Άθλημα: Καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο

Εισαγωγή


Η Καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο είναι ένα από τα πιο θεαματικά και δημοφιλή αθλήματα των Παραολυμπιακών Αγώνων. Διακρίνεται για το μοναδικό του ύφος, την γρήγορη ροή του αγώνα και τη διαρκή εναλλαγή φάσεων με συνεχείς επιθέσεις και “man to man” άμυνες.
Στην Καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο κάθε ομάδα αποτελείται από πέντε παίκτες, οι οποίοι παίζουν μέσα στον αγωνιστικό χώρο και επτά αναπληρωματικούς. Αλλαγές γίνονται κατά τη διάρκεια διακοπών στον αγώνα. Σκοπός κάθε ομάδας είναι αφενός να σκοράρει στο καλάθι των αντιπάλων και αφετέρου να εμποδίσει την αντίπαλη ομάδα από το να σκοράρει. Νικήτρια είναι η ομάδα που με τη λήξη του αγώνα έχει πετύχει τους περισσότερους πόντους.

Η Καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο στους Παραολυμπιακούς Αγώνες και η Καλαθοσφαίριση στους  Ολυμπιακούς Αγώνες παρουσιάζουν ελάχιστες διαφορές σε ότι αφορά τη μορφή και τις διαστάσεις του γηπέδου, το σταθερό εξοπλισμό και τους κανονισμούς. Η βασική διαφορά τους έγκειται στη χρήση του αμαξιδίου, το οποίο ο αθλητής καλείται να χρησιμοποιεί με ευχέρεια ως εργαλείο προκειμένου να επιτύχει τους αγωνιστικούς του σκοπούς. Στην Καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο συμμετέχουν άνδρες και γυναίκες με κάκωση του νωτιαίου μυελού, ακρωτηριασμό, εγκεφαλική παράλυση ή άλλες κινητικές αναπηρίες.

Η Καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του 2004


Οι αγώνες της Καλαθοσφαίρισης με αμαξίδιο στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας πραγματοποιήθηκαν στο Ολυμπιακό Κλειστό Γυμναστήριο του Ολυμπιακού Αθλητικού Κέντρου Αθήνας (ΟΑΚΑ). Το αγωνιστικό πρόγραμμα ολοκληρώθηκε σε 11 ημέρες, από τις 18 έως τις 28 Σεπτεμβρίου 2004. Στο τουρνουά των γυναικών έλαβαν μέρος 8 ομάδες, ενώ στο αντίστοιχο των ανδρών 12 ομάδες.

Δείτε επίσης: 

• Διεθνής Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης με ΑμαξίδιοΟΣΣΕΚ
• www.osekk.gr

Ιστορικό


Η Καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο επινοήθηκε το 1946. Η ανάπτυξη της ξεκίνησε στο Νοσοκομείο Αποκατάστασης του Στόουκ Μάντεβιλ. Ο Δρ. Λούντβιχ Γκούτμαν, σε μια προσπάθεια να βοηθήσει στην αποκατάσταση βετεράνων με αναπηρία  που είχαν πολεμήσει στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, διοργάνωνε αγώνες Καλαθοσφαίρισης. Έκτοτε, το άθλημα αναπτύχθηκε ραγδαία παγκοσμίως και εισήχθη στους πρώτους Παραολυμπιακούς Αγώνες, στη Ρώμη το 1960.

Στις μέρες μας, η Καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο έχει διαδοθεί σε περισσότερες από 80 χώρες. Ανώτερος διοικητικός οργανισμός του αθλήματος είναι η Διεθνής Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης με αμαξίδιο (IWBF - International Wheelchair Basketball Federation), η οποία έγινε ανεξάρτητη ομοσπονδία το 1993. Στην Ελλάδα την ευθύνη για την ανάπτυξη του αθλήματος έχει η Ομοσπονδία Σωματείων Ελλήνων Καλαθοσφαιριστών με Καρότσι (Ο.Σ.Ε.Κ.Κ.), η οποία από το 1998 έχει αναγνωριστεί ως ανεξάρτητη ομοσπονδία.
Στους Παραολυμπιακούς Αγώνες των τελευταίων ετών η Καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο έχει αποτελέσει ένα από τα πλέον δημοφιλή αθλήματα, προσελκύοντας σε κάθε αγώνα περισσότερους από 10.000 θεατές.

Εξοπλισμός

Μπάλα


Η μπάλα για τους επίσημους αγώνες Καλαθοσφαίρισης με αμαξίδιο, είναι ίδια με αυτή της Καλαθοσφαίρισης. Είναι φτιαγμένη από δέρμα. Η περιφέρειά της είναι μεταξύ 74,9 - 78 εκατοστών και το βάρος της κυμαίνεται από 600 έως 650 γραμμάρια. Η καταλληλότητα της μπάλας ελέγχεται από τον πρώτο διαιτητή πριν από την έναρξη κάθε αγώνα.

Στολή


Η στολή αποτελείται από φανέλα και σορτσάκι ιδίου χρώματος. Οι ομάδες υποχρεούνται να διαθέτουν δύο ειδών στολές, μια σκουρόχρωμη και μία ανοιχτόχρωμη, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν την κατάλληλη ανάλογα με τα χρώματα του αντιπάλου. Στη στολή αναγράφεται ο αριθμός του παίκτη και η ομάδα. Επίσης, αναγράφεται το όνομα του παίκτη, ανάλογα με τη διοργάνωση.

Αριθμός παίκτη


Ο αριθμός αποτελεί την ταυτότητα του παίκτη κατά τη διάρκεια του αγώνα και πρέπει υποχρεωτικά να αναγράφεται στη στολή, τόσο στη μπροστινή όψη (σε μικρή διάσταση) όσο και στην πίσω όψη (συνήθως στο κέντρο σε μεγάλες διαστάσεις).

Αγωνιστικό Αμαξίδιο


Το αγωνιστικό αμαξίδιο θεωρείται προέκταση του παίκτη και πρέπει να συμφωνεί με τις προδιαγραφές που ορίζονται στους κανονισμούς της IWBF. Το αγωνιστικό αμαξίδιο μπορεί να έχει τρεις ή τέσσερις ρόδες, όπως για παράδειγμα δύο μεγάλες στο πίσω μέρος και μία ή δύο μικρές στο μπροστινό.

Κανονισμοί

Αγωνιστικός Χώρος


Ο αγωνιστικός χώρος που προορίζεται για αγώνες Καλαθοσφαίρισης με αμαξίδιο δεν παρουσιάζει διαφορές από τον αγωνιστικό χώρο της Καλαθοσφαίρισης στους Ολυμπιακούς και είναι διαστάσεων 28 x 15 μέτρα. Στους επίσημους αγώνες εθνικού και διεθνούς επιπέδου, απαιτείται ξύλινο δάπεδο.

Βασικοί κανονισμοί Αγώνα


Κάθε ομάδα αποτελείται από πέντε παίκτες (βασικούς) και εφτά αναπληρωματικούς. Οι αθλητές αξιολογούνται ως προς την ισορροπία και την κινητικότητα του κορμού, τη δυνατότητα χειρισμού της μπάλας (μεταβίβαση, υποδοχή, ντρίμπλα), καθώς και το χειρισμό του αμαξιδίου (γρήγορη ώθηση, σταμάτημα, αλλαγή κατεύθυνσης). Ανάλογα με τις δυνατότητες και τους περιορισμούς που παρουσιάζουν, βαθμολογούνται από 0.5 έως 4.5 βαθμούς. Ο υψηλότερος βαθμός δίνεται στον παίκτη με το μικρότερο κινητικό περιορισμό. Κατά τη διάρκεια ενός αγώνα, η συνολική βαθμολογία των παικτών που βρίσκονται στο γήπεδο δεν πρέπει να ξεπερνά τους 14.5 βαθμούς.

Κάθε αγώνας Καλαθοσφαίρισης με αμαξίδιο αποτελείται από τέσσερις περιόδους των 10 λεπτών, με διάλειμμα δύο λεπτών στο τέλος της πρώτης και τρίτης περιόδου, και 15-λεπτο διάλειμμα στο τέλος της δεύτερης περιόδου. Σκοπός κάθε ομάδας είναι να βάλει καλάθι. Η ομάδα με το μεγαλύτερο σκορ αναδεικνύεται νικήτρια. Αν στη λήξη της τέταρτης περιόδου το σκορ είναι ισόπαλο, ο αγώνας συνεχίζεται με παράταση των πέντε λεπτών, όσες φορές χρειάζεται για να αναδειχθεί νικητής.

Κάθε ομάδα δικαιούται πέντε τάιμ-άουτ, από ένα στις τρεις πρώτες περιόδους, και δύο στην τελευταία. Από ένα τάιμ-άουτ δικαιούνται οι ομάδες κατά τη διάρκεια της παράτασης.
Δύο διαιτητές (πρώτος και δεύτερος)αποφασίζουν για τις καταστρατηγήσεις των κανονισμών. Οι διαιτητές έχουν τη βοήθεια μελών της γραμματείας και συγκεκριμένα του σημειωτή και του βοηθού σημειωτή, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για την τήρηση του φύλλου αγώνα, καθώς επίσης και του χρονομέτρη και του χειριστή της συσκευής χρονομέτρου των 24 δευτερολέπτων.

Κάθε ομάδα έχει στη διάθεσή της 24 δευτερόλεπτα έως ότου ολοκληρώσει μια επίθεση κάνοντας προσπάθεια για να πετύχει καλάθι. Σε περίπτωση που η επίθεση ξεπεράσει αυτόν το χρόνο, τότε η μπάλα και το δικαίωμα επίθεσης παραχωρούνται στην αντίπαλη ομάδα.
Κάθε καλάθι μετράει για δύο πόντους. Τα καλάθια από σουτ που γίνονται έξω από τη γραμμή των 6,25 μέτρων μετράνε για τρεις πόντους. Τα καλάθια από ελεύθερες βολές (ποινές από φάουλ ή τεχνικό φάουλ) μετράνε για ένα πόντο.

Ενέργειες όπως σπρώξιμο, κράτημα ή χτύπημα του αντιπάλου, όπως προβλέπονται από τους κανονισμούς, συνιστούν σφάλμα (φάουλ). Εάν ο παίκτης που υποπίπτει στο σφάλμα δεν είχε διάθεση να διεκδικήσει τη μπάλα, αλλά απλά να σταματήσει τον αντίπαλο του, καταλογίζεται αντιαθλητικό φάουλ.
Τεχνικά φάουλ είναι όλα εκείνα, τα οποία δεν περιλαμβάνουν σωματική επαφή με έναν αντίπαλο παίκτη.

Κάθε παίκτης που έχει διαπράξει πέντε φάουλ, προσωπικά ή τεχνικά, εγκαταλείπει αυτομάτως τον αγώνα και αντικαθίσταται μέσα σε τριάντα δευτερόλεπτα.
Υπάρχουν τρεις βασικές διαφορές στους κανονισμούς της Ολυμπιακής Καλαθοσφαίρισης και της Καλαθοσφαίρισης με αμαξίδιο. Συγκεκριμένα στην Καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο ισχύουν τα ακόλουθα:

1. Σε κάθε περίοδο καθώς και στις παρατάσεις, το παιχνίδι ξεκινάει όταν ο διαιτητής ρίξει την μπάλα στον κεντρικό κύκλο του αγωνιστικού χώρου (jump ball). Σε ενδεχόμενα επόμενα jump ball δεν επαναλαμβάνεται αναπήδηση, αλλά η μπάλα δίνεται στην ομάδα που δεν κέρδισε την αρχική.
2. Ο επιθετικός παίκτης πρέπει να κάνει μία ντρίπλα, δηλαδή να χτυπήσει ή να ρίξει τη μπάλα στο δάπεδο, ανά μία ή δύο ωθήσεις των τροχών. Σε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή στη περίπτωση που ο αθλητής κάνει τρείς ή περισσότερες ωθήσεις χωρίς να κάνει ντρίπλα, ο διαιτητής χρεώνει «βήματα».
3. Ο παίκτης δεν έχει το δικαίωμα να αγγίζει το έδαφος με οποιοδήποτε σημείο του σώματος του ή να γέρνει εμπρός ή πίσω το αμαξίδιο του κάνοντας το να κλείνει και να αγγίζει το έδαφος με οποιοδήποτε μέρος του.

Τεχνικές

Αθλητές

Ομάδες Διεθνούς Επιπέδου


Στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Σύδνεϋ τις τρεις πρώτες θέσεις στην Καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο Ανδρών κατέλαβαν οι εξής ομάδες:

1. Καναδάς
2. Ολλανδία
3. ΗΠΑ

Αντίστοιχα τις τρεις πρώτες θέσεις στην Καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο Γυναικών κατέλαβαν οι εξής ομάδες:

1. Καναδάς
2. Αυστραλία
3. Ιαπωνία

Το ρεκόρ σκοραρίσματος σε τελικό Παραλουμπιακών κατέχει ο Αυστραλός Troy Sachs, ο οποίος το 1996 στην Ατλάντα πέτυχε 42 πόντους.

Παραολυμπιακό Τουρνουά


Η κλήρωση των ομίλων του Παραολυμπιακού Τουρνουά Ανδρών και Γυναικών διεξήχθη τη Τετάρτη 6 Μαΐου 2004.
Οι 12 ομάδες που θα μετάσχουν αντιστοίχως στο Α΄ και Β΄ όμιλο ανδρών είναι:

• Α΄ όμιλος: Βραζιλία, Αυστραλία, Μεγάλη Βρετανία, Ιταλία, Γαλλία και Καναδάς
• Β΄ όμιλος: Ιαπωνία, Ολλανδία, Ελλάδα, Ιράν, Γερμανία και Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Στις γυναίκες οι δύο όμιλοι είναι:

• Α΄ γκρουπ: Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, Μεγάλη Βρετανία, Ολλανδία, Αυστραλία.
• Β΄ γκρουπ: Γερμανία, Μεξικό, Καναδάς, Ιαπωνία.

Ελληνική Ομάδα


Η Ελληνική Ομάδα που αγωνίστηκε στους Παραολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας αποτελούταν από τους:  Βάϊο Γιώρα, Γιώργο Εχλερτ, Γιώργο Κούνια, Νίκο Λουλα, Θανάση Μαλτά, Κωνσταντίνο Πετκόπουλο, Γιώργο Πετράκη, Μιχάλη Στεργιόπουλο, Περικλή Τσαπανίδη, Άγγελο Τσιακίρη, Μιχάλη Χατζηδημητρίου και Παναγιώτη Χρυσοβέργη. Η ομάδα αγωνίστηκε υπό την καθοδήγηση του Μανώλη Ζαχαράκη και κατέκτησε την 12η θέση.