Πώς θα ξεπεράσω τη φοβία της πτήσης με αεροπλάνο;

Που οφείλεται ο φόβος των αεροπορικών ταξιδιών; Πώς μπορούμε να τον αντιμετωπίσουμε; Μια ειδική φοβία που ταλαιπωρεί πολύ κόσμο και μπορεί να κάνει την καθημερινότητά μας δυσλειτουργική.

Γράφει η ψυχολόγος, κυρία Έφη Ματσούκα.

-Τι είναι η φοβία πτήσης;

Η φοβία πτήσης αφορά στον υπερβολικό και παράλογο φόβο που εκλύεται στο άτομο όταν πραγματοποιεί ένα ταξίδι με αεροπλάνο. Κεντρικό στοιχείο είναι ο υπερβολικός φόβος μήπως το αεροπλάνο πέσει, ο οποίος εκδηλώνεται με έντονα σωματικά συμπτώματα όπως ταχυκαρδία, δυσκολία στην αναπνοή, τρέμουλο, ναυτία, μυϊκή ένταση, μουδιάσματα κ.α. Το άτομο με φοβία πτήσης αντιλαμβάνεται πως ο φόβος του είναι υπερβολικός, ωστόσο νιώθει ότι δεν μπορεί να κάνει κάτι για να τον αντιμετωπίσει. Γι’ αυτό το λόγο φροντίζει είτε να αποφεύγει εντελώς τα ταξίδια με αεροπλάνο είτε να τα κάνει όταν είναι πολύ απαραίτητο χρησιμοποιώντας διάφορες «βοήθειες» όπως το αλκοόλ, ή αγχολυτικά φάρμακα. Συχνά οι αποφυγές που προκύπτουν από αυτή τη φοβία προκαλούν σοβαρή δυσλειτουργία στην προσωπική και επαγγελματική ζωή του ατόμου και αποτελούν τον βασικό παράγοντα διατήρησης του προβλήματος.

-Που οφείλεται;

Η φοβία πτήσης μπορεί να εκδηλωθεί κατά την παιδική ηλικία ή την ενήλικη ζωή και ανήκει στις ειδικές φοβίες, οι οποίες εντάσσονται στις διαταραχές άγχους. Πιθανόν να συνδέεται με προσωπικά βιώματα π.χ. πτήση με πολλές αναταράξεις και φόβο ή διηγήσεις άλλων για τις δικές τους δυσάρεστες εμπειρίες με αεροπλάνα, καθώς και με άλλους βιοψυχοκοινωνικούς παράγοντες.

Ο φόβος που προκύπτει για το αεροπλάνο συνδέεται και με άλλες αγχώδεις διαταραχές. Για παράδειγμα το αίσθημα εγκλωβισμού και η αδυναμία διαφυγής που εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της πτήσης φαίνεται να αποτελούν περισσότερο συμπτώματα πανικού και αγοραφοβίας, παρά φοβίας πτήσης, γιατί είναι πιθανόν αυτοί οι άνθρωποι να αποφεύγουν και άλλα μέσα μαζικής μεταφοράς.

-Πώς μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε;

Σύμφωνα με τη βιβλιογραφία, η θεραπεία επιλογής για τη φοβία πτήσης, όπως και για όλες τις ειδικές φοβίες, είναι η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία (ΓΣΘ), η οποία μεταξύ άλλων περιλαμβάνει:

Ενημέρωση για τα συμπτώματα της φοβίας πτήσης, δηλαδή τα σωματικά συμπτώματα που προκύπτουν όταν το άτομο φοβάται (ταχυκαρδία, δύσπνοια, ναυτία, μουδιάσματα κα), τον καταστροφικό τρόπο σκέψης (π.χ. «θα χαλάσει, θα πέσει, θα χάσω τον έλεγχο, θα γίνω ρεζίλι») και τις συμπεριφορές αποφυγής («δεν μπαίνω στο αεροπλάνο» ή «θα πιω ένα δυο ποτά και θα τα καταφέρω»).

Στην περίπτωση της φοβίας πτήσης, φαίνεται πως είναι χρήσιμο να παρέχονται πληροφορίες, π.χ. από εγκεκριμένα εγχειρίδια, αναφορικά με τους φυσιολογικούς θορύβους και αναταράξεις που προκύπτουν από τη λειτουργία του αεροπλάνου κατά τη διάρκεια της πτήσης, όπως πηδάλια απογείωσης, ανόδου, διεύθυνσης, καθόδου, προσγείωσης, καθώς συχνά συμβαίνει το άτομο να τα ερμηνεύει καταστροφικά ως ένδειξη βλάβης που θα οδηγήσει σε πτώση.

Η βασική τεχνική που χρησιμοποιείται στην αντιμετώπιση των φοβιών είναι η σταδιακή έκθεση στην κατάσταση που ενεργοποιεί το φόβο. Ο θεραπευόμενος αφού κατανοήσει καλά τι είναι αυτό που του συμβαίνει και αφού συμφωνήσει με το θεραπευτή για τα βήματα που θα ακολουθήσουν, εκτίθεται σταδιακά στην φοβογόνο κατάσταση, που προηγουμένως απέφευγε, έως ότου εξοικειωθεί με αυτή, δηλαδή μέχρι σταματήσει να νιώθει τα σωματικά συμπτώματα του φόβου (ταχυκαρδία, εφίδρωση, ναυτία, κα).

Ένα ενδεικτικό παράδειγμα για το άτομο με φοβία πτήσης θα μπορούσε να είναι αρχικά η έκθεσή του στο περιβάλλον του αεροδρομίου (μαγαζιά, check in) και η παραμονή του εκεί μέχρι να επέλθει η εξοικείωση και η μείωση των σωματικών συμπτωμάτων, στη συνέχεια η έκθεση στην αίθουσα αναχώρησης και αφού εξοικειωθεί και με αυτή τη συνθήκη, να ακολουθήσει η επιβίβαση στο αεροπλάνο. Θεωρείται σημαντικό κατά τη διάρκεια των εκθέσεων να μη γίνεται χρήση «βοηθειών», όπως για παράδειγμα το αλκοόλ.

Κατά τη διάρκεια της πτήσης αν παραστεί ανάγκη, χρήσιμη μπορεί να φανεί η τεχνική χαλάρωσης, που βοηθά στον έλεγχο της αναπνοής και τη διαχείριση των σωματικών συμπτωμάτων.

Αν παρόλα αυτά το άγχος επιμένει, άλλες τεχνικές που μπορούν να βοηθήσουν είναι η απόσπαση προσοχής π.χ. ένα βιβλίο, μια ταινία, συνομιλία με άλλους επιβάτες ή μέλη του πληρώματος, ακρόαση χαλαρωτικής μουσικής κα.

Για όσους θα ήθελαν να αντλήσουν περισσότερες πληροφορίες για τον τρόπο αντιμετώπισης της συγκεκριμένης φοβίας αλλά και άλλων ειδικών φοβιών θα ήθελα να προτείνω τρία βιβλία.


Πηγή: http://boro.gr