Θυρεοειδής και βρογχοκήλη: Γνωρίζετε τα συμπτώματά τους;

Θυρεοειδής αδένας και θυρεοειδικές ορμόνες

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ίσως ο γνωστότερος ενδοκρινής αδένας του ανθρωπίνου σώματος. Βρίσκεται στην πρόσθια επιφάνεια του λαιμού, αμέσως κάτω από τον κρικοειδή χόνδρο, τον επονομαζόμενο και «μήλο του Αδάμ».

Σε λειτουργικό επίπεδο ο θυρεοειδής είναι επιφορτισμένος να συνθέτει και να εκκρίνει δύο βασικές ορμόνες, τη θυροξίνη (Τ4) και την τριιωδοθυρονίνη (Τ3). Η σημασία αυτών των ορμονών είναι θεμελιώδης, καθώς και οι δύο επηρεάζουν δυναμικά τη λειτουργία κάθε σχεδόν συστήματος του ανθρωπίνου σώματος. Επιπλέον, ο αδένας συμμετέχει στη ρύθμιση των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα, μέσω της παραγωγής μίας ακόμη ορμόνης που καλείται καλσιτονίνη.



Ορισμός βρογχοκήλης

Το βάρος του θυρεοειδούς στους υγιείς ενήλικες ανέρχεται συνήθως στα 10 έως 25gr. Με τον όρο «βρογχοκήλη» περιγράφεται η αύξηση της μάζας του αδένα σε τέτοιο βαθμό, που οι διαστάσεις και το βάρος του να υπερβαίνουν τα φυσιολογικά όρια. Η παθολογική διόγκωση του οργάνου ποικίλει και κυμαίνεται από τόσο μικρή που να διαγιγνώσκεται μόνο με τη βοήθεια του υπερήχου, έως τόσο μεγάλη που να καθιστάται ορατή δια γυμνού οφθαλμού

Επιδημιολογικά στοιχεία και Αιτιοπαθογένεια

Η βρογχοκήλη αποτελεί μία από τις συχνότερες ενδοκρινολογικές νοσολογικές οντότητες παγκοσμίως. Στον ελληνικό χώρο ανιχνεύεται σε ποσοστό μεταξύ 3-25% του πληθυσμού, ανάλογα με την περιοχή διαβίωσης. Είναι πάθηση πολυπαραγοντική, οφείλεται δηλαδή σε μία μεγάλη ποικιλία αιτιολογικών παραγόντων, οι οποίοι παρουσιάζονται αναλυτικά.

Τα συνηθέστερα αίτια ανάπτυξης βρογχοκήλης:

Α. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ:

Έλλειψη ή υπερβολική λήψη ιωδίου.

Φάρμακα (π.χ. λίθιο, αμιωδαρόνη).

Μεγάλη κατανάλωση βρογχοκηλογόνων ουσιών (λάχανο, σόγια)

Λοιμώξεις, Κάπνισμα, Stress

Β. ΕΝΔΟΓΕΝΕΙΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ:

Γυναικείο φύλο (στις γυναίκες η βρογχοκήλη αναπτύσσεται 5-10 φορές συχνότερα)

Αυξημένη ηλικία

Παρουσία άλλων θυρεοειδικών νοσημάτων

Εγκυμοσύνη / Εφηβεία

Γ. ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ:

Θετικό οικογενειακό ιστορικό για θυρεοειδοπάθειες

Οι τύποι της βρογχοκήλης

Η δομή, η λειτουργική κατάσταση και η σοβαρότητα της βρογχοκήλης διαφέρουν σημαντικά από ασθενή σε ασθενή. Διακρίνουμε έτσι τέσσερις βασικές μορφές:

Διάχυτη και οζώδης βρογχοκήλη:

Στη «διάχυτη βρογχοκήλη» οι διαστάσεις του θυρεοειδούς είναι αυξημένες, χωρίς να εντοπίζονται όμως όζοι στον αδένα. Αντίθετα, με τον όρο «οζώδης βρογχοκήλη» περιγράφεται ο αυξημένος σε διαστάσεις θυρεοειδής, στην επιφάνεια του οποίου αναπτύσσονται ταυτόχρονα μικρά ή μεγαλύτερα οζίδια. Επισημαίνεται ότι τα οζίδια αυτά χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης και παρακολούθησης, καθώς υπάρχει μικρή πιθανότητα να υποστούν νεοπλασματική εξαλλαγή.

Τοξική και μη-τοξική βρογχοκήλη:

Ο χαρακτηρισμός μίας βρογχοκήλης ως «τοξικής» υποδηλώνει ότι ο διογκωμένος θυρεοειδής παράγει υπερβολικά υψηλές ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών, με αποτέλεσμα η βλάβη να συνοδεύεται από υπερθυρεοειδισμό, μία κατάσταση που οδηγεί σε απώλεια βάρους, νευρικότητα, αϋπνία, ταχυκαρδία, εφιδρώσεις, διαταραχές εμμήνου ρύσεως, οστεοπόρωση και πλήθος άλλων μεταβολικών επιπλοκών. Αντίθετα, στις περιπτώσεις της «μη-τοξικής» βρογχοκήλης, ο θυρεοειδής αδένας μολονότι έχει μεγεθυνθεί σημαντικά, δεν υπερπαράγει Τ3 και Τ4.

Κλινική εικόνα

Η βρογχοκήλη σε πολλές περιπτώσεις παραμένει ασυμπτωματική για αρκετά χρόνια, συχνά δε ανακαλύπτεται τυχαία, στα πλαίσια απεικονιστικού ελέγχου που διενεργείται στον τράχηλο για άλλο λόγο. Όταν όμως η διαταραχή καταστεί κλινικά σημαντική, πέρα από τα κοσμητικά προβλήματα που δημιουργεί (Εικόνα-2) μπορεί ακόμη να συσχετιστεί με:

 Υποθυρεοειδισμό, μία νόσο που εκδηλώνεται με αδυναμία, καταβολή, υπνηλία, παχυσαρκία, δυσκοιλιότητα, διαταραχές εμμήνου ρύσεως, οιδήματα, απώλεια τριχών, καρδιολογικές και μεταβολικές επιπλοκές.

 Υπερθυρεοειδισμό (περιγράφεται παραπάνω).

 Πιεστικά φαινόμενα που αφορούν σε πίεση της τραχείας, του οισοφάγου, των φωνητικών χορδών, νεύρων και αγγείων του τραχήλου και που οδηγούν στην εκδήλωση δύσπνοιας, δυσκαταποσίας, βράγχους φωνής, νευρολογικών επιπλοκών και θρομβώσεων.

 Τέλος, όταν συνυπάρχουν όζοι, αυτοί μπορεί να αιμορραγήσουν, ακόμη δε και να εξαλλαγούν προς κακοήθη θυρεοειδικά νεοπλάσματα.

Διάγνωση

Η βρογχοκήλη διαγιγνώσκεται εύκολα, κατ’αρχήν με τη βοήθεια της κλινικής εξέτασης και του ελέγχου της περιοχής του λαιμού με υπέρηχο. Σε σπανιότερες περιπτώσεις ίσως χρειαστεί να διενεργηθεί σπινθηρογράφημα για την εκτίμηση της λειτουργίας του αδένα. Τέλος, αξονική τομογραφία συστήνεται στις περιπτώσεις πολύ μεγάλης βρογχοκήλης που καταδύεται μέσα στο θώρακα.

Θεραπευτική παρέμβαση

Η θεραπεία θα πρέπει πάντοτε να εξατομικεύεται, καθώς εξαρτάται από παράγοντες που αφορούν τόσο στη νόσο (μέγεθος, τύπος και λειτουργική κατάσταση βρογχοκήλης), όσο και στον ασθενή (ηλικία, συνοδά νοσήματα και επιθυμία του αρρώστου). Σε γενικές γραμμές, όταν η αύξηση του μεγέθους του θυρεοειδούς είναι πολύ μικρή και ασυμπτωματική, αρκεί η απλή παρακολούθηση. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις μη-τοξικής οζώδους βρογχοκήλης, οι θεραπευτικές επιλογές που προτείνονται είναι η χορήγηση χαπιών θυροξίνης (Τ4), η χρήση ραδιενεργού ιωδίου και φυσικά η χειρουργική διόρθωση της νόσου. Σε ασθενείς με τοξική οζώδη βρογχοκήλη, πρώτη επιλογή αποτελεί επίσης η θυρεοειδεκτομή, σπανιότερα όμως μπορεί να επιλεγεί και το ραδιενεργό ιώδιο.

Συμπεράσματα – Πρόληψη

Όπως είδαμε, η βρογχοκήλη αποτελεί μία εξαιρετικά συχνή διαταραχή του θυρεοειδούς αδένα που οφείλεται σε πολλούς ξεχωριστούς αιτιολογικούς παράγοντες και που μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, προκαλώντας από ήπια κοσμητικά προβλήματα στην περιοχή του τραχήλου μέχρι σοβαρές και απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές. Για τους λόγους αυτούς, αλλά και επειδή όσο ενωρίτερα ανακαλυφθεί η βλάβη τόσο ευκολότερα αντιμετωπίζεται, συστήνονται:

(α) Κατά περιόδους προληπτική ενδοκρινολογική εκτίμηση των ατόμων με αυξημένη προδιάθεση για εκδήλωση βρογχοκήλης

(β) Τακτική παρακολούθηση των ατόμων που έχουν ήδη αναπτύξει οποιαδήποτε θυρεοειδική πάθηση.


Πηγή: http://www.boro.gr