Στο κόκκινο η αλκοολική εξάρτηση

Με το 3% των Κυπρίων να χρειάζονται θεραπεία

«150 χιλιάδες άτομα στην Κύπρο επηρεάζονται από την κατάχρηση ή την εξάρτηση στο αλκοόλ κι αυτό αποτυπώνει την τεράστια έκταση του προβλήματος στον τόπο μας»

Έντονη τάση για πρώτη μέθη είναι εντονότερη στις ηλικίες 15-22

Τουλάχιστον το 3% του πληθυσμού στην Κύπρο είναι εξαρτημένο στο αλκοόλ (δηλαδή περισσότεροι από 30 χιλιάδες άτομα!), σύμφωνα με έκθεση του Εθνικού Κέντρου Τεκμηρίωσης και Πληροφόρησης για τα Ναρκωτικά (ΕΚΤΕΠΝ), για το φαινόμενο της προβληματικής χρήσης αλκοόλ που δημοσιοποίησε προχθές για το 2014 και αφορά τα δεδομένα του 2013. Αναφέρεται ότι το 2013 ζήτησαν θεραπεία λόγω κατάχρησης αλκοόλ 347 άτομα, τα περισσότερα από τα οποία βρέθηκαν στην «Κλινική Βερεσιέ» και στη Θεραπευτική Μονάδα Εξαρτημένων Ατόμων (αλκοόλ) «ΘΕΜΕΑ».

Ανήκουν κυρίως στην κατηγορία των χρηστών μέσης και τρίτης ηλικίας, άνω των 40 ετών. Υπενθυμίζουμε πρόσφατη δήλωση στη «Σ», του νευρολόγου-ψυχίατρου Δρος Κυριάκου Βερεσιέ, ότι «σχεδόν 40 χιλιάδες άτομα είναι εξαρτημένα στο αλκοόλ. Αν προσθέσουμε άλλα πέντε άτομα που σχετίζονται άμεσα με τους εξαρτημένους, προκύπτει ότι 150 χιλιάδες άτομα στην Κύπρο επηρεάζονται από την κατάχρηση ή την εξάρτηση στο αλκοόλ κι αυτό αποτυπώνει την τεράστια έκταση του προβλήματος στον τόπο μας».

Τώρα περισσότερες γυναίκες

Ένα νέο στοιχείο της έκθεσης του ΕΚΤΕΠΝ, είναι ότι 3 στα 10 άτομα που αιτήθηκαν θεραπείας λόγω κατάχρησης αλκοόλ ήταν γυναίκες, ενώ στην προηγούμενη στατιστική είχαν καταγραφεί 2 γυναίκες στα 10 άτομα χρήστες. Επίσης αποκαλύφθηκε ότι η πρόσβαση των εφήβων στο αλκοόλ υπερβαίνει τον μέσο όρο των άλλων ευρωπαϊκών χωρών, ενώ 1 στους 5 νέους ηλικίας 15- 24 ανέφερε ότι μέθυσε κατά τον τελευταίο χρόνο.

Όπως φαίνεται, η τάση για πρώτη μέθη είναι εντονότερη στις ηλικίες 15-22, αναφέρει η έκθεση.

Η πιο πρόσφατη ενημέρωση των δεικτών που παρακολουθεί το ΕΚΤΕΠΝ, αναδεικνύει ότι κατά το 2013, 8 δομές παρέδωσαν στοιχεία αίτησης θεραπείας λόγω κατάχρησης αλκοόλ. Οι περισσότεροι χρήστες που αιτήθηκαν θεραπείας, ανέφεραν ως επαρχία διαμονής κυρίως τη Λευκωσία και τη Λάρνακα. Ο χρόνος που μεσολαβεί από την έναρξη της προβληματικής χρήσης αλκοόλ μέχρι την πρώτη εμφάνιση του χρήστη στο σύστημα θεραπείας, είναι τα 10 χρόνια κι αυτό, όπως σχολίασε ο Δρ Βερεσιές, είναι θετικό, σε σύγκριση με το τι συνέβαινε σε προηγούμενες δεκαετίες, όπως ο χρόνος εμφάνισης του χρήστη στη θεραπεία, ήταν περίπου 30 χρόνια.

Οι «επιζώντες» και οι «αντιδρώντες»

Με βάση τα αποτελέσματα της παγκύπριας επιδημιολογικής έρευνας γενικού πληθυσμού, εκτιμήθηκε ότι περίπου το 10% του πληθυσμού έχει μεθύσει τους τελευταίους 12 μήνες. Βρέθηκε ότι η τάση για πρώτη μέθη είναι εντονότερη στις ηλικίες 15-22 ετών, ενώ περίπου 20% καταναλώνει 6 ή περισσότερα αλκοολούχα ποτά σε μια μόνο περίσταση. Ανάμεσα στους νέους 15-24 ετών, η συχνότητα αυτή είναι 1 στους 4. Όσον αφορά τις αντιλήψεις των Κυπρίων για το αλκοόλ, βρέθηκε πως σε γενικές γραμμές είναι έτοιμοι να υποστηρίξουν περιοριστικές πολιτικές που έχουν να κάνουν με πιο αυστηρά μέτρα τροχαίας.

Σε σχέση με τη θεραπεία, αναφέρεται ότι οι χρήστες μέσης και τρίτης ηλικίας ανήκουν κυρίως σε δύο ομάδες. Στην πρώτη ομάδα, ανήκουν τα άτομα που ξεκίνησαν τη χρήση αλκοόλ σε νεαρή ηλικία και συνήθως έχουν μεγάλο ιστορικό χρήσης, η οποία συνεχίζεται και σε μεγάλη ηλικία. Στη διεθνή βιβλιογραφία συνήθως αναφέρονται ως «επιζώντες».

Στη δεύτερη κατηγορία, ανήκουν τα άτομα που ξεκίνησαν τη χρήση σε μεγαλύτερη ηλικία, κυρίως λόγω δυσάρεστων συμβάντων ή συνθηκών (απώλεια κοινωνικών ρόλων, τα κοινωνικά ή ψυχολογικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν, όπως το πένθος, η ανεργία, η έλλειψη αναγνώρισης, η κατάθλιψη, η κοινωνική απομόνωση κλπ.) και συχνά αναφέρονται ως «αντιδρώντες». Στην Κύπρο, τα άτομα μέσης και τρίτης ηλικίας ανήκουν κυρίως στην κατηγορία των «επιζώντων», καθώς η διάμεσος διάρκεια προβληματικής χρήσης αλκοόλ ήταν τα 10 χρόνια. Περίπου 8 στους 10 χρήστες ήταν Κύπριοι, ενώ οι υπόλοιποι από άλλες ευρωπαϊκές (12%) και μη (5%) χώρες.

Οι αδύνατοι κοινωνικοί ρόλοι

Σε σχέση με τα κοινωνικο-δημογραφικά χαρακτηριστικά των ατόμων που βρέθηκαν στα θεραπευτικά κέντρα, αναφέρεται ότι η διάμεσος ηλικία των ατόμων που αιτούνται θεραπείας με κύρια ουσία εξάρτησης το αλκοόλ, εξακολουθεί και για το 2013 να είναι τα 45 έτη, γεγονός που τους εντάσσει κυρίως στην κατηγορία των χρηστών μέσης και τρίτης ηλικίας (άνω των 40). Στην συγκεκριμένη κατηγορία, 94 άτομα ήταν μεταξύ 40-49 ετών και 133 άτομα ήταν άνω των 50 ετών. Σύνολο 227 άτομα ήταν χρήστες μέσης και τρίτης ηλικίας. Οι μισοί ζούσαν είτε μόνοι τους, είτε με τους γονείς τους, ενώ 1 στους 3 ζούσαν με σύντροφο και παιδί.

Σχολιάζεται ότι «η διάμεσος ηλικία των ατόμων που ζούσαν με τους γονείς τους ήταν τα 34 έτη, γεγονός που ενδεχομένως να οφείλεται από τη μια στην παραδοσιακή μορφή της κυπριακής οικογένειας, όπου οι νέοι συνεχίζουν να μένουν στην οικογενειακή εστία αρκετά χρόνια μετά την ενηλικίωση, και από την άλλη, ενδεχομένως να οφείλεται στο γεγονός ότι η κατάχρηση του αλκοόλ έχει επανειλημμένα βρεθεί να αποτελεί παράγοντα για αδυναμία διατήρησης μόνιμης στέγης».

Όσον αφορά την εκπαίδευση, ένα μεγάλο ποσοστό (41%) ανέφερε την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, ως το ανώτερο εκπαιδευτικό επίπεδο. «Το γεγονός αυτό, συνάδει και με εμπειρικά ευρήματα που έχουν δείξει ότι υπάρχει σχέση μεταξύ του χαμηλού μορφωτικού επιπέδου και της επιβλαβούς χρήσης αλκοόλ ή και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών», σύμφωνα με το ΕΚΤΕΠΝ.

«Επιπρόσθετα», προστίθεται, «κοινωνιολογικές, ψυχολογικές και ψυχιατρικές θεωρίες έχουν τονίσει πως, πολλές φορές, η ανικανότητα των ατόμων να έρθουν αντιμέτωπα με τους κοινωνικούς τους ρόλους (π.χ. αδυναμία ολοκλήρωσης βασικής εκπαίδευσης ή χαμηλές εκπαιδευτικές επιδόσεις) οδηγεί σε συμπεριφορικές διαταραχές, όπως είναι και η κατάχρηση ουσιών».

Σε σχέση με το θέμα της απασχόλησης, σημαντικό εύρημα είναι ότι περισσότεροι από τους μισούς (58%) ανέφεραν είτε ότι ήταν άνεργοι (31%) είτε ότι είχαν περιστασιακή εργασία (27%), ενώ μόνο 1 τους 3 ανέφερε σταθερή απασχόληση. Επίσης, ένα σημαντικό ποσοστό (10%) των ατόμων που αιτήθηκαν θεραπείας με κύρια ουσία κατάχρησης το αλκοόλ, ήταν οικονομικά μη ενεργοί (συνταξιούχοι, λάμβαναν βοήθημα, ΑμεΑ, νοικοκυρές).

Μπίρα, ουίσκι, βότκα, κονιάκ

Βρέθηκε ότι ανάμεσα στα ποτά που συνήθως κατανάλωναν τα άτομα τα οποία αιτήθηκαν θεραπείας, πρώτο στην προτίμηση ήταν η μπίρα και ακολουθούσε το ουίσκι, βότκα και κονιάκ, το κρασί και το ούζο ή η ζιβανία. Κατά μέσο όρο, τα άτομα που αιτήθηκαν θεραπείας, κατανάλωναν 10 ποτά κατά τη διάρκεια μιας συνηθισμένης μέρας σε καθημερινή βάση κατά τον τελευταίο μήνα. Από τα στοιχεία που δόθηκαν στο ΕΚΤΕΠΝ από το γραφείο ανάλυσης και στατιστικής, για τα έτη 2009-2013, κατά μέσο όρο το 6% των οδηγών καταγγέλλεται λόγω υπέρβασης του ανώτατου ορίου οινοπνεύματος. Το προφίλ των παραβατών είναι νέοι και μεσήλικες άνδρες μέχρι 39 ετών.

Θάνατοι σχετιζόμενοι με αλκοόλ

Έχει υπολογιστεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ότι στον ευρωπαϊκό χώρο, το ποσοστό των χαμένων ετών ζωής από πρώιμη θνησιμότητα ή ανικανότητα εξαιτίας του αλκοόλ ανέρχεται στο 9,2%. Οι εκτιμήσεις αυτές ανάγουν το αλκοόλ ως έναν από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου στην Ευρώπη. Σε ό,τι αφορά όλα τα θύματα των τροχαίων (οδηγούς, συνεπιβάτες και πεζούς) κατά τα προηγούμενα χρόνια, αναφέρονταν κατά μέσο όρο γύρω στους 25 θανάτους.

Από το 2013 μειώθηκαν (από 26 το 2010 σε 7 το 2013), ενώ πρόσφατα δεδομένα από την Αστυνομία δείχνουν ότι αυξήθηκαν το 2014. Σε σχέση με άλλες αιτίες θανάτων, έμμεσα και άμεσα σχετιζόμενες με το αλκοόλ, όπως έχουν καθοριστεί από τον WHO, στην Κύπρο, έχουν καταγραφεί επίσημα από το 2004-2010 (τελευταία ενημέρωση), 1.309 θάνατοι λόγω αλκοολικής ηπατοπάθειας, 2.61 θάνατοι λόγω δηλητηρίασης, έμμεσα σχετιζόμενης με το αλκοόλ, 3.79 θάνατοι λόγω πράξεων σωματικής βίας που σχετίζονται έμμεσα με τη χρήση αλκοόλ.

Εύκολη η πρόσβαση για μαθητές

Η έκθεση του ΕΚΤΕΠΝ αναφέρεται στην τελευταία έρευνα του ESPAD, που επιβεβαίωσε ότι διαχρονικά παρατηρείται αύξηση στην κατανάλωση αλκοόλ ανάμεσα στους μαθητές στην Κύπρο, ειδικά στην υπέρμετρη κατανάλωσή του. Επίσης, φάνηκε ότι οι μαθητές έχουν πιο εύκολη πρόσβαση σε αλκοολούχα ποτά, σε σύγκριση με μαθητές άλλων χωρών. Σε ό,τι αφορά τον δείκτη βαριάς επεισοδιακής κατανάλωσης, έχει βρεθεί ότι κατά μέσο όρο 4 στους 10 Ευρωπαίους μαθητές ηλικίας 15-16 ετών κατανάλωσε 5 ή περισσότερα αλκοολούχα ποτά σε μια περίσταση κατά τον τελευταίο μήνα.

Η Κύπρος ξεπερνά τον μέσο όρο της Ευρώπης, ενώ κατά το τελευταίο έτος διεξαγωγής της ESPAD (2011), παρουσιάστηκε σημαντική αύξηση (κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες) στο ποσοστό της βαριάς επεισοδιακής κατανάλωσης, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος διεξαγωγής της έρευνας (2007). Η νέα έρευνα ESPAD θα διεξαχθεί κατά το 2015.


Πηγή: http://www.sigmalive.com