Η άνοδος και η πτώση κοινωνιών και πολιτισμών

Ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο εδώ και χιλιάδες χρόνια.
Μια παγκόσμια οικονομία συγκρατείται από την αλληλεξάρτηση, και ενδεχομένως στηρίζεται και σε κάποιο σφάλμα. Η κλιματική αλλαγή προκαλεί καταστροφές σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι πολεμοχαρείς επιδιώκουν να σπέρνουν τον όλεθρο σε ολόκληρους πολιτισμούς.

Τα παραπάνω μπορεί να σας θυμίζουν κάτι από τις εποχές που ζούμε στις μέρες μας, ωστόσο η περιγραφή αυτή αναφέρεται σε μια περίοδο, γνωστή ως η Ύστερη Εποχή του Χαλκού, περίπου πριν από 3.200 χρόνια.

Στο νέο του βιβλίο ο αρχαιολόγος Eric H. Cline μας παρουσιάζει έναν κόσμο του παρελθόντος και τις τρομακτικές ομοιότητές του με τη σύγχρονη εποχή, γράφει ο Larry Getlen στη New York Post.

Το είδος της παγκοσμιοποίησης που γνωρίζουμε σήμερα, ήταν πρωτοπόρο πριν από τρεις χιλιάδες χρόνια, καθώς οι κοινωνίες εκείνης της εποχής ήταν αυτές που ξεκίνησαν το ελεύθερο εμπόριο, επηρεάζοντας η μία τον πολιτισμό της άλλης.

Όμως, μετά από 300 χρόνια έντονης οικονομικής ανάπτυξης και πολιτιστικής και τεχνολογικής προόδου, ολόκληρος ο πολιτισμένος –τότε- κόσμος κατέρρευσε μέσα σε λίγες δεκαετίες, εξαιτίας παραγόντων που εμφανίζουν μεγάλες ομοιότητες με το σήμερα.

Ήταν το πρώτο παράδειγμα ότι «η πολιτική αβεβαιότητα στη μία άκρη του κόσμου μπορεί να επηρεάσει δραστικά τις οικονομίες περιοχών, που βρίσκονται χιλιάδες μίλια μακριά».

Τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. ο πολιτισμένος κόσμος αποτελούνταν από κοινωνίες που εκτείνονταν «από την Ελλάδα και την Ιταλία στη Δύση και την Αίγυπτο, την Καναάν και τη Μεσοποταμία στην Ανατολή» σημειώνει το δημοσίευμα.

Κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, οι αρχαιολόγοι βρήκαν πολλές αποδείξεις για τις πλούσιες συναλλαγές αγαθών και προσώπων μεταξύ των βασιλείων της εποχής.

Τη δεκαετία του 1930, οι αρχαιολόγοι βρήκαν πάνω από 20.000 πήλινες πινακίδες από το βασίλειο Mari (που βρισκόταν περίπου στη σημερινή Συρία), συμπεριλαμβανομένης μιας εκτεταμένης λίστας δώρων, που ανταλλάχτηκαν με άλλα βασίλεια, καθώς επίσης και αποδείξεις ότι «οι βασιλείς ζητούσαν ο ένας από τον άλλον τις υπηρεσίες γιατρών, τεχνιτών, υφαντών, μουσικών και τραγουδιστών».

Η Αίγυπτος, η μεγάλη δύναμη της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, ήταν ιδιαίτερα επιθυμητή ως εμπορικός εταίρος λόγω του χρυσού της, τα αποθέματα του οποίου ήταν τόσο άφθονα που οι κυβερνήτες άλλων εδαφών έγραφαν στο Φαραώ σημειώνοντας ότι «ο χρυσός στην Αίγυπτο είναι τόσο άφθονος, όσο η βρωμιά».

Ενώ οι κοινωνίες άκμαζαν για αιώνες, τα χρόνια γύρω στο 1177 π.Χ. γνώρισαν μεγάλη καμπή, με την εξάλειψη ολόκληρων πολιτισμών, των τεχνολογιών και των γλωσσών τους.

Για το μεγαλύτερο μέρος του 20ου αιώνα, αυτή η μεγάλης κλίμακας καταστροφή είχε αποδοθεί σε μια μυστήρια ομάδα γνωστή ως «οι Άνθρωποι της Θάλασσας».

Δεν είναι γνωστό από πού προέρχονταν –πιθανά μέρη η Σικελία ή η Κύπρος- παρότι λέγεται ότι αποτελούνταν από έξι φυλές, μεταξύ των οποίων και οι Φιλισταίοι της Βίβλου. Λέγεται ότι ταξίδευαν ολόκληρες δεκαετίες, κατακτώντας εδάφη στο πέρασμά τους.

Σύμφωνα με σημειώσεις του φαραώ Ραμσή Γ΄, οι «Άνθρωποι της Θάλασσας» επιτέθηκαν στην Αίγυπτο δύο φορές –το 1207 π.Χ. και ξανά περίπου 30 χρόνια μετά, γύρω στο 1177 π.Χ.

Η δεύτερη μάχη άφησε τους Αιγύπτιους αποδεκατισμένους, βάζοντας ένα τέλος στους αιώνες υπεροχής τους.
Οι ειδικοί πιστεύουν τώρα, ότι οι μεταναστεύσεις των «Ανθρώπων της Θάλασσας» μπορεί να οφείλονταν σε ξηρασίες, ωθούμενες από την αλλαγή του κλίματος, που στη συνέχεια προκάλεσαν λιμό.

Στο τέλος, η πτώση αυτού του πολιτισμού συνοδεύτηκε από μια τέλεια «καταιγίδα αιτιών», οι οποίες οδήγησαν στον «κατακερματισμό της παγκόσμιας οικονομίας και των διασυνδέσεων από τις οποίες εξαρτιόταν ο κάθε πολιτισμός».

Η Εποχή του Σιδήρου, που ακολούθησε, σημαδεύτηκε από μικρότερης κλίμακας εμπορικές συναλλαγές και αύξηση του επιχειρηματικού εμπορίου, δημιουργώντας αποκεντρωμένες οικονομίες – ίσως ο πρόγονος των ιδιωτικοποιήσεων- σε αντίθεση με την προηγούμενη παγκόσμια διασυνδεσιμότητα. Αυτή η εποχή οδήγησε επίσης στην ανάπτυξη του αλφαβήτου και της δημοκρατίας.

Ο Cline καταλήγει ότι «δεν έχει υπάρξει ποτέ ένας πολιτισμός στην παγκόσμια ιστορία που να μην καταρρεύσει τελικά και οι λόγοι είναι συχνά οι ίδιοι. Πρόκειται για ένα επαναλαμβανόμενο μοτίβο. Η άνοδος και η πτώση αυτοκρατοριών, ακολουθείται από την άνοδο νέων, οι οποίες τελικά πέφτουν και αντικαθίστανται κι αυτές από άλλες. Πρόκειται για ένα επαναλαμβανόμενο ρυθμό γέννησης, ανάπτυξης κι εξέλιξης, φθοράς ή καταστροφής, και τελικά ανανέωσης σε μια νέα μορφή».

Πηγή: http://www.newsbeast.gr