Ο γερμανός ψυχίατρος Αλοΐσιος Αλτσχάιμερ

Ο διαπρεπής νευροπαθολόγος που ανέλυσε πρώτος τα συμπτώματα της νόσου.
Η πρώτη δημοσιευμένη ψυχιατρική μελέτη της εκφυλιστικής νόσου, που αργότερα θα έπαιρνε το όνομά του, ανήκει στον γερμανό ψυχίατρο Αλτσχάιμερ, ο οποίος περιέγραψε με σαφήνεια τα συμπτώματα της άνοιας ήδη από τις αρχές του 20ού αιώνα.

Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι μια χρόνια νευροεκφυλιστική ασθένεια του κεντρικού νευρικού συστήματος, η οποία χαρακτηρίζεται από σταδιακή απώλεια της μνήμης και περιορισμό των υπόλοιπων νοητικών λειτουργιών του εγκεφάλου (λόγος, κρίση και προσωπικότητα). Παρά το γεγονός ότι αφορά κυρίως στην τρίτη ηλικία, συναντώνται περιστατικά και σε μικρότερες των 65 ετών ηλικίες.

Ο Αλτσχάιμερ ήταν ο πρώτος ψυχίατρος που ασχολήθηκε διεξοδικά τόσο με τα συμπτώματα όσο και τις αιτίες της νόσου που επηρεάζει σήμερα δεκάδες εκατομμύρια συνανθρώπους μας σε όλο τον κόσμο, κάνοντας τη νευροεπιστήμη να επικεντρωθεί στο Αλτσχάιμερ στα χρόνια που θα έρχονταν.

Κι αν ο γερμανός ψυχίατρος που αναγνώρισε τη φύση της ιδιαίτερης αυτής νευροεκφυλιστικής πάθησης το 1906 την αποκάλεσε αρχικά «προγεροντική άνοια» (presenile dementia), θα ήταν ο ακόμα γνωστότερος συνάδελφός του Εμίλ Κρεπελίν που θα της έδινε το όνομα με την οποία τη γνωρίζουμε σήμερα, νόσο Αλτσχάιμερ δηλαδή, προς τιμή του ανθρώπου που την ταυτοποίησε…

Πρώτα χρόνια



Ο Αλοΐσιος Αλτσχάιμερ γεννιέται στις 14 Ιουνίου 1864 στη Βαυαρία της Γερμανίας, ως γιος του τοπικού συμβολαιογράφου της μικρής πόλης. Για τα παιδικά του χρόνια δεν είναι τίποτα γνωστό, παρά μόνο ότι πέρασε από μια σειρά γερμανικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και πήρε το πτυχίο του στην ιατρική από το Πανεπιστήμιο του Βίρτσμπουργκ το 1887.

Αργότερα εξειδικεύτηκε στην ψυχιατρική και ανέπτυξε βαθύτατο ενδιαφέρον για τη νευροπαθολογία, τη μελέτη δηλαδή των εγκεφαλικών εκφυλιστικών νόσων με τη βοήθεια του μικροσκοπίου.

Την ώρα που δουλεύει λοιπόν ως ψυχίατρος σε άσυλο φρενοβλαβών στη Φρανκφούρτη και εκδίδει μια ψυχιατρική επιθεώρηση, αρχίζει να ασχολείται διεξοδικά με τη νευροεπιστήμη, στα σπάργανα τότε, βάζοντας στο ερευνητικό του στόχαστρο την επιληψία και μια σειρά ακόμα από παθήσεις του εγκεφάλου.



Καθοριστική στιγμή στη ζωή του και στην επιστήμη θα ήταν το 1901, όταν ο δρ Αλτσχάιμερ θα ερχόταν σε επαφή με την 51 ασθενή Αουγκούστε Ντέτερ, τρόφιμο στο άσυλο φρενοβλαβών της Φρανκφούρτης, η οποία παρουσίαζε παράξενα συμπεριφοριολογικά συμπτώματα και μια αξιοσημείωτα μικρή βραχυχρόνια μνήμη.

Κατά το μοτίβο της ψυχιατρικής της εποχής, ο Αλτσχάιμερ θα ασχοληθεί διεξοδικά με τη νέα ασθενή του στα επόμενα χρόνια, κάνοντας τους συναδέλφους του να μιλούν για ψύχωση του ψυχιάτρου με την περίπτωσή της. Όταν μάλιστα πέθανε η Ντέτερ πέντε χρόνια μετά τη γνωριμία τους, το 1906 δηλαδή, ο διαπρεπής επιστήμονας έστειλε τον εγκέφαλό της για μελέτη στο Μόναχο, στο εργαστήριο του γνωστότερου γερμανού ψυχιάτρου της εποχής Εμίλ Κρεπελίν, του ανθρώπου που είχε αναλύσει όσο κανείς μια άλλη διαβόητη ψυχιατρική νόσο με εγκεφαλικά ίχνη, τη σχιζοφρένεια.



Με βάση νέες μικροσκοπικές τεχνικές ανάλυσης, ο Κρεπελίν και οι βοηθοί του πιστοποιούν πράγματι τη διακριτή παθολογία της νέας νευροεκφυλιστικής νόσου, που ο συνάδελφος Αλτσχάιμερ είχε αποκαλέσει στα ιατρικά κιτάπια του «προγεροντική άνοια»…

Η εργασία που άνοιξε νέους τομείς στη νευροεπιστήμη



Το ημερολόγιο έγραφε 3 Νοεμβρίου 1906 όταν ο Αλτσχάιμερ παρουσίασε την καινοτόμα εργασία του στη Βασιλική Ψυχιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου του Μονάχου, αναλύοντας την άνοια και τη δραστική αλλαγή στη συμπεριφορά της Ντέτερ, η οποία είχε φύγει από τη ζωή 7 μήνες νωρίτερα.

Παρά το γεγονός ότι η άνοια είχε προλάβει να αναλυθεί διεξοδικά από τη νευροεπιστήμη της εποχής και αποτελούσε ήδη παραδεδομένη ψυχιατρική νόσο, η ανάλυση του Αλτσχάιμερ ήταν πρωτοποριακή καθώς για πρώτη φορά στην ψυχιατρική επιστήμη τα συμπτώματα και η νευροπαθολογική βάση της νόσου παρουσιάζονταν σε ένα κοινό όλο, γεγονός που επέτρεψε φυσικά η επίσης καινοτόμα μικροσκοπική ανάλυση του Κρεπελίν.

Ο Αλτσχάιμερ συνεργαζόταν εξάλλου στενά με τον συνάδελφό του Φραντς Νισλ, τόσο στο εργαστήριο όσο και στο ψυχιατρικό περιοδικό του, καθώς η δική του μέθοδος χρώσης τμημάτων του εγκεφάλου με ασήμι ήταν που επέτρεψε την παρατήρηση των παθολογικών εγκεφαλικών κυττάρων. Ο Αλτσχάιμερ είχε πράγματι παρατηρήσει μόνος του τη νευροφυσιολογική βάση της άνοιας, κάτι που επιβεβαίωσε απλώς το εργαστήριο του Κρεπελίν στο Μόναχο.



Μετά λοιπόν την περίτρανη απόδειξη της νόσου, ο Κρεπελίν περιλαμβάνει στην όγδοη έκδοση του διαγνωστικού εγχειριδίου του «Psychiatrie» τη νέα μορφή εκφυλιστικής άνοιας του συναδέλφου του, αποκαλώντας τη πια όχι «προγεροντική άνοια» αλλά «νόσο Αλτσχάιμερ», ως διακριτή υποκατηγορία -για να είμαστε ακριβείς- των ανοιών.

Η ψυχιατρική «Βίβλος» του Κρεπελίν κυκλοφόρησε το 1911 αναγκάζοντας τους ψυχιάτρους της εποχής να μάθουν να βλέπουν τη νέα νόσο, ανοίγοντας νέους τομείς γνώσης και έρευνας…

Κατοπινά χρόνια



Μπορεί ο Αλτσχάιμερ να έγινε παγκοσμίως γνωστός για τη συνεισφορά του στη νευροεπιστήμη, δεν έμεινε όμως μόνο εκεί. Το 1912 έγινε τακτικός καθηγητής ψυχιατρικής στο Πανεπιστήμιο του Μπρεσλάου και συνέχισε πια την έρευνά του σε άλλους τομείς της νευροεπιστήμης, κυρίως στην ιστοπαθολογία του εγκεφαλικού φλοιού ανθρώπων με ψυχιατρικές νόσους.



Η νέα του μελέτη δεν έμελλε όμως να καρποφορήσει καθώς ο διαπρεπής ψυχίατρος πέθανε το 1915, σε ηλικία 51 ετών, από καρδιακή προσβολή στο τρένο για το Μπρεσλάου, έπειτα από επιπλοκές της νεφρικής ανεπάρκειας που τον ταλαιπωρούσε.

Κι έτσι η περιγραφή της νόσου με το όνομά του έμεινε η γνωστότερη συνεισφορά του στη νευροεπιστήμη…

Πηγή: http://www.newsbeast.gr