Φοβίες: Τι τρέμουν τα παιδιά ανάλογα την ηλικία

Φόβοι και φοβίες, είναι το ίδιο πράγμα;
Ο φόβος αποτελεί μία φυσιολογική αντίδραση των παιδιών απέναντι σε ένα ερέθισμα άγνωστο ή σε μία κατάσταση που έχει εκτιμηθεί ως απειλητική για την ασφάλεια του. Τα αντικείμενα και οι καταστάσεις που προκαλούν φόβο στα παιδιά διαφέρουν ανάλογα με το κάθε αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο βρίσκονται. Όταν ωστόσο οι φόβοι των παιδιών επιμένουν μετά από το αναπτυξιακό στάδιο για το οποίο είναι τυπική η εμφάνιση τους, επηρεάζουν αρνητικά την καθημερινότητα του παιδιού (προβλήματα στον ύπνο, στο σχολείο, στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις) και το αποδιοργανώνουν, τότε μπορεί να εξελιχθούν σε φοβίες. Ακόμη, οι φοβίες μπορεί να δημιουργηθούν μέσα από τη διαδικασία της μάθησης, έχοντας βιώσει ένα «τραυματικό» γεγονός, όπως δάγκωμα από σκύλο αλλά και μέσω λεκτικής επικοινωνίας – «εάν δεν κάτσεις ήσυχος θα έρθει η αστυνομία» - ή μη λεκτικής επικοινωνίας - έκθεση σε εκδηλώσεις φόβου.

Τι φοβούνται τα παιδιά;
- Τα βρέφη τα οποία δεν έχουν ακόμα κατακτήσει την έννοια της «μονιμότητας» των αντικειμένων και προσώπων, ανεξάρτητα από το εάν αυτά βρίσκονται ή όχι στο οπτικό τους πεδίο είναι αναμενόμενο να αντιδρούν με έντονη αναστάτωση και φόβο στον αποχωρισμό τους από τον γονέα, αλλά και στην παρουσία ξένων ατόμων. Άλλοι φόβοι αυτού του σταδίου περιλαμβάνουν δυνατούς θορύβους, απότομες κινήσεις και μεγάλα φωτεινά αντικείμενα.
-Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας δυσκολεύονται να διαχωρίσουν την φαντασία από την πραγματικότητα. Φόβοι ενδεικτικοί της περιόδου αυτής είναι το σκοτάδι, θόρυβοι το βράδυ, μάσκες, «φαντάσματα», «τέρατα», το να κοιμούνται μόνα τους, μεγαλόσωμα ζώα....
- Στη σχολική ηλικία κυριαρχεί έντονα ο φόβος αποτυχίας και απόρριψης, ενώ άλλοι φόβοι περιλαμβάνουν: αράχνες, φίδια, καταιγίδες, φυσικά φαινόμενα (πλημμύρες, σεισμοί), το να μένουν μόνα στο σπίτι, τραυματισμούς, γιατρούς, ενέσεις, θάνατος....

Πως μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά;
- Εάν χρειάζεται να λείπετε αρκετές ώρες, η εξοικείωση του βρέφους με το άτομο φροντίδας πριν από την αποχώρηση σας, αλλά και η διατήρηση της σταθερής καθημερινής του ρουτίνας, θα κάνει τον αποχωρισμό λιγότερο δύσκολο.
- Συζητήστε με τα παιδιά για τους φόβους τους και απαντήστε σε ερωτήσεις που έχουν να κάνουν με θάνατο, νοσοκομεία, αρρώστιες, πολέμους… με τρόπο κατανοητό για την ηλικία τους και χωρίς απαραίτητα πολλές λεπτομέρειες. Η γνώση τους δίνει την αίσθηση δύναμης και ελέγχου.
- Μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά να μετατρέψουν μία κατάσταση φόβου σε κάτι ευχάριστο και θετικό, επαναπροσδιορίζοντας έτσι την κατάσταση - ένα σκοτεινό δωμάτιο μοιάζει λιγότερο απειλητικό όταν παίζουμε παιχνίδια με φακούς, κάνουμε αστείες φατσούλες και σχέδια με σκιές
- Διασφαλίστε ότι το παιδί έχει αντικείμενα με τα οποία νιώθει ασφάλεια – κουβέρτα, ένα αρκουδάκι, φως νυκτός. Ακόμη, θα μπορούσατε να συζητήσετε μαζί του κάποιες προτάσεις που θα το έκαναν να αισθάνεται πιο ασφαλές – για παράδειγμα εάν υπάρχει φόβος για διαρρήκτες ελέγξτε μαζί του ότι το σπίτι και το δωμάτιο του είναι ασφαλή, όπως και το ότι η πόρτα είναι κλειδωμένη.
- Δημιουργήστε ευκαιρίες ώστε το παιδί σας να αναπτύξει εμπιστοσύνη στις δεξιότητες του και στην ικανότητα του να διαχειρίζεται καταστάσεις. Μην το πιέσετε να αντιμετωπίσει το φοβικό ερέθισμα, αλλά ενισχύστε τα μικρά βήματα και δείξτε του ότι είστε περήφανοι όταν τα καταφέρνει (π.χ. το πλησίασμα ενός σκύλου, εάν αυτό αποτελεί αντικείμενο φόβου)
- Το να αποφεύγετε την έκθεση του παιδιού στο φοβικό ερέθισμα απλά νομιμοποιεί και τροφοδοτεί το φόβο. Ανταποκριθείτε στους φόβους των παιδιών με το να αναγνωρίζετε τα συναισθήματα τους και να τους θυμίζετε ότι είναι ασφαλή.
- Θυμηθείτε ότι είστε το πρότυπο του παιδιού! Τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στο να αντιλαμβάνονται τι προκαλεί φόβο στα αγαπημένα τους άτομα, αλλά και να υιοθετούν τους τρόπους με τους οποίους αυτά αντιδρούν.
- Εάν δείτε ότι η φοβία του παιδιού σας επιμένει, μπορείτε να ζητήσετε τη βοήθεια ενός ειδικού ή νακαλέσετε στην «Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα Παιδιά SOS 1056»


Πηγή: http://www.boro.gr