Γιατί παχαίνουμε στην εφηβεία και τι πρέπει να κάνουμε

Η εφηβεία είναι η περίοδος στη ζωή του ανθρώπου που ξεκινά με την ήβη ( η περίοδος κατά την οποία παρατηρείται η σεξουαλική ωριμότητα και η ικανότητα για αναπαραγωγή ) και φτάνει μέχρι την ενηλικίωση, όπου και ολοκληρώνεται η ανάπτυξη – ωρίμανση του οργανισμού. Είναι η δεύτερη φάση, μετά την βρεφική ηλικία, κατά την οποία ο ρυθμός ανάπτυξης είναι γρήγορος και έντονος, ενώ παράλληλα έχουμε διαφοροποίηση ανάμεσα στα δυο φύλα.

Εκτός από τη σωματική ανάπτυξη ( αύξηση βάρους και ύψους, αλλαγές στη σύσταση σώματος ), έχουμε μια σειρά μεταβολών στη σεξουαλική ωρίμανση και στην ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του ατόμου. Όλες οι παραπάνω μεταβολές του εφήβου επηρεάζονται τόσο από το οικογενειακό περιβάλλον όσο και από την εξωτερική εμφάνιση και αποδοχή του από τον κοινωνικό του περίγυρο.

Οι βασικές μετρήσεις για την αξιολόγηση της σωματικής ανάπτυξης του εφήβου είναι το βάρος και το ύψος. Επίσης χρήσιμες είναι οι μετρήσεις των δερματικών πτυχών και περιφερειών. Ο ΔΜΣ είναι ένας δείκτης που περιλαμβάνει το ύψος και το βάρος και χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση τόσο της ανάπτυξης όσο και της σύστασης σώματος ( ποσοστό λίπους ) και στα παιδιά και στους εφήβους. Μπορεί να εφαρμοστεί και στους εφήβους για το διαχωρισμό τους σε ελλιποβαρής, φυσιολογικούς, υπέρβαρους και παχύσαρκους, χρησιμοποιώντας ειδικές για ηλικία και φύλο κρίσιμες τιμές.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, η διατροφή στην εφηβική ηλικία πρέπει να καλύπτει τις αυξημένες ανάγκες του εφήβου που προκύπτουν από τον εξαιρετικά γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης, την αύξηση των οστών, του μυικού ιστού, του όγκου του αίματος, της εμμηνορρυσίας. Η εφηβεία είναι περίοδος όπου οι απαιτήσεις στα θρεπτικά συστατικά διαφοροποιούνται στα δυο φύλα. Οι διατροφικές συνήθειες των εφήβων παρουσιάζουν τα εξής χαρακτηριστικά:

Αυξημένη τάση παράλειψης γευμάτων.

Κατανάλωση περισσότερων γευμάτων εκτός σπιτιού.

Συχνή κατανάλωση σνακ.

Επιλογή φθηνού φαγητού.

Συχνές δίαιτες για απώλεια βάρους, κυρίως τα κορίτσια.

Φυτοφαγικές δίαιτες.

Ανορθόδοξες δίαιτες.

Συχνές αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες.

Η παχυσαρκία ανήκει σε ένα από τα προβλήματα της εφηβείας που σχετίζονται με τη διατροφή.

Η εφηβεία αποτελεί μία από τις τρεις περιόδους που θεωρούνται κρίσιμες για την ανάπτυξη της παχυσαρκίας. Οι άλλες δύο είναι η εμβρυική καθώς και η ηλικία μεταξύ 4-6 ετών. Η εφηβεία δεν αποτελεί μόνο περίοδο αυξημένου κινδύνου για την ανάπτυξη παχυσαρκίας κυρίως στα κορίτσια, αλλά και περίοδο όπου η κατανομή του λίπους αλλάζει, γεγονός που επηρεάζει και αυτό με τη σειρά του τους κινδύνους που σχετίζονται με την παχυσαρκία όπως είναι: αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων και χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτείνη (LDL ), ινσουλινοαντίσταση και σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, ορθοπεδικές επιπλοκές, ψυχολογικά προβλήματα και ο μεγαλύτερος κίνδυνος – ο παχύσαρκος έφηβος να παραμένει και παχύσαρκος ενήλικας.

Ένας από τους πιο γνωστούς και αποτελεσματικούς τρόπους αντιμετώπισης της εφηβικής παχυσαρκίας είναι η μείωση κατανάλωσης επιπλέον θερμίδων και η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας. Δεν υπάρχουν ακριβείς ενδείξεις για το ποια διατροφική παρέμβαση λειτουργεί καλύτερα στους εφήβους, αλλά ο στόχος είναι η μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης, χρησιμοποιώντας τρόφιμα υψηλής διατροφικής αξίας. Οι πιο συχνές παρεμβάσεις περιλαμβάνουν πρόσληψη τροφίμων με μειωμένα λιπαρά. Σε τέτοιες διατροφές το λίπος αποτελεί το 25% - 30% της συνολικής ενέργειας. Η μείωση του λίπους στοχεύει, πρακτικά, στα σνακ, στα fast - food, στα επεξεργασμένα τρόφιμα και στην τροποποίηση του τρόπου μαγειρέματος στην οικογένεια, καθώς και στην αύξηση κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών.

Θα πρέπει να καθοριστεί η κατανάλωση τριών κυρίων γευμάτων και τριών σνακ, κάτι προτιμότερο και πιο υγιεινό σε σχέση με την καθημερινή υπερκατανάλωση τροφίμων εντός και εκτός σπιτιού χωρίς έλεγχο. Η προσωπική ενημέρωση και η χρήση των διεθνών συστάσεων που προσδιορίζουν την ποιότητα και ποσότητα τροφής είναι πολύ σημαντική. Το μέγεθος της μερίδας έχει αυξηθεί τις τρεις τελευταίες δεκαετίες και επιπλέον οι έφηβοι τρώνε πολύ περισσότερο από ότι χρειάζονται. Η σταδιακή μείωση της μερίδας είναι ένας βασικός τρόπος μείωσης της ενεργειακής πρόσληψης στην διαδικασία ελέγχου του σωματικού βάρους.

Επίσης, η πρόσληψη ζαχαρούχων ποτών και αναψυκτικών, ασήμαντης διατροφικής αξίας, οδηγεί στην αύξηση της παχυσαρκία και για αυτό θα πρέπει να περιορισθεί σημαντικά. Τα παχύσαρκα παιδιά αποβάλλουν μεγάλο ποσοστό νερού από το δέρμα, σαν αποτέλεσμα της μεγάλης επιφάνειας δέρματος και του αυξημένου λιπώδη ιστού. Από τη στιγμή που επιτρέπεται η κατανάλωση γάλακτος, το νερό θα πρέπει να αποτελεί το κύριο υγρό που θα αναπληρώνει την απώλεια των σωματικών υγρών. Ακόμη και οι χυμοί θα πρέπει να περιορίζονται καθώς η ανεξέλεγκτη κατανάλωση τους μπορεί να οδηγήσει στην αύξηση του βάρους, και αντί αυτών να προτιμώνται ολόκληρα φρούτα. Τα τρόφιμα με χαμηλό γλυκαιμικό δείκτη αυξάνουν το αίσθημα κορεσμού και θα πρέπει να προτιμώνται σαν ενδιάμεσα σνακ στην καθημερινή διατροφή του εφήβου.

Τρόποι μείωσης της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης θα μπορούσαν να είναι:

Να αποφεύγεται η φύλαξη σοκολατούχων προϊόντων, τσιπς και αναψυκτικών στο σπίτι.

Να αποφεύγεται το μαγείρεμα με λίπη και να αφαιρείται το ορατό λίπος από το κρέας.

Να προτιμώνται τρόφιμα με χαμηλά λιπαρά και να διαβάζονται οι ετικέτες με τα θρεπτικά συστατικά των τροφίμων.

Να μην παραλείπεται το πρωινό.

Τα γεύματα να καταναλώνονται στο τραπέζι και όχι μπροστά στην τηλεόραση.

Το δεκατιανό για το σχολείο να ετοιμάζεται από το σπίτι.

Να αποφεύγεται η μεταφορά μεγάλων χρηματικών ποσών, έτσι ώστε να μην διατεθούν στην αγορά φαγητού από το κυλικείο.

Να ενθαρρυνθεί η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και να περιορισθεί η κατανάλωση γευμάτων σε fast – food.

Αύξηση φυσικής δραστηριότητας του εφήβου και περιορισμός της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών και ηλεκτρονικών παιχνιδιών.

Ας μην παίρνουμε αψήφιστα το μέλλον και την υγεία των παιδιών μας.....και ας μην ξεχνάμε πως ο καλύτερος τρόπος να επέμβουμε στις διατροφικές επιλογές των εφήβων είναι οι πράξεις μας......άρα εμείς οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί ας αναρωτηθούμε..... "τρώμε σωστά;"


Πηγή: http://www.boro.gr