Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ιδιοκτήτες αυθαιρέτων

Την επίσπευση του χρόνου καταβολής της πρώτης δόσης για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων, που πρέπει να γίνει μέσα σε τρεις μήνες και όχι σε οκτώ, όπως προέβλεπε αρχικά η ρύθμιση, προβλέπει ο νόμος, που ψηφίστηκε στη Βουλή την περασμένη εβδομάδα. Ετσι, οι ιδιοκτήτες θα κληθούν να πληρώσουν την πρώτη δόση από την 1η Ιανουαρίου έως το τέλος Φεβρουαρίου 2012, ανάλογα με τον χρόνο κατάθεσης της δήλωσης.

Στόχος είναι να εισρεύσουν συντομότερα τα έσοδα στα δημόσια ταμεία, που εκτιμώνται σε 300 εκατ. ευρώ έως το τέλος του χρόνου με βάση το μεσοπρόθεσμο πλαίσιο, που ψηφίστηκε από τη Βουλή, και σε άλλα 200 εκατ. ευρώ το 2012. Πάντως, οι εκτιμήσεις αυτές θεωρούνται χαμηλές, καθώς η κυβέρνηση προσδοκά ακόμη μεγαλύτερα έσοδα από την ένταξη στη ρύθμιση δεκάδων χιλιάδων από τους 1 εκατομμύριο περίπου ιδιοκτήτες αυθαιρέτων, που εκτιμάται ότι υπάρχουν στη χώρα.

Εξάλλου, από την ημέρα δημοσίευσης του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και όχι από την 1η Ιανουαρίου, όπως προβλεπόταν αρχικά, θα επιβάλλεται σε όλες τις μεταβιβάσεις ακινήτων να επισυνάπτεται δήλωση του ιδιοκτήτη αλλά και του μηχανικού ότι δεν υπάρχει σε αυτό αυθαίρετη κατασκευή, δεν έχουν εγκατασταθεί χρήσεις χωρίς άδεια και όλα έχουν γίνει, όπως προβλέπει η οικοδομική άδεια.

Η ίδια υποχρέωση υπάρχει και σε περίπτωση μεταβίβασης αδόμητου οικοπέδου, οπότε θα δηλώνεται από τον μηχανικό ότι δεν υπάρχει κτίσμα, ενώ σε περίπτωση που στο μεταβιβαζόμενο ακίνητο υπάρχουν παρανομίες, τότε πρέπει να προηγηθεί υποβολή δήλωσης τακτοποίησης που επισυνάπτεται στο συμβόλαιο.

Ακόμη, από εδώ και στο εξής ψευδείς ή ανακριβείς βεβαιώσεις από όσους εμπλέκονται σε μία δικαιοπραξία (συμβολαιογράφοι, δικηγόροι, μεσίτες, υποθηκοφύλακες κ.λπ.) επισύρουν αυστηρές ποινές, όπως φυλάκιση τουλάχιστον έξι μηνών και χρηματική ποινή από 30.000 έως 100.000 ευρώ ανάλογα με την αξία της αυθαίρετης κατασκευής. Για τους μηχανικούς προβλέπεται μέχρι και αφαίρεση της άδειας άσκησης επαγγέλματος. Στόχος είναι να μπει τέλος στις πολεοδομικές παρανομίες και την αυθαίρετη δόμηση, ενώ παράλληλα γίνεται και ένα πρώτο βήμα για τη δημιουργία ηλεκτρονικού μητρώου ακινήτων. Ωστόσο, και αυτό το κόστος καλούνται να επιβαρυνθούν οι ιδιοκτήτες.

Η ρύθμιση αποτελεί πλέον νόμο του κράτους και εντός του επόμενου διαστήματος θα ξεκινήσει η διαδικασία υποβολής των δηλώσεων. Μετά τη δημοσίευση του νόμου αναμένεται να εκδοθούν και εγκύκλιοι, οι οποίες θα αντιμετωπίζουν επιμέρους ζητήματα και διασαφηνίσεις στην εφαρμογή του νόμου.

Τι πρέπει, όμως, να ξέρουν οι ιδιοκτήτες των αυθαιρέτων για τις διαδικασίες και τα πρόστιμα που θα κληθούν να πληρώσουν;

1. Ποιοι εντάσσονται στη ρύθμιση;
Στη ρύθμιση μπορούν να ενταχθούν τα αυθαίρετα κτίσματα, των οποίων έχει ολοκληρωθεί ο φέρων οργανισμός και οι χρήσεις, που έχουν εγκατασταθεί, μέχρι την ημερομηνία κατάθεσης της ρύθμισης στη Βουλή, δηλαδή στις 28 Ιουλίου. Τα αυθαίρετα έχουν ανεγερθεί καθ' υπέρβαση είτε της οικοδομικής άδειας είτε των όρων ή περιορισμών δόμησης του ακινήτου είτε χωρίς οικοδομική άδεια, εφόσον η χρήση τους δεν απαγορεύεται από τις πολεοδομικές διατάξεις για τις χρήσεις γης που ισχύουν στην περιοχή του ακινήτου ή δεν απαγορευόταν κατά τον χρόνο έκδοσης της οικοδομικής άδειας ή κατά τον χρόνο κατασκευής ή εγκατάστασης της αυθαίρετης χρήσης. Εξαιρούνται της ρύθμισης κτίσματα, που υφίστανται προ του 1955, που έχουν εξαιρεθεί από την κατεδάφιση, που έχουν νομιμοποιηθεί με τον νόμο του 1983 ή του 1985, που βρίσκονται σε εγκεκριμένο κοινόχρηστο χώρο της πόλης, σε δημόσιο κτήμα, σε δασική ή αναδασωτέα έκταση, στον αιγιαλό ή ζώνη παραλίας, σε κηρυγμένο αρχαιολογικό ή ιστορικό χώρο, στον οποίο απαγορευόταν η δόμηση κατά τον χρόνο εκτέλεσης της αυθαίρετης κατασκευής ή εγκατάστασης της αυθαίρετης χρήσης ή σε παραδοσιακό οικισμό, σε παραδοσιακό οικισμό ή σε κηρυγμένο ως διατηρητέο κτίριο, σε ρέμα ή σε βιότοπο. Για τα ακίνητα σε αμφισβητούμενες δασικές περιοχές, οι ιδιοκτήτες, ακόμη και στις περιπτώσεις που έχουν γίνει αναρτήσεις των έξι πρώτων δασικών χαρτών, θα αναλάβουν από μόνοι τους την ευθύνη να υποβάλουν ή όχι δήλωση τακτοποίησης αυθαιρέτου.

2. Τι σημαίνει η ένταξη στη ρύθμιση;
Αναστέλλεται για τριάντα χρόνια η επιβολή κυρώσεων μετά την καταβολή ενιαίου ειδικού προστίμου. Εντός προθεσμίας δέκα ετών από την έναρξη ισχύος του νόμου πρέπει να ολοκληρωθεί ο πολεοδομικός σχεδιασμός με την έγκριση ή αναθεώρηση ΓΠΣ και ΣΧΟΟΑΠ ή άλλου τύπου σχεδιασμό και την αναθεώρηση των εγκεκριμένων σχεδίων πόλης, όπου απαιτείται, σε όλους τους δήμους στους οποίους δηλώνονται αυθαίρετες κατασκευές και χρήσεις κατά τις διατάξεις του παρόντος. Με τα σχέδια αυτά θα καθορίζονται στις εκτός σχεδίου και εκτός ορίων οικισμών περιοχές οι ζώνες, όπου επιτρέπεται η δόμηση.

3. Τι γίνεται με τις αυθαίρετες επαγγελματικές εγκαταστάσεις;
Στην περίπτωση που η αυθαίρετη κατασκευή ή η αυθαίρετη χρήση αφορά κτίριο, που χρησιμοποιείται και λειτουργεί ως βιομηχανική, βιοτεχνική εγκατάσταση, ξενοδοχείο, αποθήκη ή άλλη παραγωγική μονάδα, εφόσον έχει υπαχθεί σε ειδικές διατάξεις, που επιτρέπουν τη λειτουργία του μετά την καταβολή προστίμου ή άλλου τέλους ή εισφοράς, το ειδικό πρόστιμο διατήρησης της νέας ρύθμισης καταβάλλεται μειωμένο κατά το ποσό του προστίμου ή τέλους ή εισφοράς, που έχει καταβληθεί σε εφαρμογή των διατάξεων αυτών.

4. Πώς θα διαπιστώνεται το έτος ανέγερσης του αυθαιρέτου;Εφόσον υπάρχει οικοδομική άδεια, με βάση την ημερομηνία έκδοσής της. Στα αυθαίρετα χωρίς άδεια, με βάση την ένταξή τους σε παλαιότερους νόμους ή, αν δεν έχουν ενταχθεί ως τώρα, με υπεύθυνη δήλωση του ιδιοκτήτη. Τα στοιχεία θα μπορούν να ελεγχθούν μέσω αεροφωτογραφιών, αλλά μένει να διευκρινιστεί από το υπουργείο αν θα χρησιμοποιηθούν τελικά.

5. Ποια είναι τα απαραίτητα δικαιολογητικά;
- Αίτηση.
- Υπεύθυνη δήλωση με τα ατομικά στοιχεία, ΑΦM, ΔOY φορολογίας του ιδιοκτήτη, αριθμό και έτος της οικοδομικής άδειας όπου υπάρχει, εμβαδόν και χρήση της κατασκευής, ημερομηνία ολοκλήρωσης της κατασκευής ή εγκατάστασης της χρήσης σε αυτό, καθώς και εάν πρόκειται για ακίνητο κύριας και μοναδικής κατοικίας, πρώτης κατοικίας, άλλης κατοικίας ή ακίνητο άλλης χρήσης. Αν δεν έχει εκδοθεί οικοδομική άδεια ή αυτή δεν είναι δυνατό να βρεθεί, επισυνάπτονται όλα τα στοιχεία πλην του στελέχους, που αποτυπώνουν την κατάσταση του ακινήτου.

- Παράβολο / αποδεικτικό είσπραξης υπέρ του ελληνικού Δημοσίου.
- Έντυπο υπολογισμού του ειδικού προστίμου της δηλούμενης κατασκευής.

6. Πόσο κοστίζει το παράβολο;
Το παράβολο / αποδεικτικό είσπραξης υπέρ του ελληνικού Δημοσίου ανέρχεται σε 500 ευρώ για αυθαίρετη κατασκευή / χρήση μέχρι 50 τ.μ ή για κτίριο κύριας και μοναδικής κατοικίας μέχρι 100 τ.μ., 1.000 ευρώ για κτίριο / χρήση άνω των 50 τ.μ. και μέχρι 100 τ.μ. ή για κτίριο κύριας και μοναδικής κατοικίας άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 200 τ.μ., 2.000 ευρώ για κτίριο / χρήση άνω των 100 τ.μ. και μέχρι 1.000 τ.μ., 4.000 ευρώ για κτίριο/ χρήση μεγαλύτερη των 1.000 τ.μ. και μέχρι 2000 τ.μ. και 6.000 ευρώ για κτίριο / χρήση μεγαλύτερη των 2.000 τ.μ., επί ποινή απαραδέκτου, για κάθε αυτοτελή ιδιοκτησία, το οποίο σε καμία περίπτωση δεν επιστρέφεται, αλλά συμψηφίζεται με το ειδικό πρόστιμο που προβλέπεται στον νόμο. Η διαδικασία είσπραξης των ποσών αυτών και η δυνατότητα κατάθεσής τους σε συμβεβλημένες τράπεζες θα καθορισθεί με κοινή απόφαση των υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.

7. Πόσες δόσεις προβλέπονται για την πληρωμή του προστίμου; Πότε αναμένεται να πληρωθεί η πρώτη δόση;
Η περίοδος καταβολής των προστίμων αυξήθηκε σε σχέση με την αρχική πρόβλεψη των 24 μηνών και φτάνει τους 30 μήνες. Επίσης, καταργήθηκε η πρόβλεψη για οκτώ ισόποσες δόσεις για κατοικίες και 14 στις άλλες χρήσεις και ο τρόπος πληρωμής θα καθοριστεί με υπουργική απόφαση. Ο χρόνος καταβολής της πρώτης δόσης επισπεύσθηκε και θα πρέπει να γίνει μέσα σε τρεις μήνες και όχι σε οκτώ, όπως προβλεπόταν αρχικά. Αυτό σημαίνει ότι η πρώτη δόση θα πληρωθεί από την 1η Ιανουαρίου έως το τέλος Φεβρουαρίου 2012, ανάλογα με τον χρόνο κατάθεσης της δήλωσης από τον ιδιοκτήτη. Επίσης, αν το πρόστιμο μετά την αφαίρεση του παραβόλου είναι μικρότερο των 400 ευρώ, τότε το ποσό καταβάλλεται εφάπαξ, χωρίς έκπτωση και έως τις 31 Δεκεμβρίου. Σε περίπτωση εφάπαξ καταβολής, κατά τον χρόνο καταβολής της πρώτης δόσης παρέχεται έκπτωση 20%. Σε περίπτωση καθυστέρησης καταβολής των δόσεων επιβάλλεται προσαύξηση 1% για κάθε μήνα καθυστέρησης. Επιτρέπεται η σύνδεση των κτιρίων αυτών με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας μετά την καταβολή τουλάχιστον της πρώτης δόσης του ενιαίου ειδικού προστίμου.

8. Πώς έχουν οριστεί οι συντελεστές παρανομίας;
Οι συντελεστές εξαρτώνται από την κατηγορία και το είδος του αυθαιρέτου. Πάντως, στο τελικό κείμενο του νόμου αποφασίστηκε μείωση του προστίμου για αυθαίρετα που έχουν κατασκευαστεί πριν από το 1983 σε σχέση με την αρχική πρόβλεψη και έτσι, μετά τον καθορισμό του οφειλόμενου ποσού ανάλογα με τις παραβάσεις, π.χ. εκτός σχεδίου χωρίς άδεια, εντός σχεδίου με υπέρβαση 50% των όρων δόμησης, ο ιδιοκτήτης ακινήτου αυτής της κατηγορίας θα καταβάλει το 15% αντί του 20%. Επίσης, το πρόστιμο θα μειώνεται στο 50% για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα ατόμων με αναπηρία και για αυθαίρετο που αποτελεί την κύρια και μοναδική κατοικία και συγκεκριμένα έχουν ατομικό εισόδημα έως 8.000 ευρώ και οικογενειακό έως 12.000 ευρώ. Όσον αφορά τον συντελεστή παλαιότητας, το πρόστιμο θα μειώνεται στο 20% της οφειλής για τα αυθαίρετα που έχουν κτιστεί πριν από το 1983 και στο 50% για όσα έχουν χτιστεί από το 1984 έως το τέλος του 2003, ενώ τα νεότερα κτίσματα θα πληρώνουν τα πρόστιμα στο ακέραιο, χωρίς καμία έκπτωση.

9. Στις περιοχές που δεν έχει καθοριστεί τιμή ζώνης;
Αν δεν έχει καθοριστεί τιμή ζώνης σύμφωνα με το σύστημα των αντικειμενικών αξιών του υπουργείου Οικονομικών στην περιοχή του ακινήτου, καθώς και στις περιοχές εκτός σχεδίου πόλης και εκτός ορίων οικισμών, για τον υπολογισμό της αξίας των κτισμάτων λαμβάνεται υπόψη η ελάχιστη τιμή ζώνης που ισχύει στον δήμο και εάν δεν έχει καθοριστεί σε αυτόν, η ελάχιστη τιμή ζώνης που ισχύει στην περιφερειακή ενότητα, όπου βρίσκεται το ακίνητο.

10. Αν κάποιοι δεν υποβάλουν αίτηση;
Όσοι δεν ενταχθούν στη ρύθμιση και δεν πληρώσουν το ενιαίο πρόστιμο ή όσοι υποβάλουν ψευδή στοιχεία, αν εντοπισθούν μετά τους ελέγχους που θα γίνουν ή ύστερα από καταγγελία, θα πληρώσουν πρόστιμο ανέγερσης ίσο με το 30% επί της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου και ετήσιο πρόστιμο διατήρησης ίσο με το 5% επί της αντικειμενικής αξίας, για κάθε έτος μέχρι την κατεδάφισή του. Επίσης, θεσμοθετείται ειδική υπηρεσία κατεδαφίσεων, η οποία θα έχει αρμοδιότητα να εντοπίζει και να ελέγχει τα αυθαίρετα, την έκδοση και εκτέλεση πράξεων κατεδάφισης και τη μέριμνα για ορθή διάθεση των οικοδομικών αποβλήτων (μπαζών) και την αποκατάσταση. H υπηρεσία θα έχει στη διάθεσή της και μηχανικά μέσα ή τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει ιδιώτες για τις κατεδαφίσεις. Επίσης, καταργήθηκαν όλα τα «παραθυράκια» που επέτρεπαν τη σύνδεση των αυθαιρέτων με τη ΔΕΗ και το δίκτυο ύδρευσης και προβλέπεται ότι, από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, καταργείται κάθε διάταξη που επιτρέπει την κατ' εξαίρεση σύνδεση με τα δίκτυα κοινής ωφέλειας, ενώ δεν θα υλοποιηθούν βεβαιώσεις ή αποφάσεις που τυχόν έχουν εκδοθεί.

Πηγή: http://www.kerdos.gr