Ξεπερνάμε τους φόβους μας όταν τους αντιμετωπίζουμε: Πώς όμως;

Μια αλήθεια: Ο ΦΟΒΟΣ ΔΕΝ ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΝΑ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΕΙ ΟΣΟ ΣΥΝΕΧΙΖΩ ΝΑ ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΑΙ.

Γι’ άλλη μια φορά, φαντάζομαι πως δεν χοροπηδάς από χαρά. Ξέρω ότι αυτή η αποκάλυψη δεν είναι ό,τι ακριβώς περίμενες να ακούσεις. Αν είσαι κι εσύ σαν τους μαθητές μου, μάλλον πίστευες ότι τα σοφά λόγια μου θα έκαναν τους φόβους σου να εξαφανιστούν με κάποιον μαγικό τρόπο. Ωστόσο, αν το δούμε από μια άλλη σκοπιά, αντί να απογοητευτείς, μπορείς να νιώσεις ανακούφιση, επειδή γλιτώνεις τη σκληρή δουλειά που θα έπρεπε να κάνεις για να απαλλαγείς από το φόβο. Έτσι κι αλλιώς, δεν πρόκειται να εξαφανιστεί! Μην ανησυχείς. Όσο καλλιεργείς την εμπιστοσύνη στον εαυτό σου, με τις ασκήσεις που προτείνονται εδώ, τόσο η σχέση σου με το φόβο θα αλλάζει.

Δεύτερη αλήθεια Ο ΜΟΝΟΣ ΤΡΟΠΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΑΛΛΑΓΕΙΣ ΑΠΟ ΤΟ ΦΟΒΟ ΠΟΥ ΣΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΜΙΑ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙΣ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ.

Η δεύτερη κι η πρώτη αλήθεια μοιάζουν αντιφατικές, κι όμως δεν είναι. Ο φόβος για συγκεκριμένες καταστάσεις διαλύθηκε, όταν τελικά τις αντιμετώπισα. Για να εξαφανιστεί ο φόβος, πρέ­πει να προηγηθεί η δράση.

Για να γίνει πιο κατανοητό, θα αναφερθώ στην πρώτη διδα­κτική εμπειρία μου. Δεν ήμουν και πολύ μεγαλύτερη από τους μαθητές μου και τους δίδασκα μια σειρά μαθημάτων σχετικά με την ψυχολογία του γήρατος, ένα θέμα για το οποίο δεν κα­τείχα εξειδικευμένες γνώσεις. Περίμενα την πρώτη τάξη μου με ένα φοβερό συναίσθημα τρόμου. Τρεις μέρες πριν από τα μαθήματα, το στομάχι μου ήταν σε φρικτή κατάσταση. Είχα ετοιμάσει μια διδακτέα ύλη για οχτώ ώρες, ενώ το μάθημα θα ήταν ωριαίο. Είχα συγκεντρώσει σημειώσεις που θα αρκούσαν για τρεις διαλέξεις. Τίποτα απ’ όλα αυτά, όμως, δεν μείωνε το φόβο μου. Όταν εκείνη η μέρα έφτασε τελικά, ένιωθα σαν να με οδηγούσαν στη λαιμητόμο. Καθώς στεκόμουν απέναντι από τους μαθητές μου, άκουγα ξεκάθαρα το σφυροκόπημα της καρδιάς μου κι ένιωθα τα γόνατά μου να τρέμουν. Με κάποιο τρόπο, κατάφερα να ολοκληρώσω το μάθημα εκείνη τη μέρα, αλλά δεν ανυπομονούσα καθόλου για το δεύτερο μάθημα, που ήταν προγραμματισμένο για την επόμενη εβδομάδα.

Ευτυχώς, τα πράγματα αποδείχτηκαν πιο εύκολα την επόμε­νη φορά. (Αν δεν ήταν πιο εύκολα, θα είχα παραιτηθεί από τη διδασκαλία μια για πάντα.) Άρχισα να αναγνωρίζω τα πρόσωπα στην τάξη και να θυμάμαι τα ονόματα ορισμένων μαθητών. Στο τρίτο μάθημα τα πήγα καλύτερα απ’ ό,τι στο δεύτερο, καθώς

είχα αρχίσει να χαλαρώνω και να επικοινωνώ πιο άνετα με τους μαθητές. Μετά το έκτο μάθημα, πραγματικά λαχταρούσα να σταθώ μπροστά στους μαθητές και να διδάξω. Η αλληλεπίδρα­ση με τους μαθητές μού φαινόταν πλέον σαν μια ενδιαφέρου­σα πρόκληση. Μια μέρα, καθώς πλησίαζα σε εκείνη την άλλοτε τρομακτική αίθουσα όπου είχα πρωτοδιδάξει, συνειδητοποίησα ότι δεν φοβόμουν πια. Ο φόβος μου είχε μετατραπεί σε μια γλυ- κιά ανυπομονησία.

Χρειάστηκε να διδάξω πολλά διαφορετικά μαθήματα πριν καταφέρω να νιώσω άνετα μπαίνοντας στην τάξη χωρίς να κου­βαλάω έναν τεράστιο όγκο σημειώσεων. Ώσπου, κάποια μέρα, έφτασα στο σημείο να κρατάω μόνο μία σελίδα με τα βασικά σημεία που ήθελα να καλύψω στον συγκεκριμένο κύκλο μα­θημάτων. Το είχα κάνει... κι ας φοβόμουν. Είχα καταφέρει να απαλλαγώ από το φόβο της διδασκαλίας. Βέβαια, όταν άρχισα να παρουσιάζομαι και σε τηλεοπτικές εκπομπές, ο φόβος επα­νεμφανίστηκε. Ωστόσο, κάθε φορά που τα κατάφερνα, ο φόβος υποχωρούσε, ώσπου διαλύθηκε. Έτσι γίνεται.

Ένα άλλο μέρος του παιχνιδιού «Όταν θα... τότε θα...», που συνήθιζα να παίζω, είχε σχέση με το αίσθημα της αυτοεκτίμη­σης. «Όταν θα νιώθω καλύτερα με τον εαυτό μου... τότε θα το τολμήσω». Πρόκειται για άλλον έναν εσφαλμένο τρόπο αντίλη­ψης της πραγματικότητας. Πίστευα πως όταν θα βελτίωνα την εικόνα μου, ο φόβος θα εξαφανιζόταν και θα ήμουν ελεύθερη να επιτύχω τους στόχους μου. Δεν γνώριζα ιτώς ακριβώς θα βελ­τιωνόταν η εικόνα μου - ίσως με την πάροδο του χρόνου, την ηλικία και την ωριμότητα, ίσως μέσα από την αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους ή ίσως με ένα θαύμα που θα μου επέ­τρεπε να νιώθω υπέροχα με τον εαυτό μου. Μάλιστα, είχα αγο­ράσει μια αγκράφα ζώνης πάνω στην οποία ήταν χαραγμένο το μήνυμα «ΕΙΜΑΙ ΚΑΤΑΠΛΗΚΤΙΚΗ». Σκεφτόμουν ότι με τον καιρό θα αφομοίωνα αυτό το μήνυμα.

Ίσως όλες εκείνες οι κινήσεις να βοήθησαν ως ένα βαθμό. Όμως, εκείνο που έπαιξε καθοριστικό ρόλο ήταν το αίσθημα επιτεύγματος που ένιωθα όποτε υπερνικούσα το φόβο και πε­τύχαινα μόνη μου τους στόχους μου. Τελικά, συνειδητοποίησα το εξής:

ΑΛΗΘΕΙΑ 3

ΥΠΑΡΧΕΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑΣ ΤΡΟΠΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΝΙΩΣΕΙΣ ΚΑΛΥΤΕΡΑ ΜΕ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ: ΒΓΕΣ ΕΚΕΙ ΕΞΩ ΚΑΙ ΚΑΝ’ ΤΟ... ΚΙ ΑΣ ΦΟΒΑΣΑΙ.

Θα αρχίσεις να νιώθεις καλύτερα με τον εαυτό σου μόνο αφότου αναλάβεις δράση. Κάθε φορά που καταφέρνεις να κάνεις κάτι, όχι μόνο μειώνεται ο φόβος που σου προκαλεί η συγκεκριμένη κατάσταση, αλλά κερδίζεις κι ένα μεγάλο δώρο: ενισχύεις την αυτοεκτίμησή σου. Είναι ευνόητο, βέβαια, ότι κάθε φορά που θα πετυχαίνεις κάτι και θα απαλλάσσεσαι από το φόβο, θα νιώ­θεις τόσο καλά, ώστε θα διαπιστώνεις ότι υπάρχει και κάτι άλλο που θέλεις να επιτύχεις και... Μάντεψε! Ο φόβος θα επανεμφα­νίζεται, καθώς θα προετοιμάζεσαι νια να αντιμετωπίσεις τη νέα σου πρόκληση.

Στα εργαστήρια και τα σεμινάρια που παρακολούθησα στα πρώτα στάδια αντιμετώπισης του φόβου, έμαθα κάτι που με ανακούφισε και με έκανε να νιώσω απίστευτα καλύτερα με τον εαυτό μου:

ΑΛΗΘΕΙΑ 4

ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΛΥΤΑ ΛΟΓΙΚΟ ΝΑ ΦΟΒΑΣΑΙ ΟΠΟΤΕ ΒΡΙΣΚΕΣΑΙ ΣΕ ΑΓΝΩΣΤΑ ΕΔΑΦΗ. ΟΛΟΙ ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΦΟΒΟΥΝΤΑΙ ΟΤΑΝ ΒΡΙΣΚΟΝΤΑΙ ΣΕ ΑΓΝΩΣΤΑ ΕΔΑΦΗ.

Αναρωτήθηκα: «Δηλαδή, όλοι αυτοί οι άνθρωποι που ζήλευα επειδή δεν φοβούνταν και προχωρούσαν στη ζωή τους, στην πραγματικότητα ένιωθαν φόβο; Και γιατί δεν μου το είπε ποτέ κανείς;» Μάλλον επειδή δεν ρώτησα ποτέ κανέναν. Πίστευα πως ήμουν ο μοναδικός άνθρωπος που ένιωθε τόσο ανεπαρκής. Και πόσο μεγάλη ήταν η ανακούφιση, όταν συνειδητοποίησα ότι όλοι ένιωθαν έτσι! Είχα παρέα όλους τους υπόλοιπους αν­θρώπους του κόσμου.

Θυμάμαι ένα άρθρο που είχα διαβάσει στην εφημερίδα, πριν από πολλά χρόνια, σχετικά με τον Εντ Κοχ, τον φαινομενικά ατρόμητο δήμαρχο της Νέας Υόρκης. Το άρθρο περιέγραφε πώς έμαθε κλακέτες, για να χορέψει με ένα συγκρότημα του Μπρόντγουεϊ σε μια προωθητική εκδήλωση. Ο δάσκαλός του έλεγε ότι ο δήμαρχος ήταν κατατρομοκρατημένος. Ήταν πολύ δύσκολο να το πιστέψω! Αυτός ο άντρας, που συχνά ερχόταν αντιμέτωπος με πλήθη αγριεμένων ανθρώπων, που είχε πάρει τόσες δύσκολες αποφάσεις που επηρέαζαν εκατομμύρια ζωές, που είχε σταθεί αντίκρυ στο λαό κατά την προεκλογική του εκ­στρατεία για τη θέση του δημάρχου... Αυτός ο άντρας φοβόταν να μάθει ένα απλό νούμερο με κλακέτες!

Όποιος γνωρίζει τις Αλήθειες για το Φόβο, δεν θα εκπλαγεί από το φόβο του δημάρχου. Οι κλακέτες ήταν για εκείνον μια άγνωστη δραστηριότητα, μια νέα δοκιμασία, και, επομένως, ήταν φυσικό να φοβάται. Όταν θα άρχιζε τα μαθήματα και θα μάθαινε τα βήματα, ο φόβος του θα υποχωρούσε και η εμπι­στοσύνη στον εαυτό του θα αυξανόταν. Έτσι, θα πρόσθετε ένα ακόμα επίτευγμα στα τόσα άλλα κατορθώματά του. Ακριβώς το ίδιο ισχύει για όλους μας. Καθώς όλοι είμαστε ανθρώπινα όντα, όλοι μοιραζόμαστε τα ίδια συναισθήματα. Και ο φόβος δεν εξαιρείται.

Πολλές ιστορίες, παρόμοιες με του δημάρχου Κοχ έχουν κατά καιρούς εμφανιστεί σε εφημερίδες, σε περιοδικά, σε βιβλία και στην τηλεόραση. Μέχρι να αιρομοιώσεις τις Αλήθειες για το Φόβο, θα ακούς, θα διαβάζεις και θα βλέπεις τέτοιες περιπτώσεις, χωρίς να αντιλαμβάνεσαι τις αδιόρατες αρχές που τις διέπουν. Μπορεί να μη συνειδητοποιείς τις ομοιότητες ανάμεσα στη ζωή σου και τις εμπειρίες των άλλων, ειδικά εκείνες των διασημοτή- των. Ίσως πιστεύεις πως αυτοί είναι κάποιοι τυχεροί άνθρωποι που δεν ένιωθαν φόβο, κι έτσι μπόρεσαν να φτάσουν εκεί που έφτασαν. Δεν είναι έτσι! Για να τα καταφέρουν, χρειάστηκε να αντιμετωπίσουν αμέτρητες καταστάσεις που τους προκαλούσαν φόβο... Και εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν καταστάσεις που τους τρομάζουν.

Εκείνοι που αντιμετώπισαν στη ζωή τους το φόβο με επιτυ­χία, γνωρίζουν, συνειδητά ή ασυνείδητα, το μήνυμα αυτού του βιβλίου: Πρέπει να νιώσεις το φόβο. Και να το κάνεις... ακόμα κι αν φοβάσαι. Ένας πολύ επιτυχημένος φίλος μου, ένας άνθρω­πος αυτοδημιούργητος που δεν επέτρεψε σε κανένα εμπόδιο να αναχαιτίσει την πορεία του, όταν άκουσε τον τίτλο των μαθη­μάτων μου, κούνησε το κεφάλι του και είπε: «Ναι, νομίζω ότι μ’ αυτό τον τρόπο ζούσα πάντα τη ζωή μου, παρόλο που δεν το αντιλαμβανόμουν συνειδητά. Δεν θυμάμαι να υπήρξε ούτε μία φορά που να μη φοβήθηκα, αλλά ποτέ δεν άφησα το φόβο να με εμποδίσει να πάρω το ρίσκο που χρειαζόταν τη συγκεκριμένη στιγμή. Απλά προχωρούσα κι έκανα ό,τι έπρεπε να κάνω για να γίνουν οι ιδέες μου πράξη, ανεξάρτητα από το φόβο».

Αν δεν κατάφερες στη ζωή σου να αντιμετωπίσεις το φόβο, μάλλον δεν έμαθες ποτέ τις Αλήθειες του, μάλλον τον ερμήνευες σαν συναγερμό για υποχώρηση αντί να τον δεις σαν το πράσι­νο φως για να προχωρήσεις μπροστά. Τόσο καιρό, έπαιζες το παιχνίδι «Όταν θα... τότε θα...», που ανέφερα προηγουμένως. Όμως, το μόνο που χρειάζεται για να βγεις από τη φυλακή στην οποία έχεις αιχμαλωτίσει τον εαυτό σου είναι να εκπαιδευτείς σε έναν νέο τρόπο σκέψης.

Το πρώτο βήμα αυτής της επανεκπαίδευσης είναι να επανα­λαμβάνεις τις Αλήθειες για το Φόβο τουλάχιστον δέκα φορές τη μέρα επί ένα μήνα. Όπως θα ανακαλύψεις σύντομα, η αλλαγή ενός εσφαλμένου μοτίβου σκέψης απαιτεί συνεχή επανάληψη. Δεν αρκεί να γνωρίζεις τις Αλήθειες του Φόβου. Πρέπει να τις επαναλαμβάνεις διαρκώς στον εαυτό σου, μέχρι να τις αφομοιώ­σεις πλήρως, μέχρι να αναστρέψεις τη συμπεριφορά σου και να προχωρήσεις προς τους στόχους σου αντί να υποχωρείς. Δεν θα αναφέρουμε ξανά για ποιο λόγο η επανάληψη είναι τόσο σημα­ντική. Για την ώρα, δείξε μου εμπιστοσύνη και επαναλάμβανε τις Αλήθειες για το Φόβο, ξανά και ξανά.

Όμως, πριν αρχίσεις, θα ήθελα να προσθέσω στη λίστα μια πολύ σημαντική Αλήθεια. Μπορεί να έχεις ήδη αναρωτηθεί: «Γιατί θα πρέπει να υποβάλω τον εαυτό μου στην ταλαιπωρία που συνεπάγεται ένα ρίσκο; Γιατί να μη συνεχίσω να ζω τη ζωή μου όπως τη ζω;» Ίσως η απάντησή μου σε αυτό το ερώτημα να σε εκπλήξει. Είναι η εξής:

ΑΛΗΘΕΙΑ 5

Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΦΟΒΟΥ ΕΙΝΑΙ ΛΙΓΟΤΕΡΟ ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΟΦΑΣΗ ΝΑ ΖΗΣΕΙΣ ΜΙΑ ΖΩΗ ΓΕΜΑΤΗ ΑΠΟ ΤΟ ΦΟΒΟ ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΕΙ ΑΠΟ ΤΟ ΑΙΣΘΗΜΑ ΤΗΣ ΑΔΥΝΑΜΙΑΣ.

Πηγή: http://www.boro.gr