Φοβίες και Διαταραχές Πανικού: Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο;

Φοβίες και Διαταραχές Πανικού
Ο φόβος είναι μια φυσική, ενστικτώδης αντίδραση σε επικίνδυνες καταστάσεις. Είναι αυτό που μας υποχρεώνει να εγκαταλείψουμε ένα κτίριο που καίγεται. Το ξαφνικό αίσθημα του φόβου μας προστατεύει από τον κίνδυνο, κινητοποιώντας την αδρεναλίνη μας, ώστε να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε ταχύτερα από το συνηθισμένο. Όμως, για τους πάσχοντες από φοβίες και διαταραχές πανικού, ο φόβος αποτελεί μια ακατανίκητη και ανεπιθύμητη λειτουργία της καθημερινής τους ζωής. Έχουν πληγεί απο φόβους, τους οποίους αναγνωρίζουν ως ανορθολογικούς και παράλογους, αλλά είναι τόσο ισχυροί και απρόβλεπτοι ώστε αλλάζουν δραστικά τη ζωή τους προκειμένου να αποφύγουν τις καταστάσεις που τους δημιουργούν φόβους.

Οι φοβίες και οι διαταραχές πανικού είναι αγχώδεις διαταραχές και αποτελούν τα πιο συνηθισμένα προβλήματα ψυχικής υγείας. Στην πραγματικότητα, εκτιμάται ότι 1 στους 10 επηρεάζεται από αγχώδεις διαταραχές. Είναι ιατρικές διαταραχές, που όμως συχνά συγχέονται με την αδυναμία ή τη μαλθακότητα. Εξαιτίας αυτού του συνηθισμένου σφάλματος καθώς και του στίγματος που συνδέεται με την ψυχική ασθένεια, οι πάσχοντες από αγχώδεις διαταραχές συχνά παραμελούνται και παρεξηγούνται από τον κοινωνικό περίγυρο και σε ορισμένες περιπτώσεις και από τους επαγγελματίες της υγείας.
Για τις φοβίες και τις διαταραχές πανικού αφενός υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης τους και αφετέρου συνεχίζεται η έρευνα για νέες θεραπείες και τεχνικές. Όμως όσο περισσότερα γνωρίζουμε για τις διαταραχές αυτές τόσο καλύτερα μπορούμε να συμβάλλουμε στην άρση του κοινωνικού στίγματος που εμποδίζει πολλούς από τους πάσχοντες να ζητήσουν βοήθεια για να αντιμετωπίσουν την ασθένεια τους.
Ειδική φοβία — Κοινωνική φοβία

Υπάρχουν δυο κατηγορίες φοβίας: η ειδική φοβία και η κοινωνική φοβία. Μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι τα άτομα με κοινωνική φοβία έχουν συνήθως εμπειρίες από την περίοδο των νεανικών τους χρόνων που σχετίζονται με διαζύγια στην οικογένεια, είναι ντροπαλοί, έχουν δυσκολίες στη συναναστροφή τους με συνομηλίκους και έχουν αποθαρρυνθεί από τους γονείς κατά τη φάση της κοινωνικοποίησής τους.

Ειδική φοβία – Οι ειδικές φοβίες θεωρείται ότι οφείλονται σε ένα συνδυασμό βιολογικών παραγόντων και προσωπικών περιστατικών. Μερικά παραδείγματα ειδικών φοβιών είναι ο φόβος για της εναέριες πτήσεις, τα ύψη, τα ζώα και το αίμα. Τα άτομα με αυτό το είδος φοβίας διακατέχονται από εξωφρενικούς αλλά ακούσιους φόβους. Η ανάγκη τους να αποφύγουν τα αντικείμενα ή τις καταστάσεις που τους προκαλούν έντονο άγχος, είναι τόσο δυνατή ώστε να μην είναι σε θέση να ζήσουν μια κανονική ζωή.
Κοινωνική φοβία – Ένα άτομο με κοινωνική φοβία έχει υπερβολικό φόβο στις διάφορες κοινωνικές καταστάσεις. Αισθάνεται υπερβολική ανησυχία για το ενδεχόμενο να κριθεί από τους άλλους ή να συμπεριφέρεται με τέτοιο τρόπο που μπορεί να τους προκαλεί αμηχανία. Υπάρχει πιθανότητα να φοβάται μήπως δεν είναι σε θέση να συνεχίσει να μιλά δημόσια, πνίγεται από το φαγητό όταν τρώει με άλλους ή δεν είναι σε θέση να ουρήσει σε μια δημόσια τουαλέτα. Όλα αυτά μπορούν να οδηγήσουν σε κρίσεις άγχους, με αποτέλεσμα την αύξηση των παλμών της καρδιάς, τη δυσκολία στην αναπνοή και την πρόκληση έντονης εφίδρωσης. Συχνά, μπορεί να οδηγηθεί σε ακραίες συμπεριφορές προκειμένου να αποφύγει τις φοβίες του.
Διαταραχή Πανικού

Εκτιμάται ότι από εκείνους που πάσχουν από διαταραχές πανικού και έχουν αναζητήσει θεραπεία, περίπου τα δυο τρίτα είναι γυναίκες. Η διαταραχή πανικού, συνήθως εμφανίζεται για πρώτη φορά στη προχωρημένη εφηβική ηλικία ή λίγο μετά τα 20, παρόλα αυτά είναι γνωστό ότι και παιδιά πάσχουν απο τη διαταραχή. Έρευνες έχουν ανακαλύψει ενδιαφέρουσες πληροφορίες σχετικά με τις γενετικές αιτίες της διαταραχής πανικού. Επίσης έχουν επίσης δείξει ότι η εμφάνιση ή η αναμονή στρεσογόνων γεγονότων, το άγχος στη παιδική ηλικία, η υπερπροστατευτική γονεική συμπεριφορά και η κατάχρηση ουσιών είναι συχνά μεταξύ των ατόμων με διαταραχή πανικού.
Συχνά, οι διαταραχές πανικού συνοδεύονται από αγοραφοβία. Πρόκειται για το φόβο ενός ατόμου να βρίσκεται σε χώρους ή να αντιμετωπίζει καταστάσεις που είναι δύσκολο να αποφύγει ή είναι δύσκολο να αναζητήσει βοήθεια, σε περίπτωση που βιώσει μια κρίση πανικού.

Διαταραχές Πανικού χωρίς Αγοραφοβία - Οι κρίσεις πανικού είναι επεισόδια που προκαλούν τρόμο, κατά τη διάρκεια των οποίων το άτομο είναι πεπεισμένο ότι πρόκειται να πεθάνει ή να καταρρεύσει. Χωρίς καμία προειδοποίηση, συντρίβεται από συναισθηματικά και σωματικά συμπτώματα που σηματοδοτούν επικείμενο θάνατο και μπορεί να περιλαμβάνουν ταχυκαρδία, δύσπνοια, ναυτία, λιποθυμία, ζάλη, πόνο στο στήθος και εφίδρωση.
Διαταραχή Πανικού με Αγοραφοβία – Οι γυναίκες έχουν περίπου διπλάσιες πιθανότητες απο τους άνδρες να διαγνωστούν με διαταραχή πανικού με αγοραφοβία. Αυτό συμβαίνει όταν ένα άτομο με διαταραχή πανικού καταβάλλει μεγάλες προσπάθειες για να αποφύγει να βρεθεί σε καταστάσεις που νοιώθει ότι δεν θα μπορεί να αποφύγει ή να ζητήσει βοήθεια εάν πληγεί απο μια κρίση πανικού. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι άνθρωποι αναπτύσσουν και το φόβο της μοναξιάς. Τα άτομα με αγοραφοβία συχνά αποφεύγουν τα μέσα μαζικής μεταφοράς ή εμπορικά κέντρα, ενώ άλλοι αρνούνται να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, μερικές φορές και για χρόνια.
Συσχετιζόμενες διαταραχές

Οι αγχώδεις διαταραχές μπορούν να συνυπάρξουν. Με άλλα λόγια ένα άτομο μπορεί να πάσχει απο δυο διαταραχές συγχρόνως. Για παράδειγμα, οι πάσχοντες από κοινωνική φοβία ή διαταραχή πανικού είναι επιρρεπή στην αγοραφοβία. Επίσης, η φοβία και η διαταραχή πανικού συχνά συνδέονται με άλλα προβλήματα ψυχικής υγείας όπως η κατάθλιψη και η κατάχρηση αλκοόλ. Κάποιος με αυτές τις διαταραχές συχνά υποφέρει από κακή ποιότητα ζωής και μπορεί να αντιμετωπίζει προβλήματα στον εργασιακό χώρο του επειδή είναι δύσκολο να λειτουργήσει.
Η διαθέσιμη θεραπεία

Ορισμένα φάρμακα καθώς και η γνωσιακή — συμπεριφοριστική θεραπεία μπορεί να φανούν αποτελεσματικά στη θεραπεία της κοινωνικής φοβίας. Οι τεχνικές της γνωσιακής — συμπεριφοριστικής θεραπείας περιλαμβάνουν τη θεραπεία έκθεσης στο στρεσσογόνο αντικείμενο –η οποία βοηθά τους πάσχοντες να χαλαρώνουν σταδιακά με τις καταστάσεις που τους τρομάζουν– και την εκπαίδευση σε θέματα διαχείρισης του άγχους χρησιμοποιώντας τεχνικές όπως η χαλάρωση και οι βαθιές αναπνοές για τον έλεγχο του.
Οι πάσχοντες από ειδική φοβία έχουν την δυνατότητα μπορούν να επωφεληθούν απο διάφορες φαρμακευτικές αγωγές και θεραπείες αυτοβοήθειας. Επίσης, μπορεί να σχεδιαστεί, για κάθε ξεχωριστή, ένας συνδυασμός συμπεριφοριστικών και γνωστικών ψυχοθεραπειών. Οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνουν την αποδυνάμωση της σχέσης ερέθισμα-αντίδραση που βοηθάει το άτομο να γίνει λιγότερο ανήσυχο όταν έρχεται σε επαφή με αγχωτικές καταστάσεις.
Η φαρμακευτική αγωγή, σε συνδυασμό με ψυχοκοινωνική θεραπεία, χρησιμοποιείται συχνά για τη καταπολέμηση της διαταραχής πανικού. Οι πάσχοντες ενθαρρύνονται να κατανοήσουν τα επεισόδια πανικού τους, να διερευνήσουν τι ακριβώς προκαλεί τον πανικό τους και να αναπτύξουν μορφές αντιμετώπισής τους. Οι ασκήσεις στις θεραπείες χαλάρωσης διαθέτουν όλα τα εργαλεία για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης έντασης των συμπτωμάτων και των αγχωτικών καταστάσεων.
Τι μπορώ να κάνω

Οι φοβίες και οι διαταραχές πανικού είναι σοβαρές παθήσεις και μπορεί να προκαλέσουν αναστάτωση στην οικογένεια και την εργασία. Είναι σημαντικό, όμως, να γίνει κατανοητό ότι είναι θεραπεύσιμες. Οι φίλοι μπορούν να γίνουν υποστηρικτικοί αν γνωρίζουν όσο μπορούν περισσότερα για τη διαταραχή, αυξάνοντας με αυτό τον τρόπο την ευαισθησία τους όσον αφορά τις ανάγκες και τις ανησυχίες ενός ατόμου με φοβίες ή διαταραχή πανικού.

Πηγή: http://www.boro.gr