Τι δεν ξέρουμε για τους Ρασταφάρι

Η θρησκεία της ρέγκε, της μαριχουάνας και του παναφρικανισμού!
Όταν ακούμε για Ρασταφάρι και ρασταφαριανισμό, ο νους μας πάει συνήθως στα ράστα, την κάνναβη και τον Μπομπ Μάρλεϊ.

Και πολύ σωστά δηλαδή, μόνο που το θρησκευτικό και πολιτικό κίνημα που γεννήθηκε στην Τζαμάικα τη δεκαετία του 1930 είναι πολλά περισσότερα από τις εξωτερικές και ελευθεριακές αυτές εκδηλώσεις του.

Ως ένα ιδιαίτερο κράμα ιουδαϊσμού, προτεσταντικού χριστιανισμού, μυστικισμού και αφροκεντρικών ιδεών, ο ρασταφαριανισμός πατά στους συμβολισμούς της Βίβλου, στο αιθιοπικό έπος Kebra Nagast και τη λεγόμενη «Βίβλο των Μαύρων», που είναι και τα ιερά κείμενα του θρησκευτικού ρεύματος.

Ο προφήτης του ρασταφαριανισμού Μάρκους Γκάρβεϊ καλούσε σε επιστροφή των μαύρων στην προγονική Γη της Επαγγελίας, την Αφρική, ασκώντας παράλληλα δριμεία κριτική στην αποικιοκρατία και τα εγκλήματα του λευκού στη μαύρη φυλή. Η προφητεία του Γκάρβεϊ για την ενθρόνιση μαύρου βασιλιά στην Αφρική, κάτι που θα οδηγούσε στην απελευθέρωση των μαύρων από τις χώρες της σκλαβιάς τους, εκπληρώθηκε μάλιστα σε σύντομο χρονικό διάστημα από τη διατύπωσή της, όταν ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας της Αιθιοπίας το 1930 κάποιος Ρας Ταφάρι Μακόνεν, όπως ήταν το πραγματικό όνομα του Χαϊλέ Σελασιέ A’! Ο οιωνός πραγματώθηκε και ο Μεσσίας αυτοκράτορας θα έσπαγε τώρα τα δεσμά των σκλάβων καλώντας τους πίσω στα πατρώα εδάφη.

Το θρησκευτικό κίνημα αποκτά έτσι υπόσταση και όνομα, βρίσκει τον Σωτήρα του και συντάσσει το καταστατικό του, στο οποίο η μαριχουάνα και η ρέγκε αποτελούν τις πρώτες βασικές δοξασίες. Και τα υπόλοιπα είναι Ιστορία…

Δεν καπνίζουν όλοι οι Ρασταφάρι μαριχουάνα



Είναι γεγονός ότι ο ρασταφαριανισμός είναι ελκυστικός σε πολλούς μη μυημένους εξαιτίας του θρησκευτικού άλλοθι που παρέχει στη χρήση κάνναβης («γκάντζα», στη γλώσσα τους). Αυτοί οι κάποιοι πρέπει βέβαια να μάθουν ότι η χρήση μαριχουάνας είναι όχι μόνο προαιρετική για τον πιστό αλλά δεν έχει καν κεντρική θέση στην πίστη. Κι έτσι πολλοί Ρασταφάρι απορρίπτουν τη χρήση της, παρά το γεγονός ότι στη συνείδηση του λευκού κάνναβη και ρασταφαριανισμός είναι συνυφασμένα.

Πρόσφατα, το αστέρι της ραπ Snoop Dog άλλαξε το όνομά του σε Snoop Lion και προσχώρησε στον ρασταφαριανισμό αφού πέρασε ένα διάστημα στην Τζαμάικα. Το γεγονός έφερε κατακραυγή στις τάξεις των πιστών της θρησκείας, πιστεύοντας ότι ο ράπερ δεν τρέφει ειλικρινή αισθήματα πίστης αλλά χρησιμοποιεί τον ρασταφαριανισμό ως άλλοθι για την αγάπη του στη μαριχουάνα. Όποια κι αν είναι η ιστορία του ράπερ, αυτό που φοβούνται οι πιστοί είναι ότι ο κόσμος δεν θα τους παίρνει στα σοβαρά, εξαιτίας των στερεοτύπων της μαριχουάνας που τους συνοδεύουν, και δεν θέλουν φυσικά έναν γνωστό λάτρη του ναρκωτικού να τους εκπροσωπεί στις ΗΠΑ και να διαδίδει την παρανόηση…

Ο Χαϊλέ Σελασιέ είναι ο Μεσσίας



Ήταν στις αρχές του 20ού αιώνα όταν ο πολιτικός ακτιβιστής Μάρκους Γκάρβεϊ προφήτευσε την έλευση του μαύρου βασιλιά στην Αφρική που θα απελευθέρωνε τους σκλάβους της οικουμένης από τα αποικιοκρατικά δεσμά τους και θα τους έπαιρνε κοντά του στη Μητέρα Αφρική. Η Δευτέρα Παρουσία που είδε ο Γκάρβεϊ επιβεβαιώθηκε λίγο αργότερα, όταν ο Χαϊλέ Σελασιέ Α’ στέφθηκε αυτοκράτορας της Αιθιοπίας και μετατράπηκε αυτόματα σε Σωτήρα των Ρασταφάρι ως μετενσάρκωση του Ιησού.

Κατά τις δοξασίες του ρασταφαριανισμού, ο Σελασιέ είναι άμεσος απόγονος του βασιλιά Σολομώντα και συνδέεται ευθέως με τον Ιησού Χριστό, όσο κι αν ο αυτοκράτορας αρνούνταν πεισματικά να αποδεχθεί τον ρόλο του Μεσσία.

Η διατροφή του Ρασταφάρι



Ο πιστός του ρασταφαριανισμού έχει συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες που ο μύθος συνδέει συνήθως με τη χορτοφαγία. Στην πραγματικότητα, οι διατροφικές επιταγές του ρασταφαριανισμού βασίζονται τόσο στο δόγμα όσο και στις απόψεις του υποκειμένου, και γι’ αυτό ποικίλει πολύ. Η κεντρική ιδέα παραμένει ωστόσο κοινή: ο Ρασταφάρι απορρίπτει το καταπιεστικό σύστημα όπου ζει και γι’ αυτό αρνείται να φάει τροφές που έχουν υποστεί επεξεργασία. Επιπλέον, δεν τρώει κόκκινο κρέας, καθώς πιστεύει ότι αυτό θα σαπίσει μέσα στον οργανισμό του.

Όσο κι αν προκρίνει τη χορτοφαγία, δεν περιορίζεται σε αυτή, καθώς ακολουθεί τα διδάγματα της Βίβλου για τις διατροφικές συνήθειες του ιουδαϊσμού και το ψάρι περιλαμβάνεται συνήθως στις εγκεκριμένες τροφές του ρασταφαριανισμού. Είπαμε όμως, το άτομο κατέχει βασική θέση στο ρεύμα κι έτσι η διατροφή μπορεί να ποικίλει καθοριστικά. Κάποιοι δεν τρώνε ψάρι, ενώ άλλοι απορρίπτουν και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, στρεφόμενοι αποκλειστικά στη χορτοφαγία…

Το σώμα είναι ναός



Στην τελετουργία των Ρασταφάρι, το σώμα μας είναι ο υπέρτατος ναός, γι’ αυτό και η φροντίδα του οργανισμού αποκτά κεντρικό θρησκευτικά ρόλο. Το πράγμα δεν περιορίζεται φυσικά μόνο στις διατροφικές συνήθειες αλλά αφορά στο σώμα ως όλον. Κι έτσι ο Ρασταφάρι πιστεύει ότι τα μαλλιά του πρέπει να αφεθούν να μακρύνουν και να μη μολυνθούν από τίποτα μη φυσικό. Η ιδέα εδώ είναι να σέβεσαι το σώμα σου και ό,τι αυτό αντιπροσωπεύει. Δεν κόβεις τα μαλλιά σου, δεν ζωγραφίζεις το δέρμα σου, δεν τρως «κακές» τροφές. Οι σκληροπυρηνικοί Ρασταφάρι δεν καπνίζουν μαριχουάνα για τον ίδιο ακριβώς λόγο, καθώς το κάπνισμα είναι βλαβερό για την υγεία…

Μην τους λες «Ρασταφάρι»



Παρά το γεγονός ότι το δόγμα αποκαλείται κοινώς «ρασταφαριανισμός», οι πιστοί του δεν θέλουν να χαρακτηρίζονται ως Ρασταφάρι, καθώς πιστεύουν ότι οι καταλήξεις «-ιαν» (Ρασταφάριαν είναι στη γλώσσα τους) και «-ισμός» αντικατοπτρίζουν το διεφθαρμένο «βαβυλωνιακό» σύστημα που συνεχίζει να καταπιέζει όλους τους ανθρώπους του πλανήτη, λευκούς και μαύρους. Δεν αποδέχονται λοιπόν ούτε ότι είναι θρησκευτικό δόγμα ούτε και τίποτα που να τελειώνει σε «-ισμό», καθώς θα ήταν σαν να αφήνονται στο ίδιο σύστημα που είναι σωστό ανάθεμα για τους ίδιους!

Οι σκληροπυρηνικοί Ρασταφάρι δεν δέχονται καν τον όρο «ρασταφαριανισμό» ως όνομα του κινήματός τους, ούτε φυσικά τον χαρακτηρισμό θρησκεία, θεωρώντας πως πρόκειται για μια νέα φιλοσοφική παράδοση. Όταν απορρίπτεις τον δυτικό τρόπο ζωής, μοιραία απορρίπτεις και τους ακαδημαϊκούς του όρους…

Ο παναφρικανισμός



Οι Ρασταφάρι ξεκίνησαν ως κίνημα στην Τζαμάικα, εκεί δηλαδή που ο μαύρος πληθυσμός του νησιού μεταφέρθηκε από την Αφρική μέσα στα δουλεμπορικά του λευκού δυνάστη. Έπεται λοιπόν ότι η κίνηση είχε από την αρχή εθνικοαπελευθερωτικά χαρακτηριστικά και εχθρικά αισθήματα απέναντι στη δομή και τη λειτουργία της λευκής δυτικής και αποικιοκρατικής κοινωνίας. Απορρίπτοντας το καταπιεστικό και διεφθαρμένο «βαβυλωνιακό» σύστημα, ο Ρασταφάρι απαλλάσσεται από τον τρόπο ζωής του λευκού και μπορεί τώρα να συνδεθεί με τις ρίζες του αλλά και τον ιδιαίτερο πολιτισμό της Αφρικής.

Ο παναφρικανισμός του Γκάρβεϊ, του προφήτη του ρασταφαριανισμού, ενέπνευσε ένα σεβαστό μέρος της θρησκείας, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος δεν θεώρησε ποτέ τον εαυτό του μέλος της τάσης. Ήταν κυρίως οι απόψεις του για την επιστροφή όλων των μαύρων της Διασποράς στα προγονικά τους εδάφη που εμπότισε την ιδεολογία των Ρασταφάρι, όπως αυτή εξελίχθηκε στον χρόνο…

Η μεγάλη επιστροφή στην Αφρική



Παρά το γεγονός ότι η βάση του ρασταφαριανισμού είναι η ίδια η Βίβλος και πολλές δοξασίες τους βασίζονται στην ιουδαϊκο-χριστιανική παράδοση, η ιδέα του Παραδείσου είναι εντελώς ιδιαίτερη. Οι πιστοί πιστεύουν ότι ζουν σε ένα είδος Κόλασης ή Καθαρτηρίου, μιας και οι πρόγονοί τους απομακρύνθηκαν βιαίως και παρά τη θέλησή τους από τα πατρώα εδάφη. Κι έτσι η Αφρική είναι η δική τους εκδοχή της Σιών: πρόκειται για τον επίγειο Παράδεισο και κάθε Ρασταφάρι οφείλει να επιστρέψει κάποια στιγμή στη Μαύρη Ήπειρο.

Παρά το θρησκευτικό κάλεσμα, η επιστροφή στην Αφρική ενέχει και σοβαρά πολιτισμικά και κοινωνικά ερείσματα, κάτι σαφώς κατανοητό για έναν λαό που υπέφερε τα πάνδεινα από τον αποικιοκρατικό ζυγό του λευκού. Δεν είναι λοιπόν απλώς θρησκευτική επιταγή το να επιστρέψει ο Ρασταφάρι στην Αφρική, αλλά λαχτάρα και πόθος ζωής, καθώς ονειρεύεται να χτίσει μια νέα Αφρική, να διατηρήσει την πολιτισμική της παράδοση και να ζήσει με τον παραδοσιακό τρόπο ζωής που τόσο προσπάθησε η «βαβυλωνιακή» κοινωνία να του στερήσει…

Η διάλεκτος του Ρασταφάρι



Οι πρώτοι Ρασταφάρι δημιούργησαν στην Τζαμάικα μια δική τους γλώσσα που ξεπήδησε ως παρακλάδι της τοπικής κρεολής. Η κρεολή της Τζαμάικα ήταν η αφρικανική εκδοχή της αγγλικής που μιλούσαν οι σκλάβοι του νησιού, γι’ αυτό και την υιοθέτησε ο ρασταφαριανισμός, ως υπόμνηση στις ρίζες της δουλείας του. Αργότερα βέβαια τροποποιήθηκε τόσο ως διάλεκτος όσο και ως φιλοσοφία, ώστε να καλύπτει τις νέες θρησκευτικές του ανάγκες.

Το χαρακτηριστικότερο της νέας γλώσσας είναι η χρήση των αντωνυμιών: το «εγώ» χρησιμοποιείται στη θέση του «εμένα», «εσένα» και λίγο πολύ αντικαθιστά κάθε αντωνυμία, κι αυτό για να εκφράσει την πεποίθηση του ρασταφαριανισμού ότι όλοι οι άνθρωποι συνδέονται και είναι τελικά ένα αδιαίρετο όλον. Και βέβαια προτιμούν να διατυπώνουν προτάσεις με θετική σημασία, όπου αυτό είναι φυσικά δυνατό, ώστε να αποκαλύπτεται η ζωτικότητά τους…

Η μεγάλη μέρα



Σημείο αναφοράς για τους Ρασταφάρι αποτέλεσε η επίσκεψη του «Μεσσία» Χαϊλέ Σελασιέ στην Τζαμάικα τη δεκαετία του 1960. Ο επίσημος λόγος της επίσκεψής του ήταν διπλωματικός, όλοι ήξεραν όμως ότι ήθελε να συναντήσει το κίνημα που τον θεωρούσε Σωτήρα και έπινε νερό στο όνομά του! Το τεράστιο πλήθος που συγκεντρώθηκε στο αεροδρόμιο και τον επευφημούσε καθυστέρησε μάλιστα την έλευσή του, καθώς οι φύλακες ασφαλείας δεν τον άφηναν να κατέβει από το αεροπλάνο φοβούμενοι τα χειρότερα.

Ο Σελασιέ συναντήθηκε πράγματι με τα ηγετικά μέλη των Ρασταφάρι και παρά το γεγονός ότι δεν δημοσιεύτηκε ποτέ τι ειπώθηκε στην ιστορική αυτή συνάντηση, οι φήμες κάνουν λόγο ότι ο αυτοκράτορας της Αιθιοπίας συνέστησε στους Ρασταφάρι να δουλέψουν πρώτα για την πραγματική απελευθέρωση της Τζαμάικα πριν επιστρέψουν μαζικά στην Αφρική. Έπεται ότι η 21η Απριλίου, η μέρα της έλευσης του αφρικανού Μεσσία στην Τζαμάικα, γιορτάζεται έκτοτε ως μια από τις μεγάλες θρησκευτικές εορτές του ρασταφαριανισμού…

Τα χρώματα των Ρασταφάρι



Το κόκκινο, το κίτρινο και το πράσινο είναι τα επίσημα χρώματα του ρασταφαριανισμού, αν και παρά την αναγνωρισιμότητά τους, οι περισσότεροι δεν ξέρουν ότι υπάρχει και τέταρτο χρώμα των Ρασταφάρι: το μαύρο. Είπαμε, ο ρασταφαριανισμός γεννήθηκε στον απόηχο των απόψεων του ακτιβιστή Μάρκους Γκάρβεϊ και τα χρώματα του δικού του κινήματος ήταν το πράσινο, το κόκκινο και το μαύρο. Όταν ήρθε ο Σελασιέ στην πίστη, τα χρώματα της αιθιοπικής σημαίας (κόκκινο, κίτρινο και πράσινο) προστέθηκαν στην τελετουργία του δόγματος κι έτσι πλέον τα ιερά χρώματα του ρασταφαριανισμού είναι τέσσερα.

Όλα έχουν τον δικό τους συμβολισμό στη λατρεία των Ρασταφάρι: το κίτρινο αντιπροσωπεύει τον πλούτο της Μητέρας Αφρικής, το κόκκινο είναι το χρώμα του αίματος και του μαρτυρίου των Ρασταφάρι, το μαύρο έλκει την καταγωγή του από το χρώμα της μαύρης φυλής και το πράσινο αντικατοπτρίζει την άφθονη χλωρίδα της Μαύρης Ηπείρου…


Πηγή: http://www.newsbeast.gr