Τα χαρακτηριστικά του ψυχαναγκαστικού ανθρώπου

Ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή

Μια παθολογική μορφή άγχους που αξίζει να δούμε λίγο πιο αναλυτικά είναι η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Σ' αυτήν τη διαταραχή παρατηρούνται ιδεοληψίες (δηλαδή επαναλαμβανόμενες εμμονές σκέψεις παρορμήσεις ή αγχωτικές εικόνες) και καταναγκασμοί (επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές που το άτομο αισθάνεται ότι προκαλούνται ως ανταπόκριση στις ιδεοληψίες ή του μειώνουν γενικά το άγχος).

Σε αυτήν τη διαταραχή, διάφορες βασανιστικές σκέψεις ή νοητές εικόνες μας έρχονται από μόνες τους. Αυτές είναι επίμονες, μας είναι ανεπιθύμητες και νιώθουμε ότι δενμπορούμε να τις ελέγξουμε. Οι σκέψεις αυτές συνήθως είναι παράλογες: δεv έχουν λογική βόοη και γι' αυτό συχνά οι άνθρωποι που τις εμφανίζουν νιώθουν ντροπή γι ' αυτές και προσπαθούν να τις διώξουν. Το περιεχόμενο των σκέψεων αυτών εξαρτάται από τους φόβους και τα άγχη του καθενός μας. Για παράδειγμα, μια μητέρα μπορεί να φοβάται ότι θα ποθούν κάτι τα παιδιά της.

Οι ιδεοληψίες αυτές είναι συχνά δυσάρεστες για το άτομο και προκαλούν εξαιρετικό άγχος. Έτσι, το άτομο νιώθει τόσο άσχημα, που προσπαθεί να τις διώξει από το μυαλό του. Όμως αυτό δεν μπορεί να γίνει εύκολα. Είναι πολύ συνηθισμένο το εξής: όσο πιο πολύ προσπαθείτε να αποβάλετε μια σκέψη, τόσο μια έμμονη ιδέα σάς γίνεται αυτή. Για να καταλάβετε καλύτερα, προσπαθήστε αυτήν τη στιγμή να ΜΗ σκεφτείτε έναν πράσινο μαρκαδόρο - σίγουρα, όσο κι αν προσπαθήσατε, η εικόνα του πράσινου μαρκαδόρου σάς εμφανίστηκε αυτόματα!

Ο ψυχαναγκασμός λοιπόν είναι μια συμπεριφορά την οποία υιοθετεί ένα άτομο όταν διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να ξεφορτωθεί μια δυσάρεστη σκέψη. Πρόκειται για συγκεκριμένες πράξεις, που χρησιμοποιούνται ως «αντίδοτο» για τις σκέψεις αυτές. Αυτές οι συμπεριφορές δε σχετίζονται απαραίτητα με τη φύση της σκέψης. Μπορεί, για παράδειγμα, σε μια ακραία περίπτωση ο ψυχαναγκαστικός ασθενής να θέλει να ανοιγοκλείσει έναν διακόπτη έξι φορές για να πειστεί ότι έτσι δε θα... αρρωστήσει η οικογένειά του!

Αυτές όμως οι πράξεις δε λύνουν τελικά πρόβλημα, αλλά το διαιωνίζουν, βραχυπρόθεσμα βέβαια θα μειώσουν το άγχος που προκάλεσε η δυσάρεστη σκέψη, αλλά μακροπρόθεσμα συντελούν στο να διατηρείται το πρόβλημα. Οι παράλογες ιδέες τελικά δεν αντιμετωπίζονται, και επανέρχονται, για να ανακουφιστούν πάλι από μια αναποτελεσματική συμπεριφορά. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλο», κύκλος:

ανασφάλεια- παράλογη ιδέα - άγχος- συμπεριφορά μείωσης του άγχους- προσωρινή μείωση του άγχους- επανεμφάνιση της παράλογης ιδέας- νέα συμπεριφορά μείωσης του άγχους κ.ο.κ.

Φυσικά για την καταπολέμηση της ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής χρειάζεται ειδική αντιμετώπιση. Έτσι ο πάσχων θα βοηθηθεί και να διαχειρίζεται τις δυσάρεστες σκέψεις αλλά και να κατανοήσει τις πραγματικές ανασφάλειες οι οποίες τελικά μετουσιώθηκαν σε αυτές τις παράλογες έμμονες σκέψεις Για παράδειγμα, αυτός που φοβάται ότι θα αρρωστήσει αν ακουμπηοει ένα ζώο προσπαθεί μέσα από ψυχοθεραπευτική διαδικασία να εντοπίσει την προέλευση της φοβίας αυτής (π.χ. ανάμνηση μιας ιστορίας που του διηγήθηκαν κάποτε ότι όλα τα ζώα είναι μολυσματικά), να αναλύσει τις βαθύτερες αιτίες της φοβίας (π.χ. ένας θάνατος κοντινού προσώπου που του κλόνισε την αίσθηση ασφάλειας, σοκάροντάς τον για το ότι τελικά είμαστε φθαρτοί και θνητοί) και να μάθει να διαχειρίζεται το άγχος αυτό με διαφορετικό τρόπο (όταν έρχεται σε επαφή με ένα ζώο να μη συμπεριφέρεται με παραλογισμό).


Πηγή: http://www.boro.gr