Aυτισμός: Τι ρόλο παίζει η διατροφή στο παιδί

Ο αυτισμός είναι μια σύνθετη συμπεριφορικά, καθορισμένη νευροαναπτυξιακή διαταραχή που χαρακτηρίζεται από σημαντικές διαταραχές στην κοινωνική, λεκτική και μη λεκτική επικοινωνία, καθώς και από επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές. Εμφανίζεται πρώτη φορά στα μικρά παιδιά, με το φάσμα του να κυμαίνεται από ήπιο εως σοβαρό.

Η διάγνωση του αυτισμού γίνεται συνήθως πριν την ηλικία των 3 χρόνων και χαρακτηρίζεται από διαταραχές στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις, καθυστέρηση της ομιλίας και της γλωσσικής ανάπτυξης καθώς και με περιοριστικές επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.

Μερικά παιδιά αναπτύσσονται κανονικά μέχρι 18 εως 24 μηνών και στη συνέχεια μπορεί να χάσουν τις δεξιότητες τους. Επειδή δεν υπάρχει καμία γνωστή θεραπεία, θα πρέπει να δίνεται έμφαση στον έγκαιρο εντοπισμό και στην παρέμβαση, με στόχο τη μεγιστοποιήση της ποιότητας ζωής για τα παιδία με διαταραχές του αυτισμού. Η διατροφή λοιπόν συμπεριλαμβανομένων και άλλων παρεμβάσεων (εργοθεραπεία- λογοθεραπεία-ψυχολογία κλπ) καλείται να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των παιδιών με αυτισμό.

Η επίδραση της διατροφής στον Αυτισμό

Τα παιδιά με αυτισμό έχουν ασυνήθιστα διατροφικά μοντέλα. Μια μελέτη έδειξε ότι η χαμηλή όρεξη, το μικρό εύρος των προτιμώμενων τροφίμων και οι πεπτικές διαταραχές του αυτόνομου νευρικού συστήματος ήταν πιο συχνά στην αυτιστική ομάδα σε σύγκριση με τα υπόλοιπα παιδιά. Τα πεπτικά προβλήματα είναι κοινά σε παιδιά με αυτισμό και περίπου το 30% μπορεί να καταναλώσει μη εδώδιμα είδη (π.χ. χαρτί).

Για τη μείωση των συμπτωμάτων του αυτισμού στα παιδιά, χρησιμοποιούνται συχνά ειδικές δίαιτες, και αλλαγές στη διατροφή όπως:

Δίαιτα χωρίς γλουτένη

Δίαιτα χωρίς καζεϊνη

Χρήση συμπληρωμάτων ω-3 λιπαρών οξέων και φυλλικού οξέος.

Δίαιτα χωρίς γλουτένη/καζεϊνη

Η δίαιτα αυτή είναι μια από τις πολλές εναλλακτικές θεραπείες για παιδιά με αυτισμό. Με αυτή τη διατροφή, όλα τα τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη (σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη) και καζεΐνη (γάλα και γαλακτοκομικά προϊόντα) αφαιρούνται από το καθημερινό διαιτολόγιο του παιδιού. Γι αυτό το λόγο θα χρειαστούν καλές πηγές ασβεστίου και βιταμίνης D μέσω άλλων εμπλουτισμένων τροφίμων και συμπληρωμάτων για να αποφευχθούν τυχόν διατροφικές ελλείψεις.

Η δίαιτα αυτή βασίζεται στη θεωρία ότι τα παιδιά με αυτισμό μπορεί να έχουν αλλεργία ή κάποια υψηλή ευαισθησία σε τροφές που περιέχουν γλουτένη ή καζεΐνη. Συμφωνά με τη θεωρία αυτή παιδιά με αυτισμό μεταβολίζουν τα πεπτίδια των πρωτεϊνών των τροφίμων που περιέχουν γλουτένη και καζεΐνη διαφορετικά από τους άλλους ανθρώπους. Εικάζεται λοιπόν ότι αυτή η διαφορά στη μεταβολική διαδικασία μπορεί να επιδεινώσει τα αυτιστικά συμπτώματα. Κάποιοι μάλιστα πιστεύουν ότι ο εγκέφαλος αντιμετωπίζει αυτές τις πρωτεΐνες, ως ψευτο-οπιούχα όπως τα χημικά προϊόντα. Τον τελευταίο καιρό αναφέρονται βελτιώσεις των συμπτωμάτων αυτισμού σε παιδιά με αυτό το διατροφικό σχήμα (βελτίωση στην ομιλία και στην συμπεριφορά).

Σε μια τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή που έγινε το 2010 για τη χρήση της δίαιτας χωρίς γλουτένη και καζεΐνη δεν βρέθηκαν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία με σαφές όφελος, και αυτό γιατί ήταν μια σχετικά μικρής έκτασης μελέτη. Σε καλά οργανωμένες μελέτες το 80% των ασθενών με κάποια διαταραχή του αυτισμού βελτιώθηκε μετά τον αυστηρό διαιτητικό αποκλεισμό αυτών των ουσιών. Αναφέρεται επίσης ότι 13 στους 15 αυτιστικούς ασθενείς έδειξαν βελτίωση της συμπεριφοράς και της ομιλίας μέσα από το περιορισμό αυτών των ουσιών.

Ω-3 Λιπαρά Οξέα

Τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για την φυσιολογική ανάπτυξη και την λειτουργία του εγκεφάλου και πιστεύεται πως μπορεί να μεταβάλλει τη αναπτυξιακή πορεία που συνδέεται με τις διαταραχές του αυτιστικού φάσματος. Έρευνες αναφέρουν ότι τα επίπεδα των λιπαρών οξέων ήταν σημαντικά χαμηλά σε παιδία με αυτιστικές διαταραχές. Παράλληλα τα ω-3 λιπαρά οξέα μπορεί να μειώσουν τα συμπτώματα του αυτισμού όπως υπερκινητικότητας, επιθετικότητας και παρορμητικότητας καθώς και βελτίωση της κοινωνικοποίησης.

Ο πιθανός μηχανισμός των ω-3 μπορεί να είναι η βελτίωση της παραγωγής και της ισορροπίας των νευροδιαβιβαστών σεροτονίνης και ντοπαμίνης του εγκεφάλου. Οι γονείς των παιδιών με αυτισμό που λάμβαναν συμπληρώματα και διατροφή πλούσιων σε ω-3 ανέφεραν βελτίωση στη γενική υγεία, στις συνήθειες του ύπνου, στις γνωστικές και κινητικές δεξιότητες, τη συγκέντρωση, την επαφή με τα μάτια καθώς και μειώσεις ευερεθιστότητας. Ωστόσο υπάρχουν λίγα επιστημονικά στοιχεία μέχρις στιγμής σχετικά με την αποτελεσματικότητα των ω-3 λιπαρών οξέων και απαιτείται περαιτέρω μελέτη

Φυλλικό οξύ

Η έλλειψη του φυλλικού οξέος μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη του νωτιαίου νευρικού σωλήνα με αποτέλεσμα δυσμορφίας του εγκεφάλου. Ανωμαλίες σε φυλλικό οξύ έχουν αναφερθεί σε πολλά παιδιά με αυτισμό. Ανεπαρκή επίπεδα χολίνης και βεταϊνης τα οποία επηρεάζουν αρνητικά το μεταβολισμό του φυλλικού οξέος φαίνονται και αυτά με τη σειρά τους να ενοχοποιούνται για συμπτώματα αυτισμού. Καλές διατροφικές πηγές χολίνης αποτελούν: Αυγά, Συκώτι, Κρέας, Κοτόπουλο, Ψάρι, Γάλα, Λαχανικά, Φασόλια, Φιστίκια

Σε μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε εξετάστηκαν οι συγκεντρώσεις πλάσματος χολίνης και βεταϊνης στο αίμα σε παιδιά με αυτισμό καθώς και σε παιδιά ελέγχου. Τα αποτελέσματα έδειξαν πως υπήρχαν χαμηλές συγκεντρώσεις χολίνης και βεταϊνης σε παιδιά με αυτισμό σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου. Καταλήγουμε λοιπόν στο συμπέρασμα ότι η πρόσληψη αυτών των ουσιών μπορούν να συμβάλλουν θετικά στις μεταβολικές ανωμαλίες που παρατηρούνται σε παιδία με αυτισμό.

Επομένως με τα όσα αναφέρθηκαν, συμπεραίνουμε πως οι σημαντικές αυτές βελτιώσεις που παρατηρούνται στη συμπεριφορά δείχνουν ότι οι διάφορες διατροφικές παρεμβάσεις μέσω του αποκλεισμού της γλουτένης και της καζεΐνης καθώς και την υιοθέτηση μιας διατροφής πλούσια σε φυλλικό οξύ και ω-3 λιπαρά οξέα μπορεί να ωφελήσουν σημαντικά ορισμένα παιδιά με αυτισμό. Βέβαια θα πρέπει να αποτελέσει έναυσμα για περεταίρω ανάλυση με σκοπό την καλύτερη δυνατόν βελτίωση ενός τέτοιου ατόμου.


Πηγή: http://www.boro.gr