Σεξουαλικότητα και κινητική αναπηρία

H σεξουαλικότητα είναι ένας ευρύς όρος ο οποίος περιλαμβάνει όχι μόνο τα γεννητικά και ερωτογενή όργανα του ανθρώπου αλλά και τα δευτερογενή σεξουαλικά του χαρακτηριστικά. Περιλαμβάνει κυρίως την εικόνα του σώματος, την εικόνα του εαυτού, την ταυτότητα του φύλου, πεποιθήσεις και απόψεις γύρω από το σεξ, καθώς επίσης και φυσική έκφραση αγάπης και σεξουαλικής επιθυμίας. Η ανθρώπινη σεξουαλικότητα επηρεάζεται από κοινωνικοπολιτισμικές και ηθικολογικές προεκτάσεις. Παράλληλα, διαστάσεις που επηρεάζουν τη σεξουαλική έκφραση είναι η ψυχική υγεία, συναισθηματική πληρότητα.

Παρόλο που τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να αναγνωρίζονται όλο και περισσότερο τα δικαιώματα των ΑΜΕΑ σε αρκετούς τομείς της ζωής τους, στο θέμα της σεξουαλικότητας αντιμετωπίζονται ακόμη από τον κοινωνικό τους περίγυρο ως άτομα χωρίς σεξουαλική επιθυμία και έκφραση.

Μολονότι τα θέματα αναπηρίας εξετάζονται από την ιατρική κοινότητα και τους ειδικούς της ψυχικής υγείας τα τελευταία τουλάχιστον τριάντα χρόνια, το θέμα της σεξουαλικής έκφρασης των ατόμων με κινητική αναπηρία δεν προβάλλεται προς το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο με αποτέλεσμα να μη διευκολύνονται να εκφράσουν τη σεξουαλικότητά τους με ικανοποιητικούς τρόπους.

Οι διαστάσεις που εμπλέκονται στην σεξουαλική έκφραση των ατόμων με αναπηρία είναι πολλές.

Ενδεικτικά αναφέρονται: Κινητικά προβλήματα, απώλεια αισθήσεων, προβλήματα επικοινωνίας, απώλεια ελέγχου, κούραση, ελαττωμένη ικανότητα ελέγχου της κύστης, σεξουαλικές δυσλειτουργίες, πόνος, φόβος, κατάθλιψη μειωμένη αυτοεικόνα και αυτοπεποίθηση.

Η σιωπή αντανακλά αφενός τη δυσκολία που υπάρχει στην αναφορά για θέματα σεξουαλικής υγείας και αφετέρου την κοινωνική αντίληψη που θέλει τους ανθρώπους με αναπηρία να έχουν λιγότερα δικαιώματα και απαιτήσεις και ως εκ τούτου να είναι άτομα χωρίς σεξουαλική επιθυμία.

Η εικόνα του σώματος των γυναικών με αναπηρία επηρεάζεται και από τη μη αντιπροσώπευση τους στα ΜΜΕ. Η μη ορατότητα της εικόνας σώματος που έχουν τα άτομα με αναπηρία, ενισχύεται και από τη συνεχή προβολή της κανονικότητας του γυναικείου σώματος και από την σιωπηρή πεποίθηση ότι μόνο το «κανονικό σώμα» είναι και μπορεί να είναι επιθυμητό. Η εσωτερίκευση αυτού του μηνύματος έχει σαν αποτέλεσμα την προσπάθεια εξομάλυνσης του σώματος και της συνεχούς απόπειρας «κανονικοποίησης». Συνεπώς τα άτομα με αναπηρία πολλές φορές προσπαθούν να κρύψουν το σώμα τους η να αλλάξουν την εικόνα τους με ποικίλους τρόπους.

Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Sexuality & Disability, βρέθηκε ότι η εικόνα του σώματος η σεξουαλική εικόνα και η σεξουαλική ικανοποίηση αποτελούν ισχυρούς προβλεπτικούς παράγοντες της αυτοεκτίμησης και της κατάθλιψης στα άτομα με κινητικές αναπηρίες. Οι παράγοντες αυτοί διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ψυχική ολοκλήρωση. Όσο περισσότερο τα άτομα αυτά αισθάνονται καλά για τη σεξουαλικότητά τους και το σώμα τους και όσο περισσότερο νιώθουν σεξουαλική ικανοποίηση τόσο μεγαλύτερη αυτοεκτίμηση έχουν και τόσο λιγότερο πιθανόν είναι να αναπτύξουν κατάθλιψη. Στις γυναίκες με κινητική αναπηρία η εικόνα του σώματος συσχετίζεται περισσότερο με την αυτοεκτίμηση, ενώ στους άντρες με κινητική αναπηρία η σεξουαλική εικόνα είναι ο παράγοντας που συσχετίζεται περισσότερο με την αυτοεκτίμηση.

Οι γυναίκες γενικότερα είναι επηρεασμένες και βιώνουν την κοινωνική «πίεση» να συμμορφώνονται με τα πρότυπα ομορφιάς μέσα από τα ΜΜΕ και τις διαφημίσεις και τις τάσεις της μόδας, ενώ οι άντρες μεγαλώνουν και ενσωματώνουν στο μυαλό τους το πόσο σημαντικό είναι για έναν άντρα η σεξουαλικότητά του και εικόνα του. Όλα αυτά είναι σημαντικό να λαμβάνονται υπόψη από τους ειδικούς, αλλά και από τα ίδια τα άτομα με κινητική αναπηρία, ώστε να κατευθύνονται προς την υιοθέτηση στρατηγικών που συμβάλλουν στην ενδυνάμωση της εικόνας του σώματός τους και της σεξουαλικότητας τους με σκοπό τη βελτίωση της ψυχικής τους υγείας και ευεξίας.

Η Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας (210 7.79.79.79) είναι μία τηλεφωνική γραμμή που λειτουργεί από το 2002 και ανήκει στην Ελληνική Εταιρεία Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας. Ο ρόλος της Συμβουλευτικής γραμμής είναι συμβουλευτικός και υποστηρικτικός για θέματα σεξουαλικής υγείας.

Στη Γραμμή απαντούν επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Απευθύνεται σε ενήλικες, άνδρες και γυναίκες που επιθυμούν να μιλήσουν για θέματα σεξουαλικότητας, σχέσεων και ψυχικής υγείας. Στόχος τη γραμμής είναι:

Η πρόληψη, μέσω συμβουλευτικού τύπου ενημέρωση για όλο το φάσμα των καταστάσεων που συνδέονται με την ανθρώπινη σεξουαλικότητα και
Η υποστηρικτική προσέγγιση του ατόμου, η οποία υλοποιείται μέσω της κατάλληλης παραπομπής στους αντίστοιχους φορείς, ανάλογα με τη φύση των αιτημάτων (σεξουαλικές δυσλειτουργίες, προβλήματα σχέσης, παραφιλίες κ.λπ.).

Πηγή: http://health.in.gr