Τα πασχαλινά έθιμα κάνουν καλό σε ψυχική και σωματική υγεία

Έρευνα που δημοσιεύθηκε στο αμερικανικό επιστημονικό «Περιοδικό Ψυχολογίας της Οικογένειας» έδειξε ότι οι οικογενειακές παραδόσεις και συνήθειες, ιδιαίτερα αυτές που σχετίζονται με θρησκευτικές γιορτές, ενισχύουν την ψυχική και σωματική υγεία. Παρ' όλο που μερικά έθιμα μπορεί να είναι χρονοβόρα ή δύσκολα στην εκτέλεσή τους, η δρ Barbara Fiese, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Syracuse και συγγραφέας της έρευνας, διαπιστώνει ότι δεν χρειάζεται να τηρεί κανείς τα έθιμα κατά γράμμα για να δρέψει τις ψυχικές τους ωφέλειες, αρκεί να κινείται μέσα στο πλαίσιο του πνεύματός τους.

Ετσι το τσουρέκι του ζαχαροπλαστείου μπορεί να είναι νοστιμότερο ή πιο αφράτο από το σπιτικό, η χαρά όμως του να βρεθούν τα μέλη της οικογένειας μαζί για να το ζυμώσουν (άσχετα με το τελικό αποτέλεσμα!) μπορεί να είναι αρκετή για να διατηρηθεί το έθιμο του ζυμώματος παράλληλα με την αγορά του έτοιμου προϊόντος.

Οι οικογενειακές παραδόσεις είναι πιο ιδιαίτερες και εξατομικευμένες σε σχέση με τα ήθη και έθιμα, τα οποία είναι κληρονομιά ενός ευρύτερου συνόλου. Τα ήθη και τα έθιμα αποτελούν το πλαίσιο αναφοράς όπου βρίσκουν πρόσφορο έδαφος για να αναπτυχθούν οι οικογενειακές παραδόσεις, που είναι συγκεκριμένες και ξεχωριστές για κάθε οικογένεια. Οι οικογενειακές παραδόσεις αποτελούν έναν συμβολικό τρόπο επικοινωνίας, ο οποίος, εξαιτίας της ευχαρίστησης που αντλούν τα μέλη της οικογένειας από την επανάληψή του, συνεχίζεται συστηματικά σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Μέσω της ιδιαίτερης σημασίας και της επαναληπτικής φύσης τους οι οικογενειακές παραδόσεις συνεισφέρουν σημαντικά στην εγκαθίδρυση και στη διατήρηση της ομαδικής αίσθησης του «εαυτού» μιας οικογένειας ή της «οικογενειακής ταυτότητας». Τα τελετουργικά σταθεροποιούν αυτή την ταυτότητα στη διάρκεια της ζωής της οικογένειας αποσαφηνίζοντας τους προσδοκώμενους ρόλους, χαράζοντας τα όρια μεταξύ των μελών της οικογένειας, καθώς και τα όρια της οικογένειας με τον έξω κόσμο, και καθορίζοντας κανόνες τους οποίους όλα τα μέλη αναγνωρίζουν και οι οποίοι συνοψίζονται στη φράση «έτσι το κάνουμε στην οικογένειά μας».

* Οι παραδόσεις αποτελούν πηγή δύναμης, σύμφωνα με συνεντεύξεις που έγιναν στα μέλη οικογενειών σε διαφορετικούς πολιτισμούς. Τα ερευνητικά δεδομένα έδειξαν ότι οι πιο ενωμένες και δυνατές οικογένειες ήταν αυτές που είχαν τη μεγαλύτερη συχνότητα οικογενειακών τελετουργικών ή παραδόσεων. Οι οικογένειες αυτές είχαν ήδη ανακαλύψει τα συμπεράσματα της έρευνας όταν περιέγραφαν πως το να τρώνε μαζί, το να διατηρούν την πίστη τους, να γιορτάζουν τις γιορτές και να τηρούν τα ήθη και τα έθιμα φέρνει κοντά τα μέλη τους και δημιουργεί ενότητα. Ιδιαίτερα σε δύσκολες εποχές οι οικογενειακές παραδόσεις μπορεί να έχουν θετική επιρροή λειτουργώντας σαν άγκυρα στις αντίξοες συνθήκες. Οι οικογενειακές παραδόσεις μπορούν να παρομοιαστούν με ένα ψυχολογικό κουκούλι μέσα στο οποίο προστατεύονται και θρέφονται συναισθηματικά τα άτομα ώστε να μπορούν να αντεπεξέλθουν ακόμη και όταν εμφανίζονται δυσκολίες. Η τήρηση των παραδόσεων τις γιορτές προδιαθέτει για ειρηνική συμβίωση και εξισορρόπηση ακόμη και ταραγμένων σχέσεων, μια που πρόκειται για ένα όμορφο διάλειμμα και μια ήρεμη ανάπαυλα στη βιαστική καθημερινή ρουτίνα.

* Οι οικογενειακές παραδόσεις αποτελούν πηγή ταυτότητας στέλνοντας το μήνυμα στα μέλη της οικογένειας ότι «είμαστε εδώ και θα το κάνουμε μαζί όπως πάντα», καθώς οι αξίες μοιράζονται και η αίσθηση του ότι κάποιος ανήκει κάπου επιτείνεται. Οι ενήλικοι θυμούνται τι έκαναν ως παιδιά και μεταφέρουν τις αναμνήσεις τους λεκτικά αλλά και πρακτικά συνεχίζοντας την οικογενειακή παράδοση και διαμορφώνοντας έτσι το μέλλον. Αλλοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι οι οικογενειακές παραδόσεις προστατεύουν τα μέλη της οικογένειας από τη μοναξιά και την αβεβαιότητα που συχνά συνεπάγεται η απομάκρυνση από το πατρικό. Οι οικογενειακές παραδόσεις επιτελούν και έναν άλλο σημαντικό ρόλο: τη διατήρηση της οικογενειακής ιστορίας και τη διάνθισή της με περιστατικά από προηγούμενες γενιές που φέρνουν γέλια ή δάκρυα και τα μέλη της οικογένειας πιο κοντά. Μέσα στο πλαίσιο που προσφέρουν τα ήθη και έθιμα του τόπου οι οικογενειακές παραδόσεις γίνονται αναμνήσεις αγάπης και επαναλαμβάνονται: «Αυτό έκανε η οικογένεια όλα τα χρόνια και αυτό είμαστε».

* Οι παραδόσεις αποτελούν πηγή σύνδεσης ανάμεσα στις γενιές επειδή διαιωνίζουν κάτι θετικό που προάγει την ψυχική υγεία. Ετσι την περίοδο των γιορτών μπορεί μια οικογένεια να ξεκινήσει μια απλή ρουτίνα, αρχικά με ορισμένη σημασία, που όμως μπορεί να περάσει από γενιά σε γενιά, αποτελώντας συνδετικό ιστό ανάμεσα σε παππούδες, γονείς και εγγόνια.

* Οι παραδόσεις επιτρέπουν στην οικογένεια να εξετάσει τον εαυτό της και τις συνήθειές της. Οι παραδόσεις επιτελούν και διδακτική λειτουργία, μια που επιτρέπουν στην οικογένεια να μάθει περισσότερα πράγματα για τη ζωή και να επιφέρει τις δικές της βελτιώσεις. Μια διαχρονική ματιά στο παρελθόν, στο παρόν και στο μέλλον επιτρέπει στα μέλη μιας οικογένειας να χαρτογραφήσουν τις αλληλεπιδράσεις και τις συνήθειές τους ώστε να μπορούν να τις αποτιμήσουν. Ιδιαίτερα οι παραδόσεις που σχετίζονται με τις μεγάλες γιορτές αποτελούν ορόσημο για την οικογένεια και είναι δύσκολο να αλλάξουν, ακόμη και όταν οι συνθήκες το απαιτούν. Ετσι οι οικογενειακές συγκεντρώσεις όταν η γιαγιά και ο παππούς μένουν μακριά ή είναι άρρωστοι ή τα παιδιά λείπουν για σπουδές παίρνουν άλλη μορφή και αναγκάζουν τα εναπομείναντα μέλη της οικογένειας να διαμορφώσουν αναλόγως τις προσδοκίες τους και να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες.

* Οι παραδόσεις αποτελούν πηγή πίστης και νοήματος. Οι περισσότερες οικογενειακές παραδόσεις σχετίζονται με τον εορτασμό κάποιας γιορτής, πράγμα το οποίο αποτελεί τον σύνδεσμο ανάμεσα στην πίστη και στην «εγκόσμια» εκδήλωσή της. Κοινωνιολογικές έρευνες καταδεικνύουν το ιερό ή υπερβατικό νόημα των τελετουργικών που υιοθετεί η κάθε οικογένεια. Η πίστη αποτελεί τον θεμέλιο λίθο των οικογενειακών παραδόσεων, στην οποία βασίζεται και ο τρόπος δομής τους και το τι περιμένουν τα μέλη της οικογένειας τηρώντας αυτές τις παραδόσεις. Ειδικά για συγκεκριμένες κατηγορίες Ελλήνων, όπως π.χ. αυτών της Διασποράς, οι οικογενειακές παραδόσεις έχουν ένα βαθύτερο νόημα αφού εμπλουτίζουν την ψυχή και αποτελούν τον συνδετικό κρίκο με τις ελληνικές ρίζες. Ετσι η τήρησή τους διατηρεί διαχρονικές αξίες και αποτελεί μέρος της πολιτισμικής ταυτότητας αλλά και του προσωπικού νοήματος του ατόμου.

Πηγή: http://www.boro.gr