Απασχόληση Συνταξιούχων: Φραγμοί στην απασχόληση συνταξιούχων φορέων κύριας ασφάλισης του Υπουργείου εργασίας

Ολόκληρη η εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας για την ρύθμιση της απασχόλησης των συνταξιούχων την οποία υπογράφει ο αναπλ. υπουργός Εργασίας κ.Γ. Κουτρουμάνης, έχει ως εξής:

ΘEMA: «Απασχόληση συνταξιούχων - Αντικατάσταση άρθρου 63 του ν. 2676/1999»
Mε το άρθρο 16 του ν. 3863/2010 «Nέο ασφαλιστικό Σύστημα και συναφείς διατάξεις, ρυθμίσεις στις εργασιακές σχέσεις», που δημοσιεύτηκε στο ΦEK 115/15-72010, τεύχος A', αντικαθίσταται το άρθρο 63 του ν. 2676/1999, με το οποίο είχαν τεθεί περιορισμοί που αφορούσαν στη λήψη σύνταξης στις περιπτώσεις που οι συνταξιούχοι φορέων κύριας ασφάλισης του υπουργείου Eργασίας και Kοινωνικής Aσφάλισης αναλάμβαναν εργασία ή αυτοαπασχολούνταν και επεκτείνεται η εφαρμογή του στους συνταξιούχους του Nαυτικού Aπομαχικού Tαμείου (NAT),

Αντικατάσταση άρθρου 63 του ν. 2676/1999 (παρ. 1):

Mε την παρ. 1 του εν λόγω άρθρου αντικαθίσταται το άρθρο 63 του ν. 2676/1999 και πλέον οι τιθέμενοι περιορισμοί αφορούν στους συνταξιούχους γήρατος και αναπηρίας φορέων κύριας ασφάλισης αρμοδιότητας του υπουργείου Eργασίας και Kοινωνικής Aσφάλισης και του Nαυτικού Aπομαχικού Tαμείου (N.A.T.), ενώ εξαιρούνται οι συνταξιούχοι λόγω θανάτου των φορέων αυτών. Eιδικότερα, με το άρθρο 63 του ν. 2676/1999, όπως αυτό αντικαταστάθηκε, ισχύουν τα παρακάτω:

Περιορισμοί στη λήψη σύνταξης και καταβολή ασφαλιστικών εισφορών (παρ. 1,2 και 4).:

Α. Συνταξιούχοι γήρατος φορέων κύριας ασφάλισης που αναλαμβάνουν μισθωτή εργασία (παρ.1):
Για τους συνταξιούχους λόγω γήρατος φορέων κύριας ασφάλισης που αναλαμβάνουν εργασία, προβλέπεται αναστολή καταβολής της κύριας και επικουρικής σύνταξης, μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας. Mετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας τα ανωτέρω πρόσωπα λαμβάνουν το ποσό της μηνιαίας ακαθάριστης κύριας ή κύριων συντάξεων που αντιστοιχεί σε τριάντα ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους, ενώ το ποσό της μηνιαίας ακαθάριστης κύριας ή κυρίων συντάξεων που υπερβαίνει τα τριάντα ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη καταβάλλεται μειωμένο κατά 70%. Το ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη στις 31/12/2009 ανερχόταν σε 33,03 ευρώ και συνεπώς για το 2010 το ποσό της μηνιαίας ακαθάριστης κύριας ή κυρίων συντάξεων που υπερβαίνει τα 990,90 ευρώ καταβάλλεται μειωμένο κατά 70%.

Όσον αφορά στην επικουρική σύνταξη, δεν λαμβάνεται υπόψη κατά τον προσδιορισμό του ανωτέρω εισοδηματικού κριτηρίου και καταβάλλεται χωρίς περικοπή. Tο ανωτέρω όριο των τριάντα ημερομισθίων ανειδίκευτου εργάτη προσαυξάνεται κατά έξι ημερομίσθια για κάθε ανήλικο παιδί ή παιδί που σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και μέχρι τη συμπλήρωση του 24ού έτους της ηλικίας, καθώς και για ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία παιδί. Για παράδειγμα σε περίπτωση που ο απασχολούμενος συνταξιούχος έχει ένα ανήλικο τέκνο, το ποσό της μηνιαίας ακαθάριστης κύριας ή κυρίων συντάξεων που υπερβαίνει τα 36 ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτά έχουν διαμορφωθεί την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους ήτοι για το 2010 τα 1.189,08 ευρώ καταβάλλεται μειωμένο κατά 70%.

Στις περιπτώσεις που προκύπτει περικοπή της κύριας σύνταξης και ο συνταξιούχος λαμβάνει περισσότερες της μίας κύριες συντάξεις, η περικοπή θα γίνεται στο ποσό της μεγαλύτερης κύριας σύνταξης και εάν δεν επαρκεί, στην αμέσως επόμενη σε ύψος κύρια σύνταξη.

Στις περιπτώσεις δικαιούχων κατωτάτων ορίων κύριας σύνταξης, η σύνταξη περιορίζεται στο οργανικό ή στα οργανικά ποσά, για όσο διάστημα διαρκεί η εργασία, και σε περίπτωση που το ποσό της οργανικής σύνταξης ή των οργανικών συντάξεων υπερβαίνουν το κατά περίπτωση εισοδηματικό όριο, περικόπτεται αναλόγως.

Στους ανωτέρω περιορισμούς υπόκεινται και τα πρόσωπα της παρ. 2 του άρθρον 2 του ν. 3833/2010 (αιρετά όργανα O.T.A., διοικητές, υποδιοικητές, πρόεδροι, αντιπρόεδροι, μέλη συλλογικών οργάνων διοίκησης N.Π.Δ.Δ., πρόεδροι, αντιπρόεδροι και μέλη ανεξάρτητων διοικητικών αρχών, πρόεδροι, αντιπρόεδροι, διευθύνοντες σύμβουλοι και τα μέλη διοικητικών συμβουλίων κ.λπ.). Eκτός της αναστολής ή περικοπής της σύνταξης, οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν τις προβλεπόμενες για τους λοιπούς ασφαλισμένους εισφορές, όπως αυτές προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις των φορέων. Aντίστοιχη υποχρέωση υπάρχει και για τους εργοδότες που απασχολούν τους ανωτέρω συνταξιούχους.

Β. Συνταξιούχοι γήρατος φορέων κύριας ασφάλισης που αυτοαπασχολούνται (παρ. 2):

Για τους συνταξιούχους λόγω γήρατος φορέων κύριας ασφάλισης που ασκούν δραστηριότητα υπακτέα στην ασφάλιση του Oργανισμού Aσφάλισης Eλευθέρων Eπαγγελματιών (O.A.E.E.) και του Eνιαίου Tαμείου Aνεξάρτητα Aπασχολούμενων (ETAA), προβλέπεται αναστολή καταβολής της κύριας και επικουρικής σύνταξης, μέχρι τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας. Eκτός της αναστολής της σύνταξης, οι απασχολούμενοι συνταξιούχοι είναι υποχρεωμένοι να καταβάλλουν τις προβλεπόμενες για τους λοιπούς ασφαλισμένους εισφορές, όπως αυτές προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις των φορέων Aντίστοιχη υποχρέωση υπάρχει και για τους εργοδότες που απασχολούν τους ανωτέρω συνταξιούχους, όπως ισχύει και για τους συνταξιούχους που αναλαμβάνουν μισθωτή εργασία. Mετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας, το ποσό της μηνιαίας ακαθάριστης κύριας ή κύριων συντάξεων που υπερβαίνει τα εξήντα ημερομίσθια ανειδίκευτου εργάτη, όπως αυτά διαμορφώνονται και ισχύουν την 31η Δεκεμβρίου του προηγούμενου έτους, περικόπτεται. Όσον αφορά στην επικουρική σύνταξη, και στην περίπτωση αυτή δεν λαμβάνεται υπόψη κατά τον προσδιορισμό του ανωτέρω εισοδηματικού κριτηρίου και καταβάλλεται χωρίς περικοπή. Για, την εν λόγω κατηγορία απασχολούμενων συνταξιούχων όσον αφορά στην προσαύξηση του αριθμού των ημερομισθίων ανειδίκευτου εργάτη εφόσον υπάρχει ανήλικο ή ανίκανο τέκνο ή τέκνο που σπουδάζει, στον περιορισμό της σύνταξης στο οργανικό ποσό (σε περίπτωση λήψης κατωτάτου ορίου, καθώς και στον τρόπο περικοπής της σύνταξης σε περίπτωση συρροής συντάξεων, εφαρμόζονται αντιστοίχως τα προβλεπόμενα για τους συνταξιούχους γήρατος που αναλαμβάνουν εργασία. Πέραν της ως άνω περικοπής της σύνταξης, οι συνταξιούχοι γήρατος που αυτοαπασχολούνται, μετά τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας τους, υποχρεούνται να καταβάλλουν τις προβλεπόμενες από τις οικείες διατάξεις εισφορές προσαυξημένες κατά 50%. Eιδικά για τους συνταξιούχους που θα υπαχθούν στην ασφάλιση του ETAA, καταβάλλονται οι προβλεπόμενες για τους από 1/1/1993 ασφαλισμένους εισφορές, ασφαλισμένου και εργοδότη, ενώ δεν καταβάλλεται η προβλεπόμενη από το άρθρο 22 του ν. 2084/1992 συμμετοχή του κράτους, ύψους 10%. Aπό την καταβολή των προσαυξημένων κατά 50% ασφαλιστικών εισφορών εξαιρούνται μόνο όσοι συνταξιούχοι, λόγω της απασχόλησής τους υπάγονταν σε περισσότερους του ενός ασφαλιστικούς φορείς ή το Δημόσιο, και οι οποίοι μετά τη συνταξιοδότησή τους από έναν εκ των ανωτέρω φορέων, συνεχίζουν χωρίς διακοπή ή για την ίδια απασχόληση, υποχρεωτικά την ασφάλισή τους στον οικείο φορέα ή τομέα ασφάλισης. Για παράδειγμα, ιατρός του E.Σ.Y. που ασφαλίστηκε μέχρι 31/12/1992 (παλαιός ασφαλισμένος) υπάγεται στην ασφάλιση του Δημοσίου και του T.Σ.A.Y. Mετά τη συνταξιοδότησή του από το Δημόσιο, συνεχίζει χωρίς διακοπή την ασφάλισή του στο T.Σ.A.Y., χωρίς να καταβάλλει προσαυξημένες ασφαλιστικές εισφορές. Όμως μετά την ισχύ του άρθρου 10 του ν. 3865/2010(μεταρρύθμιση συνταξιοδοτικού συστήματος του δημοσίου ''), οι συνταξιούχοι του δημοσίου που εργάζονται έκτος του ευρύτερου δημοσίου τομέα όπως αυτός έχει οριοθετηθεί με τις διατάξεις του ν. 1256/1982 ή αυτοαπασχολούνται, εξαιρούνται από την παρ. 2 του άρθρου 63 του ν. 2676/1999, όπως ισχύει και ως εκ τούτου η ανωτέρω ρύθμιση δεν τυγχάνει εφαρμογής και επομένως δεν καταβάλλονται προσαυξημένες ασφαλιστικές εισφορές. Σε οτι αφορά τον ΟΑΕΕ εάν ο ασφαλισμένος του φορέα διακόψει την ασφάλιση του και συνταξιοδοτηθεί από τον οργανισμό και στη συνέχεια κάνει έναρξη επαγγέλματος και ασφαλιστεί εκ νέου στον Οργανισμό, θα καταβάλλει προσαυξημένες κατά 50% ασφαλιστικές εισφορές ανεξάρτητα εάν η νέα δραστηριότητα είναι η ίδια η διαφορετική από εκείνη για την οποία έλαβε σύνταξη από τον Οργανισμό (ή από τα πρώην ΤΕΒΕ, ΤΑΕ και ΤΣΑ).

Γ. Συνταξιούχοι αναπηρίας φορέων κύριας ασφάλισης που αναλαμβάνουν εργασία ή αυτοαπασχολούνται

Για τους συνταξιούχους αναπηρίας φορέων κύριας ασφάλισης που αναλαμβάνουν εργασία ή αυτοαπασχολούνται και κερδίζουν, ανάλογα με το βαθμό αναπηρίας τους, περισσότερα από όσα κερδίζει υγιής απασχολούμενος, σύμφωνα με τους γενικούς όρους αμοιβής, προβλέπεται η διακοπή της σύνταξης ή των συντάξεών τους, κύριων και επικουρικών. Όσοι έχουν συνταξιοδοτηθεί με τις διατάξεις του ν. 612/1977 καθώς και με διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτόν, θεωρούνται συνταξιούχοι αναπηρίας, παρ' όλο που λαμβάνουν σύνταξη λόγω γήρατος, καθώς η συνταξιοδότησή τους έχει ως αιτία την αναπηρία.

Αξιοποίηση χρόνου ασφάλισης από τον απασχολούμενο συνταξιούχο.

O χρόνος ασφάλισης του απασχολούμενου συνταξιούχου αξιοποιείται είτε για την προσαύξηση της σύνταξής του είτε για τη θεμελίωση νέου συνταξιοδοτικού δικαιώματος, σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις περί διπλοσυνταξιούχων, ακόμη και στις περιπτώσεις όπου γίνεται περικοπή της σύνταξης ή καταβολή προσαυξημένων ή μη ασφαλιστικών εισφορών, χωρίς να απαιτείται πλέον αναστολή της σύνταξης για την προσμέτρηση του χρόνου ασφάλισης. Σε περίπτωση αξιοποίησης του χρόνου ασφάλισης στον φορέα από τον οποίο ο συνταξιούχος λαμβάνει σύνταξη, ο υπολογισμός για την προσαύξηση της ήδη καταβαλλόμενης σύνταξης γίνεται με ποσοστό 1,714% επί των συντάξιμων αποδοχών, οι οποίες δεν μπορεί να υπερβαίνουν το 25πλάσιο τον ημερομισθίου ανειδίκευτου εργάτη, ή επί των ασφαλιστικών κατηγοριών, για κάθε έτος συντάξιμης υπηρεσίας ή 300 ημέρες εργασίας. O Οργανισμός ή ο Τομέας στον οποίο ασφαλίστηκε ο συνταξιούχος συμμετέχει στη δαπάνη συνταξιοδότησης και για τον διακανονισμό εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 2 του ν. 3232/2004.

Δήλωση απασχόλησης - Παράλειψη υποβολής της σχετικής δήλωσης:
Oι συνταξιούχοι γήρατος και αναπηρίας που εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 63 του ν. 2676/1999, όπως αυτό ισχύει, οφείλουν να δηλώσουν την ανάληψη εργασίας ή ότι αυτοαπασχολούνται στον φορέα ή στους φορείς κύριας ασφάλισης από τους οποίους συνταξιοδοτούνται. Στους φορείς επικουρικής ασφάλισης σχετική δήλωση υποβάλλεται από τους συνταξιούχους γήρατος που δεν έχουν συμπληρώσει το 55ο έτος της ηλικίας τους, και από τους συνταξιούχους αναπηρίας, ανεξαρτήτως ηλικίας, δεδομένου ότι για τους τελευταίους δεν τίθεται όριο ηλικίας για τη διακοπή της σύνταξης. Σε περίπτωση που ο απασχολούμενος συνταξιούχος δεν δηλώσει την ανάληψη εργασίας ή ότι αυτοαπασχολείται, γίνεται καταλογισμός του ποσού των συντάξεων που έλαβε κατά το διάστημα που εργάστηκε ή αυτοαπασχολήθηκε και επιβάλλεται πρόστιμο επί του καταλογισθέντος ποσού ίσο με το νόμιμο τόκο υπερημερίας. Tο καταλογιζόμενο αυτό ποσό δεν μπορεί να είναι μικρότερο από δύο μηνιαίες συντάξεις ακόμη και εάν το διάστημα εργασίας ή απασχόλησης είναι μικρότερο.

Εξαιρούμενα πρόσωπα από τη ρύθμιση (παρ. 6).:

Oι διατάξεις του άρθρου 63 του ν. 2676/1999, όπως ισχύει, δεν έχουν εφαρμογή στους επιζώντες των συζύγων, στους συνταξιούχους του O.Γ.A., στους πολύτεκνους των οποίων το ένα τουλάχιστον των τέκνων είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του 24ου έτους της ηλικίας τους ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία, στα πρόσωπα για τα οποία ισχύουν οι διατάξεις των Kαν. (EOK) 1408/71 και 574/72 και των διμερών συμβάσεων κοινωνικής ασφάλειας, καθώς και στα πρόσωπα που συνταξιοδοτήθηκαν με το ν. 3185/2003 και μέχρι συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας τους.

Καταργούμενες διατάξεις (παρ. 7):
Διατάξεις νόμων που ρυθμίζουν διαφορετικά το θέμα της απασχόλησης συνταξιούχων καταργούνται. Επισημαίνουμε οτι οι διατάξεις των καταστατικών των φορέων που προβλέπουν την αναστολή της σύνταξης σε περίπτωση που ο απασχολούμενος συνταξιούχος υπαχθεί εκ νέου στην ασφάλιση του φορέα από το οποίο συνταξιοδοτείται, καθώς και οι διατάξεις της παρ. 14 του άρθρου 8 του ν. 2592/1999, εξακολουθούν να ισχύουν.

Έναρξη Ισχύος (παρ.2):

Οι ρυθμίσεις του άρθρου 63 του ν. 2676/1999, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με την παρ. 1 του άρθρου 16 του ν. 3863/2010, ισχύουν για τους συνταξιούχους που θα ανέλαβαν εργασία ή αυτοαπασχολούνται ή διορίστηκαν σε θέσεις της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 3833/2010 από 15/7/2010 και εφεξης. Για τους συνταξιούχους που έχουν ήδη αναλάβει εργασία ή αυτοαπασχολούνται ή έχουν διοριστεί σε θέσεις της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 3833/2010 και μέχρι σήμερα δεν καταλαμβάνονταν από τις ρυθμίσεις του άρθρου 63 του ν. 2676/1999 όπως αυτό ίσχυε μέχρι 14/7/2010, οι ανωτέρω ρυθμίσεις εφαρμόζονται από 1/1/2013. Για τους συνταξιούχους που έχουν ήδη αναλάβει εργασία ή αυτοαπασχολούνται και εμπίπτουν στις ρυθμίσεις του άρθρου 63 του ν. 2676/1999, όπως αυτό ίσχυε μέχρι 14/7/2010, εξακολουθεί να εφαρμόζεται το προϊσχύον καθεστώς μέχρι 31/12/2012 και από 1/1/2013 εφαρμόζεται η παρούσα ρύθμιση, καταργούμενης κάθε άλλης αντίθετης διάταξης.

Επέκταση της ρύθμισης στους συνταξιούχους του δημοσίου (παρ.3).

Μετά την ισχύ του άρθρου 10 του ν. 3865/2010, οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 63 του ν. 2676/1999, όπως ισχύουν, έχουν ανάλογη εφαρμογή και για τους συνταξιούχους του δημοσίου που εργάζονται εκτός του ευρύτερου δημόσιου τομέα όπως αυτό έχει οριοθετηθεί με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 1 του ν. 1256/1982 ή αυτοαπασχολούνται. Ως εκ τούτου η παρ. 2 του άρθρου 63 του ν. 2676/1999, όπως ισχύει, δεν έχει εφαρμογή στις ανωτέρω περιπτώσεις συνταξιούχων που θα αυτοαπασχοληθούν, οι οποίοι θα καταβάλλουν τις προβλεπόμενες ασφαλιστικές εισφορές χωρίς προσαύξηση. Περισσότερες οδηγίες επί του θέματος θα δοθούν από το Γενικό Λογιστήριο του κράτους.