Σύμφωνο συμβίωσης για ομόφυλα ζευγάρια

«Πράσινο φως» για την επέκταση του συμφώνου συμβίωσης και στα ομόφυλα ζευγάρια ανάβει το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, προβλέποντας ταυτόχρονα τον εμπλουτισμό του με δικαιώματα και υποχρεώσεις που ισχύουν και για τα ετερόφυλα ζευγάρια, καθιστώντας το ελκυστικότερο.

Το νομοσχέδιο που ολοκλήρωσε η αρμόδια νομοπαρασκευαστική επιτροπή έρχεται σε συμμόρφωση προς καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και με τις βελτιώσεις που προβλέπει σε σχέση με το νομοθετικό καθεστώς που θεσπίστηκε προ 7ετίας (ν. 3719/08) θα αποτελέσει για τα ομόφυλα ζευγάρια την εναλλακτική λύση στο έλλειμμα του πολιτικού γάμου (που μέχρι στιγμής δεν αναγνωρίζεται ούτε από τη νομολογία των δικαστηρίων).

Ταυτόχρονα, όμως, το σύμφωνο μπορεί να οδηγήσει και στην αναγνώριση περισσότερων δικαιωμάτων (εργασιακών, συνταξιοδοτικών, κληρονομικών, φορολογικών κ.λπ.) όχι μόνο για τα ομόφυλα αλλά και για τα ετερόφυλα ζευγάρια. Με τις νέες ρυθμίσεις, ήδη επεκτείνεται και στο σύμφωνο συμβίωσης η εφαρμογή διατάξεων του Αστικού Κώδικα, ενώ πρόκειται να ακολουθήσει δέσμη νέων μέτρων με την έκδοση Προεδρικού Διατάγματος που θα ρυθμίζει ζητήματα του εργατικού και ασφαλιστικού δικαίου.

Έτσι, μέσα στο επόμενο 6μηνο από τη δημοσίευση του νόμου (που εκτιμάται ότι θα ψηφιστεί μέσα στο καλοκαίρι εάν δεν υπάρξουν μεγάλες αντιρρήσεις πολιτικών, θρησκευτικών κ.λπ. κύκλων), θα αποφασιστεί εάν θα αναγνωριστεί και για τα ζευγάρια του συμφώνου (ομόφυλα - ετερόφυλα) μία παροχή αντίστοιχη με το οικογενειακό επίδομα που χορηγείται για τον γάμο και η δυνατότητα συνυπηρέτησης του ζευγαριού (καθώς και αντίστοιχα κωλύματα) όπως προβλέπεται για τους παντρεμένους.

Στο ίδιο πλαίσιο θα εξεταστεί και η δυνατότητα παροχής διαφόρων κοινωνικοασφαλιστικών δικαιωμάτων μέσα από μια μακρόχρονη συμβίωση, όπως μια ανάλογη μορφή σύνταξης χηρείας, ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης κ.λπ.

Το νομοσχέδιο, που θα θέσει σε δημόσια διαβούλευση ο υπουργός Δικαιοσύνης Ν. Παρασκευόπουλος ώστε να υπάρξουν βελτιώσεις και να έλθει στη Βουλή για να πάρει την τελική του μορφή, αίρει τις διακρίσεις που υπήρχαν έως τώρα λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού.

Παράλληλα αναγνωρίζει στην πράξη προσωπικές σχέσεις που βρίσκονταν έως τώρα σε μια γκρίζα ζώνη θεσμικής άρνησης, κατά παράβαση των αρχών της ισότητας, της ελεύθερης ανάπτυξης της προσωπικότητας και του σεβασμού της ετερότητας, όπως επισημαίνει το υπουργείο Δικαιοσύνης.

Ενάμιση χρόνο μετά την «ευρωκαταδίκη» (λόγω της απουσίας των ομοφύλων) και 7 χρόνια μετά την αρχική θέσπιση του συμφώνου, προβλέπεται ότι μπορούν να ρυθμίζουν με αυτό τη συμβίωσή τους και τα ομόφυλα ζευγάρια, καταρτίζοντας σχετικό συμβολαιογραφικό έγγραφο (που κατατίθεται στο Ληξιαρχείο).

Αναγνώριση
Το σχέδιο αναγνωρίζει τις οικογενειακές σχέσεις μεταξύ των μερών και στις προσωπικές σχέσεις εφαρμόζονται οι διατάξεις που αφορούν τις σχέσεις των συζύγων στον γάμο. Στις μη προσωπικές σχέσεις (περιουσιακές) προωθείται η ιδιωτική αυτονομία, δηλαδή ο σεβασμός της ιδιωτικής βούλησης των μερών, που μπορούν να ρυθμίσουν στο σύμφωνο τις περιουσιακές τους σχέσεις με βάση τις αρχές της ισότητας και της αλληλεγγύης, διατηρώντας -εφόσον το επιθυμούν- την περιουσιακή τους αυτοτέλεια, ακόμα και σε κληρονομικά ζητήματα. Ωστόσο, εάν δεν επιλέξουν μια τέτοια ρύθμιση στο σύμφωνο, τότε διατηρούν πλήρη δικαιώματα, περιουσιακά και κληρονομικά.

Ειδικά για τα κληρονομικά, με το σύμφωνο θα εφαρμόζονται οι διατάξεις του Αστικού Κώδικα (που αναγνωρίζουν το 25% για τον σύζυγο εφόσον υπάρχουν παιδιά ή το 50%) αντί για τη σημερινή πρόβλεψη για 1/6 ή 1/3 της περιουσίας, ανάλογα με το τι τάξης συγγενείς απομένουν έχοντας κληρονομικό δικαίωμα.

Παρέμβαση
Το σχέδιο αντιμετωπίζει τα δύο μέρη ως ισότιμα, αλλά ρυθμίζει ορισμένα ζητήματα με διατάξεις αναγκαστικού δικαίου, προκειμένου να υπάρχει η προστατευτική παρέμβαση της πολιτείας. Ετσι, δεν μπορεί κανένα από τα δύο μέρη να παραιτηθεί από την αξίωση στα αποκτήματα που υπήρξαν κατά τη διάρκεια της συμβίωσης και εφόσον δεν έχουν συμφωνήσει κάτι συγκεκριμένο μεταξύ τους θα εφαρμόζεται η πρόβλεψη του ΑΚ, που αναγνωρίζει τη συμμετοχή του άλλου στα περιουσιακά αποκτήματα κατά το 1/3, εκτός εάν αποδειχθεί δικαστικά ότι το ποσοστό αυτό ήταν μεγαλύτερο ή και μικρότερο.

Παράλληλα τα δύο μέρη έχουν δικαίωμα να διεκδικήσουν διατροφή μετά τη λύση του συμφώνου. Η λύση γίνεται λίγο «δυσκολότερη» στην περίπτωση που τα δύο μέρη δεν συναινούν στον χωρισμό. Μέχρι τώρα προβλεπόταν η συμφωνία λύσης ενώπιον συμβολαιογράφου συναινετικά, ενώ όποιος ήθελε να χωρίσει μπορούσε να το κάνει και με μονομερή συμβολαιογραφική δήλωση που ο ή η σύντροφος το μάθαινε εκ των υστέρων, αφού είχε επέλθει η λύση. Τώρα, προς σεβασμό και της άλλης πλευράς, προβλέπεται ότι πρέπει να προηγηθεί μια πρόσκληση του ενός συντρόφου προς τον άλλο (μέσω δικαστικού επιμελητή) για συναινετική λύση, κι εφόσον παρέλθει 3μηνο μπορεί να ακολουθήσει ο χωρισμός με μονομερή δήλωση.

Όσοι έχουν συμβολαιογραφικό έγγραφο με βάση τον ν. 3917/08, μπορούν με νέα συμβολαιογραφική πράξη να υπαχθούν στις νέες ρυθμίσεις με σχετική καταχώριση στο Ληξιαρχείο.

Σε επόμενο στάδιο, σε μια γενικότερη αναμόρφωση του Οικογενειακού Δικαίου, θα εξεταστούν ενδεχομένως και ζητήματα υιοθεσίας. Προς το παρόν προβλέπεται ότι αν θετός γονέας και θετό τέκνο συνάψουν σύμφωνο συμβίωσης, η υιοθεσία λύνεται αυτοδικαίως και σε περίπτωση ακύρωσης του συμφώνου διατηρούνται από τη σχέση υιοθεσίας μόνο τα περιουσιακά δικαιώματα του θετού τέκνου.


Πηγή: http://www.enikos.gr