Οι Έλληνες σκαπανείς του Σουέζ

Οι Έλληνες του Σουέζ, οι Δωδεκανήσιοι πλοηγοί, η... Νέα Κάσος, οι κοινότητες στο Πορτ Σάιντ και στην Ισμαηλία, τρεις γενιές Ελλήνων που εργάστηκαν στη διώρυγα η οποία ενώνει την Ερυθρά Θάλασσα με τη Μεσόγειο.

Η νέα διώρυγα του Σουέζ, η οποία εγκαινιάζεται σήμερα επισήμως, προβλέπεται να αλλάξει τα δεδομένα της ναυσιπλοΐας και θα διπλασιάσει τη δυναμικότητα μεταφοράς εμπορευμάτων.



Στις εκδηλώσεις έχει προσκληθεί και θα παραστεί ο Πρωθυπουργός κ. Αλέξης Τσίπρας, όπου αναμένεται να πραγματοποιήσει διμερείς συναντήσεις με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αμπντέλ ελ Σίσι, τον Πρόεδρο της Γαλλίας Φρανσουά Ολάντ και τον Πρωθυπουργό της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεβ.

Η σύνδεση της Ελλάδας με τη διώρυγα του Σουέζ ανάγεται από την αρχή του μεγαλεπήβολου έργου στα μέσα του 19ου αιώνα. Ελληνικά χέρια είχαν σκάψει για τη διάνοιξη της διώρυγας που ξεκίνησε το 1859 με τα σχέδια του Φερδινάνδου Λεσέψ και ολοκληρώθηκε μετά από δέκα χρόνια. Στην κατασκευή μετείχαν Δωδεκανήσιοι από το Καστελλόριζο, την Αστυπάλαια, την Πάτμο, τη Ρόδο, αλλά κυρίως από την Κάσο.



Πολλοί νησιώτες άλλωστε με τις «σκαμπαβίες» τους ταξίδευαν σε εκείνα τα νερά και αποκαλούσαν το ακρωτήρι «Κάβο Πουλιό».

Εκεί εργάστηκαν και ρίζωσαν παρά τις τρομερές συνθήκες με την έλλειψη νερού, τον καύσωνα, τα έλη και τις επιδημίες χολέρας και τύφου.

«Ο Λεσέψ χρειάστηκε προσωπικό και πολλοί αναζήτησαν καλά μεροκάματα. Βέβαια οι συνθήκες ήταν δύσκολες, έσκαβαν... με τα νύχια και αρκετοί άνθρωποι σκοτώθηκαν» λέει ο κ. Χρήστος Καβαλλής, πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας στο Κάιρο. «Επίσης χρειάστηκαν Ελληνες που ήταν καλοί ναυτικοί για να πιλοτάρουν μέσα στη διώρυγα και με αυτό τον τρόπο άνθησε η παροικία κατά μήκος του Σούεζ. Σήμερα ένα μεγάλο κομμάτι της παροικίας προέρχεται από τις κοινότητες που δημιουργήθηκαν εκείνα τα χρόνια στο Πόρτ Σαιντ και την Ισμαηλία. Αρχικά είχαν έρθει τουλάχιστον 4.000 Ελληνες και πολλοί είχαν ρίζες από την Κάσο».

(Πατήστε επάνω στη φωτογραφία για μεγαλύτερη ανάλυση):



Στην ιστορία του νησιού είναι καταγεγραμμένη η μαζική μετανάστευση για τη διάνοιξη της διώρυγας το 1859 και το 1866, αλλά και μετά την κατασκευή, όταν χιλιάδες Ελληνες εργάστηκαν στην Εταιρεία της Διώρυγας.

Μια γλαφυρή εξιστόρηση παρουσιάζει ο κ. Μιχάλης Σκουλλιός στην ηλεκτρονική εφημερίδα «Η φωνή της Κάσου» καθώς και στο βιβλίο του με τίτλο «Οι πρώτοι Κασιώτες στην Αίγυπτο», όπου καταγράφεται όλη η πορεία του Ελληνισμού γύρω από τη Διώρυγα.

Η αναγνώριση
Τη συμβολή των Ελλήνων στο έργο αναγνώρισε και ο Λεσέψ και κάλεσε τους Κασίους δηλώνοντας ότι ήθελε να ικανοποιήσει κάποιο αίτημά τους. Εκείνοι ζήτησαν η νέα πόλη που επρόκειτο να κτιστεί, να λάβει το όνομα «Νέα Κάσος». Ομως είχε ήδη αποφασιστεί ότι θα έφερε το όνομα του Χεβίδ Σάιντ πασά και ονομάστηκε Πορτ Σάιντ.

Όμως γρήγορα η πόλη απέκτησε ελληνικό χρώμα, όπως και η Ισμαηλία με κοινότητες, εκκλησία, καταστήματα, σχολεία.

Σταδιακά ιδρύθηκαν σύλλογοι όπως το Σωματείο Αλληλοβοήθειας «Φοίνιξ», που ιδρύθηκε το 1908. Είχε ήδη δραστηριοποιηθεί η «Φιλόπτωχος αδελφότης Κασίων Κυριών», το μουσικό σωματείο «Αναγέννηση», οι αδελφότητες Καστελλοριζίων, Σαμίων, Λημνίων κλπ.

«Οι Έλληνες παρέμειναν εκεί πολλές δεκαετίες και εργάστηκαν από γενιά σε γενιά» λέει ο κ. Χ. Καβαλλής και σημειώνει ότι όταν όλοι οι ξένοι πιλότοι εγκατέλειψαν το 1956 τη διώρυγα με την εισβολή Αγγλων και Γάλλων, οι μόνοι που παρέμειναν ήταν οι Ελληνες που έκαναν διπλές, τριπλές βάρδιες. Ομως τα χρόνια που ακολούθησαν οι παροικίες αποδυναμώθηκαν με τους πολέμους των «Εξι ημερών» και του Γιομ Κιπούρ, όταν η διώρυγα παρέμεινε κλειστή.

Σήμερα στην Κάσο δεν θα δυσκολευτεί κανείς να εντοπίσει νησιώτες που έχουν ρίζες από το Σουέζ, όπως η αντιδήμαρχος κ. Μαρία Μαρινιά-Μαλανδρή, η οποία γεννήθηκε στην Ισμαηλία. «Ο παππούς και ο πατέρας μου εργάστηκαν στη διώρυγα και έμειναν εκεί χρόνια. Υπήρχαν πολλοί απόγονοι των πρώτων εργατών και παρέμεναν από γενιά σε γενιά. Κανείς δεν ήθελε να φύγει, αφού υπήρχαν καλοί μισθοί και καλός τρόπος ζωής» λέει και σημειώνει ότι η οικογένειά της επέστρεψε το 1963 με τις αναταραχές την εποχή του Νάσερ.

Στο νησί ζει πλέον και ο κ. Μανώλης Φαρμάκης, που διατηρεί όλες τις οικογενειακές αναμνήσεις από το Σουέζ. «Ο παππούς μου ήταν από την Κάσο και είχε πάει στα τέλη του 19ου αιώνα. Εκεί γεννήθηκε ο πατέρας μου αλλά και εγώ. Μέναμε σε ένα σπίτι κοντά στη διώρυγα, που προσέφερε η εταιρεία. Εχω ζήσει και τα γεγονότα του '56. Ημουν μικρό παιδάκι και θυμάμαι όταν βλέπαμε αλεξιπτωτιστές να πέφτουν για να καταλάβουν τη διώρυγα». Αν και οι Κάσιοι κυριάρχησαν στο Σουέζ, έντονη ήταν η παρουσία Ελλήνων από πολλές περιοχές της μικρής τότε χώρας μας.

«Είμαι η τρίτη γενιά. Ο παππούς μου καταγόταν από τον Πόρο και εργάστηκε στη διώρυγα από το 1870, και ύστερα ο πατέρας μου» λέει ο κ. Απόστολος Τζίτζας, μέλος του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών και του συλλόγου Ελλήνων του Πόρτ Σάιντ. «Ηταν ένα μεγάλο έργο, σωτήριο για τους Ελληνες. Οπως έχουν αφηγηθεί παλαιότεροι, υπήρχαν απίστευτες δυσκολίες, χωρίς νερό και τρομερές επιδημίες».

Με μήκος 168 χιλιόμετρα

Η διώρυγα του Σουέζ είναι η μεγαλύτερη στον κόσμο. Εχει συνολικό μήκος 168 χλμ., ενώ μαζί με τα αγκυροβόλια και την ενδιάμεση λίμνη φθάνει τα 190 χλμ. Εχει μέγιστο πλάτος 160-200 μ. και βάθος 11,60 μ. Αρχίζει από το Πορτ Σάιντ στην είσοδο της Μεσογείου και καταλήγει στο λιμάνι του Σουέζ στην Ερυθρά Θάλασσα.

Άρχισε να χρησιμοποιείται τον Νοέμβριο του 1869 και το κόστος κατασκευής ανήλθε σε 100 εκατομμύρια δολάρια. Αρχικά εργάστηκαν 18.000 άτομα το 1859 και έφτασαν τα 42.000 το 1863.

Στα τέλη Ιουλίου, φέτος η διώρυγα κατέγραψε ρεκόρ σε χωρητικότητα φορτίου καθώς, μέσα σε μία μέρα, πέρασαν 50 πλοία διακινώντας 3,8 εκατ. τόνους.

Έτοιμη σε χρόνο - ρεκόρ

Η νέα διώρυγα έχει ολοκληρωθεί κατά 80% και ήδη έχουν εκσκαφτεί 210 χιλιάδες τόνοι άμμου. Οι εργασίες άρχισαν τον περασμένο Αύγουστο και παρά τις αρχικές εκτιμήσεις ότι το έργο θα διαρκούσε τρία χρόνια, σε λιγότερο από 12 μήνες, βρίσκεται σε πορεία ολοκλήρωσης.

Το σχέδιο για την κατασκευή νέας διώρυγας 72 χιλιομέτρων θα διπλασιάσει την ημερήσια μεταφορά εμπορευμάτων. Η Αρχή Διώρυγας Σουέζ προβλέπει ότι θα αυξήσει τα ετήσια έσοδα από 5,3 δισ. δολάρια το 2015 σε 13,2 δισ. δολάρια το 2023. Το έργο περιλαμβάνει ανάπτυξη επιπλέον λιμανιών σε τρεις επαρχίες (Σουέζ, Ισμαηλία και Πορτ Σάιντ), την ανάπτυξη λιμένα στην πόλη Νουβέιμπα του νότιου Σινά και τον εκσυγχρονισμό του αεροδρομίου στο Σαρμ αλ Σέιχ. Σχεδιάζεται επίσης στην Ισμαηλία η κατασκευή τεχνολογικής κοιλάδας τύπου Silicon Valley.


Πηγή: http://www.enikos.gr