Διαταραχή πανικού: Τα 14 συμπτώματα που μπορεί να εμφανιστούν

Η διαταραχή πανικού είναι μία απ' τις αγχώδεις διαταραχές. Στη διαταραχή αυτή το άτομο μπορεί να αισθάνεται συχνά και απροσδόκητα φόβο χωρίς την ύπαρξη σημαντικού λόγου. Αυτά τα συχνά 'ξεσπάσματα' έντονου φόβου ονομάζονται κρίσεις πανικού. Κατά τη διάρκεια αυτών των κρίσεων μπορεί να έχει σωματικά συμπτώματα, όπως αυξημένο καρδιακό ρυθμό, δυσκολία στην αναπνοή ή ζαλάδα, τα οποία αυξάνουν τον φόβο.

Το άτομο πιστεύει ότι οι κρίσεις (ή προσβολές) πανικού μπορούν να συμβούν οποτεδήποτε, χωρίς καμία προειδοποίηση και οπουδήποτε (στη δουλειά, κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού, σε δημόσιο χώρο). Ένα άτομο μπορεί να ζει με το συνεχή φόβο μιας νέας κρίσης αποφεύγοντας να πηγαίνει σε μέρη όπου είχε μία κρίση πανικού. Αυτός ο φόβος μπορεί να είναι τόσο έντονος που το άτομο μπορεί να νιώθει ανίκανο να βγει από το σπίτι του (σε αυτή την περίπτωση ονομάζεται αγοραφοβία). Αν και οι κρίσεις πανικού δεν διαρκούν πολύ, το άτομο τις βιώνει ως τρομακτικές και αισθάνεται ότι μπορεί να διαρκέσουν για πάντα. Είναι σημαντικό το άτομο να γνωρίζει ότι δεν ευθύνεται το ίδιο για την διαταραχή του και ότι για να απαλλαγεί από αυτήν χρειάζεται βοήθεια. Συνήθως ξεκινά στις νεαρές ηλικίες των 18-24 χρόνων ή μετά από καταστάσεις κατά τις οποίες το άτομο είναι ιδιαίτερα αγχωμένο (π.χ. ύστερα από την απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου).

Στη διαταραχή πανικού εμφανίζονται τόσο σωματικά όσο και ψυχολογικά συμπτώματα όπως τα παρακάτω:

1.Αίσθημα παλμών, καρδιά που " σφυροκοπά " ή επιτάχυνση του καρδιακού ρυθμού.
2.Εφίδρωση.
3.Τρεμούλα ή έντονος τρόμος.
4.Αίσθημα λαχανιάσματος ή ασφυξίας.
5.Αίσθημα πνιγμού.
6.Πόνος ή 'βάρος' στο στήθος.
7.Ναυτία ή κοιλιακή ενόχληση.
8.Αίσθημα ζάλης, αστάθεια ή τάση για λιποθυμία.
9.Φόβος ότι μπορεί να χάσει τον έλεγχο ή ότι θα τρελαθεί.
10.Φόβος ότι μπορεί να πεθάνει.
11.Μούδιασμα ή μυρμηγκιάσματα.
12.Ρίγη ή αίσθημα ζέστης.
13.Τάση φυγής από το συγκεκριμένο χώρο.
14.Φόβος ότι η κρίση θα ξανασυμβεί και αποφυγή των καταστάσεων ή των τόπων όπου εμφανίστηκε κρίση πανικού (στην περίπτωση της αγοραφοβίας).

Όταν το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με καταστάσεις που είναι απειλητικές τίθενται σε λειτουργία δύο βασικοί βιολογικοί μηχανισμοί για την αντιμετώπιση της απειλής: η φυγή και η πάλη. Αυτό που συμβαίνει στον οργανισμό μας εκείνη την στιγμή είναι το εξής: Ο εγκέφαλος ενεργοποιεί το συμπαθητικό νευρικό σύστημα προκαλώντας έκκριση αδρεναλίνης. Αυτό μπορεί να γίνει αντιληπτό ως μια αίσθηση έξαψης. Οι χτύποι της καρδιάς αυξάνουν για να παρέχουν περισσότερο οξυγόνο στους ιστούς. Το αίμα μεταφέρεται από το δέρμα και τα δάχτυλα στους μεγάλους μυς του σώματος. Αυτό μειώνει την αιμορραγία στην περίπτωση "επίθεσης", και προκαλεί μια αίσθηση παγώματος στα χέρια και στα πόδια. Ο ρυθμός αναπνοής αυξάνεται ώστε να προμηθεύσει τον οργανισμό με περισσότερο οξυγόνο. Δύσπνοια, ζάλη και πόνος στο στήθος εμφανίζονται έτσι ως συμπτώματα. Η εφίδρωση με τη σειρά της εμποδίζει την αύξηση θερμοκρασίας του σώματος. Οι κόρες των ματιών διαστέλλονται για να δεχτούν περισσότερο φως και να αυξηθεί το οπτικό πεδίο και να γίνεται πιο εύκολα αντιληπτός ο κίνδυνος. Έτσι συμπτώματα όπως ευαισθησία στο έντονο φως και διαταραχές στην όραση μπορούν να συμβούν. Το πεπτικό σύστημα υπολειτουργεί για να παρέχει αίμα στους μυς. Έτσι στεγνώνει το στόμα και υπάρχει αίσθηση ναυτίας. Οι μύες βρίσκονται σε ένταση για να προετοιμαστούν για φυγή, αλλά μπορεί να προκαλέσουν σπασμούς ή τρέμουλο όταν δεν δραστηριοποιηθούν. Οι σκέψεις είναι επικεντρωμένες στη διερεύνηση απειλής διατηρώντας το άτομο σε εγρήγορση και επαγρύπνηση. Όλη αυτή η διαδικασία βοηθά το άτομο να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τον κίνδυνο. Π.χ. όταν διασχίζουμε πεζοί ένα δρόμο και ξαφνικά δούμε ένα αυτοκίνητο να έρχεται κατά πάνω μας με ιλιγγιώδη ταχύτητα θα τρέξουμε γρήγορα στο απέναντι πεζοδρόμιο. Ο εγκέφαλός μας μας έδωσε την εντολή να τρέξουμε γρήγορα (μηχανισμός φυγής) και εμείς την εκτελέσαμε αφού πρώτα ενεργοποιήθηκε ο μηχανισμός που περιγράψαμε παραπάνω.

Η παραπάνω διαδικασία όμως μερικές φορές ξεκινά χωρίς να υπάρχει πραγματική απειλή άλλα σε καταστάσεις που το άτομο τις αντιλαμβάνεται ως απειλητικές. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα συμπτώματα που εμφανίζονται λόγω της ενεργοποίησης αυτού του μηχανισμού, προκαλούν δυσφορία στο άτομο, φόβο μήπως του συμβεί κάτι κακό, είναι πιθανό να ενταθούν και να προκληθεί μία κρίση πανικού εξαιτίας του φόβου που το άτομο θα βιώσει. Αν και ο μηχανισμός είναι ο ίδιος και στις δύο περιπτώσεις (και επομένως φυσιολογικός και καθόλου επικίνδυνος), στις καταστάσεις όπου υπάρχει πραγματική απειλή δεν γίνεται τόσο έντονα αντιληπτός και δεν προκαλεί κανέναν φόβο. Αντίθετα στις καταστάσεις που δεν εμπεριέχουν πραγματικό κίνδυνο (Super-market, Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, μέρη με πολύ κόσμο) ο μηχανισμός αυτός γίνεται έντονα αντιληπτός από το άτομο και του προκαλεί φόβο («Τι συμβαίνει με μένα; Μήπως τρελαθώ ή χάσω τον έλεγχο; Μήπως πάθω ανακοπή και πεθάνω;»). Αυτός ο φόβος με την σειρά του ενεργοποιεί ξανά αυτόν τον μηχανισμό αντιμετώπισης του κινδύνου (το άτομο νιώθει ότι υπάρχει απειλή), εντείνονται τα σωματικά συμπτώματα, τα οποία αυξάνουν τον φόβο ότι κάτι κακό θα συμβεί και αρχίζει έτσι ένας φαύλος κύκλος που προκαλεί και συντηρεί τις κρίσεις πανικού. Άλλη μία διαφορά είναι ότι στις καταστάσεις που είναι απειλητικές για εμάς δεν δίνουμε σημασία στα σωματικά μας συμπτώματα που εξακολουθούν να υπάρχουν και μετά τον κίνδυνο ή την απειλή. Στο παράδειγμα που αναφέραμε παραπάνω, για λίγα λεπτά αφότου φτάσουμε στο πεζοδρόμιο και το αυτοκίνητο έχει απομακρυνθεί, η καρδιά μας θα εξακολουθήσει να χτυπά δυνατά και γρήγορα, θα είμαστε ιδρωμένοι και πολύ πιθανό να βλέπουμε και 'αστραπές'. Στην περίπτωση αυτή όμως τα συμπτώματα αυτά δεν μας προβληματίζουν γιατί ξέρουμε ότι τίποτα κακό δεν μας συμβαίνει και ότι μετά από λίγο θα σταματήσουν και το σώμα μας θα επανέλθει στη φυσιολογική του κατάσταση. Αντίθετα στην κρίση πανικού το άτομο πιστεύει ότι τα συμπτώματα αυτά διαρκούν πολλή ώρα, νιώθει ότι είναι αβάσταχτα και φυσικά του προκαλούν φόβο. Είναι σημαντικό επομένως να γνωρίζει ότι μία κρίση πανικού δεν είναι επικίνδυνη, δεν διαρκεί πολλή ώρα -παρά μόνο μερικά λεπτά- και όσο οδυνηρή και αν είναι ως εμπειρία είναι κάτι που μπορεί να το αντέξει.


Πηγή: http://www.boro.gr