Ο «τσιγαρόβηχας» δεν ειναι πάντα αθώος

Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια


Γραφει ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΟΥΜΠΗΣ, πνευμονολόγος, συντονιστής διευθυντής 6ης Πνευμονολογικής Κλινικής ΓΝΝΘΑ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ»

Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) είναι ένα από τα πλέον συχνά και θανατηφόρα νοσήματα του σύγχρονου ανθρώπου. Κατά την παρούσα φάση υπολογίζεται ότι 210 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από ΧΑΠ και περίπου 3 εκατομμύρια πεθαίνουν ετησίως.

Με τα σημερινά δεδομένα, η νόσος αποτελεί την τέταρτη κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως, ενώ μέχρι το 2030 πιστεύεται ότι θα καταστεί τρίτη αιτία θανάτου, με τα καρδιακά και αγγειακά εγκεφαλικά νοσήματα να προηγούνται σε αριθμό θανάτων.

Στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατη επιδημιολογική μελέτη της Επιστημονικής Ομάδας ΧΑΠ της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας, η νόσος προσβάλλει το 8,4% των ενήλικων καπνιστών άνω των 35 ετών. Βάσει αυτών των στοιχείων υπολογίζεται ότι 500.000-650.000 συμπατριώτες μας πάσχουν από Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια . Από αυτούς το 11,8% είναι άνδρες και το 4,8% είναι γυναίκες. Η διαφορά αυτή ερμηνεύεται από το γεγονός ότι οι γυναίκες στην Ελλάδα άρχισαν να καπνίζουν πολύ μεταγενέστερα, (δεκαετία του '70) από ό,τι οι άνδρες.

Για την ανάπτυξη της νόσου ενοχοποιείται μια πληθώρα παραγόντων κινδύνου, οι σημαντικότεροι των οποίων είναι τα κάπνισμα, η επαγγελματική έκθεση σε διάφορες σκόνες, ατμούς και χημικά, η ρύπανση των εσωτερικών χώρων, που προέρχεται κυρίως από τον τρόπο μαγειρέματος (καύση ξύλων), καθώς επίσης και γενετικοί παράγοντες. Για την ανάπτυξη της νόσου απαιτείται η επί σειρά ετών επίδραση αυτών των παραγόντων είτε μεμονωμένα είτε, όπως συμβαίνει κατά κανόνα, σε συνδυασμούς.

Αρρώστια των καπνιστών

Ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου ανάπτυξης Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας είναι το κάπνισμα, γι' αυτό και ορισμένοι θεωρούν τη ΧΑΠ «αρρώστια των καπνιστών». Τα στοιχεία που ενοχοποιούν το κάπνισμα είναι εντυπωσιακά. Από το σύνολο των καπνιστών υπολογίζεται ότι ένα 15-20% αναπτύσσει τη νόσο. Ομως, το 85%-90% των ασθενών με ΧΑΠ είναι ή υπήρξαν καπνιστές με συνολική κατανάλωση πάνω από 20 πακέτα-χρόνια. Ο δείκτης αυτός προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των χρόνων καπνίσματος με τον αριθμό των πακέτων τσιγάρων που καπνίζονται ημερησίως. Πέραν αυτών, αξίζει να τονιστεί ότι ένα σημαντικό ποσοστό καπνιστών (περίπου 30%) παρουσιάζει συμπτώματα από το αναπνευστικό συμβατά με απλή χρόνια βρογχίτιδα.

Τα κύρια συμπτώματα των ασθενών είναι ο χρόνιος βήχας, η απόχρεμψη (φλέγματα) και η δύσπνοια. Τα συμπτώματα ξεκινούν συνήθως στην ηλικία των 35-40 ετών, με το βήχα και τα φλέγματα να προηγούνται. Η συντριπτική πλειονότητα των καπνιστών κακώς δεν δίνει σημασία στα συμπτώματα αυτά θεωρώντας τα «αθώες συνέπειες» του τσιγάρου.

Ο «τσιγαρόβηχας» σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να θεωρηθεί μια «αθώα συνέπεια» του καπνίσματος και πρέπει να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου. Κάποιες φορές ο καπνιστής μπορεί να αισθάνεται την αναπνοή του να «σφυρίζει», ενώ τα κρυολογήματα γίνονται πιο συχνά και αργούν να περάσουν. Εάν δεν γίνει η διάγνωση της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας σε αυτή τη φάση και το άτομο συνεχίσει να καπνίζει και δεν αντιμετωπιστεί θεραπευτικά, μετά από λίγα χρόνια, στα συμπτώματα προστίθεται η δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή), αρχικά στο γρήγορο βάδισμα, στην ανηφόρα ή στο ανέβασμα σκάλας. Από εκεί και μετά η κατάσταση χειροτερεύει γρήγορα.

Σε κοινωνική απομόνωση

Γύρω στην ηλικία των 55-60 ετών η δύσπνοια επιδεινώνεται τόσο που ο άρρωστος αποφεύγει οποιαδήποτε δραστηριότητα που την προκαλεί. Βαθμιαία ο άρρωστος καθηλώνεται μέσα στο σπίτι του λόγω της πολύ έντονης δύσπνοιας, αδυνατώντας ακόμα και να αυτοεξυπηρετηθεί. Ο φόβος της δύσπνοιας, η κοινωνική απομόνωση και η κακή κατάσταση της υγείας επηρεάζουν και την ψυχική υγεία, με πολύ συχνή την εμφάνιση αγχωδών αντιδράσεων και κατάθλιψης.

Παρά τη μεγάλη συχνότητα και τα τεράστια προβλήματα που προκαλεί, παραμένει σχετικά άγνωστη στο ευρύ κοινό. Η πραγματικότητα αυτή έδωσε το ερέθισμα ανάληψης παγκόσμιων πρωτοβουλιών για την αφύπνιση της κοινής γνώμης σχετικά με την επιδημία της ΧΑΠ. Σε έρευνα της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας που έγινε σε αντιπροσωπευτικό δείγμα κατοίκων της Αττικής το 2002, μόνο το 13% των ερωτηθέντων γνώριζε τη ΧΑΠ. Σήμερα το ποσοστό αυτό πλησιάζει το 60% και αυτό οφείλεται στα συνεχή προγράμματα ενημέρωσης του κοινού και των λειτουργών υγείας που εφαρμόζει η Εταιρεία μας.

Με την κατάλληλη ενημέρωση και ευαισθητοποίηση είναι εύκολο να αναγνωριστούν τα άτομα που έχουν ή κινδυνεύουν να αναπτύξουν Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια . Το κάπνισμα σε συνδυασμό με τα χαρακτηριστικά συμπτώματα που προαναφέρθηκαν θέτουν την υπόνοια. Η σπιρομέτρηση, που είναι μια απλή και ανώδυνη εξέταση διάρκειας 2-3 λεπτών, επιβεβαιώνει ή όχι τη διάγνωση. Η έγκαιρη διάγνωση σε συνδυασμό με τη διαθέσιμη ειδική θεραπεία αποτρέπουν την περαιτέρω επιδείνωση της νόσου και βελτιώνουν σημαντικά την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Δωρεάν έλεγχος αναπνευστικής λειτουργίας

Εδώ και μερικούς μήνες η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία διαθέτει κινητή μονάδα σπιρομετρήσεων με την οποία γίνονται δωρεάν μετρήσεις σε όλη την Ελλάδα.

Τις επόμενες μέρες η κινητή μονάδα θα πραγματοποιήσει δωρεάν έλεγχο της αναπνευστικής λειτουργίας σε ΚΑΠΗ του Βόλου

* Τετάρτη 23/2/2011 ΚΑΠΗ Κωνσταντά-Δον Δαλεζίου (17.45-21.00 μ.μ.)

* Πέμπτη 24/2/2011 ΚΑΠΗ Ν. Ιωνίας (14.00-18.30 μ.μ.)

* Παρασκευή 25/2/2011 ΚΑΠΗ Αγίου Βασιλείου (13.45-17.45 μ.μ.)

Πηγή: Εφημερίδα "Ελευθεροτυπία"