Ελληνική ελπίδα για θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ

Βρέθηκε υποδοχέας - «κλειδί» για την ανάπτυξη φαρμάκων

Στις νευροεκφυλιστικές νόσους όπως η Αλτσχάιμερ οι νευρώνες εκφυλίζονται και πεθαίνουν. Νέα ελληνική μελέτη δίνει ελπίδα «σωτηρίας» των νευρώνων

Ουάσινγκτον

Ελληνική…ελπίδα για θεραπεία νευροεκφυλιστικών νόσων όπως η Αλτσχάιμερ στέλνει μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «PLoS Biology». Ερευνητές από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κρήτης με επικεφαλής τον υπεύθυνο του Εργαστηρίου Φαρμακολογίας καθηγητή κ. Αχ. Γραβάνη, σε συνεργασία με ειδικούς του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών, του Ιατροβιολογικού Ινστιτούτου της Ακαδημίας Αθηνών και του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Ερευνας εντόπισαν μια κατηγορία ουσιών οι οποίες σε πειράματα σε ποντίκια στο εργαστήριο φάνηκε ότι μπορούν να αποτρέψουν τον θάνατο των νευρώνων που προκαλεί η Αλτσχάιμερ αλλά και άλλες νευροεκφυλιστικές ασθένειες.

Οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν συγκεκριμένα στην ορμόνη διϋδροεπιανδροστερόνη (DHEA) – φυσικό στεροειδές ζωτικής σημασίας καθώς από αυτό παράγονται οι ορμόνες του φύλου -  η οποία είχε φανεί από προηγούμενες μελέτες ότι μπορεί να προστατεύσει τους νευρώνες από την εκφύλιση και τον θάνατο. Τα μέχρι στιγμής ερευνητικά στοιχεία δεν είχαν αποκαλύψει ένα σημαντικό «κλειδί» του μηχανισμού δράσης της DHEA, και συγκεκριμένα τον κυτταρικό υποδοχέα στον οποίον η ορμόνη προσδένεται και αποτρέπει τον θάνατο των νευρώνων.

Υποδοχέας - «κλειδί»

Η νέα μελέτη έριξε φως σε αυτόν τον υποδοχέα ο οποίος αποκαλύφθηκε ότι είναι ο υποδοχέας του ΝGF (Νευρωνικός Αυξητικός Παράγων), του σημαντικότερου νευροτροφικού παράγοντα – οι νευροτροφικοί παράγοντες είναι μόρια τα οποία παίζουν καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξη των νευρικών ινών. Όπως προέκυψε η DHEA προσδένεται στους υποδοχείς του NGF και μιμείται κάποιες από τις νευροπροστατευτικές δράσεις του.

Μάλιστα πειράματα σε ποντίκια έχουν δείξει ότι όταν αποσιωπηθεί το γονίδιο που συνδέεται με την παραγωγή του NGF, η χορήγηση της DHEA μπορεί να προστατεύσει από τον θάνατο τους αισθητικούς και συμπαθητικούς νευρώνες των ζώων. Σημειώνεται ότι όταν ο οργανισμός γερνά, καθώς και σε περιπτώσεις νόσων όπως η Αλτσχάιμερ εμφανίζεται μείωση τόσο της DHEA όσο και του NGF στον οργανισμό. Όπως φαίνεται η έλλειψη των δύο αυτών σημαντικών παραγόντων κάνει τον εγκέφαλο «έρμαιο» των νευροεκφυλιστικών νοσημάτων.

Αρχέγονη νευροτροφίνη

Από τη νέα μελέτη προέκυψε επίσης ότι πιθανότατα η DHEA αποτελεί μια αρχέγονη νευροτροφίνη η οποία υπήρχε στους πιο απλούς οργανισμούς και με την εμφάνιση πιο σύνθετων οργανισμών αντικαταστάθηκε από πιο πολύπλοκες νευροτροφίνες όπως ο NGF. Μέσα σε αυτήν την εξελικτική διαδικασία υπήρξε και κάτι που παρέμεινε αναλλοίωτο: οι κυτταρικοί υποδοχείς στους οποίους προσδένονται και οι δύο μορφές νευροτροφινών.

Ολη αυτή η σημαντική ερευνητική δουλειά δεν μένει όμως μόνο στη θεωρία, αλλά αναμένεται (και ελπίζεται) ότι θα έχει και πρακτική εφαρμογή. Η DHEA δείχνει ότι με την κατάλληλη επεξεργασία και τροποποίηση μπορεί να αποτελέσει το «κλειδί» που θα …ανοίξει την πόρτα της αντιμετώπισης όχι μόνο της Αλτσχάιμερ αλλά και άλλων νευροεκφυλιστικών νοσημάτων (αφού ο «συγγενής» παράγοντας NGF έχει φανεί ότι εμπλέκεται και σε νοσήματα όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας ή η εκφύλιση ωχράς κηλίδας η οποία οδηγεί σε τύφλωση). Ηδη οι ερευνητές βρίσκονται σε συζητήσεις με μεγάλες διεθνείς φαρμακευτικές εταιρείες με στόχο την έναρξη κλινικών δοκιμών σε ανθρώπους.

Πηγή: Εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ"