Κάρτα Λειτουργικότητας - Το Νέο Σύστημα Ταξινόμησης και Αξιολόγησης των Ατόμων με Αναπηρία

ΚΑΡΤΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ¨διαβατήριο ζωής¨

ΣΧΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2005

ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗΣ ΚΑΙ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ

Τι είναι το ICF

Το ICF είναι ένα σύγχρονο επιστημονικό, παγκοσμίως αποδεκτό και εγκεκριμένο σύστημα ταξινόμησης και αξιολόγησης της Αναπηρίας με βάση τη Λειτουργικότητα. Δημιουργήθηκε από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και μεταφράστηκε - προσαρμόστηκε στην ελληνική πραγματικότητα. Ήδη προετοιμάζεται το θεσμικό πλαίσιο, ο τρόπος εφαρμογής του και τα αξιολογητικά και εκπαιδευτικά κέντρα των πιστοποιημένων Αξιολογητών Ιατρών και Λειτουργών Αποκατάστασης.

Πώς αντιμετωπίζει την αναπηρία;

Η Αναπηρία είναι διεθνώς ανθρώπινη εμπειρία. Η υγεία κάθε ανθρώπου μπορεί  κάποια στιγμή να διαταραχθεί και ως συνέπεια να εκδηλωθεί κάποια αναπηρία. Μέχρι σήμερα η αξιολόγηση της αναπηρίας γινόταν στην Ελλάδα με τη διάγνωση και μόνο.

Γιατί μόνο η διάγνωση δεν παίζει τον πρωταρχικό ρόλο στην εκτίμηση του αναπήρου με το νέο σύστημα;

Γιατί το νέο σύστημα εστιάζει στα προβλήματα που η αναπηρία προκαλεί στο άτομο στην καθημερινή του λειτουργικότητα, στο πραγματικό του περιβάλλον και συνθήκες ζωής του. Εστιάζει επίσης στον τρόπο με τον οποίο το περιβάλλον στο οποίο ζει το ανάπηρο άτομο παρεμποδίζει ή βελτιώνει την ικανότητα του για συμμετοχή στην καθημερινή ζωή.

• Με ποιόν τρόπο εκτιμάται η αναπηρία με το νέο σύστημα;

Το νέο σύστημα δέχεται πως τα προβλήματα υγείας έχουν επακόλουθα στους παρακάτω τομείς:

-          στον σωματικό (βλάβες στις σωματικές δομές και λειτουργίες)

-          στον τομέα της απόδοσης του ατόμου στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής

-          στην συμμετοχή του ατόμου στην κοινωνική ζωή

Επίσης η λειτουργικότητα του ατόμου επηρεάζεται από το περιβάλλον (φυσικό και κοινωνικό) που μπορεί να διευκολύνει ή να το εμποδίζει στην απόδοσή του στις δραστηριότητες και στην κοινωνική του συμμετοχή.

Το επίπεδο αναπηρίας του ατόμου με προβλήματα υγείας προκύπτει από την αξιολόγηση όλων των ανωτέρω παραγόντων αντανακλώντας το επίπεδο της λειτουργικότητάς του.

Ποιες είναι οι εφαρμογές του νέου συστήματος;

Οι εφαρμογές του νέου συστήματος αναφέρονται στους παρακάτω τομείς :

• Υγείας (κλινική χρήση, έρευνα, αποκατάσταση)
• Κοινωνικής ασφάλισης
• Εκπαίδευσης
• Εργασίας
• Οικονομικών και Ανάπτυξης
• Νομοθεσίας  κ.ά.

Η ΚΑΡΤΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ

Ποια η διαδικασία για την απόκτησή της- 5 απλά βήματα :

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ

Αφορά στην αξιολόγηση του ατόμου με αναπηρία για τον προσδιορισμό της κατηγορίας της αναπηρίας, η οποία καθορίζει τις κοινωνικές παροχές και την περίοδο επαναξιολόγησης του. Η Κάρτα Λειτουργικότητας που θα παραλαμβάνει το άτομο αποτελεί το «κλειδί» για όλες του τις συναλλαγές.

Το άτομο με αναπηρία,  άλλο μέλος της οικογένειας του ή ο φροντιστής του , συμπληρώνει μια απλή αίτηση στο Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ) της περιοχής του, από όπου και ενημερώνεται για τη διαδικασία που θα ακολουθήσει.

Το ΚΕΠ ύστερα από ενημέρωση του Φορέα Διαχείρισης ΙΚΠΑ (Ινστιτούτο Κοινωνικής Προστασίας και Αλληλεγγύης), κανονίζει το ραντεβού της αξιολόγησης με το Αξιολογητικό Κέντρο και ενημερώνει τον υποψήφιο για την ημερομηνία αξιολόγησης και τι πρέπει να φέρει μαζί του.

Το άτομο αξιολογείται από Πιστοποιημένους Ιατρούς Αξιολογητές του ICF ( παθολόγο, ψυχίατρο, νευρολόγο, φυσίατρο, ΩΡΛ, χειρουργό, οφθαλμίατρο, ορθοπεδικό) οι οποίοι προσδιορίζουν και την κατηγορία της αναπηρίας του.

Ο Φορέας Διαχείρισης ενημερώνεται ηλεκτρονικά για το πόρισμα της αξιολόγησης και δίνει την εντολή για την έκδοση της Κάρτας Λειτουργικότητας στο Φορέα Έκδοσης.

Στο άτομο ταχυδρομείται η Κάρτα Λειτουργικότητας μαζί με το ενημερωτικό φυλλάδιο γνωστοποίησης της διαδικασίας  Διερεύνησης της Λειτουργικότητας.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ

• Κατηγορία 0: Δεν υφίσταται λειτουργικός περιορισμός και αναπηρία.
• Κατηγορία 1: Ελαφρά αναπηρία. Παρατηρείται μόνο κάποια δυσανεξία λόγω των προβλημάτων υγείας από τα οποία υποφέρει  το άτομα. Υπάρχει μόνο κάποιος περιορισμός της λειτουργικότητας σε λίγες δραστηριότητες, χωρίς να δημιουργείται εξάρτηση από άλλα άτομα.
• Κατηγορία 2: Μέτρια αναπηρία. Παρατηρείται σαφής περιορισμός της δραστηριότητας και υπάρχει συχνή ανάγκη χρήσης υποστηρικτικών μέσων (υποστηρικτικής τεχνολογίας).
• Κατηγορία 3: Σοβαρή αναπηρία. Υπάρχει σημαντικός περιορισμός των δραστηριοτήτων, πράγμα που δημιουργεί την ανάγκη τρίτου προσώπου για κάποιες δραστηριότητες.
• Κατηγορία 4: Πολύ σοβαρή αναπηρία (πλήρης αναπηρία). Η εξάρτηση από άλλα πρόσωπα είναι πλήρης. Σχεδόν όλες οι δραστηριότητες είναι περιορισμένες σε πολύ μεγάλο βαθμό.

ΙΣΟΒΙΑ ΚΑΡΤΑ ΚΑΙ ΚΑΡΤΑ ΜΑΚΡΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ

Για νόσους που έχουν προκαλέσει χρόνιες μη αναστρέψιμες σοβαρές και βαρειές αναπηρίες (κατηγορίες 3 & 4) παρέχεταιΙΣΟΒΙΑ ΚΑΡΤΑ :

Γενετικές και χρωμοσωμιακές διαταραχές (όπως , Νοσος Freidrich, Νοσος Huntingdon,  Νόσος Charcot Marie Tooth, Σύνδρομο  Down κλπ)

Νευρομεταβολικά και εκφυλιστικά σύνδρομα (όπως μεταγχρωματική λευκοδυστροφία, νόσος κινητικού νευρώνα κλπ)

Παθήσεις Κεντρικού Νευρικού Συστήματος: (όπως , τραυματικές παθήσεις εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού, άνοια, εγκεφαλική παράλυση, πρωτοπαθώς και δευτεροπαθώς εξελισσόμενη μορφή της πολλαπλής σκλήρυνσης , Επιληψία , Πάρκινσον κλπ)

Παθήσεις Περιφερικού Νευρικού Συστήματος: (όπως , χρόνια φλεγμονώδης απομυελινωτική πολυνευροπάθεια κλπ)

Παθήσεις μυών – νευρομυικής σύναψης (όπως , συγγενείς μυοπάθειες, μυική δυστροφία Duchenne – Becker, Νόσος Steinert, μυασθένεια Gravis κλπ)

Πολυομυελίτις

Ακρωτηριασμός

Βαριά νοητική στέρηση

Αυτισμός

Χρόνια Βαριά ψύχωση

Κώφωση

Τύφλωση

Παθήσεις αίματος (μεσογειακή αναιμία, αιμορροφιλία)

Νεφροπάθεια με αιμοκάθαρση

Χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια

Μη αναστρέψιμη καρδιακή ανεπάρκεια

Νόσος Hansen

Νεοπλασίες

AIDS

Επαγγελματικές Παθήσεις

1. Για περιπτώσεις όπου η αναπηρία δεν έχει κριθεί οριστικά ως μη αναστρέψιμη βάσει της αξιολόγησης παρέχεται ΚΑΡΤΑ ΜΑΚΡΑΣ ΔΙΑΡΚΕΙΑΣ και  ορίζεται ημερομηνία επαναξιολόγησης η οποία κυμαίνεται από 3 έως 5 έτη.
2. Επαναξιολόγηση μπορεί να πραγματοποιηθεί μετά από αίτημα του ίδιου ή του κηδεμόνα του αναπήρου σε περιπτώσεις όπου η κατάσταση της υγείας του ή των αναγκών του είναι μεταβαλλόμενη .
3. Για τις Διερευνήσεις  Λειτουργικότητας  , μετά την πρώτη διερεύνηση , συνιστάται ημερομηνία επόμενων διερευνήσεων από 3 έως 5 έτη, η και νωρίτερα μετά από αίτημα του ιδίου του αναπήρου . Για παιδιά και εφήβους λόγω της εξελισσόμενης  φύσης της κατάστασης τους  και των αναγκών τους η Διερεύνηση πραγματοποιείται κάθε 2 χρόνια ή και νωρίτερα , εφόσον ζητηθεί από την οικογένειά τους.

ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ

5 απλά βήματα

Αφορά στην Διερεύνηση των ικανοτήτων του ατόμου στους τομείς των δραστηριοτήτων και της καθημερινής ζωής και της κοινωνικής συμμετοχής όπως και στον τομέα των περιβαλλοντικών παραγόντων που το επηρεάζουν θετικά ή αρνητικά ώστε να επιλεγούν οι αποτελεσματικότερες θεραπευτικές παρεμβάσεις και βοηθήματα.

Το άτομο επιλέγει από το φυλλάδιο γνωστοποίησης το σχετικό με την αναπηρία του εξειδικευμένο Κέντρο Διερεύνησης.

Έρχεται σε τηλεφωνική επικοινωνία με το Κέντρο και καθορίζει το ραντεβού του για την Διερεύνηση.

Προσέρχεται   στο κέντρο όπου και αξιολογείται από Πιστοποιημένους Λειτουργούς Αποκατάστασης (ιατρός , ψυχολόγος,  φυσικοθεραπευτής, εργοθεραπευτής, λογοθεραπευτής, κοινωνικός λειτουργός).

Η Διερεύνηση καταχωρίζεται στην κάρτα, η οποία επιστρέφεται στο δικαιούχο,  και τα πορίσματα αποστέλλονται ηλεκτρονικά στο Φορέα Διαχείρισης ΙΚΠΑ.

Το άτομο ενημερώνεται ταχυδρομικά για τα αποτελέσματα της Διερεύνησης  και τις συστάσεις των αξιολογητών και του χορηγείται η βεβαίωση για τις θεραπευτικές παρεμβάσεις και τα βοηθήματα που συστήνονται.

ΤΙ «ΑΠΟΦΕΥΓΕΙ» Ο ΑΝΑΠΗΡΟΣ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ	ΤΙ ΚΕΡΔΙΖΕΙ Ο ΑΝΑΠΗΡΟΣ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ
Πολλαπλές διαδικασίες	Συστηματοποίηση μιας ενιαίας διαδικασίας
	Αξιοποίηση της δομής των Κέντρων Εξυπηρέτησης Πολιτών ΚΕΠ και των νέων τεχνολογιών ( πληροφοριακό σύστημα ενημέρωσης).
Αυθαίρετο σύστημα Ποσοστοποίησης της Αναπηρίας	Τεκμηριωμένη Επιστημονική Αξιολόγηση Σύστημα ταξινόμησης και αξιολόγησης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
Συνοπτική αξιολόγηση	Ολοκληρωμένη αξιολόγηση αναπηρίας, είδους θεραπευτικών παρεμβάσεων και τεχνολογικών βοηθημάτων.
Επαναξιολογήσεις κατά μικρά χρονικά διαστήματα για την απόδειξη του αυτονόητου	Χορήγηση Ισόβιας ή Μακράς Διάρκειας Κάρτας Λειτουργικότητας
Απώλεια χρόνου και εισοδήματος	Κάρτα «κλειδί» για όλες τις συναλλαγές
	Κατάργηση δικαιολογητικών και γραφειοκρατίας. Χρήση ΜΜΜ και δημόσιων χώρων. Άμεσες συναλλαγές με Τράπεζες, Υπουργεία, Ταμεία.
Ηθική φθορά και ταλαιπωρία	Πρέπουσα αντιμετώπιση Έλληνα πολίτη
	Διασφάλιση σεβασμού της προσωπικότητας του αναπήρου ατόμου σε όλες τις φάσεις αξιολόγησης και διεκδίκησης παροχών και επιδομάτων.

ΟΙ ΥΠΟΔΟΜΕΣ

Κέντρο Αξιολόγησης Αναπηρίας: Οι υπηρεσίες του Κέντρου Αξιολόγησης Λειτουργικότητας της Αναπηρίας δύναται να στεγαστούν σε επιλεγμένα νοσοκομεία της χώρας και Υπηρεσίες Ασφαλιστικών Ταμείων. Το ανθρώπινο δυναμικό τους αποτελείται από Γραμματεία και σώμα των Πιστοποιημένων αξιολογητών – Ιατρών με τις ακόλουθες ειδικότητες : Παθολόγος, Ψυχίατρος, Νευρολόγος, Φυσιάτρος, Ω.Ρ.Λ., Χειρουργός, Οφθαλμίατρος, Ορθοπεδικός

Κέντρο Διερεύνησης Λειτουργικότητας: Οι υπηρεσίες του Κέντρου Διερεύνησης Λειτουργικότητας της Αναπηρίας δύνανται να στεγαστούν σε επιλεγμένα ιδρύματα (ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ)  και νοσοκομεία της χώρας με εμπειρία και εξειδίκευση στην κατηγορία  αναπηρίας που θα οριστεί .Το ανθρώπινο δυναμικό τους αποτελείται από Γραμματεία και τις ακόλουθες ειδικότητες του σώματος Πιστοποιημένων Αξιολογητών Λειτουργών Αποκατάστασης : Ιατρού , Ψυχολόγου, Φυσικοθεραπευτή, Εργοθεραπευτή, Λογοθεραπευτή και Κοινωνικού λειτουργού.

Εκπαιδευτικό & Αξιολογητικό Κέντρο Λειτουργικότητας της Αναπηρίας

Βασικός στόχος του Κέντρου είναι η εφαρμογή του νέου συστήματος ταξινόμησης και αξιολόγησης των αναπηριών, η ευρεία ενημέρωση των εμπλεκομένων αναπήρων και επαγγελματιών υγείας, η εκπαίδευση επαγγελματιών υγείας στο σύστημα , η ανάπτυξη δικτύου συναφών φορέων οι οποίοι αναλαμβάνουν την Αξιολόγηση της Αναπηρίας και τη Διερεύνηση της Λειτουργικότητας καθώς και η περαιτέρω εξάπλωση και εφαρμογή του συστήματος. Το κάθε κέντρο περιλαμβάνει τους τομείς Αξιολόγησης, Εκπαίδευσης, Ενημέρωσης και Δικτύου Υποστήριξης του νέου συστήματος .

Επιτροπή Διερεύνησης των Ενστάσεων που επιλέγεται από το σώμα των Πιστοποιημένων Αξιολογητών σε επίπεδο Νομού εξαιρουμένων των αρχικών Αξιολογητών διερευνά τις ενστάσεις.

Σώμα Ελεγκτών οι οποίοι διεξάγουν κατά καιρούς ελέγχους σε εθνική εμβέλεια για την πιστή εφαρμογή του συστήματος.

Πηγή: http://www.yyka.gov.gr

Δείτε επίσης: Λειτουργική Αξιολόγηση Ελλειμμάτων και Αναπηριών: Λειτουργικές κλίμακες, ICF, Κάρτα λειτουργικότητας