Ενοχές: Τα προβλήματα που δημιουργούν στη ζωή μας

Το ενοχικό συναίσθημα ακόμα και όταν δεν παράγει εμφανή παθολογία είναι αιτία σοβαρών προβλημάτων και δυσλειτουργικών συμπεριφορών.

1. H υποχονδρία.

Οι ενοχές γίνονται αιτία να δημιουργηθούν η θανατοφοβία ο συνεχής και έμμονος φόβος του θανάτου και η υποχονδρία δηλαδή η συνεχής και υπερβολική ανησυχία για τις σωματικές λειτουργίες του οργανισμού. Δυο είναι οι λόγοι που προκαλούν αυτά τα φαινόμενα. Ο πρώτος είναι ότι όλες οο ενοχοποιήσεις συνοδεύονται από απόσυρση στοργής και αγάπης την οποία το μικρό παιδί βιώνει σαν απειλή εγκατάλειψης και θανάτου και αυτό το συναίσθημα παραμένει μέσα στο ενοχικό σύμπλεγμα.

Ο άλλος είναι ότι οι ενοχοποιήσεις που τραυματίζουν πολύ το παιδί εμποδίζουν την αυτόνομη ανάπτυξή του και το διατηρούν σε κατάσταση υπερβολικής εξάρτησης από τις ιδέες των γονιών. Όταν μεγαλώσει και αρχίσει να παρατηρεί την πραγματικότητα με τα δικά του μάτια -ωθούμενο από το υψηλότερο επίπεδο συνειδητοποίησης που η κάθε νέα γενιά επιτυγχάνει καταλήγει σε συμπεράσματα που εν μέρει διαφέρουν από εκείνα των γονέων για το πώς πρέπει να ζει κανείς τη ζωή του. Καταλαμβάνεται από φόβο μπροστά στην ικανοποίηση των δικών του επιθυμιών διότι εκείνες αντιπροσωπεύουν μια παράβαση.

2. Η ματαιωμένη προσδοκία, οι συζυγικοί καβγάδες

Το ενοχικό αίσθημα ευθύνεται και για την υπερβολική μας ανάγκη να μας υπολογίζουν και να μας αγαπούν κάτι που έχει ολέθρια αποτελέσματα στις σχέσεις των ζευγαριών. Πολλοί σύζυγοι άνδρες και γυναίκες δαπανούν τεράστιο χρόνο αλληλοκατηγορούμενοι για εγωισμό και για έλλειψη αγάπης και ενδιαφέροντος. Πολλοί άνθρωποι όντως είναι εγωιστές και δεν ξέρουν αν αγαπούν αλλά πώς γίνεται να είναι τόσο διαδεδομένη η αμοιβαία μομφή; Το ενοχικό συναίσθημα που υπάρχει και στους δυο παράγει αυτό το αποτέλεσμα.

Προσδοκούμε από το ταίρι μας το σεβασμό και την εκτίμηση που έμειναν ανεκπλήρωτα στην παιδική μας ηλικία. Αυτή η απαίτηση όμως είναι παράλογη σε μια σχέση ενηλίκων. Οι μόνοι που θα μπορουσαν να την εκπληρώσουν είναι οι γονείς και αν αυτοί που έπρεπε να την καλύψουν δεν το έκαναν δεν υπάρχει άνθρωπος που πρέπει να αναπληρώσει αυτό το κενό πόσο μάλιστα σε μια συζυγική σχέση που και οι δυο έχουν την ίδια αρχέγονη ανικανοποίητη επιθυμία. Οι αμοιβαίες προσδοκίες είναι καταδικασμένες να μείνουν ανικανοποίητες προκαλώντας την έντονη αγανάκτηση προς τον σύντροφο που διαψεύδει την επιθυμία για απενεχοποίηση. Ο θυμός και η επιθετικότητα τότε παίρνουν τη θέση της ελπίδας και εκφράζονται από έναν φαύλο κύκλο νέων ενοχοποιήσεων.

3. Η αναποφασιστικότητα

Το ενοχικό συναίσθημα προκαλεί τον πνευματικό μηρυκασμό που πλήττει πολλούς ανθρώπους και παράγει την αναποφασιστικότητα. Ο άνθρωπος που αισθάνεται ότι πάντοτε σφάλλει δεν μπορεί να επιτρέψει στον εαυτό του άλλα λάθη διότι δεν αντέχει άλλες ενοχές. Και επειδή το απλουστερο των προβλημάτων έχει δυο λύσεις, τη μία ή την άλλη, μόλις το μυαλό προσανατολιστεί προς τη μία αμέσως το ενοχικό αίσθημα υποδεικνύει ότι δεν είναι η σωστή.

4. Ο ανταγωνισμός

Οι ενοχές έχουν την πρωτιά στον κόσμο των ζηλότυπων: Όλοι οι άλλοι είναι ικανότεροι και περνούν καλύτερα η ζωή τους έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Η παραμόρφωση της πραγματικότητας μπορεί να πείσει ένα άτομο ότι δεν υπάρχει πιο δυστυχής άνθρωπος στον πλανήτη από αυτόν. Κατά βάθος γνωρίζει ότι αυτό δεν είναι πραγματικότητα αλλά η συνειδητοποίηση είναι εξαιρετικά δύσκολη απόφαση.

Είναι όμως απαραίτητη για να κατευναστεί η οδυνηρή ζήλια που δεν είναι επιθυμία καταστροφής του αντίζηλου αλλά απόκτησης και κατοχής των δικών του προσόντων. Η ζηλοτυπία έχει τις ρίζες της στην παιδική ηλικία. Το παιδί δεν επιθυμεί αντικείμενα αλλά επιθυμεί τις ικανότητες των άλλων, όσο το παιδί ανακαλύπτει σιγά σιγά πόσα πράγματα ξέρουν να κάνουν οι άλλοι και εκείνο δεν μπορεί καταλαμβάνεται από την ανάγκη να δομήσει την αυτοπεποίθηση η οποία αν είναι τυχερό, παίρνει τη θέση της άνευ ορου εκτίμησης και αγάπης από τους γονείς. Αν όμως το παιδί ενοχοποιηθεί υπερβολικά από τους γονείς τότε παρεμποδίζεται η ανάπτυξη της αυτοπεποίθησής του και η ζήλια γίνεται χρόνια κατάσταση.

4. Η παθολογική ζήλια

Η παθολογική ζήλια είναι επίσης αποκύημα του ενοχικού συναισθήματος. Εάν ένα αγαπημένο μας πρόσωπο δεν μας είναι πιστό είναι φυσιολογικό να υποφέρουμε. Αλλά η αληθινή ζήλια είναι άλλο πράγμα είναι ο συνεχής φόβος της προδοσίας και πηγάζει από την αμφιβολία για την αξία μας. Ο ζηλότυπος δεν σκέφτεται ότι ο άλλος μπορεί να τον προδώσει διότι αυτή η συμποεριφορά αποτελεί ιδιον της δικής του προσωπικότητας. Ασυνειδήτως αποδίδει πάν τοτε την πιθανότητα προδοσίας στην δική του ανικανότητα. Η ζήλια είναι ο φόβος της ήττας του εγώ. Και οι ακραίες συμοεριφορές δεν γίνοτναι από αγάπη αλλά από έλλειψη αυτοπεποίθησης.

5. Η επιθετικότητα.

Το ενοχικό συναίσθημα παράγει και μια μεγάλη συμπύκνωση επιθετικότητας η οποία στρέφεται πρωτίστως προς τα έσω αλλά και σε ορισμένες περιπτώσεις προς τα έξω. Στην ψυχανάλυση ο ασθενής όταν αρχίσει να εκτιμα τον εαυτό του εκδηλώνει μια επιθετικότητα που ούτε ο ίδιος ούτε το περιβάλλον του γνώριζαν. Αυτή είναι μια λυτρωτική επιθετικότητα. Αντίθετα όμως η επιδείνωση του ενοχικού συναισθήματος προκαλεί καταστροφική επιθετικότητα. Αυτό συμβαίνει κυρίως σε συλλογικές καταστάσεις. Οι ειδικοί του ψυχρού πολέμου ξέρουν ότι για να οδηγήσουν έναν λαό σε κατακτητικό πόλεμο πρέπει να κάνουν μια προπαγάνδα που να τον ενοχοποιεί δραστικά Και για να γίνει αυτό επινοούν ή υπερτονίζουν μια συμπεριφορά του εχθρού που θίγει το συλλογικό φιλότιμο.


Πηγή: http://boro.gr