Στις μέρες μας, θεωρείται ότι το «ταλέντο» είναι μια πολυδιάστατη έννοια και πλέον χρησιμοποιούνται διάφορα κριτήρια καθορισμού και επισήμανσης της έννοιας του «ταλέντου». Στην Αμερική, το 1972, ο επικεφαλής του γραφείου εκπαίδευσης, Marland, S., πρότεινε έναν κοινώς αποδεκτό ορισμό της έννοιας του ταλέντου ο οποίος εμπλουτίστηκε το 1993 και περιγράφει ότι «τα ιδιαίτερα ταλέντα μπορεί να υπάρχουν σε παιδιά που ανήκουν σε όλες τις κουλτούρες, σε διάφορα κοινωνικά και οικονομικά επίπεδα και μπορεί να εκφράζονται σε διάφορες συμπεριφορές ή εκδηλώσεις». Οι τομείς που καλύπτει ο συγκεκριμένος ορισμός αφορούν:
- Τη γενική νοητική ικανότητα η οποία σχετίζεται με την ικανότητα επεξεργασίας πληροφοριών με σύνθετους τρόπους, χρήσης πλούσιου λεξιλογίου, δημιουργία αφηρημένων εννοιών και υποθέσεων, καθώς και την ικανότητα για γρήγορη μάθηση.
- Την ειδική ακαδημαϊκή ικανότητα η οποία αφορά στην ικανότητα καλής μνήμης, ιδιαίτερα καλής κατανόησης, το ιδιαίτερο εύρος γνώσεων και απόδοσης σε συγκεκριμένους ακαδημαϊκούς τομείς.
- Τη δημιουργική σκέψη που σχετίζεται με την ανεξαρτησία στη σκέψη, την έκφραση πρωτότυπης σκέψης σε προφορικό και γραπτό λόγο, την καλή αίσθηση του χιούμορ, τον αυτοσχεδιασμό και την εφευρετικότητα.
- Την αρχηγική ικανότητα δηλαδή την ικανότητα για ανάληψη ευθυνών, την αντίληψη συνεπειών και επιπτώσεων των αποφάσεων και συμπεριφορών, την καλή κριτική σκέψη, το οργανωτικό πνεύμα, την αυτοπεποίθηση, και το να είναι κάποιος/α ευχάριστος/η στους συνομήλικους.
- Την καλλιτεχνική ικανότητα η οποία έχει σχέση με την πολύ καλή αντίληψη του χώρου, την ιδιαίτερα ασυνήθιστη έκφραση εαυτού και συναισθημάτων μέσα από χορό, θέατρο, μουσική, ζωγραφική, τον καλό κινητικό συγχρονισμό, την κατασκευή πρωτότυπων προϊόντων και την ιδιαίτερη παρατηρητικότητα.
Ο παραπάνω ορισμός αναγνωρίζει ως βασικό χαρακτηριστικό των ταλαντούχων παιδιών όχι μόνο την υψηλή γενική νοημοσύνη αλλά και την εξέχουσα απόδοση αυτών των παιδιών και σε άλλους τομείς. Αναφέρεται στο «δυναμικό» του παιδιού και συμπεριλαμβάνει ακόμα και ταλαντούχα παιδιά που μπορεί να μην εκφράζουν τις ιδιαίτερες ικανότητές τους στο σχολείο π.χ. παιδιά σε μειονοτικές ομάδες, παιδιά σε ομάδες χαμηλού κοινωνικού και οικονομικού επιπέδου, παιδιά με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες.
Είναι κοινώς αποδεκτό ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν να παρουσιάσουν ιδιαίτερες δεξιότητες ή ταλέντα σε έναν ή παραπάνω τομείς, αρκεί να παραβρεθούν στο κατάλληλο περιβάλλον και να τους δοθεί η ευκαιρία να εκτεθούν στα κατάλληλα ερεθίσματα και να εμπλακούν στις ανάλογες δραστηριότητες. Ο κάθε άνθρωπος έχει αυτό που ονομάζουμε το «δυνατό σημείο» του σε έναν ή περισσότερους από τους παραπάνω τομείς. Το ότι κάποιος έχει ταλέντο σε έναν τομέα δε σημαίνει ότι έχει ταλέντο και στους υπόλοιπους τομείς. Όλοι μας, υπερτερούμε σε κάποιους τομείς αλλά αντίστοιχα υστερούμε σε κάποιους άλλους.
Ποια είναι η ηλικία στην οποία ένα άτομο εκδηλώνει κλίση σε κάτι;
Σύμφωνα με αποτελέσματα αρκετών ερευνών, η περίοδος της προσχολικής ηλικίας, θεωρείται εκείνη η περίοδος όπου μπορούν να επισημανθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια και συστηματικότητα οι τομείς της ανάπτυξης που το παιδί παρουσιάζει εξέχουσα απόδοση και κλίση συγκριτικά με τη μέση επίδοση των συνομηλίκων του. Σχετικά με αυτή την ηλικία, οι ενδείξεις ιδιαίτερα υψηλών ικανοτήτων είναι: α) η περιέργεια με κάποια εξερευνητική τάση, όπως συναρμολογώντας αντικείμενα, β) η οργάνωση και η ενσωμάτωση πληροφοριών (εστίαση σε πληροφορίες που έχουν σχέση μεταξύ τους και προσπάθεια σύνδεσης των πληροφοριών αυτών), γ) η ανάπτυξη της γλώσσας σε σχέση με τους συνομηλίκους του( πρόωρη ομιλία, πλούσιο λεξιλόγιο, σωστή δομή πρότασης, διαφοροποίηση έκφρασης, ανάπτυξη θέματος, ευφράδεια λόγου) και δ) η ανάγνωση και το γράψιμο (κυρίως πρόωρη ανάγνωση).
Ωστόσο, μια αρχική ανάπτυξη νοητικού δυναμικού και η ύπαρξη ιδιαίτερων κι εξεχουσών ικανοτήτων (γνωστικών, κοινωνικοσυναισθηματικών και κινητικών) δύσκολα θα οδηγήσουν από μόνα τους στην ανάπτυξη κι εξέλιξη του οποιουδήποτε ταλέντου του παιδιού. Τα κατάλληλα περιβαλλοντικά ερεθίσματα όπως τηλεόραση, διάβασμα ποικίλων βιβλίων, επίσκεψη μουσείων, καθώς και το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο της οικογένειας και οι αντιλήψεις και η στάση της οικογένειας για την έννοια του ταλέντου και της μάθησης είναι κάποιοι από τους βασικούς παράγοντες που θα επηρεάσουν καθοριστικά την καλλιέργεια και την έκφραση των παραπάνω χαρακτηριστικών και κλίσεων του παιδιού.
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς ώστε να βοηθήσουν το παιδί τους να ανακαλύψει σε τι έχει ταλέντο και να το καλλιεργήσει;
Οι αξίες και τα πιστεύω της οικογένειας, διαμορφώνονται ουσιαστικά από τους ίδιους τους γονείς μέσα στο οικογενειακό σύστημα και επηρεάζουν σημαντικά την στάση και την αντίληψή τους για το τι είναι ταλέντο και κατ’ επέκταση τον τρόπο που αντιμετωπίζει το ταλαντούχο παιδί. Οι οικογενειακές αξίες συνήθως συμπεριλαμβάνουν τη σπουδαιότητα που αποδίδουν οι γονείς στο να κάνουν ό,τι καλύτερο μπορούν για το παιδί τους, στην ενθάρρυνση των γονέων προς το παιδί για συμμετοχή σε εξωσχολικές δραστηριότητες με σκοπό την καλλιέργεια των ενδιαφερόντων του και στην ανάμειξη των γονέων στην εκπαίδευση του παιδιού (π.χ. παροχή πηγών πληροφόρησης και υλικών καθώς και η παροχή μαθησιακών ευκαιριών).
Σε γενικές γραμμές, για να μπορέσουν οι γονείς να βοηθήσουν το παιδί τους να ανακαλύψει τα ταλέντα του και να τα καλλιεργήσει, θα πρέπει να παρέχουν στα παιδιά τους ευκαιρίες και δυνατότητες να έρθουν σε επαφή με διάφορους τομείς και δραστηριότητες όπως για παράδειγμα μουσική, χορό, μπαλέτο, αθλήματα. Πριν, όμως πάρουν οποιαδήποτε πρωτοβουλία, θα πρέπει να ακούν τα «θέλω» των παιδιών τους και να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τους τις επιθυμίες τους. Είναι σημαντικό να δίνεται αρχικά χώρος και χρόνος στο παιδί να εκφράσει αυτό που του αρέσει και με το οποίο θα ήθελε να ασχοληθεί. Μια συζήτηση μαζί του, θα το βοηθούσε να δει και το ίδιο με ποια δραστηριότητα θα ήθελε να ασχοληθεί. Αδιαμφισβήτητα, όμως, υπάρχουν και περιπτώσεις που το παιδί δεν έχει εκδηλώσει κάποια ιδιαίτερη επιθυμία ή κάποιο συγκεκριμένο ενδιαφέρον για κανέναν τομέα. Πολλοί είναι οι γονείς που λένε: «Δεν του αρέσει τίποτα». Σε αυτές τις περιπτώσεις, θα ήταν ωφέλιμο να πάρουν οι ίδιοι οι γονείς την πρωτοβουλία και να επιλέξουν 1-2 εξωσχολικές δραστηριότητες κατάλληλες για την ηλικία του παιδιού τους (π.χ. αθλήματα ή καλλιτεχνικές δραστηριότητες που προσφέρει ο εκάστοτε δήμος) τις οποίες θα πρότειναν στο παιδί να δοκιμάσει και θα το ενθάρρυναν να τις κάνει. Παράλληλα θα μπορούσαν να μοιράζονται κοινό χρόνο μαζί του (τουλάχιστον τα Σ/Κ όπου υπάρχει ελεύθερος χρόνος τόσο για τα παιδιά όσο και για τους γονείς-επιπλέον καθημερινές απογεύματα για 1 ώρα όποτε είναι εφικτό) και να ασχολούνται με δημιουργικές δραστηριότητες όπως για παράδειγμα ζωγραφική, μαγειρική, σκάλισμα του κήπου, κατασκευές.
Ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις ιδιαίτερες κλίσεις του παιδιού που θα ανακάλυπταν, οι γονείς μπορούν να ενισχύσουν τις αντίστοιχες δραστηριότητες. Σε οποιαδήποτε περίπτωση, θα πρέπει να υπάρχει μέτρο στην προσφορά αγαθών και επιλογών προς το παιδί ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος υπερφόρτωσης του παιδιού με πλήθος δραστηριοτήτων. Πολλές φορές η υπερβολική απασχόληση του παιδιού με εξωσχολικές δραστηριότητες δεν δίνει στο ίδιο το παιδί τη χρονική δυνατότητα να ανακαλύψει τις κλίσεις του και να τις εξελίξει. Η μεταπήδηση από τη μια δραστηριότητα στην άλλη, πολλές φορές βάζουν το ίδιο το παιδί σε έναν συνεχή αγώνα όπου καταλήγει να τρέχει να προλάβει να κάνει τόσο τις σχολικές όσο και τις εξωσχολικές δραστηριότητες και να αγχώνεται να είναι σε όλα «τέλειο». Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι πρωταρχικός στόχος της εξωσχολικής δραστηριότητας, πέρα από την πιθανή ανακάλυψη και την εξέλιξη του ταλέντου ενός παιδιού, είναι και η ευχαρίστηση, η διασκέδαση και η επαφή του παιδιού με συνομήλικους του. Όταν αυτά τα 3 στοιχεία πάψουν να υπάρχουν, τότε παύει να υπάρχει και το κίνητρο για ενασχόληση με οποιαδήποτε δραστηριότητα.
Πηγή: http://www.boro.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.