Bloomberg: Αλήθειες και μύθοι για τον έλεγχο κεφαλαίων χωρίς πανικούς

Μέχρι το 2010 το ΔΝΤ ήταν έτοιμο να γνωρίσει ότι η ανάγκη για προσωρινό έλεγχο στην κίνηση κεφαλαίων μπορεί να αποτρέψει οικονομικές κρίσεις, σημειώνει το Bloomberg.

Μια κυβέρνηση μπορεί να περιορίσει τις αναλήψεις από τις τράπεζες, να περιορίσει τις συναλλαγές σε συνάλλαγμα ή να φορολογήσει την αγορά μετοχών και ομολόγων, για να αποθαρρύνει φυγή κεφαλαίων στο εξωτερικό και να αποφύγει να στεγνώσει η οικονομία της χώρας από ρευστό.

Αυτά τα μέτρα ήταν κάτι ασυνήθιστο μέχρι τη δεκαετία του 1930, την εποχή του τρελού ανοίγματος των αγορών, πριν το κραχ του 1929. Μετά το 1930 στη Μεγάλη Ύφεση οι χώρες άρχισαν να χρησιμοποιούν αυτό το μέτρο ελέγχου του όγκου των αναλήψεων από τις τράπεζες για να κρατήσουν εντός συνόρων τους λιγοστούς πόρους των οικονομιών. Μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι κανόνες που περιορίζουν τις ροές κεφαλαίων καθιερώθηκαν ως αναπόσπαστο κομμάτι του παγκόσμιου χρηματοοικονομικού συστήματος.

Μόνο το 1971, όταν ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Νίξον, εγκατέλειψε την πρόσδεση του δολαρίου με τον χρυσό, τα κυριότερα νομίσματα ξεκίνησαν τις ελεύθερες διακυμάνσεις και οι χώρες σταμάτησαν τους ελέγχους, αναφέρει το σχόλιο στο Bloomberg.



Μια νέα συναίνεση στο οικονομικό στερέωμα με μοχλό τη σχολής του Σικάγου, επί επόχής Ρίγκαν και Θάτσερ, που ευνόησε το άνοιγμα των αγορών κεφαλαίων, ξεκίνησε και κράτησε μέχρι το ξέσπασμα της ασιατική οικονομικής κρίσης στα τέλη του 1990 που παρείχε ενδείξεις ότι οι έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων μπορούν να λειτουργήσουν αποτρέποντας την επέκταση της κρίσης: Η Μαλαισία ανέκαμψε πολύ γρήγορα μετά τη θεσμοθέτηση των περιορισμών κεφαλαίου τον Σεπτέμβριο του 1998 (η Νότια Κορέα ανέκαμψε κι αυτή μαζί πολύ γρήγορα).

Μέχρι το 2010 το ΔΝΤ ήταν έτοιμο να γνωρίσει ότι η ανάγκη για έλεγχο στην κίνηση κεφαλαίων μπορεί να αποτρέψει οικονομικές κρίσεις, αναφέρει το δημοσίευμα.

Διλήμματα και αντιπαραθέσεις

Η ελληνική κυβέρνηση τώρα προχώρησε σε προσωρινούς ελέγχους κεφαλαίων και αργία στις τράπεζες έως τις 6 Ιουλίου -για τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος με το ερώτημα ναι ή όχι στην πρόταση των δανειστών- ώστε να αποφευχθεί ο τραπεζικός πανικός: δηλαδή περιορισμό στις αναλήψεις και φραγή στις μεταφορές χρημάτων στο εξωτερικό.

Η Κύπρος έκανε κάτι παρόμοιο το 2013, όταν έγινε η πρώτη χώρα στη ζώνη του ευρώ που επέβαλλε ελέγχους κεφαλαίων στη διάρκεια της τραπεζικής κρίσης. Άλλες χώρες επίσης προχώρησαν σε ελέγχους κεφαλαίων το 2014, όπως η Λευκορωσία, η Γκάνα και η Ουκρανία, η οποία ενέργησε έτσι όταν κλιμακώθηκαν οι πολεμικές συγκρούσεις με τη Ρωσία.

Το Φεβρουάριο, η Ουκρανία αύξησε τους περιορισμούς στην αγορά συναλλάγματος για να αναχαιτίσει την πτώση του νομίσματός της. Παρόμοια μέτρα είχαν λυφθεί στη Λευκορωσία και την Γκάνα κατά διάρκεια κρίσης.

Άλλες χώρες όπως η Αργεντινή και η Βενεζουέλα θέσπισαν επισης προσωρινά όρια, όταν μια νομισματική κρίση προκάλεσε έλλειψη τροφίμων και φαρμάκων και πυροδότησε υψηλότερο πληθωρισμό διεθνώς.

Η Ισλανδία έλαβε μέτρα με στόχο την άρση των περιορισμών στην διακίνηση κεφαλαίων οι οποίοι έχουν θεσπιστεί για τη σταθεροποίηση της οικονομίας κατά τη διάρκεια της οικονομική κρίση στη χώρα το 2008, ώστε να περιορίζουν τη ροή χρήματος εντός και εκτός Ισλανδίας, μετά και την κατάρρευση τριών τραπεζών με αιχμή την Landsbanki.

Στην Κίνα, η κυβέρνηση αρχίζει σταδιακά να χαλαρώνει τους ελέγχους που έχει θεσπίσει για τρεις δεκαετίες.



Πολλοί οικονομολόγοι λένε ότι υπάρχει συγκεκριμένος χρόνος και τόπος για έλεγχο στην κίνηση των κεφαλαίων, ενώ υπάρχει ανοιχτή η αντιπαράθεση στην καυτή συζήτηση για το εάν λειτουργούν. Περιορισμοί π.χ. στην κίνηση κεφαλαίων για να αποφευχθεί η υπερτίμηση ενός νομίσματος και οι χρηματοπιστωτικές φούσκες.

Σε μια οικονομική κρίση, οι περιορισμοί στις εκροές κεφαλαίων δίνoυν στους φορείς χάραξης οικονομικής πολιτικής μια ανάσα για να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις στις οικονομίες τους και να αποκρούσουν καταστάσεις πανικού.

Οι έλεγχοι δεν είναι αλάνθαστοι ούτε γίνονται δωρεάν. Προκύπτει άλλωστε ένα «τρίλημμα»: κάποιος δεν μπορεί να έχει ελεύθερη ροή κεφαλαίων και ταυτόχρονα έλεγχο επιτοκίων και συναλλαγματικών ισοτιμιών. Κάτι πρέπει να δώσει, καταλήγει το δημοσίευμα.


Πηγή: http://www.enikos.gr