Η αύξηση διδάκτρων στα πανεπιστήμια και οι επιπτώσεις τους

Τι υποστηρίζει διεθνής μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Τα αυξημένα δίδακτρα, όταν συνδυάζονται με την οικονομική υποστήριξη των φοιτητών, δεν έχουν γενικά αρνητικό αντίκτυπο για τις εγγραφές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, ακόμη και μεταξύ των φοιτητών από χαμηλότερες κοινωνικοοικονομικές ομάδες, εκτός εάν το μέγεθος της αύξησης είναι εξαιρετικά σημαντικό. Ωστόσο, οι αυξήσεις των διδάκτρων μπορούν να οδηγήσουν σε ελάττωση των εγγραφών φοιτητών μεγαλύτερης ηλικίας, σύμφωνα με διεθνή μελέτη που δημοσίευσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Όπως αναφέρει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, η έκθεση υπογραμμίζει ότι οι υποτροφίες και/ή τα δάνεια είναι ζωτικής σημασίας για την εξουδετέρωση των αρνητικών συνεπειών της εισαγωγής διδάκτρων ή της αύξησης των διδάκτρων στις εγγραφές στο πανεπιστήμιο, ιδίως για ευάλωτες ομάδες. Στην ίδια έκθεση επισημαίνεται ότι «για τα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η καθιέρωση διδάκτρων συνήθως αυξάνει το συνολικό ύψος των πόρων τους. Ωστόσο, τα νέα έσοδα από τα δίδακτρα δεν επενδύονται πάντοτε με τρόπους που βελτιώνουν άμεσα την εμπειρία των φοιτητών, όπως σε πρόσθετες θέσεις διδακτικού προσωπικού».

Η μελέτη, που χρηματοδοτήθηκε από την Επιτροπή και εκπονήθηκε από ανεξάρτητους ερευνητές, ανέλυσε τις επιπτώσεις των μεταβολών των διδάκτρων σε εννέα χώρες με διαφορετικά μοντέλα χρηματοδότησης τα τελευταία 15 χρόνια (Αυστρία, Καναδάς, Βρετανία, Φινλανδία, Γερμανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία και Νότια Κορέα).

Τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης είναι τα εξής:

Για τους φοιτητές, οι αυξήσεις των διδάκτρων γενικά δεν έχουν εντοπίσιμα αρνητικά αποτελέσματα στις συνολικές εγγραφές σε ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ή στις εγγραφές φοιτητών από χαμηλότερες κοινωνικοοικονομικές ομάδες. Αυτή ήταν η εικόνα στη Γερμανία και την Αυστρία (οι οποίες εισήγαγαν δίδακτρα και, στη συνέχεια, τα κατάργησαν), στην Πορτογαλία και στη Βρετανία, μετά τις αυξήσεις των διδάκτρων το 1998 και το 2006, καθώς και στον Καναδά και τη Νότια Κορέα, όπου τα δίδακτρα αυξήθηκαν ελαφρά με την πάροδο του χρόνου.

Ωστόσο, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της ίδιας μελέτης, οι αυξήσεις στα δίδακτρα μπορούν να έχουν αρνητικές συνέπειες στις εγγραφές φοιτητών μεγαλύτερης ηλικίας. Αυτή ήταν η εμπειρία μετά την πιο πρόσφατη αύξηση των διδάκτρων στη Βρετανία, αν και είναι ακόμη πολύ νωρίς για να εκτιμηθούν οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις.

Όπως εξάλλου επισημαίνεται «η οικονομική ενίσχυση για σπουδές -υποτροφίες και/ή δάνεια- είναι ζωτικής σημασίας για την εξουδετέρωση των αρνητικών συνεπειών των διδάκτρων ή των αυξήσεων των διδάκτρων φοίτησης, ιδίως για ευάλωτες ομάδες. Όταν τα δίδακτρα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στη χρηματοδότηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (ιδίως στη Βρετανία, τον Καναδά και τη Νότια Κορέα όπου τα δίδακτρα είναι τα υψηλότερα), η ύπαρξη συστημάτων υποστήριξης των φοιτητών περιορίζει τις επιπτώσεις στους φοιτητές μέσω υποτροφιών, φορολογικών πλεονεκτημάτων και/ή δανείων με ευνοϊκούς όρους εξόφλησης.

Η επίτευξη της σωστής ισορροπίας μεταξύ διδάκτρων και οικονομικής υποστήριξης των φοιτητών είναι σημαντική για τις κυβερνήσεις που προσαρμόζουν την πολιτική τους σχετικά με τα δίδακτρα».

Στη μελέτη εξάλλου επισημαίνεται ότι «για τα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, η καθιέρωση διδάκτρων συνήθως αυξάνει το συνολικό ύψος των πόρων τους. Ωστόσο, τα νέα έσοδα από τα δίδακτρα δεν επενδύονται πάντοτε με τρόπους που βελτιώνουν άμεσα την εμπειρία των φοιτητών, όπως σε πρόσθετες θέσεις διδακτικού προσωπικού. Τα δίδακτρα δεν φαίνεται να βοηθούν τα συστήματα των δημόσιων πανεπιστημίων να ανταποκριθούν καλύτερα στη μεταβαλλόμενη ζήτηση (για παράδειγμα, με την ανάπτυξη νέων τύπων προγραμμάτων): πολλοί άλλοι παράγοντες, μεταξύ άλλων, η παράδοση, το κύρος και οι κανόνες εγγραφής, επηρεάζουν τις δυνατότητες και τον τρόπο δράσης των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων».

Πηγή: http://www.newsbeast.gr