της και πηγαίνει προς την είσοδο της πολυκατοικίας της. Παρατηρεί έναν ύποπτο άνδρα και η κατεύθυνση της αλλάζει. Όμως ο άνδρας, ονόματι Winston Moseley, την προλαβαίνει και τη μαχαιρώνει στην πλάτη. Καθώς εκείνη στρέφεται να τον δει, την μαχαιρώνει για δεύτερη φορά στην πλάτη.

Τα ουρλιαχτά της πνίγονται μέσα στην εκκωφαντική ησυχία. «Βοήθεια! Με σκοτώνουν!» φωνάζει η κοπέλα.



Τα φώτα ανάβουν στις γύρω κατοικίες, όλοι κοιτάζουν από το παράθυρο αλλά κανείς δεν βγαίνει από το σπίτι του. Κανείς δεν τρέχει προς το μέρος της να την βοηθήσει και να την γλιτώσει από τα χέρια του μανιακού δολοφόνου.

Ο Robert Mozer, κάτοικος της περιοχής, του φωνάζει «Άσε την κοπέλα ήσυχη» και ο Moseley φεύγει. Η Kitty νομίζει ότι το μαρτύριό της έχει μόλις τελειώσει. Σέρνεται ως την είσοδο ενός βιβλιοπωλείου. Τα φώτα σβήνουν. Και τότε ο Moseley επιστρέφει… Δεν έχει τελειώσει το «έργο του» δεν έχει ικανοποιήσει πλήρως τον θυμό του. Πλησιάζει και πάλι την κοπέλα και την μαχαιρώνει. Η κοπέλα συνεχίζει να ουρλιάζει. Οι κάτοικοι της περιοχής προτιμούν και πάλι να μείνουν στην ασφάλεια του σπιτιού της και να παρακολουθούν από… απόσταση τα όσα διαδραματίζονται.

Κανείς δεν τρέχει για βοήθεια. Κανείς δεν σκέφτεται να καλέσει την αστυνομία. Ο δράστης απομακρύνεται και περιμένει λίγα λεπτά. Έπειτα εμφανίζεται και την αποτελειώνει μαχαιρώνοντας την από το λαιμό ως τα γεννητικά όργανα και στη συνέχεια ασελγεί πάνω στη νεκρή κοπέλα. Η Kitty αφήνει την τελευταία της πνοή καθ' οδόν προς το νοσοκομείο. Την είχε μαχαιρώσει τουλάχιστον 14 φορές.



Ο 28χρονος Moseley, που έμεινε στην φυλακή για περισσότερο από 50 χρόνια, ήταν παντρεμένος και πατέρας δύο παιδιών. Έξυπνος, με καθαρό ποινικό μητρώο, είχε ψύχωση από παιδί με τα μυρμήγκια. Συνελήφθη πέντε μέρες μετά κατά τη διάρκεια μίας ληστείας και ομολόγησε. Η Kitty Genovese ήταν το τρίτο από τα θύματα του, για το φόνο του οποίου κρίθηκε ένοχος και καταδικάστηκε σε θανατική ποινή.

Όμως το 1967 η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια. Στην απολογία του είπε ότι εκείνο το βράδυ οδηγούσε κι έψαχνε τα υποψήφια θύματά του, είχε σκοτώσει τρεις γυναίκες, βίασε οχτώ και έκανε 30 με 40 ληστείες. Οι άλλες δύο γυναίκες ήταν η 24χρονη Annie Mae Johnson, την οποία πυροβόλησε και έκαψε και η 15χρονη Barbara Kralik που τη μαχαίρωσε στο πατρικό της. Και οι δύο γυναίκες είχαν κακοποιηθεί σεξουαλικά.



Στην κατάθεσή του για τη δολοφονία της άτυχης Kitty είπε: «Βγήκα εκείνη τη νύχτα με σκοπό να σκοτώσω μια γυναίκα». Όταν ρωτήθηκε γιατί επέστρεψε τόσες φορές να την μαχαιρώσει είπε ότι ήθελε να τελειώσει αυτό που ξεκίνησε. «Την μαχαίρωνα μέχρι που σταμάτησε να μιλάει». Η αστυνομία είπε ότι την μαχαίρωσε πάνω από 12 φορές πνίγοντας τις τελευταίες της κραυγές και την βίασε πριν φύγει.



Όσον αφορά τον Robert Mozer, τον άνδρα που του φώναξε από το παράθυρο να αφήσει ήσυχη την κοπέλα, ανέφερε πως «είχε την αίσθηση ότι εκείνος ο άνδρας θα έκλεινε το παράθυρό του και θα πήγαινε να κοιμηθεί και αυτό έκανε». Σύμφωνα με τα στοιχεία ο Moseley επιτέθηκε για πρώτη φορά στις 3:15 και απομακρύνθηκε στις 3:50. Τριάντα οχτώ αυτόπτες μάρτυρες είδαν τα όσα συνέβησαν. Και η αστυνομία ειδοποιήθηκε στις 4:00. Το 1964 στην πόλη της Νέας Υόρκης οι άνθρωποι δεν εμπιστεύονταν την αστυνομία, σύμφωνα με τον Kevin Cook, συγγραφέα του βιβλίου «Kitty Genovese: The Murder, The Bystanders, The Crime That Changed America».

Ο Moseley στην ομολογία του υποστήριξε πως ένιωθε πως κανένας από τους ανθρώπους αυτούς δε θα κατέβαινε να βοηθήσει την Kitty.

Και το τραγικό είναι πως είχε δίκιο…

«Φαινόμενο Genovese», το κοινωνικό πείραμα...

Η δολοφονία της Kitty Genovese ήταν μια από τις 636 που έγιναν εκείνη τη χρονιά κι όμως οι New York Times αφιέρωσαν τέσσερις παραγράφους για αυτήν. Μία εβδομάδα περίπου μετά το γεγονός, η εφημερίδα ανέφερε ότι τη στυγνή δολοφονία παρακολούθησαν 38 αυτόπτες μάρτυρες. Το άρθρο αυτό σηματοδοτεί την αρχή των ερευνών για το «σύνδρομο του θεατή» ή το «φαινόμενο της επίδρασης των παρευρισκομένων» όπως λέγεται σήμερα ή αλλιώς το φαινόμενο «Genovese».

Συνολικά 38 άνθρωποι, γείτονες οι περισσότεροι, φέρεται να έγιναν αυτόπτες μάρτυρες ή να άκουσαν τις κραυγές της. Κανένας δεν έκανε κάτι για να βοηθήσει. Κανένας δεν τηλεφώνησε εγκαίρως στην Αστυνομία. Η υπόθεση τράβηξε το ενδιαφέρον των κοινωνικών ψυχολόγων, κάπως έτσι γεννήθηκε ο όρος «σύνδρομο Genovese» ή «σύνδρομο του θεατή». Το φαινόμενο αυτό έχει να κάνει με την άρνηση να δώσουμε βοήθεια σε κάποιον άγνωστο ο οποίος την έχει ανάγκη όταν άλλα άτομα είναι παρόντα.

Οι κοινωνικοί ψυχολόγοι John Darley και Bibb Latané, ήταν οι πρώτοι που μελέτησαν το φαινόμενο αυτό και κατέληξαν στο συμπέρασμα, πως όσο περισσότεροι είναι οι παρευρισκόμενοι (bystanders) σε μια κατάσταση όπου κάποιος χρειάζεται βοήθεια, τόσο λιγότερες είναι οι πιθανότητες να τη λάβει. Αυτό συμβαίνει διότι όσα περισσότερα άτομα παρίστανται, τόσο περισσότερο μοιράζεται η ευθύνη για την ανάληψη πρωτοβουλίας και την προσφορά βοήθειας.

Οι άνθρωποι ως κοινωνικά όντα, επηρεάζονται άμεσα από το κοινωνικό τους σύνολο. Έτσι αρνούνται ή μένουν απαθή από το να βοηθήσουν ένα άλλο άτομο αν και παρευρίσκονται στην ίδια περιοχή με τον άνθρωπο που χρήζει βοήθειας αν κι άλλοι είναι παρόντες, εκτός αν κάποιος άλλος από την ομάδα κάνει την αρχή. Σε μια τέτοια κατάσταση, το πρώτο που κάνουν είναι να κοιτούν την αντίδραση των γύρω τους. «Για να μη βοηθά κανείς σημαίνει πως δεν είναι σωστό να βοηθήσω και εγώ».

Επίσης φοβάται πως δεν θα μπορέσει να δώσει τη σωστή βοήθεια ή ακόμη και ότι θα μπλέξει και ο ίδιος. Αν είμαστε παρόντες μόνο εμείς, τότε σπεύδουμε ευκολότερα να βοηθήσουμε από το αν είμαστε μαζί με άλλους μπροστά στο συμβάν.

Λίγο καιρό αργότερα πολλοί ήταν αυτοί που αμφισβήτησαν τον αριθμό των αυτόπτων μαρτύρων. Επιπλέον έρευνες που διεξήχθησαν από τη αστυνομία και τους εισαγγελείς αποκάλυψαν ότι οι αυτόπτες μάρτυρες δεν ήταν ποτέ 38 αλλά πολύ λιγότεροι και κανείς από αυτούς δεν αντιλήφθηκε ότι δίπλα του ήταν σε εξέλιξη μία ανθρωποκτονία. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, άκουσαν τις φωνές της κοπέλας αλλά θεώρησαν ότι επρόκειτο για μία διαμάχη εραστών ή ότι μάλωναν κάποιοι μεθυσμένοι. Ωστόσο, η έκταση που πήρε από τον Τύπο η δολοφονία της 29χρονης κοπέλας ήταν αρκετή για να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στον Ψυχολογία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι πριν τη δεκαετία του ’60 οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερική δεν είχαν ένα συγκεκριμένο τηλέφωνο έκτακτης ανάγκης. Το 1968 βρέθηκε το τριψήφιο νούμερο 911 κάτι που πολλοί συνέδεσαν με εκείνο το βράδυ.


Πηγή: http://www.newsbeast.gr