Πώς επηρεάζουν τα παιχνίδια την ανάπτυξη των αγοριών

Οι κούκλες έχουν χάσει τα τελευταία χρόνια ένα τεράστιο ποσοστό του "λίπους" τους, ασκώντας στα παιδιά πίεση για την επίτευξη του "ιδανικού βάρους". Όχι, δεν πρόκειται για κούκλες τύπου Barbie, αλλά για φιγούρες δράσης, τις κούκλες που απευθύνονται στα αγόρια, τα οποία ολοένα και πιο συχνά αποκτούν ανησυχίες για την απόκτηση αφύσικα μυώδους σώματος, το οποίο ταυτίζουν με το πρότυπο του "υπεράνδρα".

Έμφαση στη βία και τον ανταγωνισμό..."

"Το να νικάς και να είσαι ο καλύτερος είναι παραδοσιακά ανδρικά θέματα, στα οποία οι γυναίκες δεν έχουν μερίδιο απόλαυσης. Ο άνδρας δεν πρέπει να δείχνει φόβο και ενδοιασμό, αλλά να δείχνει ότι είναι σίγουρος και ότι έχει τον έλεγχο της κατάστασης. Ο άνδρας ο γυμνασμένος, με σώμα μυώδες και σφριγηλό παρέχει προστασία και ασφάλεια, αλλά και ασκεί έλεγχο και εξουσία".

Τα παραπάνω είναι κάποια από τα πλέον χαρακτηριστικά έμφυλα στερεότυπα που αναπαράγουν τα παιχνίδια, τα οποία πωλούνται σήμερα και απευθύνονται στα αγόρια, προωθώντας μία κουλτούρα μάχης, που βασίζεται στην εικόνα και τη δυναμική δράση, ήτοι στην απόκτηση της ιδεολογίας της δύναμης, του ανταγωνισμού, της κυριαρχίας, του θάρρους, της μη έκφρασης των συναισθημάτων, που αποτελούν βασικά κριτήρια του ηγεμονικού ανδρισμού.

"Πριν από το παιδάκι κάνει συνειδητά τις έμφυλες επιλογές παιχνιδιών, πριν βομβαρδιστεί από τις διαφημίσεις, έχει ήδη κατακλυστεί από προϊόντα και στερεότυπα, που προωθούν τον έμφυλο διαχωρισμό, οι γονείς του πριν ακόμη από τη γέννα- ανάλογα με το φύλο- έχουν κάνει τέτοιες επιλογές, όπως ροζ για το κορίτσι και γαλάζιο για το αγόρι" εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Δήμητρα Κογκίδου, καθηγήτρια στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.

Ειδικά για τα παιχνίδια, που απευθύνονται στα αγόρια, με βάση τον έμφυλο διαχωρισμό, αναφέρει ότι "επικεντρώνονται στη βία, στην επιθετικότητα και στον ανταγωνισμό, διεγείροντας και αναπαράγοντας εικόνες και πρακτικές ενός ηγεμονικού ανδρισμού και είναι κυρίως όπλα, οχήματα, υπερήρωες ή φιγούρες δράσης".

"...απέναντι στη στερεότυπη θηλυκότητα"

"Μια κούκλα που απευθύνεται στα κορίτσια συνδέεται με τη φροντίδα και την ανατροφή, αντιπροσωπεύει μία μορφή θηλυκότητας -σύμφωνα πάντα με τις επιταγές της κυρίαρχης θηλυκότητας-, ενώ μια κούκλα υπερήρωας, που απευθύνεται κυρίως στα αγόρια, είναι μια “φιγούρα δράσης” που έχει συνήθως μια ένστολη ενδυμασία και διάφορα όπλα" αναφέρει η κα Κογκίδου, προσθέτοντας ότι η μεγάλη αλλαγή στη βιομηχανία των παιχνιδιών έγινε με τη μετατροπή πολλών επώνυμων ηρώων- πρωταγωνιστών σε παιδικές τηλεοπτικές σειρές, ταινίες και κόμικς- σε "φιγούρες δράσης".

Όπως αναφέρει η καθηγήτρια του ΑΠΘ, στη συσκευασία των παιχνιδιών με φιγούρες δράσης συνήθως δεν υπάρχουν αγόρια να παίζουν με το παιχνίδι, αλλά οι ίδιες οι φιγούρες, λίγο πιο ανθρωπόμορφες, σε δράση, ενώ κυριαρχούν τα έντονα χρώματα και οι λεζάντες του τύπου 'σκοτώνω ή καταστρέφω'.

Τα παιχνίδια με υπερήρωες υπόσχονται παραγωγή καταιγιστικής δράσης σε έναν κόσμο, όπου όλα πραγματοποιούνται και όπου ο καλός πάντα νικά στο τέλος. "Η δράση τους είναι συνήθως έντονη, αγωνιώδης και πολύ συχνά σκληρή και βίαιη, διαιωνίζουν δηλαδή τη βία ως γένους αρσενικού μέσω επιτελέσεων επιδεικτικού ανδρισμού" εξηγεί η κα Κογκίδιου.

"Διδάσκουμε τον θαυμασμό στη βία"

"Ας αναλογιστούμε ότι με την ευρεία προώθηση αυτών των παιχνιδιών αποδεχόμαστε σιωπηρά ή και ενθαρρύνουμε στην πράξη την απόκτηση τέτοιων συμπεριφορών απ' τα αγόρια, 'διδάσκουμε' δηλαδή τη βία -συμπεριλαμβανομένης και της έμφυλης βίας -και μάλιστα χωρίς να υπάρχουν ευδιάκριτα όρια υπέρβασής της" αναφέρει η κα Κογκίδου, προσθέτοντας ότι "θα πρέπει να μας ανησυχήσει σοβαρά αυτή η κοινωνικο-πολιτισμική συγκρότηση του ανδρισμού, ο οποίος σχετίζεται με τις αξίες της βίας, της επιθετικότητας, του ανταγωνισμού και μάλιστα με τις ηγεμονικές μορφές του", καθώς "από πολύ μικρά μαθαίνουν τα αγόρια ότι η βία δεν αποτελεί απλά μια αποδεκτή μορφή επίλυσης συγκρούσεων, αλλά και ένα γεγονός που θαυμάζεται".

Επίσης, τα αγόρια, μαθαίνοντας να μην εκφράζουν τη θλίψη τους γιατί "τα αγόρια δεν πρέπει να κλαίνε", αργότερα ως έφηβοι και άνδρες είναι λιγότερο πιθανό να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους και έτσι συχνά εκφράζουν το θυμό ή τη θλίψη τους με τη βία ή την επιθετικότητα.

Το απογοητευτικό στοιχείο, σύμφωνα με τη καθηγήτρια, είναι ότι "η εμπορευματοποίηση του υπερ-ανδρισμού και των υπερ-ηρώων διαποτίζει την ανδρική παιδική κουλτούρα και δύσκολα αντιπαλεύεται γιατί αποτελεί μια ιδιαίτερα προσοδοφόρα εμπορική δραστηριότητα".

"Η απαγόρευση δεν είναι επιλογή"

Σε μια κοινωνία βαθιά διχοτομημένη ως προς το φύλο, όπως είναι η ελληνική, είναι αδύνατον να αποτρέψουμε εντελώς τα παιδιά από τα έμφυλα παιχνίδια, εκτιμά η κα Κογκίδου.

"Η απαγόρευση δεν είναι επιλογή, αυτό που μπορούμε να κάνουμε ως γονείς είναι να μην αφήνουμε τα παιδιά μας να παίζουν μονομερώς, μόνο με μία κατηγορία παιχνιδιών, να μην υπάρχει αυτή η μονομανία. Η προσπάθειά μας πρέπει να εστιάζεται στην αποδόμηση των έμφυλων στερεοτύπων και τη διεύρυνση της γκάμας των παιχνιδιών που παίζουν τα παιδιά, με παιχνίδια που αναπτύσσουν διαφορετικές δεξιότητες" επισημαίνει.

Πάντως, σύμφωνα με την καθηγήτρια, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία τάση διαφοροποίησης της αγοράς των παιχνιδιών από το έμφυλο προς ένα πιο ουδέτερο προς το φύλο μάρκετινγκ και προσαρμογής της σε δεδομένα, που αναδεικνύονται από οργανώσεις διεθνώς.

"Η προσπάθειά μας δεν είναι να καταργηθούν τα παιχνίδια για αγόρια και κορίτσια, αλλά να δοθεί το μήνυμα στα παιδιά, ότι όλες οι δυνατότητες και επιλογές είναι ανοιχτές και να πιεστεί η βιομηχανία να παράγει περισσότερα ουδέτερα ως προς το φύλο παιχνίδια", διευκρινίζει η κα Κογκίδου, χαρακτηρίζοντας σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση αυτή την κατάργηση των διαφορετικών ζωνών "για κορίτσια" και "για αγόρια", που πρόσφατα αποφάσισε η μεγαλύτερη στον κόσμο εταιρεία πώλησης αγαθών μέσω του διαδικτύου Amazon.


Πηγή: http://www.enikos.gr