Ο Βαλεντίνος πίσω από τον «Άγιο των ερωτευμένων»

«Ημέρα των ερωτευμένων», «14 Φεβρουαρίου», «του Αγίου Βαλεντίνου». Αυτές είναι μόνο μερικές από τις φράσεις που επιστρατεύονται για τη σημερινή ημέρα συνοδευόμενες από λόγια αγάπης, λούτρινα παιχνίδια κόκκινου και ροζ χρώματος και άλλα δώρα συμβολικής ή μεγαλύτερης χρηματικής αξίας που ανταλλάσουν τα ζευγάρια ως επισφράγιση του έρωτά τους.

Σαν να πρέπει να υπάρχει μια συγκεκριμένη ημέρα -κατά τρόπο ενίοτε και ψυχαναγκαστικό- προκειμένου κάποιος να εξωτερικεύσει τα συναισθήματά του απέναντι στο έτερό του ήμισυ.

Τελικά πίσω από αυτή τη γιορτή που διακρίνεται πλέον για την εμπορική της εκμετάλλευση υπάρχει ιστορικό και θεολογικό υπόβαθρο ή είναι απλώς ένα σύγχρονο κατασκεύασμα;

Τα λείψανα στην Santa Maria in Cosmedin

Περιδιαβαίνοντας τη Ρώμη στην περιοχή του αρχαίου ρωμαϊκού Forum βλέπει κανείς ένα ναό με ένα πολύ ψηλό καμπαναριό που δεν μοιάζει καθόλου με τους μεγαλοπρεπείς μπαρόκ ναούς της Ρώμης, αλλά περισσότερο με τις βυζαντινές εκκλησίες της καθ’ ημάς ανατολής. Είναι η αρχαία βασιλική Santa Maria in Cosmedin, όπου στο αριστερό της παρεκκλήσιό φυλάσσεται μια γυάλινη λειψανοθήκη που περιέχει ανθοστόλιστη κάρα του Αγίου Βαλεντίνου.

Ποιος είναι ο Άγιος Βαλεντίνος

Διαβάζοντας τα αρχαία Μαρτυρολόγια της Εκκλησίας της Ρώμης στη λίστα των ονομάτων που η ρωμαιοκαθολική Εκκλησία τιμά στις 14 Φεβρουαρίου υπάρχουν δυο διαφορετικές καταχωρήσεις:

• Άγιος Ουαλεντίνος ο Ιερομάρτυρας
• Άγιος Ουαλεντίνος, Επίσκοπος Τέρνι

Για την Δυτική Εκκλησία υπάρχουν συνολικά 18 Άγιοι που φέρουν το όνομα «Βαλεντίνος» ή Valentinius όπως είναι η επίσημη λατινική γραφή προέρχεται από το όνομα Valens που σημαίνει «ισχυρός», «άξιος», «δυνατός». Άγιους με το όνομα Βαλεντίνος περιλαμβάνουν στα αγιολόγιά τους και η Αγγλικανική και η Λουθηρανική Εκκλησία. Για την Ορθόδοξη Εκκλησία ο Άγιος Βαλεντίνος ο Ιερομάρτυρας τιμάται στις 6 Ιουλίου και ο Άγιος Βαλεντίνος ο Επίσκοπος Τέρνι στις 30 Ιουλίου.

Ποιος είναι όμως ο Άγιος που σήμερα θεωρείται ότι προστατεύει τους ερωτευμένους; Οι ιστορικές και θεολογικές πηγές είναι ελάχιστες και ενίοτε αποσπασματικές.

Η γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου καθιερώθηκε το 496 μ.Χ από τον Πάπα Γελάσιο Α’. Οι πηγές για τους βίους των δυο ατόμων με το ίδιο όνομα είναι συγκεχυμένες και περιέχουν στοιχεία θρύλων και παραδόσεων.

Ωστόσο θεολόγοι της Δυτικής Εκκλησίας εκτιμούν ότι υπάρχει το ιστορικό υπόβαθρο για να αναγνωριστεί ο Άγιος Βαλεντίνος στο πρόσωπο ενός ιερωμένου που, όπως καταγράφεται, μαρτύρησε στη Ρώμη στις 14 Φεβρουαρίου του 269 μ.Χ. ή κατά άλλες πηγές 273 μ.Χ και φέρεται να καταδικάστηκε σε θάνατο, επειδή τελούσε γάμους ανάμεσα σε ζευγάρια, διαδίδοντας και στερεώνοντας έτσι τη χριστιανική πίστη.

Το σώμα του Μάρτυρα μεταφέρθηκε και θάφτηκε στις κατακόμβες, τόπο κατεξοχήν ενταφιασμού των μαρτύρων. Με την πάροδο του χρόνου, «λησμονήθηκε» κατά κάποιο τρόπο δεδομένου ότι σχεδόν καθημερινά ενταφιάζονταν σε αυτές τις κατακόμβες νέοι μάρτυρες για αρκετούς αιώνες.

Με την αναθεώρηση του γενικού εορτολογίου της Δυτικής Εκκλησίας το 1969 η ημέρα του Αγίου Βαλεντίνου υποβιβάσθηκε σε τοπική εορτή, επειδή δεν υπήρχε σχεδόν τίποτα γνωστό για το βίο του, παρά μόνο ότι ετάφη στη Βία Φλαμίνια της Ρώμης στις 14 Φεβρουαρίου.

Ο Άγιος Βαλεντίνος της Λέσβου

Στον ρωμαιοκαθολικό ναό της Μεταστάσεως Θεοτόκου, στην πόλη της Μυτιλήνης φυλάσσονται λείψανα που θεωρείται ότι είναι του Αγίου Βαλεντίνου. Η ιστορία αυτών των ιερών λειψάνων, όπως είναι καταγεγραμμένη, είναι πολυκύμαντη, με τη θήκη που τα περιείχε να ταξιδεύει τη δεκαετία του 1990 πίσω στην Αθήνα, ενώ το 2009 έγινε η απότμηση τμήματος των λειψάνων και τελικά τα λείψανα επέστρεψαν στη «φραγκοκκλησιά» της Μυτιλήνης το 2013.


Πηγή: http://www.real.gr