Ψυχαναγκαστικοί άνθρωποι: Τα χαρακτηριστικά τους

Σχεδόν όλοι οι άνθρωποι (ποσοστό 94%) έχουν κατά καιρούς ανεπιθύμητες, ενοχλητικές, παρείσακτες, ψυχαναγκαστικές σκέψεις, εικόνες και παρορμήσεις, που τους δημιουργούν λιγότερο ή περισσότερο άγχος, σύμφωνα με μια νέα διεθνή επιστημονική έρευνα σε 13 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα. Η μελέτη δείχνει ότι το συγκεκριμένο πρόβλημα είναι πολύ πιο εξαπλωμένο στον πληθυσμό από ό,τι θεωρείτο έως τώρα.

Οι 19 ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή ψυχολογίας Άνταμ Ραντόμσκι του καναδικού Πανεπιστημίου Κονκόρντια, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό για θέματα ιδεοψυχαναγκαστικών και συναφών διαταραχών "Journal of Obsessive - Compulsive and Related Disorders", μελέτησαν ένα δείγμα 777 ανθρώπων σε έξι ηπείρους, διερευνώντας σε ποιό βαθμό οι άνθρωποι έχουν ξαφνικές ανεπιθύμητες και πιθανώς επαναλαμβανόμενες σκέψεις, όπως να κάνουν κακό σε κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο ή να κάψουν το σπίτι τους ή να νιώθουν συνεχώς μολυσμένοι από μικρόβια.

Το 94% των συμμετεχόντων στην έρευνα ανέφερε ότι είχαν τουλάχιστον μια τέτοια σκέψη κατά το τελευταίο τρίμηνο. Όταν τέτοιες σκέψεις και ιδεοληψίες γίνονται συχνές και γεννούν μεγάλο άγχος, τότε κάποιος θεωρείται ότι πάσχει από ιδεοληπτική - ψυχαναγκαστική (ή ιδεοψυχαναγκαστική) διαταραχή και χρειάζεται θεραπεία, συνήθως γνωσιακή - συμπεριφορική και φαρμακευτική.

Οι σκέψεις για τη βρώμα και τη μόλυνση, οι επίμονες αμφιβολίες και οι παρορμήσεις επιθετικότητας κυριαρχούν στις ανεπιθύμητες σκέψεις παγκοσμίως, ενώ το σεξ και η βλασφημία εμφανίζουν πολύ μικρότερη συχνότητα.

Η νέα μελέτη δείχνει ότι τέτοιες σκέψεις "τρυπώνουν" στο μυαλό των περισσότερων ανθρώπων και δεν αποτελούν "προνόμιο" μόνο όσων πάσχουν από ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή. Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτό που κυρίως αποτελεί τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ ασθενών και μη, είναι ο τρόπος που αντιδρούν σε τέτοιες σκέψεις.

«Οι περισσότεροι άνθρωποι που θα τους περάσει ξαφνικά από το νου να πηδήξουν από το μπαλκόνι ή από την αποβάθρα του μετρό στις γραμμές, θα πουν στον εαυτό τους ότι ήταν παράξενο ή ανόητο που σκέφτηκαν κάτι τέτοιο, αλλά κάποιος με ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή θα ανησυχεί πως μπορεί να αυτοκτονήσει», δήλωσε ο Άνταμ Ραντόμσκι. «Οι ασθενείς με αυτή τη διαταραχή έχουν πιο συχνά τέτοιες σκέψεις και ταράζονται περισσότερο από αυτές, αν και οι σκέψεις τους δεν φαίνεται να διαφέρουν από αυτές που έχει ο υπόλοιπος πληθυσμός», πρόσθεσε ο καναδός ψυχολόγος.

Η μελέτη επίσης βρήκε ότι μεταξύ των χωρών υπάρχουν εθνικές διαφορές, όσον αφορά τη συχνότητα ορισμένων παρείσακτων σκέψεων (π.χ. σε σχέση με το σεξ), κυρίως λόγω των πολιτισμικών και θρησκευτικών διαφορών.

Από ελληνικής πλευράς, στην έρευνα συμμετείχε ο Γρηγόρης Σίμος, αναπληρωτής καθηγητής ψυχοπαθολογίας του Τμήματος Εκπαίδευσης και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να απαλλαγεί από

(μικρο-)ψυχαναγκασμούς;

-Να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε ορισμένες από τις δεσμευτικά επαναλαμβανόμενες συνήθειες μας και να παρατηρήσουμε πόσο δυσκολευόμαστε και πόσο μεγάλο είναι το άγχος που μας προκαλεί η αλλαγή αυτή.

-Να αναρωτηθούμε από πού μπορεί να προέρχονται κάποιες «επιτακτικές συνήθειες». Πόσο συχνά μας έλεγε η μητέρα μας «Έκανες πιπί σου; Πήγαινε να κάνεις γιατί όταν φύγουμε θα είναι αργά, δεν θα υπάρχει μέρος να πας.» Μπορούμε να ανατρέψουμε τέτοιους παράλογους μύθους του παρελθόντος;

-Να αναλογιστούμε τι θα συμβεί, ποιες και πόσο τρομερές θα είναι οι συνέπειες αν δεν κάνουμε κάτι όπως το κάνουμε πάντα. Είναι πράγματι τόσο επικίνδυνο να αφήσουμε ένα βράδυ τα παντζούρια ανοιχτά στον τέταρτο όροφο; Θα τιναχτούμε στον αέρα αν μείνει ανοιχτό το θερμοσίφωνο ένα βράδυ; Είναι τόσο δύσκολο να ετοιμαστούμε σε 10 λεπτά για να βγούμε με τη φίλη που μας κάλεσε;

-Να ζητήσουμε τη βοήθεια ψυχολόγου ή ψυχιάτρου αν διαπιστώσουμε ότι κάποιες απλές καθημερινές συνήθειες μας έχουν γίνει έμμονη ιδέα και δεν μπορούμε καθόλου να τις σταματήσουμε ή να τις αλλάξουμε. Η ψυχαναγκαστική διαταραχή είναι μια σοβαρή πάθηση που δεν περνάει από μόνη της.

Τι μπορούμε να κάνουμε για ένα δικό μας άνθρωπο όταν υπάρχουν τέτοιες συνήθειες και συμπεριφορές;

-Να προσπαθήσουμε να παρατηρήσουμε και να διαπιστώσουμε (με βάση τα παραπάνω) πόσο δεσμευτικές, σε σημείο εμμονής ή ψυχαναγκασμού, του έχουν γίνει οι συνήθειες αυτές και να το κουβεντιάσουμε σε πολύ ήπιο και φιλικό τόνο μαζί του.

-Να μην «ενδώσουμε» σ’ αυτές του τις συνήθειες αλλάζοντας τη ζωή μας ή και της υπόλοιπης οικογένειας για να «χωρέσει» ο δικός του ψυχαναγκασμός.

-Να προσπαθήσουμε να κρατάμε τέτοιες τάσεις σε κάποια όρια, όταν κάποιο μέλος της οικογένειας μας τις εμφανίζει και όχι να τις επιβραβεύουμε φροντίζοντας π.χ. να υπάρχει πάντα ένα μπάνιο ελεύθερο ή το συγκεκριμένο είδος δημητριακών και μόνο.

-Να ζητήσουμε τη βοήθεια ειδικού όταν έχουμε την υποψία ότι υπάρχει ψυχαναγκαστική συμπεριφορά πού όμως ο ίδιος κρύβει επιμελώς (κάτι που από ντροπή συχνά κάνουν οι ψυχαναγκαστικοί).


Πηγή: http://www.boro.gr